0:00:08.566,0:00:15.283
Biến đổi khí hậu nhiều mây: Làm sao mây[br]ảnh hưởng tới nhiệt độ trái đất.

0:00:15.283,0:00:20.988
Nhiệt độ trung bình của bề mặt trái đất[br]đã nóng lên 0,8 độ C từ năm 1750.

0:00:20.988,0:00:24.577
Khi nồng độ CO2 trong khí quyển [br]tăng gấp đôi,

0:00:24.577,0:00:28.253
dự kiến vào trước cuối thế thế kỉ 21,

0:00:28.253,0:00:30.583
những nhà nghiên cứu dự báo [br]nhiệt độ toàn cầu

0:00:30.583,0:00:35.602
sẽ tăng từ 1,5 đến 4,5 độ C.

0:00:35.602,0:00:39.623
Nếu mức tăng gần mức thấp nhất [br]1,5 độ C,

0:00:39.623,0:00:43.675
thì chúng ta đã được nửa đường, và chúng[br]ta nên có khả năng thích nghi

0:00:43.675,0:00:47.141
với việc thay đổi - một số vùng trở nên[br]khô hơn hoặc ít phì nhiêu hơn,

0:00:47.141,0:00:50.588
nhưng một số khác lại trở nên ấm hơn,[br]ẩm ướt và phì nhiêu hơn.

0:00:50.588,0:00:56.062
Mặt khác, tăng 4,5 độ C [br]tương đương về độ lớn

0:00:56.062,0:01:01.939
với sự ấm lên xảy ra từ lần băng giá[br]cuối cùng tối đa 22,000 năm trước,

0:01:01.939,0:01:06.715
khi đó phần lớn Bắc Mỹ nằm dưới[br]một dải băng dày 2 km.

0:01:06.715,0:01:11.040
Vì thế điều đó hiện thân cho[br]thay đổi đáng kể về khí hậu.

0:01:11.040,0:01:14.750
Điều đó cực kì quan trọng cho nhà khoa học[br]dự đoán về sự thay đổi nhiệt độ

0:01:14.750,0:01:20.294
với sự chính xác nhất có thể [br]để chúng ta có thể dự tính cho tương lai.

0:01:20.294,0:01:23.108
Hiện tại, mức độ bất ổn[br]thực sự quá lớn

0:01:23.108,0:01:27.567
để tự tin khẳng định cách tốt nhất[br]ứng phó với biến đổi khí hậu.

0:01:27.567,0:01:33.279
Nhưng ước tính với lượng CO2 tăng gấp đôi,[br]nhiệt độ tăng từ 1,5 đến 4,5 độ C

0:01:33.279,0:01:36.575
vẫn không thay đổi trong 35 năm qua.

0:01:36.575,0:01:39.707
Tại sao chúng ta vẫn chưa thể[br]thu hẹp nhiệt độ lại?

0:01:39.707,0:01:44.566
Câu trả lời là vì chúng ta chưa hiểu đủ về[br]sol khí và những đám mây.

0:01:44.566,0:01:47.844
Nhưng một thí nghiệm mới tại CERN đang[br]giải quyết vấn đề.

0:01:47.844,0:01:50.292
Để dự đoán nhiệt độ[br]sẽ thay đổi như thế nào,

0:01:50.292,0:01:53.947
các nhà khoa học cần biết một thứ gọi là[br]độ nhạy của khí hậu trái đất,

0:01:53.947,0:01:57.981
sự thay đổi nhiệt độ để phản ứng lại[br]sự cưỡng bức bức xạ.

0:01:57.981,0:02:00.640
Cưỡng bức bức xạ là[br]sự mất cân bằng tạm thời

0:02:00.640,0:02:06.154
giữa năng lượng nhận được từ mặt trời và[br]năng lượng bức xạ bật lại không gian,

0:02:06.154,0:02:09.636
giống như sự mất cân bằng bị gây ra bởi sự[br]gia tăng lượng khí nhà kính.

0:02:09.636,0:02:13.114
Trái đất ấm lên hoặc nguội đi[br]để khắc phục sự mất cân bằng.

0:02:13.114,0:02:15.663
Chúng ta có thể xác định độ nhạy của khí[br]hậu trái đất

0:02:15.663,0:02:18.031
từ thí nghiệm chúng ta đã thực hiện

0:02:18.031,0:02:20.964
trong thời kì công nghiệp từ năm 1750

0:02:20.964,0:02:24.516
và sử dụng con số này để xác định trái đất[br]sẽ ấm lên bao nhiêu

0:02:24.516,0:02:29.186
với những cưỡng bức bức xạ khác nhau[br]được phóng ra vào thế kỉ 21.

0:02:29.186,0:02:31.590
Để làm được điều này, [br]chúng ta cần biết 2 thứ:

0:02:31.590,0:02:35.560
Thứ nhất, nhiệt độ toàn cầu tăng lên[br]từ năm 1750,

0:02:35.560,0:02:39.349
và thứ hai, cưỡng bức bức xạ[br]của khí hậu ngày nay

0:02:39.349,0:02:42.480
liên quan đến khí hậu [br]thời tiền công nghiệp.

0:02:42.480,0:02:45.283
Với các cưỡng bức bức xạ, ta biết[br]hoạt động của con người

0:02:45.283,0:02:47.560
đã làm tăng khí nhà kính[br]trong khí quyển,

0:02:47.560,0:02:49.653
làm hành tinh ấm lên.

0:02:49.653,0:02:53.351
Nhưng các hoạt động của chúng ta đồng[br]thời cũng làm tăng

0:02:53.351,0:02:57.794
lượng hạt sol khí trong các đám mây, [br]làm nguội hành tinh.

0:02:57.794,0:03:01.131
Nồng độ khí nhà kính thời kì tiền công[br]nghiệp đã được đo đạc kỹ

0:03:01.131,0:03:05.435
từ những bọt khí bị mắc kẹt trong lõi băng[br]thu được ở Greenland và Nam Cực.

0:03:05.435,0:03:08.896
Vì vậy ta biết được sự ảnh hưởng [br]của khí nhà kính một cách chính xác.

0:03:08.896,0:03:14.239
Nhưng chúng ta không có cách đo trực tiếp[br]lượng mây vào năm 1750.

0:03:14.239,0:03:19.223
Đó là nguyên nhân ta không xác định rõ[br]về độ nhạy của khí hậu trái đất.

0:03:19.223,0:03:21.601
Để hiểu sự bao phủ của mây ở thời tiền[br]công nghiệp,

0:03:21.601,0:03:24.401
chúng ta phải dùng mô hình máy tính[br]để mô phỏng xác thực

0:03:24.401,0:03:28.398
các quá trình đảm nhiệm việc hình[br]thành sol khí trong các đám mây.

0:03:28.398,0:03:32.038
Giờ đây với phần lớn mọi người, các sol[br]khí là thứ làm tóc bạn bết dính

0:03:32.038,0:03:34.263
nhưng đó chỉ là một loại của sol khí.

0:03:34.263,0:03:39.116
Sol khí trong khí quyển là chất lỏng li ti[br]hoặc các hạt rắn lơ lửng trong không khí.

0:03:39.116,0:03:40.570
Thứ nhất là chúng,

0:03:40.570,0:03:44.389
từ bụi, muối phun biển hoặc[br]đốt cháy sinh khối,

0:03:44.389,0:03:49.188
hoặc thứ hai là sự chuyển đổi hạt[br]hình thành do khí trong khí quyển,

0:03:49.188,0:03:51.940
mà người ta gọi là sự tạo mầm hạt.

0:03:51.940,0:03:54.786
Các sol khí ở khắp mọi nơi trong[br]khí quyển,

0:03:54.786,0:03:58.282
và chúng có thể ngăn cản mặt trời[br]ở môi trường đô thị bị ô nhiễm,

0:03:58.282,0:04:01.747
hoặc che phủ những ngọn núi phía xa trong[br]một đám mây mù màu xanh.

0:04:01.747,0:04:07.555
Quan trọng hơn, một hạt nhỏ mây không thể[br]hình thành mà không có hạt sol khí.

0:04:07.555,0:04:11.320
Vì vậy nếu không có các hạt sol khí,[br]thì sẽ không có những đám mây,

0:04:11.320,0:04:14.201
và nếu không có những đám mây, thì cũng[br]không có nước sạch.

0:04:14.201,0:04:18.507
Khí hậu sẽ trở nên nóng hơn nhiều, và sẽ[br]không có sự sống.

0:04:18.507,0:04:22.645
Vì vậy chúng ta có sự tồn tại là nhờ các[br]hạt sol khí.

0:04:22.645,0:04:24.207
Mặc dù chúng quan trọng như vậy,

0:04:24.207,0:04:26.738
cách các hạt sol khí được tạo thành[br]trong khí quyển

0:04:26.738,0:04:30.334
và tác động của chúng tới các[br]đám mây vẫn chưa được hiểu rõ ràng.

0:04:30.334,0:04:33.681
Thậm chí hơi nước đảm nhiệm sự hình thành[br]các hạt sol khí

0:04:33.681,0:04:35.280
cũng không được hình thành

0:04:35.280,0:04:38.197
vì chúng chỉ hiện diện một lượng rất nhỏ,

0:04:38.197,0:04:42.410
gần như là một phân tử trên triệu triệu[br]phân tử không khí.

0:04:42.410,0:04:45.303
Sự thiếu hiểu biết là lí do chính

0:04:45.303,0:04:48.294
cho sự bất ổn lớn[br]về độ nhạy khí hậu,

0:04:48.294,0:04:52.680
và một loạt các dự đoán[br]khí hậu trong tương lai tương ứng.

0:04:52.680,0:04:58.538
Tuy nhiên, một thí nghiệm đang tiến hành ở[br]CERN đặt tên là, có lẽ không ngạc nhiên,

0:04:58.538,0:05:01.301
"Đám mây" đã tìm cách xây dựng[br]một thùng bằng thép đủ lớn

0:05:01.301,0:05:05.996
và sự ô nhiễm đủ thấp, để sự hình thành[br]sol khí lần đầu tiên, có thể đo được,

0:05:05.996,0:05:11.231
dưới các điều kiện khí quyển[br]được kiểm soát chặc chẽ

0:05:11.231,0:05:13.094
trong phòng thí nghiệm.

0:05:13.094,0:05:17.184
Trong 5 năm đầu tiên tiến hành, thí nghiệm[br]Đám mây đã xác định được hơi nước

0:05:17.184,0:05:20.608
đảm nhiệm việc hình thành hạt sol khí [br]trong khí quyển,

0:05:20.608,0:05:24.422
bao gồm axit sulfuric, amoniac, các amin,

0:05:24.422,0:05:27.059
và các hơi hữu cơ từ cây.

0:05:27.059,0:05:30.598
Sử dụng một chùm tia ion hoá từ máy[br]proton synchrotron của CERN,

0:05:30.598,0:05:34.844
thí nghiệm Đám mây cũng đang điều tra[br]liệu các tia vũ trụ thiên hà

0:05:34.844,0:05:38.865
có tăng cường sự hình thành[br]các sol khí trong các đám mây.

0:05:38.865,0:05:43.526
Điều này được xem là tác nhân[br]khả thi buộc khí hậu tự nhiên biến mất

0:05:43.526,0:05:47.077
vì sự biến chuyển của các tia vũ trụ rơi[br]xuống trên bầu khí quyển

0:05:47.077,0:05:49.918
thay đổi với hoạt động của mặt trời.

0:05:49.918,0:05:53.460
Vì vậy thí nghiệm Đám mây[br]đang đề ra 2 câu hỏi lớn:

0:05:53.460,0:05:57.600
Thứ nhất, khí hậu thời tiền công nghiệp[br]có nhiều mây mức nào?

0:05:57.600,0:06:03.069
Do đó, các đám mây đã thay đổi [br]do các hoạt động của con người bao nhiêu?

0:06:03.069,0:06:08.232
Sự hiểu biết đó sẽ giúp dự đoán tốt hơn[br]về khí hậu thế kỉ 21.

0:06:08.232,0:06:12.735
Và thứ hai, có thể quan sát khó hiểu của sự[br]biến đổi khí hậu mặt trời

0:06:12.735,0:06:15.941
ở thời tiền công nghiệp có thể được giải[br]thích bởi sự ảnh hưởng

0:06:15.941,0:06:19.433
của các tia vũ trụ thiên hà trên những đám[br]mây không ?

0:06:19.433,0:06:33.801
Mục tiêu đầy tham vọng nhưng thực tế[br]khi bạn đang ở trên mây.