[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.78,0:00:08.14,Default,,0000,0000,0000,,Zdarza ci się czasami,
Dialogue: 0,0:00:08.14,0:00:09.50,Default,,0000,0000,0000,,że chcesz upiec ciasto,
Dialogue: 0,0:00:09.50,0:00:10.86,Default,,0000,0000,0000,,ale banany się popsuły,
Dialogue: 0,0:00:10.86,0:00:12.44,Default,,0000,0000,0000,,sztućce pordzewiały,
Dialogue: 0,0:00:12.44,0:00:13.65,Default,,0000,0000,0000,,a ty się potykasz
Dialogue: 0,0:00:13.65,0:00:16.16,Default,,0000,0000,0000,,i wsypujesz całą sodę cała do butelki z octem,
Dialogue: 0,0:00:16.16,0:00:18.02,Default,,0000,0000,0000,,a w końcu kuchenka wybucha?
Dialogue: 0,0:00:18.02,0:00:20.80,Default,,0000,0000,0000,,Przyjacielu, razem ze swoimi reakcjami
Dialogue: 0,0:00:20.80,0:00:23.59,Default,,0000,0000,0000,,padłeś ofiarą entalpii i entropii,
Dialogue: 0,0:00:23.59,0:00:26.38,Default,,0000,0000,0000,,a z nimi trzeba się liczyć.
Dialogue: 0,0:00:26.38,0:00:28.66,Default,,0000,0000,0000,,Twoje substraty zmieniły się w produkty.
Dialogue: 0,0:00:28.66,0:00:30.91,Default,,0000,0000,0000,,Ale co to za słowa na "e"
Dialogue: 0,0:00:30.91,0:00:32.61,Default,,0000,0000,0000,,i o co tu chodzi?
Dialogue: 0,0:00:32.61,0:00:34.58,Default,,0000,0000,0000,,Zacznijmy od entalpii,
Dialogue: 0,0:00:34.58,0:00:39.26,Default,,0000,0000,0000,,czyli wzrost lub spadek energii \Nw reakcji chemicznej.
Dialogue: 0,0:00:39.26,0:00:41.14,Default,,0000,0000,0000,,Każda cząsteczka \Nmagazynuje określoną ilość
Dialogue: 0,0:00:41.14,0:00:43.13,Default,,0000,0000,0000,,chemicznej energii potencjalnej
Dialogue: 0,0:00:43.13,0:00:45.63,Default,,0000,0000,0000,,w wiązaniach między atomami.
Dialogue: 0,0:00:45.63,0:00:47.86,Default,,0000,0000,0000,,Cząsteczki, które mają więcej energii,
Dialogue: 0,0:00:47.86,0:00:49.25,Default,,0000,0000,0000,,są mniej stabilne,
Dialogue: 0,0:00:49.25,0:00:52.31,Default,,0000,0000,0000,,czyli bardziej skłonne do reakcji.
Dialogue: 0,0:00:52.31,0:00:54.05,Default,,0000,0000,0000,,Pokażmy zmianę energii
Dialogue: 0,0:00:54.05,0:00:58.03,Default,,0000,0000,0000,,w reakcji spalania wodoru w tlenie,
Dialogue: 0,0:00:58.03,0:01:00.90,Default,,0000,0000,0000,,grając w minigolfa.
Dialogue: 0,0:01:00.90,0:01:03.22,Default,,0000,0000,0000,,Chcemy, żeby piłka, substrat,
Dialogue: 0,0:01:03.22,0:01:05.05,Default,,0000,0000,0000,,przebyła nieduże wzniesienie,
Dialogue: 0,0:01:05.05,0:01:06.39,Default,,0000,0000,0000,,a potem stoczyła się
Dialogue: 0,0:01:06.39,0:01:08.16,Default,,0000,0000,0000,,po znacznie bardziej stromym zboczu.
Dialogue: 0,0:01:08.16,0:01:10.01,Default,,0000,0000,0000,,Żeby piłka potoczyła się pod górę,
Dialogue: 0,0:01:10.01,0:01:11.93,Default,,0000,0000,0000,,musimy jej dostarczyć energii,
Dialogue: 0,0:01:11.93,0:01:13.39,Default,,0000,0000,0000,,a kiedy się stacza,
Dialogue: 0,0:01:13.39,0:01:15.94,Default,,0000,0000,0000,,uwalnia energię do otoczenia.
Dialogue: 0,0:01:15.94,0:01:20.31,Default,,0000,0000,0000,,Dołek symbolizuje produkt,\Nczyli wynik reakcji.
Dialogue: 0,0:01:20.31,0:01:23.83,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy reakcja się skończy, \Npiłka jest w dołku
Dialogue: 0,0:01:23.83,0:01:26.57,Default,,0000,0000,0000,,i mamy produkt - wodę.
Dialogue: 0,0:01:26.57,0:01:28.70,Default,,0000,0000,0000,,Podobnie jak wybuch kuchenki,
Dialogue: 0,0:01:28.70,0:01:30.80,Default,,0000,0000,0000,,jest to reakcja egzotermiczna,
Dialogue: 0,0:01:30.80,0:01:33.31,Default,,0000,0000,0000,,czyli że energia produktu jest mniejsza
Dialogue: 0,0:01:33.31,0:01:35.51,Default,,0000,0000,0000,,niż początkowa energia substratu,
Dialogue: 0,0:01:35.51,0:01:38.32,Default,,0000,0000,0000,,i że różnica rozproszyła się w otoczeniu
Dialogue: 0,0:01:38.32,0:01:40.51,Default,,0000,0000,0000,,jako światło i ciepło.
Dialogue: 0,0:01:40.51,0:01:43.17,Default,,0000,0000,0000,,Można też pokazać przeciwstawną reakcję,
Dialogue: 0,0:01:43.17,0:01:45.23,Default,,0000,0000,0000,,reakcję endotermiczną,
Dialogue: 0,0:01:45.23,0:01:48.48,Default,,0000,0000,0000,,w której energia na końcu \Njest większa, niż na początku.
Dialogue: 0,0:01:48.48,0:01:51.63,Default,,0000,0000,0000,,To chcieliśmy osiągnąć w przypadku ciasta.
Dialogue: 0,0:01:51.63,0:01:54.75,Default,,0000,0000,0000,,Ciepło z piecyka miało zmienić strukturę
Dialogue: 0,0:01:54.75,0:01:59.12,Default,,0000,0000,0000,,białka z jajek i różnych związków z masła.
Dialogue: 0,0:01:59.12,0:02:01.16,Default,,0000,0000,0000,,Już wiesz, co to jest entalpia.
Dialogue: 0,0:02:01.16,0:02:03.73,Default,,0000,0000,0000,,Można się domyślić, \Nże reakcje egzotermiczne
Dialogue: 0,0:02:03.73,0:02:06.87,Default,,0000,0000,0000,,są bardziej prawdopodobne \Nniż endotermiczne,
Dialogue: 0,0:02:06.87,0:02:09.98,Default,,0000,0000,0000,,bo wymagają mniej energii.
Dialogue: 0,0:02:09.98,0:02:11.74,Default,,0000,0000,0000,,Ale jest inny, niezależny czynnik,
Dialogue: 0,0:02:11.74,0:02:13.49,Default,,0000,0000,0000,,który może uruchamiać reakcje:
Dialogue: 0,0:02:13.49,0:02:15.25,Default,,0000,0000,0000,,entropia.
Dialogue: 0,0:02:15.25,0:02:18.65,Default,,0000,0000,0000,,Entropia mierzy przypadkowość struktur.
Dialogue: 0,0:02:18.65,0:02:21.51,Default,,0000,0000,0000,,Oto wielka piramida ułożona z piłek.
Dialogue: 0,0:02:21.51,0:02:24.53,Default,,0000,0000,0000,,Jest uporządkowana, \Nczyli ma małą entropię.
Dialogue: 0,0:02:24.53,0:02:28.23,Default,,0000,0000,0000,,Ale kiedy się rozsypie, \Nmamy jeden wielki chaos.
Dialogue: 0,0:02:28.23,0:02:30.35,Default,,0000,0000,0000,,Piłki odbijają się wszędzie.
Dialogue: 0,0:02:30.35,0:02:34.02,Default,,0000,0000,0000,,Niektóre przelecą nawet nad górką.
Dialogue: 0,0:02:34.02,0:02:37.33,Default,,0000,0000,0000,,Taka destabilizacja, czyli wzrost entropii,
Dialogue: 0,0:02:37.33,0:02:40.05,Default,,0000,0000,0000,,umożliwia zajście niektórym reakcjom.
Dialogue: 0,0:02:40.05,0:02:41.75,Default,,0000,0000,0000,,Tak jak w przypadku piłek,
Dialogue: 0,0:02:41.75,0:02:45.51,Default,,0000,0000,0000,,kiedy cząsteczki z uporządkowanych \Nstają się chaotyczne,
Dialogue: 0,0:02:45.51,0:02:48.24,Default,,0000,0000,0000,,część z nich przeskakuje nad górką
Dialogue: 0,0:02:48.24,0:02:50.72,Default,,0000,0000,0000,,i może zareagować.
Dialogue: 0,0:02:50.72,0:02:53.67,Default,,0000,0000,0000,,Możesz zaobserwować \Nzmiany entalpii i entropii
Dialogue: 0,0:02:53.67,0:02:56.78,Default,,0000,0000,0000,,na biwaku, kiedy zapalasz ognisko,\Nżeby ugotować obiad.
Dialogue: 0,0:02:56.78,0:02:58.43,Default,,0000,0000,0000,,Zapałka uwalnia dość energii,
Dialogue: 0,0:02:58.43,0:03:01.93,Default,,0000,0000,0000,,żeby uruchomić \Negzotermiczną reakcję spalania,
Dialogue: 0,0:03:01.93,0:03:05.62,Default,,0000,0000,0000,,zmieniającą drewno, \Npaliwo wysokoenergetyczne,
Dialogue: 0,0:03:05.62,0:03:09.38,Default,,0000,0000,0000,,w dwutlenek węgla i wodę,\Nktóre mają niższą energię.
Dialogue: 0,0:03:09.38,0:03:13.78,Default,,0000,0000,0000,,Entropia też wzrasta i pomaga\Nprzeprowadzić reakcję,
Dialogue: 0,0:03:13.78,0:03:16.48,Default,,0000,0000,0000,,bo schludna, zorganizowana kłoda
Dialogue: 0,0:03:16.48,0:03:18.99,Default,,0000,0000,0000,,zamienia się w chaotyczne cząsteczki
Dialogue: 0,0:03:18.99,0:03:21.50,Default,,0000,0000,0000,,wody i dwutlenku węgla.
Dialogue: 0,0:03:21.50,0:03:24.01,Default,,0000,0000,0000,,Energia uwolniona \Nw tej reakcji egzotermicznej
Dialogue: 0,0:03:24.01,0:03:27.88,Default,,0000,0000,0000,,napędza reakcję endotermiczną, \Nktóra gotuje ci obiad.
Dialogue: 0,0:03:27.88,0:03:30.46,Default,,0000,0000,0000,,Smacznego!