1
00:00:08,566 --> 00:00:15,283
Biến đổi khí hậu nhiều mây: Làm sao mây
ảnh hưởng tới nhiệt độ trái đất.

2
00:00:15,283 --> 00:00:20,988
Nhiệt độ trung bình của bề mặt trái đất
đã nóng lên 0,8 độ C từ năm 1750.

3
00:00:20,988 --> 00:00:24,577
Khi nồng độ CO2 trong khí quyển 
tăng gấp đôi,

4
00:00:24,577 --> 00:00:28,253
dự kiến vào trước cuối thế thế kỉ 21,

5
00:00:28,253 --> 00:00:30,583
những nhà nghiên cứu dự báo 
nhiệt độ toàn cầu

6
00:00:30,583 --> 00:00:35,602
sẽ tăng từ 1,5 đến 4,5 độ C.

7
00:00:35,602 --> 00:00:39,623
Nếu mức tăng gần mức thấp nhất 
1,5 độ C,

8
00:00:39,623 --> 00:00:43,675
thì chúng ta đã được nửa đường, và chúng
ta nên có khả năng thích nghi

9
00:00:43,675 --> 00:00:47,141
với việc thay đổi - một số vùng trở nên
khô hơn hoặc ít phì nhiêu hơn,

10
00:00:47,141 --> 00:00:50,588
nhưng một số khác lại trở nên ấm hơn,
ẩm ướt và phì nhiêu hơn.

11
00:00:50,588 --> 00:00:56,062
Mặt khác, tăng 4,5 độ C 
tương đương về độ lớn

12
00:00:56,062 --> 00:01:01,939
với sự ấm lên xảy ra từ lần băng giá
cuối cùng tối đa 22,000 năm trước,

13
00:01:01,939 --> 00:01:06,715
khi đó phần lớn Bắc Mỹ nằm dưới
một dải băng dày 2 km.

14
00:01:06,715 --> 00:01:11,040
Vì thế điều đó hiện thân cho
thay đổi đáng kể về khí hậu.

15
00:01:11,040 --> 00:01:14,750
Điều đó cực kì quan trọng cho nhà khoa học
dự đoán về sự thay đổi nhiệt độ

16
00:01:14,750 --> 00:01:20,294
với sự chính xác nhất có thể 
để chúng ta có thể dự tính cho tương lai.

17
00:01:20,294 --> 00:01:23,108
Hiện tại, mức độ bất ổn
thực sự quá lớn

18
00:01:23,108 --> 00:01:27,567
để tự tin khẳng định cách tốt nhất
ứng phó với biến đổi khí hậu.

19
00:01:27,567 --> 00:01:33,279
Nhưng ước tính với lượng CO2 tăng gấp đôi,
nhiệt độ tăng từ 1,5 đến 4,5 độ C

20
00:01:33,279 --> 00:01:36,575
vẫn không thay đổi trong 35 năm qua.

21
00:01:36,575 --> 00:01:39,707
Tại sao chúng ta vẫn chưa thể
thu hẹp nhiệt độ lại?

22
00:01:39,707 --> 00:01:44,566
Câu trả lời là vì chúng ta chưa hiểu đủ về
sol khí và những đám mây.

23
00:01:44,566 --> 00:01:47,844
Nhưng một thí nghiệm mới tại CERN đang
giải quyết vấn đề.

24
00:01:47,844 --> 00:01:50,292
Để dự đoán nhiệt độ
sẽ thay đổi như thế nào,

25
00:01:50,292 --> 00:01:53,947
các nhà khoa học cần biết một thứ gọi là
độ nhạy của khí hậu trái đất,

26
00:01:53,947 --> 00:01:57,981
sự thay đổi nhiệt độ để phản ứng lại
sự cưỡng bức bức xạ.

27
00:01:57,981 --> 00:02:00,640
Cưỡng bức bức xạ là
sự mất cân bằng tạm thời

28
00:02:00,640 --> 00:02:06,154
giữa năng lượng nhận được từ mặt trời và
năng lượng bức xạ bật lại không gian,

29
00:02:06,154 --> 00:02:09,636
giống như sự mất cân bằng bị gây ra bởi sự
gia tăng lượng khí nhà kính.

30
00:02:09,636 --> 00:02:13,114
Trái đất ấm lên hoặc nguội đi
để khắc phục sự mất cân bằng.

31
00:02:13,114 --> 00:02:15,663
Chúng ta có thể xác định độ nhạy của khí
hậu trái đất

32
00:02:15,663 --> 00:02:18,031
từ thí nghiệm chúng ta đã thực hiện

33
00:02:18,031 --> 00:02:20,964
trong thời kì công nghiệp từ năm 1750

34
00:02:20,964 --> 00:02:24,516
và sử dụng con số này để xác định trái đất
sẽ ấm lên bao nhiêu

35
00:02:24,516 --> 00:02:29,186
với những cưỡng bức bức xạ khác nhau
được phóng ra vào thế kỉ 21.

36
00:02:29,186 --> 00:02:31,590
Để làm được điều này, 
chúng ta cần biết 2 thứ:

37
00:02:31,590 --> 00:02:35,560
Thứ nhất, nhiệt độ toàn cầu tăng lên
từ năm 1750,

38
00:02:35,560 --> 00:02:39,349
và thứ hai, cưỡng bức bức xạ
của khí hậu ngày nay

39
00:02:39,349 --> 00:02:42,480
liên quan đến khí hậu 
thời tiền công nghiệp.

40
00:02:42,480 --> 00:02:45,283
Với các cưỡng bức bức xạ, ta biết
hoạt động của con người

41
00:02:45,283 --> 00:02:47,560
đã làm tăng khí nhà kính
trong khí quyển,

42
00:02:47,560 --> 00:02:49,653
làm hành tinh ấm lên.

43
00:02:49,653 --> 00:02:53,351
Nhưng các hoạt động của chúng ta đồng
thời cũng làm tăng

44
00:02:53,351 --> 00:02:57,794
lượng hạt sol khí trong các đám mây, 
làm nguội hành tinh.

45
00:02:57,794 --> 00:03:01,131
Nồng độ khí nhà kính thời kì tiền công
nghiệp đã được đo đạc kỹ

46
00:03:01,131 --> 00:03:05,435
từ những bọt khí bị mắc kẹt trong lõi băng
thu được ở Greenland và Nam Cực.

47
00:03:05,435 --> 00:03:08,896
Vì vậy ta biết được sự ảnh hưởng 
của khí nhà kính một cách chính xác.

48
00:03:08,896 --> 00:03:14,239
Nhưng chúng ta không có cách đo trực tiếp
lượng mây vào năm 1750.

49
00:03:14,239 --> 00:03:19,223
Đó là nguyên nhân ta không xác định rõ
về độ nhạy của khí hậu trái đất.

50
00:03:19,223 --> 00:03:21,601
Để hiểu sự bao phủ của mây ở thời tiền
công nghiệp,

51
00:03:21,601 --> 00:03:24,401
chúng ta phải dùng mô hình máy tính
để mô phỏng xác thực

52
00:03:24,401 --> 00:03:28,398
các quá trình đảm nhiệm việc hình
thành sol khí trong các đám mây.

53
00:03:28,398 --> 00:03:32,038
Giờ đây với phần lớn mọi người, các sol
khí là thứ làm tóc bạn bết dính

54
00:03:32,038 --> 00:03:34,263
nhưng đó chỉ là một loại của sol khí.

55
00:03:34,263 --> 00:03:39,116
Sol khí trong khí quyển là chất lỏng li ti
hoặc các hạt rắn lơ lửng trong không khí.

56
00:03:39,116 --> 00:03:40,570
Thứ nhất là chúng,

57
00:03:40,570 --> 00:03:44,389
từ bụi, muối phun biển hoặc
đốt cháy sinh khối,

58
00:03:44,389 --> 00:03:49,188
hoặc thứ hai là sự chuyển đổi hạt
hình thành do khí trong khí quyển,

59
00:03:49,188 --> 00:03:51,940
mà người ta gọi là sự tạo mầm hạt.

60
00:03:51,940 --> 00:03:54,786
Các sol khí ở khắp mọi nơi trong
khí quyển,

61
00:03:54,786 --> 00:03:58,282
và chúng có thể ngăn cản mặt trời
ở môi trường đô thị bị ô nhiễm,

62
00:03:58,282 --> 00:04:01,747
hoặc che phủ những ngọn núi phía xa trong
một đám mây mù màu xanh.

63
00:04:01,747 --> 00:04:07,555
Quan trọng hơn, một hạt nhỏ mây không thể
hình thành mà không có hạt sol khí.

64
00:04:07,555 --> 00:04:11,320
Vì vậy nếu không có các hạt sol khí,
thì sẽ không có những đám mây,

65
00:04:11,320 --> 00:04:14,201
và nếu không có những đám mây, thì cũng
không có nước sạch.

66
00:04:14,201 --> 00:04:18,507
Khí hậu sẽ trở nên nóng hơn nhiều, và sẽ
không có sự sống.

67
00:04:18,507 --> 00:04:22,645
Vì vậy chúng ta có sự tồn tại là nhờ các
hạt sol khí.

68
00:04:22,645 --> 00:04:24,207
Mặc dù chúng quan trọng như vậy,

69
00:04:24,207 --> 00:04:26,738
cách các hạt sol khí được tạo thành
trong khí quyển

70
00:04:26,738 --> 00:04:30,334
và tác động của chúng tới các
đám mây vẫn chưa được hiểu rõ ràng.

71
00:04:30,334 --> 00:04:33,681
Thậm chí hơi nước đảm nhiệm sự hình thành
các hạt sol khí

72
00:04:33,681 --> 00:04:35,280
cũng không được hình thành

73
00:04:35,280 --> 00:04:38,197
vì chúng chỉ hiện diện một lượng rất nhỏ,

74
00:04:38,197 --> 00:04:42,410
gần như là một phân tử trên triệu triệu
phân tử không khí.

75
00:04:42,410 --> 00:04:45,303
Sự thiếu hiểu biết là lí do chính

76
00:04:45,303 --> 00:04:48,294
cho sự bất ổn lớn
về độ nhạy khí hậu,

77
00:04:48,294 --> 00:04:52,680
và một loạt các dự đoán
khí hậu trong tương lai tương ứng.

78
00:04:52,680 --> 00:04:58,538
Tuy nhiên, một thí nghiệm đang tiến hành ở
CERN đặt tên là, có lẽ không ngạc nhiên,

79
00:04:58,538 --> 00:05:01,301
"Đám mây" đã tìm cách xây dựng
một thùng bằng thép đủ lớn

80
00:05:01,301 --> 00:05:05,996
và sự ô nhiễm đủ thấp, để sự hình thành
sol khí lần đầu tiên, có thể đo được,

81
00:05:05,996 --> 00:05:11,231
dưới các điều kiện khí quyển
được kiểm soát chặc chẽ

82
00:05:11,231 --> 00:05:13,094
trong phòng thí nghiệm.

83
00:05:13,094 --> 00:05:17,184
Trong 5 năm đầu tiên tiến hành, thí nghiệm
Đám mây đã xác định được hơi nước

84
00:05:17,184 --> 00:05:20,608
đảm nhiệm việc hình thành hạt sol khí 
trong khí quyển,

85
00:05:20,608 --> 00:05:24,422
bao gồm axit sulfuric, amoniac, các amin,

86
00:05:24,422 --> 00:05:27,059
và các hơi hữu cơ từ cây.

87
00:05:27,059 --> 00:05:30,598
Sử dụng một chùm tia ion hoá từ máy
proton synchrotron của CERN,

88
00:05:30,598 --> 00:05:34,844
thí nghiệm Đám mây cũng đang điều tra
liệu các tia vũ trụ thiên hà

89
00:05:34,844 --> 00:05:38,865
có tăng cường sự hình thành
các sol khí trong các đám mây.

90
00:05:38,865 --> 00:05:43,526
Điều này được xem là tác nhân
khả thi buộc khí hậu tự nhiên biến mất

91
00:05:43,526 --> 00:05:47,077
vì sự biến chuyển của các tia vũ trụ rơi
xuống trên bầu khí quyển

92
00:05:47,077 --> 00:05:49,918
thay đổi với hoạt động của mặt trời.

93
00:05:49,918 --> 00:05:53,460
Vì vậy thí nghiệm Đám mây
đang đề ra 2 câu hỏi lớn:

94
00:05:53,460 --> 00:05:57,600
Thứ nhất, khí hậu thời tiền công nghiệp
có nhiều mây mức nào?

95
00:05:57,600 --> 00:06:03,069
Do đó, các đám mây đã thay đổi 
do các hoạt động của con người bao nhiêu?

96
00:06:03,069 --> 00:06:08,232
Sự hiểu biết đó sẽ giúp dự đoán tốt hơn
về khí hậu thế kỉ 21.

97
00:06:08,232 --> 00:06:12,735
Và thứ hai, có thể quan sát khó hiểu của sự
biến đổi khí hậu mặt trời

98
00:06:12,735 --> 00:06:15,941
ở thời tiền công nghiệp có thể được giải
thích bởi sự ảnh hưởng

99
00:06:15,941 --> 00:06:19,433
của các tia vũ trụ thiên hà trên những đám
mây không ?

100
00:06:19,433 --> 00:06:33,801
Mục tiêu đầy tham vọng nhưng thực tế
khi bạn đang ở trên mây.