ကြ်န္ေတာ္တုိ႔အခု ေျပာဖို႔အဆင္သင့္ အေက်ာ္ၾကားဆံုးအျဖစ္အပ်က္တစ္ခုအေၾကာင္း ကမၻာ့သမိုင္းတစ္ခုလံုုးမွာ ပထမကမၻာစစ္အစပ်ိဳးေစတဲဲ့ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခု ဒါမွမဟုတ္ ေနာက္ပိုင္းအဲ့ဒါကို ေခၚတာက စစ္ပြဲႀကီး။ ဒီေတာ့ ေနာက္ေၾကာင္းနဲနဲျပန္ၾကည့္ရေအာင္။ ၁၉၀၈ မွာ ေအာ္စတို ဟန္ေဂရီယမ္အင္ပါယာ ပံုစံတက်တိုးခ်ဲ႕ ေဘာ္စနီးယား နဲ႕ ဟာဇီဂိုဗီးနား။ အဲ့ဒါကို ၁၈၀၀ ေနာက္ပိုင္းတည္းက သိမ္းပိုက္ၿပီးၿပီ၊ ေအာ္တုိမန္းေတြကို တြန္းထုတ္ၿပီးတည္းက ဒါေပမယ့္ ၁၉၀၈ မွာ ၎ကို ပံုစံတက် တိုးခဲ့တယ္။ ဒီထက္ေနာက္နည္းနည္းပိုက်ရရင္: ေအာ္တိုမန္းေတြကို ဘဲလ္ကန္ကေနတြန္းထုတ္လိုက္ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ပိုရလာတယ္ ယူဂိုစလပ္ဗစ္လူမ်ိဳးေတြ တစ္စည္းတစ္လံုးတည္းျဖစ္ဖို႔ ေတာင္ဘက္ စလပ္ဗစ္ လူေတြ။ လူေတြက ယူရိုစလပ္အေၾကာင္းေျပာရင္ ေတာင္စလပ္ဗစ္ေတြအေၾကာင္းပဲေျပာတယ္။ စာအရေတာ့ ေတာင္ဘက္။ ဒီေတာ့ မင္းမွာ ဒီအမ်ိဳးသားေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြရွိတယ္။ ဒါေပမယ္ အခု ၁၉၀၈မွာ ၎ကို သိမ္းပိုက္ၿပီးၿပီ သင့္ေလ်ာ္တဲ့နယ္ေျမတစ္ခု ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အနာဂတ္ ယူဂိုစလပ္တစ္ခု၏ အစိတ္အပိုင္း ေအာ္စတို ဟန္ေဂရီယမ္ေတါက ယခု တိုးခ်ဲ႕ခဲတယ္။ အခု မင္းမွာ လြတ္လပ္တဲ့ ဆာဘီးယား ဘုရင္ပိုင္နယ္ေျမတစ္ခုလဲ ဒီမွာရွိတယ္ ၿပီးေတာ့ မင္းပံုေဖာ္ၾကည့္ ဒါဟာအမ်ိဳးသားေရးလွုပ္ရွားမွုရဲ႕ အေျခခံအုတ္ျမစ္: သူတုိ႔ အျခား ေတာင္ဘက္ စလပ္ဗစ္ နယ္ေျမေတါကို ထပ္ထည့္ႏိုင္ဦးမယ္ဆုိရင္ တစ္ေန႕ ပိုႀကီးတဲ့ ယူဂိုစလားဗီးယားျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ဒီေတာ့ ဒီမွာ ၁၉၁၄ ကို ေရာက္မယ္ ဒီမွာ က်ြန္ေတာ္ လိုင္းတစ္ေၾကာင္းဆြဲၽြယ္ ၁၉၁၄ ဂြ်န္ ၂၈ ကို ေရာက္ေနၿပီ၊ အေက်ာ္ၾကားဆံုး ေန႔စြဲေတြထဲက တစ္ခု သမိုင္းမွာေပါ့။ အာ့ခ်္ဒူကီ ဖရန့္ ဖာဒီနန္ နဲ႔ သူ႔မိန္းမ ဆိုဖီ တုိ႔က ဆာရာဂ်ီဗိုကို အလည္သြားတယ္ အဲ့ဒါက အခု ခ်ဲ႕ထြင္ ေဘာ္စနီယာမွာ။ သူတုိ႔ အဲ့ကို ေရာက္ေတာ့ ေဘာ္စနီယမ္းလူငယ္လုိ႔ ေခၚတဲ့ အဖြဲ႔က သူတို႔ကို ေထာက္ပ့ံမဲ့ အစီအစဥ္တစ္ခုရွိတယ္ လူငယ္အဖြဲ႔က အမ်ိဳးသားေရး အုပ္စုတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဘလပ္ဟန္းနဲ႔ ခ်ိတ္ထားတယ္ ခ်ိတ္ထားတဲ့အရာေတြအားလံုးဟာ အားေကာင္းတယ္ ခ်ိတ္ထားတဲ့အရာေတြဟာ ဆာဘီးယား ဘုရင္ႏုိင္ငံက လိုအပ္ခ်က္ေတြ။ သူတို႔က အာ့ခ်္ဒူကီ ဖရန့္ ဖာဒီနန္ ကို ေထာက္ခံဖုိ႔ ႀကိဳးစားတယ္။ ဒါက အမွန္တကယ္ေတာ့ စြဲမက္ဖို႕ေကာင္းတဲ့ ပံုျပင္ ဘာလုိ႔လဲဆိုေတာ့ စဦး လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ဖို႔ ႀကိဳးစားမွု ဟာ လံုး၀မေရရာလုိ႔ပဲ ဒီမွာ လူတစ္ေယာက္က လုပ္ႀကံဖုိ႔ႀကိဳးစားခဲ့တယ္ မေအာင္ျမင္တဲ့အခါ သူႀကိဳးစားတယ္ အဆိပ္ေဆးေတာင့္သာက္ဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္ ၿပီးေတာ့ ျမစ္ထဲ ခုန္ခ်တယ္၊ ဒါေပမယ့္ အဆိပ္ေဆးေတာင့္က မေကာင္းဘူး ျမစ္ကလဲ ၁၀လက္မပဲ နက္တယ္ ဒီေတာ့ သူ႔ကို သူတုိ႔လက္နဲ႔ပဲ သတ္ႏုိင္ခဲ့တယ္။ မေကာင္းမွုပူးေပါင္းသူထဲက တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဂါဗရီလို ပရင္စစ္ ဒီအရာေတြအကုန္ လြဲေခ်ာ္သြားတာနဲ႔ သူက လုပ္ႀကံမွုႀကိဳးစားခ်က္တစ္ခုလံုးကို အရွုံးေပးလုိကတယ္ ၿပီးေတာ့ ဆာရာဂ်ီဗိုက ကေဖးတစ္ခုမွာ ဆန္းဒ၀စ္ခ်္စာ ေနတယ္ သူတို႔ႀကိဳးစားမွု ဘယ္ေလာက္ေတာင္လြဲေခ်ာ္ခဲ့လဲဆိုတဲ့ အေၾကာင္းကို စဥ္းစားတယ္ ၿပိးေတာ့ ျဖစ္ပ်က္ေနစဥ္မွာ အာ့ခ်္ဒူကီ ဖရန့္ ဖာဒီနန္ရဲ႕ လမ္းေၾကာင္းစီစဥ္မွုအပိုင္းက အမွားတစ္ခု သူက ဆာရာဂ်ီဗို အတြင္း ခရီးသြားေနခဲ့တယ္ ဂါဗရီလို ပရင္စစ္နားမွာ ကားေမာင္းခဲ့တယ္။ ဒီေတာ့ ရုတ္တရက္ လမ္းေၾကာင္းမွားယူလိုက္ၿပီးဆုိတာ သူသိလိုက္တယ္ ၿပီးေတာ့ တခါ သူ႕နားမွာ ေမာင္းေနတယ္။ မွတ္ထားပါ: အဲ့ဒီလူေတြက သိၿပီးသား သူ႔ကို လုပ္ႀကံဖုိ႔ ႀကိဳးစားတယ္ဆုိတာ အေစာပိုင္းရက္ေတြထဲက ဒီေတာ့ သူတုိ႔ ပိုဂရုစိုက္သင့္တယ္ ဂါဗရီလို ထလိုက္တယ္၊ သူ႔ ဆန္းဒ၀စ္ခ်္ ျပဳတ္က်ၿပီး အာ့ခ်္ဒူကီ ဖရန့္ ဖာဒီနန္ နဲ႔ ဆိုဖီရဲ႕ ကားသြားတာ ျမင္တဲ့ ေနရာကို လမ္းစေလွ်ာက္လိုက္တယ္ ကားဆရာေတြက သူတို႔ အမွားတစ္ခု လုပ္ၿပီဆိုတာသိလိုက္တယ္၊ သူတုိ႕က လံုျခံဳမွုနဲတဲ့ လမ္းကို ေရြးလိုက္ၿပီး ေနာက္ျပန္ဆုတ္ဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္ အဲ့ဒါက ပိုေတာင္ဆိုးေစတယ္ ဘာလုိ႔လဲဆိုေတာ့ ကားကႏြာတင္းကုတ္ကေနစထြကရတာ ဂရာဗီလို ပရင္စစ္က ကားဆီကို ေလွ်ာက္လာတယ္ ၿပီးေတာ့ အာ့ခ်္ဒူကီ ဖရန့္ ဖာဒီနန္ နဲ႔ ဆိုဖီကို ပစ္လိုက္ႏုိင္တယ္။ ဒါက ဘယ္ေလာက္အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာကို အသိတစ္ခုေပးရံုပဲ ၾသစေတးလ်ရဲ႕ အာ့ခ်္ဒူကီ ဖရန့္ ဖာဒီနန္ဟာ အေမြဆက္ခံသူပဲ၊ သူက ဖရန္႕ဂ်ိဳးဇက္ရဲ႕ တူ ေအာ္စေတးရီးယား ဟန္ေဂရီရဲ႕ စည္းမ််ဥ္းျဖစ္ခဲ့တယ္၊ ၿပီးေတာ့ သူက အင္ပါယာရဲ႕ အေမြဆက္ခံသူ။ ၿပီးေတာ့ ဂါဗရီလို ပရင္စစ္ရဲ႕ လုပ္ႀကံမွုကိုရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အာ့ခ်္ဒူကီ ဖာဒီနန္က ဂါဗရီလို ပရင္စစ္အားျဖင့္ လုပ္ႀကံခဲ့တယ္။ ၿပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဒီမွာ ဂါဗရီလို ပရင္စစ္ ရဲ႕ ပံုတစ္ပံု ဟိုနားကဟာက သူ႔ပံုလုိ႔ ကြ်န္ေတာ္ယံုတယ္ သူအဖမ္းခံရၿပီးေတာ့ ဒီ ယူဂိုစလားဗီးယမ္ တစ္ခုလံုးကို ဘယ္လိုခ်ဳပ္ေနွာင္လဲဆိုတဲ့ အသိနဲနဲေလးရယံုပဲ အမ်ိဳးသားေရး လွုပ္ရွားမွု၊ ဒါက သူအဖမ္းခံရၿပီး ေျပာတဲ့ဟာ ငါက ယူဂိုဆလပ္ အမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓါတ္ရွိသူ ယူဂိုဆလပ္အကုန္လံုးရဲ႕ စည္းလံုးမွုအတြက္ ရည္ရြယ္တယ္ ၿပီးေတာ့ ျပည္နယ္ ဘယ္လိုဖြဲ႔စည္းတယ္ဆိုတာ ဂရုမစိုက္ဘူး ဒါေပမယ့္ဒါက ၾသစေၾတးလ်ရဲ႕ လြတ္ေျမာက္မွု ျဖစ္ရမယ္။ ဒီအျပဳအမူ ၊ ဒီလုပ္ႀကံမွု၊ အမိ်ဳးသားေရးလွုပ္ရွားမွုတစ္ခုကေန လွဳံ႕ေဆာ္ ဆႏၵတစ္ခုကို ေပါင္းစည္းျခင္းျဖင့္ လွဳံ႕ေဆာ္ ဆာဘီယား ႏွင့္အတူ ေဘာစ္နီယာ ဟာဇီေဂၚဗီနာ ဆာဘီယား ႏွင့္ ေဘာစ္နီယာ ဟာဇီေဂၚဗီနာတုိ႔ႏွင့္အတူ တျဖည္းျဖည္း ခရိုရွား ျဖစ္ႏုိင္ ေနာက္ဗြီဒီယိုမွာေတြ႕႔ရမယ္ ဒီလုပ္ၾကံမွဳဟာ ပထမကမၻာစစ္ အစပ်ိဳးမွု တစ္ခု ျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီအစပ်ိဳးျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းျပခ်က္က သင္သက္ေသျပႏုိင္တဲ့ အရာမ်ားစြာရွိတယ္ ဥေရာပရဲ႕ အင္ပါယာမ်ားစြာကို ျငင္းႏိုင္တယ္ စစ္ပံုသြင္းၿပီး၊ ပဋိပကၡျဖစ္ေအာင္လုပ္ေစျခင္း။ သုိ႔ေသာ္ ၿပီးေတာ့ ဒီပူးေပါင္းျခင္းအားလံုး သင့္မွာရွိတယ္ က်ရွံဳးမွုကို စိုးမိုးဖို႔ အဓိက ခြင့္ျပဳတယ္ ဥေရာပ တစ္ခြင္လံုးမွာ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔မွာ အင္ပါယာေတြ ရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ကမၻာႀကီးရဲ႕ အေျခခံအားျဖင့္ အမ်ားအျပားဟာ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု စစ္ျဖစ္ေစတယ္