WEBVTT

00:00:00.621 --> 00:00:01.993
Mogu li da zaštitim oca

00:00:01.993 --> 00:00:05.168
od Oružane islamske grupe,
nožem za povrće?

00:00:05.168 --> 00:00:06.729
S tim sam se pitanjem suočila

00:00:06.729 --> 00:00:09.497
jednog jutra, u utorak juna 1993,

00:00:09.497 --> 00:00:11.339
dok sam bila studentkinja prava.

NOTE Paragraph

00:00:11.339 --> 00:00:13.277
Probudila sam se rano tog jutra

00:00:13.277 --> 00:00:14.397
u očevom stanu

00:00:14.397 --> 00:00:16.695
na periferiji Alžira, u gradu Alžiru,

00:00:16.695 --> 00:00:19.969
zbog upornog lupanja na ulaznim vratima.

00:00:19.969 --> 00:00:22.729
Bilo je to razdoblje,
kako je opisano u lokalnim novinama,

00:00:22.729 --> 00:00:25.585
u kome je svakog utorka
po jedan učenjak stradao

00:00:25.585 --> 00:00:28.768
od metaka fundamentalističkih ubica.

00:00:28.768 --> 00:00:31.130
Predavanje mog oca o Darvinu

00:00:31.130 --> 00:00:33.130
već je izazvalo da ga u učionici poseti

00:00:33.130 --> 00:00:36.601
glavni čovek, takozvanog
Islamskog fronta spasa,

00:00:36.601 --> 00:00:39.657
koji je prozvao mog oca
zagovornikom biologizma,

00:00:39.657 --> 00:00:42.323
pre nego što ga je otac izbacio

00:00:42.323 --> 00:00:43.810
i sad ko god da je bio napolju

00:00:43.810 --> 00:00:46.910
ne želi ni da se predstavi, ni da ode.

00:00:46.910 --> 00:00:49.882
Moj otac je pokušao
da telefonom dobije policiju,

00:00:49.882 --> 00:00:51.980
ali valjda preplašeni nadolazećom strujom

00:00:51.980 --> 00:00:54.404
oružanih ekstremista, koji su već oduzeli

00:00:54.404 --> 00:00:56.937
živote mnogim alžirskim policajcima,

00:00:56.937 --> 00:00:59.063
nisu se čak ni javili.

00:00:59.063 --> 00:01:01.402
I tada sam otišla u kuhinju,

00:01:01.402 --> 00:01:02.777
izvukla nož za povrće

00:01:02.777 --> 00:01:05.755
i zauzela položaj u hodniku.

00:01:05.755 --> 00:01:07.302
Bilo je smešno, zaista,

00:01:07.302 --> 00:01:09.151
ali nisam se ničeg drugog setila,

00:01:09.151 --> 00:01:11.740
i tako sam stajala tamo.

NOTE Paragraph

00:01:11.740 --> 00:01:14.247
Kada sad pogledam unazad,
mislim da je to bio momenat


00:01:14.247 --> 00:01:16.761
koji me poslao na staze pisanja knjige

00:01:16.761 --> 00:01:19.413
pod nazivom:
"Tvoja fatva ovde ne važi:

00:01:19.413 --> 00:01:23.450
neispričane priče iz borbe
protiv muslimanskog fundamentalizma."

00:01:23.450 --> 00:01:26.416
Naslov je uzet iz pakistanske predstave.

00:01:26.416 --> 00:01:29.266
Mislim da me je baš taj trenutak

00:01:29.266 --> 00:01:31.010
poslao na putovanje

00:01:31.010 --> 00:01:33.960
na kom ću intervjuisati
300 ljudi muslimanskog porekla

00:01:33.960 --> 00:01:35.494
iz skoro 30 država,

00:01:35.494 --> 00:01:37.910
od Avganistana do Malija,

00:01:37.910 --> 00:01:40.251
da bih otkrila kako su se borili
s fundamentalizmom

00:01:40.251 --> 00:01:42.479
mirno, poput mog oca

00:01:42.479 --> 00:01:46.214
i kako su izlazili na kraj
s pratećim rizikom.

NOTE Paragraph

00:01:46.214 --> 00:01:48.431
Srećom, tog juna 1993,

00:01:48.431 --> 00:01:51.263
naš neidentifikovani posetilac je otišao,

00:01:51.263 --> 00:01:54.308
ali druge porodice nisu bile te sreće

00:01:54.308 --> 00:01:58.161
i ta misao je motivisala
moje istraživanje.

00:01:58.161 --> 00:01:59.691
Ipak, neko će se vratiti,

00:01:59.691 --> 00:02:01.325
nekoliko meseci kasnije, s porukom

00:02:01.325 --> 00:02:02.727
na očevom kuhinjskom stolu,

00:02:02.727 --> 00:02:06.857
na kojoj je prosto pisalo:
"Smatraj se mrtvim."

00:02:06.857 --> 00:02:09.845
Kasnije će alžirske
oružane grupe fundamentalista

00:02:09.845 --> 00:02:12.908
ubiti skoro 200 000 civila,

00:02:12.908 --> 00:02:14.260
u takozvanoj

00:02:14.260 --> 00:02:17.138
mračnoj deceniji 1990-ih,

00:02:17.138 --> 00:02:19.010
uključujući i sve žene

00:02:19.010 --> 00:02:22.257
koje vidite ovde.

00:02:22.257 --> 00:02:25.130
Okrutnim protivterorističkim odgovorom

00:02:25.130 --> 00:02:27.127
država je pribegla mučenju

00:02:27.127 --> 00:02:28.838
i nasilnim nestancima,

00:02:28.838 --> 00:02:32.200
i koliko god da su užasni
ovi događaji postajali,

00:02:32.200 --> 00:02:35.835
međunarodna zajednica
ih je uglavnom ignorisala.

00:02:35.835 --> 00:02:39.558
Na kraju je moj otac, sin
alžirskog seljaka koji je postao profesor,

00:02:39.558 --> 00:02:41.661
bio prisiljen da napusti univerzitet

00:02:41.661 --> 00:02:43.850
i pobegne iz stana,

00:02:43.850 --> 00:02:45.223
ali nikada neću zaboraviti,

00:02:45.223 --> 00:02:47.458
kada je u pitanju Mahfud Benun, moj otac,

00:02:47.458 --> 00:02:50.167
kako je, poput mnogih drugih
alžirskih intelektualaca,

00:02:50.167 --> 00:02:51.941
odbio da napusti državu

00:02:51.941 --> 00:02:54.999
i nastavio je da objavljuje
direktne kritike,

00:02:54.999 --> 00:02:56.949
i protiv fundamentalista,

00:02:56.949 --> 00:02:59.919
i ponekad vlada protiv kojih su se borili.

00:02:59.919 --> 00:03:03.041
Na primer, serijalom iz novembra 1994.

00:03:03.041 --> 00:03:05.195
u novinama El Vatan, naslovljenim:

00:03:05.195 --> 00:03:06.704
"Kako je fundamentalizam

00:03:06.704 --> 00:03:10.246
proizveo terorizam bez presedana",

00:03:10.246 --> 00:03:11.483
osudio je takozvani

00:03:11.483 --> 00:03:14.816
radikalni otklon terorista
od istinskog Islama,

00:03:14.816 --> 00:03:17.684
kakav su živeli naši preci.

00:03:17.684 --> 00:03:20.515
Zbog ovih reči ste mogli
da izgubite život.

NOTE Paragraph

00:03:20.515 --> 00:03:21.992
Država mog oca me je naučila,

00:03:21.992 --> 00:03:24.546
u mračnoj deceniji 1990-ih,

00:03:24.546 --> 00:03:27.954
da je narodna borba protiv
muslimanskog fundamentalizma

00:03:27.954 --> 00:03:29.642
jedna od najvažnijih

00:03:29.642 --> 00:03:32.173
i najzanemarivanijih borbi
za ljudska prava

00:03:32.173 --> 00:03:33.928
u svetu.

00:03:33.928 --> 00:03:37.539
Tako je i danas, skoro 20 godina kasnije.

00:03:37.539 --> 00:03:39.120
Vidite, u svakoj zemlji

00:03:39.120 --> 00:03:40.970
gde čujete za naoružane džihadiste

00:03:40.970 --> 00:03:42.726
čija su meta civili,

00:03:42.726 --> 00:03:44.401
postoje takođe i nenaoružani ljudi

00:03:44.401 --> 00:03:47.248
koji prkose tim militantnim grupama,
o kojima ne slušate,

00:03:47.248 --> 00:03:51.830
a tim ljudima je potrebna
naša podrška kako bi uspeli.

NOTE Paragraph

00:03:51.830 --> 00:03:53.648
Na Zapadu se obično pretpostavlja

00:03:53.648 --> 00:03:56.685
da muslimani generalno
podržavaju terorizam.

00:03:56.685 --> 00:03:58.467
Neki desničari misle da je to tako

00:03:58.467 --> 00:04:00.950
jer vide muslimansku kulturu
kao suštinski nasilnu,

00:04:00.950 --> 00:04:02.535
dok neki levičari zamišljaju

00:04:02.535 --> 00:04:04.323
da je muslimansko nasilje,

00:04:04.323 --> 00:04:05.674
fundamentalističko nasilje,

00:04:05.674 --> 00:04:09.307
u potpunosti proizvod
iskonskih nedaća.

00:04:09.307 --> 00:04:11.804
No oba gledišta su skroz pogrešna.

00:04:11.804 --> 00:04:13.619
No mnogi ljudi muslimanskog porekla

00:04:13.619 --> 00:04:16.383
širom sveta su čvrsti protivnici

00:04:16.383 --> 00:04:19.644
i fundamentalizma i terorizma,

00:04:19.644 --> 00:04:22.110
a često i s veoma dobrim razlogom.

00:04:22.110 --> 00:04:24.150
Vidite, izglednije je da će da budu žrtve

00:04:24.150 --> 00:04:27.305
ovog nasilja, nego njegovi počinioci.

00:04:27.305 --> 00:04:29.322
Dozvolite da vam dam jedan primer.

00:04:29.322 --> 00:04:32.165
Prema istraživanju iz 2009.

00:04:32.165 --> 00:04:34.505
Medijskih izvora na arapskom jeziku,

00:04:34.505 --> 00:04:37.756
između 2004. i 2008,

00:04:37.756 --> 00:04:40.880
samo 15 posto Al Kaidinih žrtava

00:04:40.880 --> 00:04:42.461
su bili zapadnjaci.

00:04:42.461 --> 00:04:45.406
To je užasan gubitak,
ali ogromna većina žrtava

00:04:45.406 --> 00:04:47.175
su ljudi muslimanskog porekla,

00:04:47.175 --> 00:04:49.991
ubijeni od strane
muslimanskih fundamentalista.

NOTE Paragraph

00:04:49.991 --> 00:04:52.819
Govorim već pet minuta

00:04:52.819 --> 00:04:55.302
o fundamentalizmu i imate pravo da znate

00:04:55.302 --> 00:04:56.996
na šta tačno mislim.

00:04:56.996 --> 00:05:00.901
Citiraću definiciju koju je dala
alžirska sociološkinja

00:05:00.901 --> 00:05:02.940
Merijeme Eli Lukas,

00:05:02.940 --> 00:05:05.336
ona je rekla da je fundamentalizam,

00:05:05.336 --> 00:05:07.834
obratite pažnju: "u svim velikim svetskim

00:05:07.834 --> 00:05:09.656
verskim tradicijama,

00:05:09.656 --> 00:05:13.627
fundamentalizmi su politički pokreti
ekstremne desnice,

00:05:13.627 --> 00:05:15.790
koji u kontekstu globalizacije,

00:05:15.790 --> 00:05:18.284
manipulišu religijom kako bi postigli

00:05:18.284 --> 00:05:19.933
lične političke ciljeve."

00:05:19.933 --> 00:05:23.616
Sadija Abas je ovo nazvao
radikalnom politizacijom

00:05:23.616 --> 00:05:25.127
teologije.

00:05:25.127 --> 00:05:27.542
Ne želim da nagovestim

00:05:27.542 --> 00:05:29.328
kako postoji negde nekakav monolit

00:05:29.328 --> 00:05:32.541
koji se zove muslimanski fundamentalizam,
koji je svuda isti

00:05:32.541 --> 00:05:35.257
jer ovi pokreti
takođe imaju svoje razlike.

00:05:35.257 --> 00:05:37.720
Neki koriste i zagovaraju nasilje.

00:05:37.720 --> 00:05:40.350
Neki ne, iako su često povezani s njima.

00:05:40.350 --> 00:05:41.920
Oni primaju različita obličja.

00:05:41.920 --> 00:05:44.544
Neki mogu da budu nevladine organizacije,

00:05:44.544 --> 00:05:47.076
poput britanskih Kejdžprizonersa.

00:05:47.076 --> 00:05:49.169
Neki mogu postati političke stranke,

00:05:49.169 --> 00:05:50.740
poput Muslimanskog bratstva,

00:05:50.740 --> 00:05:52.458
a neki su otvoreno oružane grupe,

00:05:52.458 --> 00:05:54.183
poput Talibana.

00:05:54.183 --> 00:05:57.504
Ali u svakom slučaju,
sve su to radikalni projekti.

00:05:57.504 --> 00:06:00.733
Njihov pristup nije
ni konzervativan, ni tradicionalan.

00:06:00.733 --> 00:06:03.946
Oni se najčešće bave menjanjem
odnosa ljudi prema Islamu,

00:06:03.946 --> 00:06:05.501
umesto njegovim očuvanjem.

00:06:05.501 --> 00:06:08.891
Ono o čemu govorim je
muslimanska ekstremna desnica,

00:06:08.891 --> 00:06:10.890
a činjenica da su njeni sledbenici,

00:06:10.890 --> 00:06:12.730
ili bar tako tvrde, muslimani,

00:06:12.730 --> 00:06:14.140
ne čini ih manje uvredljivim

00:06:14.140 --> 00:06:16.631
od bilo koje druge ekstremne desnice.

00:06:16.631 --> 00:06:18.498
Po mom mišljenju, ukoliko se smatramo

00:06:18.498 --> 00:06:20.248
liberalima ili levičarima,

00:06:20.248 --> 00:06:22.708
ljubiteljima mira ili feministima,

00:06:22.708 --> 00:06:24.909
moramo da budemo protiv ovih pokreta

00:06:24.909 --> 00:06:27.754
i da podržimo njihove okorele protivnike.

00:06:27.754 --> 00:06:29.370
Želim da budem jasna

00:06:29.370 --> 00:06:31.372
da ja podržavam efikasnu borbu

00:06:31.372 --> 00:06:33.317
protiv fundamentalizma,

00:06:33.317 --> 00:06:35.597
ali takođe i borbu koja, sama po sebi,

00:06:35.597 --> 00:06:37.535
mora da poštuje međunarodno pravo.

00:06:37.535 --> 00:06:39.964
Zato ništa što kažem
ne sme da bude iskorišteno

00:06:39.964 --> 00:06:41.809
kao opravdanje za odbijanje

00:06:41.809 --> 00:06:43.274
demokratizacije

00:06:43.274 --> 00:06:45.949
i zato ovde šaljem glasnu podršku

00:06:45.949 --> 00:06:50.000
savremenom prodemokratskom
pokretu iz Alžira, Barakatu.

00:06:50.000 --> 00:06:52.282
Niti bilo šta što kažem sme da se koristi

00:06:52.282 --> 00:06:55.149
kao opravdanje za kršenje ljudskih prava,

00:06:55.149 --> 00:06:56.555
poput masovnih smrtnih kazni

00:06:56.555 --> 00:06:59.475
koje su izvršene u Egiptu
ranije ove sedmice.

00:06:59.475 --> 00:07:00.998
Ali ono o čemu govorim

00:07:00.998 --> 00:07:04.305
je da moramo da osporavamo
ove muslimanske fundamentalističke pokrete

00:07:04.305 --> 00:07:06.123
jer su pretnja za ljudska prava

00:07:06.123 --> 00:07:08.706
širom većinsko muslimanskih sredina,

00:07:08.706 --> 00:07:11.087
a oni to rade na razne načine,

00:07:11.087 --> 00:07:14.050
najočigledniji od njih je
direktni napad na civile,

00:07:14.050 --> 00:07:16.289
koji izvode oružane grupe.

00:07:16.289 --> 00:07:19.336
Ali to nasilje je samo vrh ledenog brega.

00:07:19.336 --> 00:07:22.127
Ovi pokreti u celosti
zagovaraju diskriminaciju

00:07:22.127 --> 00:07:25.448
protiv verskih i seksualnih manjina.

00:07:25.448 --> 00:07:27.528
Teže da uskrate slobodu veroispovesti

00:07:27.528 --> 00:07:30.427
svima koji je, ili upražnjavaju drugačije

00:07:30.427 --> 00:07:32.391
ili biraju da je uopšte ne upražnjavaju.

00:07:32.391 --> 00:07:35.815
I po pravilu, vode bezrezervni rat

00:07:35.815 --> 00:07:37.896
protiv prava žena.

NOTE Paragraph

00:07:37.896 --> 00:07:39.692
Suočen sa ovim pokretima,

00:07:39.692 --> 00:07:41.264
skorijih godina, zapadni diskurs

00:07:41.264 --> 00:07:42.899
je najčešće nudio

00:07:42.899 --> 00:07:45.156
dva pogrešna odgovora.

00:07:45.156 --> 00:07:47.719
Prvi, koji često čujemo od desničara,

00:07:47.719 --> 00:07:50.261
pretpostavlja da su muslimani
uglavnom fundamentalisti

00:07:50.261 --> 00:07:53.607
ili da postoji nešto kod Islama
što je suštinski fundamentalističko,

00:07:53.607 --> 00:07:56.898
ovo je prosto uvredljivo i pogrešno.

00:07:56.898 --> 00:07:59.306
No, nažalost, kod levičara
pronalazimo ponekad

00:07:59.306 --> 00:08:01.488
isuviše politički korektan diskurs,

00:08:01.488 --> 00:08:05.290
koji uopšte ne priznaje problem
muslimanskog fundamentalizma,

00:08:05.290 --> 00:08:07.651
ili, što je još gore,
izvinjava se zbog njega,

00:08:07.651 --> 00:08:10.199
ovo je takođe neprihvatljivo.

00:08:10.199 --> 00:08:12.261
Ja tragam za novim načinom

00:08:12.261 --> 00:08:14.382
govora o svemu ovome,

00:08:14.382 --> 00:08:17.110
koji je zasnovan na proživljenom iskustvu

00:08:17.110 --> 00:08:20.059
i nadi ljudi u prvim redovima.

00:08:20.059 --> 00:08:22.010
Bolno sam svesna da je

00:08:22.010 --> 00:08:25.191
poslednjih godina došlo do porasta
diskriminacije protiv muslimana

00:08:25.191 --> 00:08:27.662
u zemljama poput
Ujedinjenog Kraljevstva i SAD-a

00:08:27.662 --> 00:08:30.716
i to je takođe stvar
za ozbiljnu zabrinutost,

00:08:30.716 --> 00:08:31.855
ali ja čvrsto verujem

00:08:31.855 --> 00:08:34.816
da pričajući ove nestereotipne priče

00:08:34.816 --> 00:08:36.142
o muslimanima,

00:08:36.142 --> 00:08:38.314
koji su ustali protiv fundamentalista

00:08:38.314 --> 00:08:40.329
i bili njihove glavne žrtve,

00:08:40.329 --> 00:08:44.906
da je takođe dobar način
da se suprotstavi toj diskriminaciji.

00:08:44.906 --> 00:08:46.686
Dozvolite mi da vas sad upoznam

00:08:46.686 --> 00:08:48.342
s četvoro ljudi čije priče

00:08:48.342 --> 00:08:51.558
pripovedam s velikom čašću.

NOTE Paragraph

00:08:51.558 --> 00:08:53.791
Fajzan Pirzada i pozorište Rafi Pir,

00:08:53.791 --> 00:08:55.793
radionica nazvana po njegovom ocu,

00:08:55.793 --> 00:08:57.931
godinama su promovisali scensku umetnost

00:08:57.931 --> 00:08:59.663
u Pakistanu.

00:08:59.663 --> 00:09:01.124
S usponom nasilja džihadista,

00:09:01.124 --> 00:09:04.120
počeli su da dobijaju pretnje
da otkažu svoja dešavanja,

00:09:04.120 --> 00:09:05.950
na koje su se oglušili.

00:09:05.950 --> 00:09:09.220
I zato je 2008. bombaš napao njihov

00:09:09.220 --> 00:09:12.104
Osmi svetski festival
scenskih umetnosti u Lahoru,

00:09:12.104 --> 00:09:13.792
proizvodeći kišu stakla

00:09:13.792 --> 00:09:15.457
koja je padala po događaju,

00:09:15.457 --> 00:09:17.392
povredivši devetoro ljudi,

00:09:17.392 --> 00:09:18.960
a kasnije te iste noći

00:09:18.960 --> 00:09:21.711
Pirzade su morale da donesu
veoma tešku odluku:

00:09:21.711 --> 00:09:23.580
najavili su da će njihov festival

00:09:23.580 --> 00:09:26.987
biti nastavljen po planu, sledećeg dana.

00:09:26.987 --> 00:09:28.438
Kako su Fajzanovi tada rekli,

00:09:28.438 --> 00:09:30.380
ako se pokorimo Islamistima,

00:09:30.380 --> 00:09:33.491
bićemo prosto saterani u mračni ugao.

00:09:33.491 --> 00:09:35.149
Ali nisu znali šta će da se desi.

00:09:35.149 --> 00:09:37.586
Da li će iko da dođe?

00:09:37.586 --> 00:09:40.475
Zapravo, hiljade ljudi
je došlo sledećeg dana

00:09:40.475 --> 00:09:42.877
da podrži scensku umetnost u Lahoru

00:09:42.877 --> 00:09:44.722
i ovo je istovremeno i uzbuđivalo

00:09:44.722 --> 00:09:46.544
i užasavalo Fajzanove,

00:09:46.544 --> 00:09:47.997
pa je on odjurio do žene,

00:09:47.997 --> 00:09:50.214
koja je došla s dvoje male dece

00:09:50.214 --> 00:09:53.408
i rekao: "Znate da je
juče ovde bila bomba,

00:09:53.408 --> 00:09:55.735
i znate da i danas postoji opasnost."

00:09:55.735 --> 00:09:57.618
A ona je rekla: "Znam za to,

00:09:57.618 --> 00:10:00.112
no ja sam išla na vaš festival s majkom,

00:10:00.112 --> 00:10:01.612
kad sam bila u njihovom uzrastu

00:10:01.612 --> 00:10:04.660
i danas su mi te slike u glavi.

00:10:04.660 --> 00:10:06.798
Moramo da budemo ovde."

00:10:06.798 --> 00:10:08.655
S ovako odlučnom publikom,

00:10:08.655 --> 00:10:10.309
Pirzade su mogle da nastave

00:10:10.309 --> 00:10:12.769
sa svojim festivalskim programom.

NOTE Paragraph

00:10:12.769 --> 00:10:14.006
A sledeće godine,

00:10:14.006 --> 00:10:15.889
izgubili su sve sponzore

00:10:15.889 --> 00:10:18.258
zbog sigurnosnog rizika.

00:10:18.258 --> 00:10:20.558
Kada sam ih srela 2010,

00:10:20.558 --> 00:10:22.844
bili su na sredini
prvog narednog događaja

00:10:22.844 --> 00:10:25.910
koji su mogli da organizuju na istom mestu

00:10:25.910 --> 00:10:29.174
i to je bio Deveti omladinski festival
scenskih umetnosti

00:10:29.174 --> 00:10:32.149
koji se održavao u Lahoru,
godine kada je taj grad

00:10:32.149 --> 00:10:36.219
već iskusio 44 teroristička napada.

00:10:36.219 --> 00:10:38.322
Bilo je to vreme kada su
pakistanski Talibani

00:10:38.322 --> 00:10:40.139
započeli sistematsko ciljanje

00:10:40.139 --> 00:10:42.347
škola za devojke, koje će kulminirati

00:10:42.347 --> 00:10:45.106
napadom na Malalu Jusufzai.

00:10:45.106 --> 00:10:49.501
Šta su Pirzade učinile u takvoj sredini?

00:10:49.501 --> 00:10:52.674
Postavili su na scenu
predstavu s učenicama.

00:10:52.674 --> 00:10:55.486
Imala sam čast da gledam "Nang Val",

00:10:55.486 --> 00:10:58.118
mjuzikl na pundžabi jeziku,

00:10:58.118 --> 00:10:59.880
a učenice iz lahorske gimnazije

00:10:59.880 --> 00:11:01.606
su bile u svim ulogama.

00:11:01.606 --> 00:11:02.840
Plesale su i pevale,

00:11:02.840 --> 00:11:05.498
glumile su miševe i rečnog bizona,

00:11:05.498 --> 00:11:07.962
a ja sam zadržavala dah, pitajući se

00:11:07.962 --> 00:11:09.229
da li ćemo stići do kraja

00:11:09.229 --> 00:11:11.515
ove neverovatne predstave?

00:11:11.515 --> 00:11:13.281
A kada smo stigli,

00:11:13.281 --> 00:11:15.809
čitava publika je kolektivno izdahnula,

00:11:15.809 --> 00:11:18.073
a nekoliko ljudi je čak i zaplakalo,

00:11:18.073 --> 00:11:20.596
a onda su ispunili auditorijum

00:11:20.596 --> 00:11:23.435
svojim miroljubivim gromkim aplauzom.

00:11:23.435 --> 00:11:26.422
Sećam se da sam u tom trenutku mislila

00:11:26.422 --> 00:11:28.853
kako su bombaši bili glavna vest ovde,

00:11:28.853 --> 00:11:30.516
pre dve godine,

00:11:30.516 --> 00:11:32.880
ali ovo veče i ovi ljudi

00:11:32.880 --> 00:11:36.171
su podjednako važna priča.

NOTE Paragraph

00:11:38.488 --> 00:11:40.968
Marija Bašir je prvi i jedini

00:11:40.968 --> 00:11:44.092
ženski vrhovni tužilac u Avganistanu.

00:11:44.092 --> 00:11:46.306
U službi je od 2008.

00:11:46.306 --> 00:11:48.492
i otvorila je kancelariju koja istražuje

00:11:48.492 --> 00:11:50.318
slučajeve nasilja nad ženama,

00:11:50.318 --> 00:11:52.576
ona tvrdi da je to najvažnija oblast

00:11:52.576 --> 00:11:54.310
u njenoj nadležnosti.

00:11:54.310 --> 00:11:57.375
Kada sam se sastala s njom
u njenoj kancelariji u Heratu,

00:11:57.375 --> 00:11:59.120
ušla je okružena

00:11:59.120 --> 00:12:02.486
četvoricom krupnih muškaraca
s četiri ogromne puške.

00:12:02.486 --> 00:12:05.450
Zapravo, ona danas ima 23 telohranitelja
jer je prebrodila

00:12:05.450 --> 00:12:06.870
bombaški napad

00:12:06.870 --> 00:12:08.548
u kom su joj umalo stradala deca

00:12:08.548 --> 00:12:11.899
i u kome je jedan njen telohranitelj
izgubio nogu.

NOTE Paragraph

00:12:11.899 --> 00:12:14.009
Zašto je nastavila da radi?

00:12:14.009 --> 00:12:16.663
Kaže, uz osmeh, da je to pitanje

00:12:16.663 --> 00:12:18.710
koje svako postavlja -

00:12:18.710 --> 00:12:22.535
kako to ona kaže:
"Zašto rizikuješ da ne postojiš?"

00:12:22.535 --> 00:12:24.174
I to je prosto to za nju,

00:12:24.174 --> 00:12:27.643
bolje sutra za sve Marije Bašir
koje će doći,

00:12:27.643 --> 00:12:29.127
to je vredno rizika.

00:12:29.127 --> 00:12:30.837
I ona zna da, ako ljudi poput nje

00:12:30.837 --> 00:12:32.752
ne naprave taj rizik,

00:12:32.752 --> 00:12:35.049
neće biti boljeg sutra.

00:12:35.049 --> 00:12:36.776
Kasnije, u toku intervjua,

00:12:36.776 --> 00:12:39.139
tužiteljka Bašir mi je rekla kako je brine

00:12:39.139 --> 00:12:40.658
mogući ishod

00:12:40.658 --> 00:12:43.157
pregovora između vlade i Talibana,

00:12:43.157 --> 00:12:45.551
ljudi koji pokušavaju da je ubiju.

00:12:45.551 --> 00:12:47.303
"Ukoliko im damo mesto u vladi",

00:12:47.303 --> 00:12:50.520
pita se, "Ko će da štiti prava žena?"

00:12:50.520 --> 00:12:52.886
I ona vrši pritisak
na međunarodnu zajednicu

00:12:52.886 --> 00:12:55.952
da ne zaboravi
svoje obećanje po pitanju žena,

00:12:55.952 --> 00:12:59.345
jer sada žele mir s Talibanima.

00:12:59.345 --> 00:13:01.550
Nekoliko nedelja
nakon odlaska iz Avganistana,

00:13:01.550 --> 00:13:04.425
videla sam naslov na internetu.

00:13:04.425 --> 00:13:08.030
Avganistanski tužilac je ubijen.

00:13:08.030 --> 00:13:10.166
Guglala sam u očaju

00:13:10.166 --> 00:13:11.840
i srećom saznala sam tog dana

00:13:11.840 --> 00:13:13.926
da Marija nije bila žrtva,

00:13:13.926 --> 00:13:16.149
iako je nažalost drugi
avganistanski tužilac

00:13:16.149 --> 00:13:18.180
ubijen na putu do posla.

00:13:18.180 --> 00:13:21.175
I kada čujem takve vesti,

00:13:21.175 --> 00:13:23.473
mislim da, kada međunarodne trupe

00:13:23.473 --> 00:13:26.521
napuste Avganistan, ove godine i kasnije,

00:13:26.521 --> 00:13:28.427
moramo da nastavimo da brinemo

00:13:28.427 --> 00:13:29.860
šta će biti sa ljudima tamo,

00:13:29.860 --> 00:13:32.886
sa svim Marijama Bašir.

00:13:32.886 --> 00:13:35.499
Ponekad joj još uvek čujem
glas u mojoj glavi

00:13:35.499 --> 00:13:38.580
kako govori, bez trunke razmetljivosti:

00:13:38.580 --> 00:13:41.185
"Položaj žena u Avganistanu

00:13:41.185 --> 00:13:43.091
biće bolji jednog dana.

00:13:43.091 --> 00:13:45.326
Mi moramo da pripremimo tlo za to,

00:13:45.326 --> 00:13:48.269
čak i ako nas ubiju."

NOTE Paragraph

00:13:49.854 --> 00:13:51.502
Ne postoje prave reči

00:13:51.502 --> 00:13:53.478
kojima bi se osudili al Šabab terorsti,

00:13:53.478 --> 00:13:55.740
koji su napali
tržni centar Vestgejt u Nairobiju

00:13:55.740 --> 00:13:59.202
na dan kada se održavalo
dečje takmičenje u kuvanju

00:13:59.202 --> 00:14:01.620
septembra 2013.

00:14:01.620 --> 00:14:06.119
Ubili su 67 ljudi,
uključujući pesnike i trudnice.

00:14:06.119 --> 00:14:08.218
Daleko na američkom srednjem zapadu

00:14:08.218 --> 00:14:10.565
imala sam sreću da upoznam
somalijske amerikance

00:14:10.565 --> 00:14:13.413
koji su pokušavali da spreče al Šababovce

00:14:13.413 --> 00:14:15.637
da regrutuju manji broj mladih

00:14:15.637 --> 00:14:17.581
iz svog grada Miniapolisa

00:14:17.581 --> 00:14:21.279
i tako počine užase,
poput onih u Vestgejtu.

00:14:21.279 --> 00:14:23.239
Abidrizak Bihijev studiozni

00:14:23.239 --> 00:14:26.128
17-ogodišnji nećak, Burhan Hasan

00:14:26.128 --> 00:14:28.776
je regrutovan ovde 2008,

00:14:28.776 --> 00:14:30.536
odjurio je u Somaliju,

00:14:30.536 --> 00:14:33.906
a potom je ubijen,
kada je pokušao da se vrati kući.

00:14:33.906 --> 00:14:35.500
Od tada g. Bihi,

00:14:35.500 --> 00:14:39.753
koji rukovodi neprofitnim
Somalijskim obrazovnim i pravnim centrom,

00:14:39.753 --> 00:14:42.204
glasno razotkriva regrutovanja

00:14:42.204 --> 00:14:44.060
i neuspehe vlade

00:14:44.060 --> 00:14:46.279
i somalijsko američkih institucija,

00:14:46.279 --> 00:14:49.304
poput Islamskog centra Abubakar As-Sadik,

00:14:49.304 --> 00:14:51.535
gde veruje da je
njegov nećak radikalizovan

00:14:51.535 --> 00:14:53.641
za vreme omladinskog programa.

00:14:53.641 --> 00:14:55.794
Ali on ne kritikuje jedino džamiju.

00:14:55.794 --> 00:14:57.373
On takođe napada vladu

00:14:57.373 --> 00:14:59.158
jer nije učinila dovoljno

00:14:59.158 --> 00:15:01.656
da spreči siromaštvo u njegovoj zajednici.

00:15:01.656 --> 00:15:03.945
Kako nije imao dovoljno
finansijskih sredstava,

00:15:03.945 --> 00:15:06.256
g. Bihi je morao da bude kreativan.

00:15:06.256 --> 00:15:08.150
Kako bi osujetio nastojanja al Šababa

00:15:08.150 --> 00:15:10.535
da utiče na još nezadovoljne omladine,

00:15:10.535 --> 00:15:12.970
u praskozorje napada 2010.

00:15:12.970 --> 00:15:15.564
na gledaoce Svetskog prvenstva u Ugandi,

00:15:15.564 --> 00:15:18.904
organizovao je
ramadanski košarkaški turnir

00:15:18.904 --> 00:15:21.436
u Miniapolisu, kao odgovor.

00:15:21.436 --> 00:15:24.120
Hrpa somalijsko američke dece
istupila je

00:15:24.120 --> 00:15:25.508
da prigrli sport,

00:15:25.508 --> 00:15:28.000
uprkos fatvi protiv njega.

00:15:28.000 --> 00:15:29.745
Igrali su košarku

00:15:29.745 --> 00:15:33.612
kako Burhan Hasan neće igrati nikada više.

00:15:33.612 --> 00:15:36.262
Zbog svojih napora, g. Bihi je prognan

00:15:36.262 --> 00:15:39.334
od strane rukovodstva
Islamskog centra Abubakar As-Sadik,

00:15:39.334 --> 00:15:41.899
sa kojim je nekad bio u dobrim odnosima.

00:15:41.899 --> 00:15:44.285
Rekao mi je: "Jednoga dana
videli smo imama na TV-u

00:15:44.285 --> 00:15:46.343
kako nas naziva nevernicima i govori:

00:15:46.343 --> 00:15:49.912
'Ove porodice pokušavaju
da unište džamiju.'".

00:15:49.912 --> 00:15:51.323
Ovo se u potpunosti kosi

00:15:51.323 --> 00:15:53.856
s time kako Abdirizak Bihi razume

00:15:53.856 --> 00:15:55.656
ono što pokušava da uradi,

00:15:55.656 --> 00:15:58.062
da razotkrivanjem
al Šababovih regrutovanja

00:15:58.062 --> 00:16:00.484
spase religiju koju voli

00:16:00.484 --> 00:16:03.610
od malog broja ekstremista.

NOTE Paragraph

00:16:04.938 --> 00:16:07.499
Sada želim da vam ispričam
poslednju priču,

00:16:07.499 --> 00:16:10.513
onu o 22-ogodišnjoj
studentkinji prava iz Alžira

00:16:10.513 --> 00:16:12.459
po imenu Amel Zenun-Zuani,

00:16:12.459 --> 00:16:14.338
s istim snovima o pravnoj karijeri

00:16:14.338 --> 00:16:17.040
poput mojih '90-ih godina.

00:16:17.040 --> 00:16:18.969
Odbila je da odustane od svojih studija,

00:16:18.969 --> 00:16:20.938
uprkos činjenici da su fundamentalisti,

00:16:20.938 --> 00:16:23.468
boreći se protiv alžirske države tada,

00:16:23.468 --> 00:16:27.090
pretili svima koji su
nastavili s obrazovanjem.

00:16:27.090 --> 00:16:31.200
26. januara 1997,
Amel se ukrcala na autobus

00:16:31.200 --> 00:16:33.122
u gradu Alžiru, gde je studirala,

00:16:33.122 --> 00:16:35.305
da bi stigla kući
i provela ramadansko veče

00:16:35.305 --> 00:16:36.994
sa svojom porodicom,

00:16:36.994 --> 00:16:39.380
i da nikad ne završi studije prava.

00:16:39.380 --> 00:16:41.940
Kada je autobus stigao
nadomak njenog rodnog grada

00:16:41.940 --> 00:16:43.685
zaustavljen je na kontrolnom punktu,

00:16:43.685 --> 00:16:47.057
kojim su upravljali ljudi
iz Oružane islamske grupe.

00:16:47.057 --> 00:16:48.780
Noseći njen ruksak,

00:16:48.780 --> 00:16:50.766
izveli su je iz autobusa

00:16:50.766 --> 00:16:53.185
i ubili na ulici.

00:16:53.185 --> 00:16:54.801
Muškarci koji su je zaklali,

00:16:54.801 --> 00:16:56.341
rekli su potom svima:

00:16:56.341 --> 00:16:58.235
"Ako budete išli na fakultet,

00:16:58.235 --> 00:17:00.789
doći će dan kada ćemo vas sve pobiti

00:17:00.789 --> 00:17:02.660
baš ovako."

NOTE Paragraph

00:17:04.020 --> 00:17:06.720
Amel je umrla tačno u 17:17 h,

00:17:06.720 --> 00:17:09.568
ovo znamo, jer kad je pala na ulici,

00:17:09.568 --> 00:17:11.295
njen sat je polomljen.

00:17:11.295 --> 00:17:12.744
Njena majka mi je pokazala sat

00:17:12.744 --> 00:17:14.575
sa sekundarom koja je i dalje ciljala

00:17:14.575 --> 00:17:16.071
optimistično prema gore,

00:17:16.071 --> 00:17:19.507
prema 17:18 koje nikada neće doći.

00:17:19.507 --> 00:17:20.656
Nedugo pred smrt,

00:17:20.656 --> 00:17:22.511
Amel je rekla majci za sebe

00:17:22.511 --> 00:17:24.398
i svoje sestre:

00:17:24.398 --> 00:17:28.015
"Ništa nam se neće dogoditi,
inšalah, ako bog da,

00:17:28.015 --> 00:17:29.885
ali ako se nešto desi,

00:17:29.885 --> 00:17:32.768
moraš da znaš da smo umrli za znanje.

00:17:32.768 --> 00:17:36.978
Ti i otac morate da budete ponosni."

NOTE Paragraph

00:17:36.978 --> 00:17:40.960
Gubitak takve mlade žene je neshvatljiv

00:17:40.960 --> 00:17:42.515
i dok sam istraživala,

00:17:42.515 --> 00:17:45.769
zaticala sam sebe kako
iznova tragam za Amelinom nadom,

00:17:45.769 --> 00:17:48.706
čak i njeno ime na arapskom znači "nada".

00:17:48.706 --> 00:17:51.957
Mislim da sam je pronašla na dva mesta.

00:17:51.957 --> 00:17:54.252
Prvo je u snazi njene porodice

00:17:54.252 --> 00:17:57.518
i svih drugih porodica
koje su nastavile da pričaju svoje priče

00:17:57.518 --> 00:18:00.583
i da nastave sa svojim životom,
uprkos terorizmu.

00:18:00.583 --> 00:18:03.865
Zapravo, Amelina sestra Lamija
prevazišla je bol,

00:18:03.865 --> 00:18:05.236
otišla je na pravni fakultet

00:18:05.236 --> 00:18:07.990
i sada je praktikant prava u gradu Alžiru,

00:18:07.990 --> 00:18:09.591
nešto što je moguće jedino

00:18:09.591 --> 00:18:10.780
jer su fundamentalisti

00:18:10.780 --> 00:18:13.658
uglavnom poraženi u zemlji.

00:18:13.658 --> 00:18:16.505
I drugo mesto
na kom sam našla Amelinu nadu,

00:18:16.505 --> 00:18:18.977
je svuda gde muškarci i žene

00:18:18.977 --> 00:18:21.672
nastavljaju da prkose džihadistima.

00:18:21.672 --> 00:18:24.930
Moramo da podržimo sve njih u Amelino ime,

00:18:24.930 --> 00:18:27.563
sve koji nastavljaju
ovu borbu za ljudska prava,

00:18:27.563 --> 00:18:31.560
poput Mreže žena koje žive
pod muslimanskim zakonima.

00:18:31.560 --> 00:18:34.187
Nije dovoljno, kako mi kaže
advokat za prava žrtava,

00:18:34.187 --> 00:18:36.074
Šerifa Hadar iz Alžira,

00:18:36.074 --> 00:18:39.139
nije dovoljno da se samo
borimo protiv terorizma.

00:18:39.139 --> 00:18:41.683
Moramo i da se
suprotstavimo fundamentalizmu

00:18:41.683 --> 00:18:44.120
jer je fundamentalizam ideologija

00:18:44.120 --> 00:18:46.711
koja prostire krevet ovom terorizmu.

NOTE Paragraph

00:18:46.711 --> 00:18:50.150
Kako to da ljudi poput nje,
poput svih njih

00:18:50.150 --> 00:18:51.844
nisu poznati šire?

00:18:51.844 --> 00:18:55.121
Kako to da svi znaju
ko je bio Osama bin Laden,

00:18:55.121 --> 00:18:57.054
a tako malo ljudi zna za njih

00:18:57.054 --> 00:19:00.747
koji su ustali protv Bin Ladena
na svoj način?

00:19:00.747 --> 00:19:03.404
Moramo to da promenimo i zato vas molim

00:19:03.404 --> 00:19:05.172
da pomognete u širenju ovih priča

00:19:05.172 --> 00:19:06.945
preko svojih mreža.

00:19:06.945 --> 00:19:09.044
Pogledajte još jednom
na Amel Zenunin sat,

00:19:09.044 --> 00:19:10.704
zauvek zamrznut,

00:19:10.704 --> 00:19:13.066
a sad pogledajte na svoj sat

00:19:13.066 --> 00:19:16.090
i odlučite da je ovo trenutak
koji ćete posvetiti

00:19:16.090 --> 00:19:17.998
podržavanju ljudi poput Amele.

00:19:17.998 --> 00:19:20.379
Nemamo pravo da ćutimo o njima

00:19:20.379 --> 00:19:21.877
jer je tako lakše,

00:19:21.877 --> 00:19:24.738
ili zato što je
i zapadna politika falična

00:19:24.738 --> 00:19:27.074
zato što 17:17 i dalje otkucava

00:19:27.074 --> 00:19:28.941
za previše Amela Zenun,

00:19:28.941 --> 00:19:30.911
na mestima poput severne Nigerije,

00:19:30.911 --> 00:19:33.487
gde džihadisti i dalje ubijaju studente.

00:19:33.487 --> 00:19:36.568
Vreme da govorimo
u znak podrške svima onima

00:19:36.568 --> 00:19:38.876
koji se mirnim putem suprotstavljaju

00:19:38.876 --> 00:19:41.840
fundamentalizmu i terorizmu
u svojim zajednicama

00:19:41.840 --> 00:19:43.376
je sada.

NOTE Paragraph

00:19:43.376 --> 00:19:45.659
Hvala.

NOTE Paragraph

00:19:45.659 --> 00:19:48.165
(Aplauz)