0:00:06.761,0:00:10.560
Genellikle Mark Twain'e atfedilen[br]bir söz vardır:

0:00:10.560,0:00:14.211
"Gerçek ayakkabılarını giyene kadar[br]

0:00:14.211,0:00:17.269
yalan dünyayı dolaşır."

0:00:17.269,0:00:18.936
Bu işin komik yanı.

0:00:18.936,0:00:22.985
Bunu Mark Twain'in söylediğine dair[br]şüpheler var,

0:00:22.985,0:00:26.000
ancak bu, ironik bir biçimde [br]konuya parmak basıyor.

0:00:26.000,0:00:31.753
Bugünse kim söylemiş olursa olsun bu sözün[br]hiç olmadığı kadar doğruluk payı var.

0:00:31.753,0:00:35.180
Geçmiş yıllarda global erişimi[br]olan bir çok medya organı

0:00:35.180,0:00:38.496
doğrudan bilgi toplayan kaynaklara sahip

0:00:38.496,0:00:43.062
birkaç önemli gazete [br]ve ağlardan oluşuyordu.

0:00:43.062,0:00:45.722
Reuters ve Associated Press gibi

0:00:45.722,0:00:51.921
haber toplayan ya da dağıtan ajanslar[br]nispeten günümüzle kıyaslanabilirdi.

0:00:51.921,0:00:54.846
Bugün bilginin yayılma hızı

0:00:54.846,0:01:00.623
döngüsel habercilik olarak bilinen[br]bir olguya ideal zemin hazırladı.

0:01:00.623,0:01:04.225
Bu, A yayımcısı yanlış bir haber[br]yayımladığında,

0:01:04.225,0:01:06.916
B yayımcısının onu tekrar[br]haber yapması

0:01:06.916,0:01:12.807
ve sonra A yayımcısının B'yi [br]bilginin kaynağı olarak göstermesidir.

0:01:12.807,0:01:15.433
Bu da bir çeşit döngüsel habercilik;

0:01:15.433,0:01:17.871
çeşitli yayınlar ilk başta verilen

0:01:17.871,0:01:21.122
aynı yanlış bilgiyi haber yaptığında

0:01:21.122,0:01:27.414
daha sonra bu diğer yazara birçok kaynak[br]tarafından doğrulanmış bilgi olarak gelir.

0:01:27.414,0:01:32.678
Örneğin, 1998 yılında [br]çocuklarda rutin aşılanmanın

0:01:32.678,0:01:36.667
otizme neden olacağını iddia eden[br]sözde bilimsel bir bildirinin yayımlanması

0:01:36.667,0:01:40.584
ilk bildirinin bilim camiası tarafından

0:01:40.584,0:01:44.697
defalarca yalanlamasına rağmen

0:01:44.697,0:01:47.173
aşı karşıtı bir harekete[br]sebep oldu.

0:01:47.173,0:01:52.157
Bile bile aşılanmayan çocuklar[br]şimdilerde

0:01:52.157,0:01:56.007
Birleşik Devletler'de aslında [br]kökü kazınmış

0:01:56.007,0:01:58.803
ölümcül bulaşıcı hastalıklara yakalanıyor.

0:01:58.803,0:02:00.890
Biraz daha vahim bir örnek ise,

0:02:00.890,0:02:04.676
gerçeğe benzeyen [br]hicivsel yazılardaki mizahı

0:02:04.676,0:02:09.236
ajansların gerçek algılayabilmesi.

0:02:09.236,0:02:14.362
Örneğin, British Medical Journal[br]gibi saygın bir dergideki

0:02:14.362,0:02:19.513
"Yeni Nesil Bilgisayar Oyunları Oynayan[br]Yetişkinlerin Enerji Harcaması" başlıklı

0:02:19.513,0:02:25.548
mizahi bir yazı bilimsel yayınlarda 400'ün[br]üzerinde referans olarak gösterilmiştir.

0:02:25.548,0:02:27.999
Ayrıca vikiler gibi [br]kullanıcının oluşturduğu içerikli siteler

0:02:27.999,0:02:31.853
döngüsel haberciliğe yaygın olarak[br]katkıda bulunurlar.

0:02:31.853,0:02:35.869
Daha çok yazarlar hızlı bilgi için[br]bu gibi sayfalara güvenle eriştiği için,

0:02:35.869,0:02:41.137
bir wiki sayfasındaki doğrulanmamış bilgi[br]yayımlanan bir makalede yer alabilir,

0:02:41.137,0:02:46.213
bu da çürütülmesini daha da zorlaştırarak

0:02:46.213,0:02:49.038
aynı viki bilgisine [br]kaynak olarak gösterilebilir.

0:02:49.038,0:02:51.517
İletişim teknolojisindeki son gelişmeler

0:02:51.517,0:02:53.436
bilgi ve insan arasındaki engelleri

0:02:53.436,0:02:57.518
kaldırmaya sonsuz katkıda bulundu.

0:02:57.518,0:02:59.315
Ancak hızlı cevap alma hevesimiz

0:02:59.315,0:03:03.335
bilginin geçerliliğinden üstün gelebilir.

0:03:03.335,0:03:07.574
Bu etki tüm dünyaya milyarlarca[br]insan tarafından yayılabiliyorsa,

0:03:07.574,0:03:11.877
çok daha çabuk tedbir almak uygundur.

0:03:11.877,0:03:14.402
Sansasyonel iletişim [br]araçlarından kaçınmak,

0:03:14.402,0:03:16.980
güvenilmeyen bilgilerle ilgili[br]eleştirileri araştırmak

0:03:16.980,0:03:22.088
ve bir bilginin orijinal kaynağının[br]izini sürmek gerçeğin yola çıkmasına

0:03:22.088,0:03:25.360
zaman tanıyarak bir yalanı yavaşlatabilir.