0:00:00.456,0:00:05.258
Czasami najważniejsze rzeczy [br]przychodzą małymi kroczkami.

0:00:05.258,0:00:09.322
Mam 15 minut, żeby przekonać was,

0:00:09.326,0:00:12.600
że mikroorganizmy mają[br]dużo do powiedzenia w kwestii:

0:00:12.610,0:00:14.998
"Czy jesteśmy sami?".

0:00:14.998,0:00:19.613
Mogą nam sporo powiedzieć,[br]nie tylko o życiu w Układzie Słonecznym,

0:00:19.613,0:00:22.100
ale też poza nim.

0:00:22.100,0:00:27.397
Dlatego poszukuję ich[br]w najdziwniejszych miejscach na Ziemi,

0:00:27.397,0:00:29.766
w ekstremalnym środowisku,[br]gdzie warunki powodują,

0:00:29.766,0:00:32.450
że są one na granicy przeżycia.

0:00:32.450,0:00:36.134
Czasem sama ledwo uchodzę z życiem,[br]kiedy podchodzę zbyt blisko.

0:00:36.134,0:00:43.134
Jesteśmy jedyną rozwiniętą cywilizacją[br]w Układzie Słonecznym,

0:00:43.134,0:00:46.878
ale nie przekreśla to możliwości istnienia[br]innych mikroorganizmów blisko nas.

0:00:46.878,0:00:50.663
Planety i księżyce, które widzicie,

0:00:50.663,0:00:54.633
wszystkie mogłyby być miejscem życia.

0:00:54.633,0:00:57.482
Istnieje duże prawdopodobieństwo.

0:00:57.482,0:01:02.135
Jeśli odkryjemy życie[br]na tych planetach i księżycach,

0:01:02.135,0:01:05.151
zadamy sobie pytania:

0:01:05.151,0:01:07.287
Czy jesteśmy sami w Układzie Słonecznym?

0:01:07.287,0:01:09.256
Skąd pochodzimy?

0:01:09.256,0:01:12.233
Czy mamy rodzinę w sąsiedztwie?

0:01:12.233,0:01:16.157
Czy istnieje życie poza naszym układem?

0:01:16.157,0:01:20.244
Możemy zadawać te pytania,

0:01:20.244,0:01:24.520
bo teraz inaczej rozumiemy to,[br]czym jest zamieszkała planeta.

0:01:24.520,0:01:27.860
Zamieszkała planeta to taka,

0:01:27.860,0:01:32.193
na której są stabilne zasoby wody.

0:01:32.193,0:01:35.602
Dla mnie to tylko horyzontalna definicja,

0:01:35.602,0:01:38.197
bo określa odległość do gwiazdy.

0:01:38.197,0:01:41.289
Jest jeszcze inny wymiar tego,[br]czy coś nadaje się do zamieszkania.

0:01:41.289,0:01:44.480
To wymiar wertykalny.

0:01:44.497,0:01:54.210
Chodzi o warunki pod powierzchnią[br]planety znajdującej się daleko od Słońca,

0:01:54.210,0:01:57.353
gdzie wciąż są obecne: woda,[br]energia i składniki odżywcze.

0:01:57.353,0:02:01.204
Dla niektórych może to oznaczać[br]pożywienie i ochronę.

0:02:01.207,0:02:03.251
Patrząc na Ziemię,

0:02:03.251,0:02:07.456
tam, gdzie nie dociera światło[br]słoneczne, głęboko w oceanach,

0:02:07.456,0:02:09.665
życie wciąż się rozwija

0:02:09.665,0:02:13.676
dzięki procesom chemicznym.

0:02:13.676,0:02:19.326
Myśląc w ten sposób,[br]opadają wszelkie bariery.

0:02:19.326,0:02:21.600
Nie ma żadnych ograniczeń.

0:02:21.600,0:02:24.160
Jeśli widzieliście ostatnio[br]nagłówki gazet,

0:02:24.160,0:02:27.120
słyszeliście, że odkryliśmy[br]podpowierzchniowe oceany

0:02:27.120,0:02:30.989
na Europie, Ganimedesie, [br]Enceladusie oraz Tytanie.

0:02:30.989,0:02:33.923
Znaleźliśmy też gejzer[br]i gorące źródła na Enceladusie.

0:02:33.923,0:02:37.978
Nasz Układ Słoneczny[br]zamienia się w gigantyczne SPA.

0:02:37.978,0:02:41.864
Każdy, kto był kiedyś w SPA,[br]wie jak bardzo mikroby je lubią.

0:02:41.864,0:02:43.582
(Śmiech)

0:02:43.582,0:02:47.111
Pomyślcie także o Marsie.

0:02:47.111,0:02:50.478
Życie jest niemożliwe na jego powierzchni,

0:02:50.478,0:02:53.729
ale wciąż może kryć się pod ziemią.

0:02:53.729,0:02:59.339
Poczyniliśmy postępy w rozumieniu[br]pojęcia możliwości zamieszkiwania,

0:02:59.339,0:03:02.111
a także w rozumieniu,

0:03:02.111,0:03:05.687
jakie są ślady życia na Ziemi.

0:03:05.687,0:03:08.543
Możemy wziąć pod uwagę[br]cząsteczki organiczne,

0:03:08.543,0:03:10.470
które są cegiełkami życia,

0:03:10.470,0:03:15.090
skamieniałości, minerały, biominerały,

0:03:15.090,0:03:18.643
które powstają w wyniku reakcji[br]pomiędzy bakteriami a skałami,

0:03:18.643,0:03:21.777
oraz gazy w atmosferze.

0:03:21.777,0:03:25.933
A te maleńkie glony[br]po prawej stronie slajdu

0:03:25.934,0:03:27.800
są bezpośrednimi potomkami organizmów,

0:03:27.800,0:03:31.843
które pompowały tlen[br]w atmosferę ziemską miliard lat temu.

0:03:31.843,0:03:35.995
Robiąc to, zatruły 90% życia[br]na powierzchni Ziemi,

0:03:35.995,0:03:39.190
ale dzięki nim oddychamy dziś powietrzem.

0:03:40.740,0:03:45.925
Chociaż wiemy coraz więcej,

0:03:45.925,0:03:48.851
nadal nie znamy odpowiedzi[br]na jedno pytanie.

0:03:48.851,0:03:51.126
Skąd pochodzimy?

0:03:51.126,0:03:55.894
Jest tym trudniej, że nie możemy [br]znaleźć fizycznego dowodu na to,

0:03:55.894,0:03:58.440
skąd wzięliśmy się na naszej planecie,

0:03:58.440,0:04:04.130
bo wszystko, co jest starsze[br]niż 4 miliardy lat, dawno zniknęło.

0:04:04.130,0:04:09.634
Wszystkie dowody zniknęły,[br]usunięte przez ruchy tektoniczne i erozję.

0:04:09.634,0:04:13.184
To właśnie nazywam[br]horyzontem biologicznym Ziemi.

0:04:13.184,0:04:16.667
Za tą granicą nie wiemy, skąd pochodzimy.

0:04:16.667,0:04:19.593
Czy wszystko przepadło? Może nie.

0:04:19.593,0:04:23.308
Być może znajdziemy[br]ślady naszego pochodzenia

0:04:23.308,0:04:27.749
w najbardziej nietypowym[br]miejscu, na Marsie.

0:04:27.769,0:04:29.420
Jak to możliwe?

0:04:29.420,0:04:32.201
Na początku Układu Słonecznego,

0:04:32.201,0:04:37.169
Mars i Ziemia były bombardowane[br]przez ogromne asteroidy i komety.

0:04:37.169,0:04:40.327
Materiały wyrzucone[br]z tych uderzeń były wszędzie.

0:04:40.327,0:04:44.187
Ziemia i Mars rzucały w siebie[br]kamieniami przez długi czas.

0:04:44.187,0:04:48.190
Kawałki skał spadały na Ziemię,[br]kawałki Ziemi spadały na Marsa.

0:04:48.190,0:04:53.359
Te dwie planety mogły być zasiane[br]tym samym materiałem.

0:04:53.359,0:04:57.283
Może nasz pradziad siedzi tam [br]na powierzchni i na nas czeka?

0:04:58.659,0:05:06.190
Możemy udać się na Marsa [br]i szukać śladów naszego pochodzenia.

0:05:06.190,0:05:08.442
Mars może skrywać tę tajemnicę.

0:05:08.442,0:05:11.150
To dlatego jest dla nas wyjątkowy.

0:05:11.150,0:05:13.160
Aby to się stało,

0:05:13.160,0:05:18.544
Mars musiał być zamieszkały,[br]w czasie gdy były tam odpowiednie warunki.

0:05:18.544,0:05:20.400
Czy tak było?

0:05:20.400,0:05:24.254
Wiele misji dowodzi tego samego.

0:05:24.254,0:05:27.992
Kiedy na Ziemi pojawiło się życie,

0:05:27.992,0:05:32.830
na Marsie były ocean, wulkany i jeziora

0:05:32.830,0:05:35.673
oraz delty rzek, jak na tym[br]pięknym zdjęciu.

0:05:35.673,0:05:39.460
Łazik Curiosity wysłał to zdjęcie[br]kilka tygodni temu.

0:05:39.460,0:05:43.142
Widać pozostałości delty,[br]ale to zdjęcie mówi coś jeszcze.

0:05:43.142,0:05:45.096
Wody było pod dostatkiem.

0:05:45.096,0:05:47.757
Tryskała na powierzchni [br]przez bardzo długi czas.

0:05:47.757,0:05:49.568
To dobra wiadomość dla życia.

0:05:49.568,0:05:52.990
Chemia życia potrzebuje dużo czasu.

0:05:52.990,0:05:54.507
To niezwykle dobra wiadomość,

0:05:54.507,0:05:58.127
ale czy oznacza, że z łatwością[br]odnajdziemy życie na Marsie?

0:05:58.127,0:06:00.010
Niekoniecznie.

0:06:00.010,0:06:01.861
Oto, co się stało.

0:06:01.861,0:06:05.230
Kiedy życie rozkwitło[br]na powierzchni Ziemi,

0:06:05.230,0:06:08.909
na Marsie wszystko pogorszyło się.

0:06:08.909,0:06:12.472
Atmosfera została rozwiana [br]przez wiatr słoneczny,

0:06:12.472,0:06:14.775
Mars stracił magnetosferę,

0:06:14.775,0:06:19.187
promieniowanie UV i kosmiczne[br]zaczęły bombardować planetę,

0:06:19.187,0:06:23.410
woda uciekła w przestrzeń [br]lub wsiąknęła w glebę.

0:06:23.410,0:06:26.501
Jeśli chcemy zrozumieć

0:06:26.501,0:06:32.240
i znaleźć jakieś ślady życia[br]na powierzchni Marsa,

0:06:32.240,0:06:33.644
jeśli oczywiście tam są,

0:06:33.644,0:06:36.831
musimy wiedzieć, jaki był wpływ[br]każdego z tych wydarzeń

0:06:36.831,0:06:40.484
na zakonserwowanie tych śladów.

0:06:40.484,0:06:45.314
Tylko wtedy będziemy wiedzieć,[br]gdzie są one ukryte

0:06:45.314,0:06:48.997
i będziemy mogli wysłać łazik[br]w odpowiednie miejsca,

0:06:48.997,0:06:54.856
gdzie próbki skał mogą nam powiedzieć[br]coś ważnego o tym, kim jesteśmy,

0:06:54.862,0:06:58.972
a jeśli nie, to może gdzieś indziej,[br]całkiem niezależnie,

0:06:58.972,0:07:01.828
powstało życie na innej planecie.

0:07:01.828,0:07:04.344
To łatwe.

0:07:04.344,0:07:10.285
Wystarczy cofnąć się o 3,5 miliarda lat[br]w przeszłość planety.

0:07:10.285,0:07:12.909
Potrzebny nam wehikuł czasu.

0:07:12.909,0:07:15.103
Proste?

0:07:15.103,0:07:16.103
W zasadzie, tak.

0:07:16.103,0:07:18.523
Rozejrzyjcie się, to planeta Ziemia.

0:07:18.523,0:07:20.618
To nasz wehikuł czasu.

0:07:20.618,0:07:24.788
Geolodzy używają jej, żeby cofnąć się[br]w przeszłość naszej planety.

0:07:24.788,0:07:26.971
Ja używam jej nieco inaczej.

0:07:26.971,0:07:30.136
Wykorzystuję Ziemię, udając się[br]do bardzo ekstremalnych miejsc,

0:07:30.136,0:07:32.868
gdzie warunki podobne są[br]do tych na Marsie,

0:07:32.868,0:07:34.865
w czasie gdy zmieniał się tam klimat.

0:07:34.865,0:07:37.745
Tam staram się zrozumieć, co zaszło.

0:07:37.745,0:07:42.279
Jakie są ślady życia?[br]Co pozostało? Jak to znajdziemy?

0:07:42.279,0:07:45.276
Na chwilę wezmę was ze sobą

0:07:45.276,0:07:48.130
w krótką podróż wehikułem czasu.

0:07:48.130,0:07:52.865
Jesteśmy na wysokości [br]4500 metrów w Andach,

0:07:52.865,0:07:59.594
ale tak naprawdę to mniej niż miliard lat[br]po tym, jak powstały Mars i Ziemia.

0:07:59.594,0:08:03.285
Wyglądały wtedy mniej więcej tak:

0:08:03.285,0:08:06.796
wszędzie wulkany, parujące jeziora,

0:08:06.796,0:08:10.103
minerały, gorące źródła.

0:08:10.103,0:08:13.934
Widzicie te hałdy na brzegu jezior?

0:08:13.934,0:08:17.394
Zostały zbudowane przez potomków[br]pierwszych organizmów,

0:08:17.394,0:08:20.496
które stworzyły najstarsze[br]skamieniałości na Ziemi.

0:08:20.496,0:08:24.555
Żeby zrozumieć, co się dzieje, [br]musimy cofnąć się nieco dalej.

0:08:24.555,0:08:26.470
Jeszcze jedna rzecz.

0:08:26.470,0:08:29.946
Te miejsca są identyczne[br]jak Mars 3,5 miliarda lat temu.

0:08:29.946,0:08:34.463
Klimat zmienia się bardzo szybko,[br]a woda i lód znikają.

0:08:34.463,0:08:37.678
Musimy cofnąć się do czasu,[br]kiedy wszystko zmieniło się na Marsie.

0:08:37.678,0:08:39.761
Musimy wejść wyżej.

0:08:40.441,0:08:41.858
Dlaczego?

0:08:41.858,0:08:43.215
Bo im wyżej jesteśmy,

0:08:43.215,0:08:46.337
tym atmosfera robi się cieńsza[br]i mniej stabilna,

0:08:46.337,0:08:51.637
temperatura spada[br]i jest więcej promieniowania UV.

0:08:51.637,0:08:57.191
Uzyskujemy warunki obecne[br]na Marsie w czasie zmian.

0:08:58.340,0:09:04.837
Nie obiecywałam przyjemnej wycieczki.

0:09:04.837,0:09:07.371
Nie będziecie sobie siedzieli w wehikule.

0:09:07.371,0:09:10.399
Musicie wnieść ponad 400 kg[br]sprzętu na szczyt wulkanu w Andach,

0:09:10.399,0:09:14.184
który ma ponad 6000 metrów wysokości.

0:09:14.184,0:09:16.784
Ponad 6000 metrów.

0:09:16.784,0:09:20.407
Musicie spać na spadkach[br]pod kątem 42 stopni,

0:09:20.407,0:09:23.518
mając nadzieję, że w nocy[br]nie będzie trzęsienia ziemi.

0:09:23.518,0:09:28.464
Po dotarciu na szczyt, znajdziemy jezioro,[br]dla którego tu przyszliśmy.

0:09:28.464,0:09:33.126
Na tej wysokości panują takie same warunki

0:09:33.126,0:09:36.245
jak na Marsie 3,5 miliarda lat temu.

0:09:36.245,0:09:41.880
Teraz musimy udać się w głąb jeziora.

0:09:41.890,0:09:45.541
Musimy pozbyć się górskiego sprzętu

0:09:45.541,0:09:49.847
i odziać się w odpowiednie kostiumy.

0:09:49.847,0:09:54.920
Wchodząc do tego jeziora,

0:09:54.920,0:09:59.561
cofamy się 3,5 miliarda lat[br]w przeszłość innej planety,

0:09:59.561,0:10:03.661
szukając odpowiedzi na zadane pytania.

0:10:04.511,0:10:07.633
Życie jest wszędzie, dosłownie wszędzie.

0:10:07.633,0:10:10.953
Wszystko, co widzicie na zdjęciu, [br]to żyjące organizmy.

0:10:10.953,0:10:14.446
Nie mówię o nurku, [br]ale o wszystkim dookoła.

0:10:15.626,0:10:18.853
To zdjęcie jest dość złudne.

0:10:18.853,0:10:21.523
Te jeziora są pełne życia,

0:10:21.523,0:10:25.630
ale jak w wielu miejscach na Ziemi,[br]z powodu zmiany klimatu,

0:10:25.630,0:10:28.764
bioróżnorodność bardzo się zmniejszyła.

0:10:28.764,0:10:31.740
W próbkach, które zabraliśmy ze sobą,

0:10:31.740,0:10:37.556
36% bakterii z tych jezior[br]składało się z trzech gatunków,

0:10:37.556,0:10:41.375
które jak dotąd przetrwały.

0:10:41.375,0:10:44.162
Oto inne jezioro, tuż obok tamtego.

0:10:44.162,0:10:47.830
Czerwony kolor nie pochodzi od minerałów,

0:10:47.830,0:10:51.151
tylko od obecności maleńkich alg.

0:10:51.151,0:10:55.660
W tym rejonie promieniowanie UV[br]jest naprawdę niebezpieczne.

0:10:55.660,0:10:59.129
Na Ziemi poziom 11[br]jest uznany za ekstremalny.

0:10:59.129,0:11:03.590
Tutaj podczas burzy UV, poziom wynosi 43.

0:11:03.590,0:11:07.976
Kremy z filtrem SPF 30 niewiele zdziałają,

0:11:07.976,0:11:11.342
woda jest tak przeźroczysta [br]w tych jeziorach,

0:11:11.342,0:11:14.675
że algi nie mają gdzie się ukryć.

0:11:14.675,0:11:16.965
Dlatego wytwarzają własny filtr ochronny.

0:11:16.965,0:11:18.749
To ten czerwony kolor.

0:11:18.749,0:11:21.310
Mogą przystosować się do tego,

0:11:21.310,0:11:23.788
ale kiedy woda zniknie z powierzchni,

0:11:23.788,0:11:26.388
mikroorganizmy mają [br]tylko jedno rozwiązanie.

0:11:26.388,0:11:28.246
Muszą schować się pod ziemię.

0:11:28.246,0:11:31.171
Skały, które tu widzicie,

0:11:31.171,0:11:34.391
mikroby żyją w ich wnętrzu.

0:11:34.391,0:11:37.585
Do ochrony używają[br]przejrzystości tych skał,

0:11:37.585,0:11:39.382
żeby uzyskać tylko dobrą część UV,

0:11:39.382,0:11:43.126
a odrzucić tę, która uszkodzi ich DNA.

0:11:43.126,0:11:45.401
Dlatego wysyłamy nasze łaziki,

0:11:45.401,0:11:48.977
szkolimy je, żeby szukały życia[br]na Marsie w takich miejscach.

0:11:48.977,0:11:52.714
Bo jeśli ono istniało[br]3,5 miliarda lat temu,

0:11:52.714,0:11:57.074
musiało wykorzystać[br]tę samą strategię do ochrony.

0:11:57.094,0:12:00.242
To raczej oczywiste,

0:12:00.242,0:12:03.770
że wyprawy w takie miejsca[br]są dla nas bardzo pomocne

0:12:03.770,0:12:07.761
w eksploracji Marsa i przygotowaniu misji.

0:12:07.761,0:12:12.100
Pomogły nam zrozumieć geologię Marsa,

0:12:12.100,0:12:16.221
jego dawny klimat i ewolucję

0:12:16.221,0:12:19.208
oraz możliwość zamieszkania tu.

0:12:19.208,0:12:24.747
Nasz ostatni łazik odkrył [br]ślady materii organicznej.

0:12:24.747,0:12:27.706
Tak, są takie ślady na powierzchni Marsa.

0:12:27.706,0:12:31.607
Odkrył też ślady metanu.

0:12:31.607,0:12:34.152
Nie wiemy jeszcze, czy ten metan

0:12:34.152,0:12:37.990
ma pochodzenie[br]geologiczne czy biologiczne.

0:12:37.990,0:12:42.859
Z powodu tego odkrycia,

0:12:42.859,0:12:46.100
hipoteza, że na Marsie[br]jest wciąż obecne życie,

0:12:46.100,0:12:48.455
pozostaje silna.

0:12:48.455,0:12:53.652
Mam nadzieję, że przekonałam was,[br]jak ważny jest dla nas Mars.

0:12:53.652,0:12:55.642
Ale błędem byłoby myślenie,

0:12:55.642,0:12:57.788
że to jedyne miejsce[br]w Układzie Słonecznym,

0:12:57.788,0:13:01.884
gdzie można znaleźć[br]potencjalne mikro życie.

0:13:01.884,0:13:05.292
A to dlatego,

0:13:05.292,0:13:09.143
że Mars i Ziemia mogły mieć[br]wspólne pochodzenie,

0:13:09.143,0:13:13.290
ale szukanie go poza Marsem[br]jest już trudniejsze.

0:13:13.290,0:13:18.310
Mechanika nieba nie ułatwia nam[br]wymiany materiału pomiędzy planetami.

0:13:18.315,0:13:22.355
Jeśli znajdziemy życie na tych planetach,

0:13:22.355,0:13:24.212
będzie ono całkowicie inne od nas.

0:13:24.212,0:13:26.050
Zupełnie inny rodzaj życia.

0:13:26.050,0:13:28.903
Ale ostatecznie, może będziemy tylko my.

0:13:28.903,0:13:30.899
Tylko my i Mars.

0:13:30.899,0:13:34.382
A może jest wiele różnych gałęzi[br]ewolucyjnych w naszym układzie?

0:13:34.382,0:13:38.110
Nie znam jeszcze odpowiedzi,[br]ale mogę powiedzieć,

0:13:38.110,0:13:42.542
że nie ważne, jaki będzie wynik[br]i ile wyniesie magiczna liczba,

0:13:42.542,0:13:44.553
da nam to pewien wskaźnik,

0:13:44.553,0:13:49.081
dzięki któremu będziemy mogli[br]zmierzyć możliwość istnienia życia,

0:13:49.081,0:13:52.191
jego bogactwo i różnorodność[br]poza Układem Słonecznym.

0:13:52.191,0:13:54.751
To może być osiągnięte[br]przez nasze pokolenie.

0:13:54.751,0:13:58.614
To może być nasze dziedzictwo,[br]jeśli ośmielimy się to badać.

0:13:59.610,0:14:05.708
Jeśli ktoś powie wam, że szukanie[br]obcych bakterii jest nudne,

0:14:05.708,0:14:09.138
bo nie można z nimi przeprowadzić[br]filozoficznej dysputy,

0:14:09.138,0:14:15.014
możecie im udowodnić, że się mylą.

0:14:15.804,0:14:18.572
Materiał organiczny powie nam dużo

0:14:18.572,0:14:24.231
o środowisku, w którym żyje,[br]o swojej złożoności i różnorodności.

0:14:24.231,0:14:30.350
DNA, czy inny nośnik informacji,[br]powie nam o przystosowaniach,

0:14:30.350,0:14:35.371
o ewolucji, przeżyciu,[br]o zmianach planetarnych

0:14:35.371,0:14:38.219
i o przekazywaniu tych informacji.

0:14:38.219,0:14:41.307
To wszystko razem powie nam,

0:14:41.307,0:14:45.208
co zapoczątkowało ścieżkę[br]rozwoju mikroorganizmów

0:14:45.208,0:14:48.226
i dlaczego coś, co zaczynało się[br]od tego poziomu,

0:14:48.226,0:14:51.686
czasami kończy jako [br]rozwinięta cywilizacja,

0:14:51.686,0:14:55.308
a czasem nagle trafia[br]na ślepą uliczkę i ginie.

0:14:55.308,0:14:58.724
Spójrzcie na Układ Słoneczny i Ziemię.

0:14:58.724,0:15:01.531
Mamy tu wiele inteligentnych gatunków,

0:15:01.531,0:15:04.898
ale tylko jeden osiągnął[br]rozwój technologiczny.

0:15:04.898,0:15:08.195
W podróży po naszym Układzie Słonecznym

0:15:08.195,0:15:10.934
znajdujemy bardzo ważną wiadomość.

0:15:10.934,0:15:16.320
Powinniśmy poszukiwać[br]obcego życia, małego i dużego.

0:15:16.320,0:15:19.618
Mikroby mówią do nas, a my ich słuchamy.

0:15:19.618,0:15:21.337
Zabierają nas

0:15:21.337,0:15:23.891
na planety czy księżyce,

0:15:23.891,0:15:26.770
gdzie żyją ich więksi bracia.

0:15:26.770,0:15:29.486
Mówią nam o różnorodności,

0:15:29.486,0:15:32.110
bogactwie życia,

0:15:32.110,0:15:36.150
w jaki sposób przeżyły tak długo,

0:15:36.150,0:15:39.192
żeby zbudować cywilizację,

0:15:39.192,0:15:44.174
inteligencję, technologię oraz filozofię.

0:15:44.174,0:15:45.879
Dziękuję.

0:15:45.879,0:15:49.115
(Brawa)