0:00:00.600,0:00:03.416
Bu akşam buraya geldiğinizde[br]bu odadaki herkesin

0:00:03.440,0:00:07.520
neredeyse aynı[br]göründüğünü hayal edin:

0:00:08.280,0:00:10.216
yaşsız, ırksız

0:00:10.240,0:00:11.480
ve oldukça çekici.

0:00:12.280,0:00:14.256
Yanınızda oturan kişinin son derece

0:00:14.280,0:00:16.416
eksantrik bir içsel hayatı olabilir

0:00:16.440,0:00:17.696
ama bir fikriniz yok

0:00:17.720,0:00:21.280
çünkü hepimizin suratında[br]sürekli aynı boş ifade var.

0:00:22.960,0:00:27.320
İşte şehirleri ele geçiren[br]korkunç değişim de bu,

0:00:27.920,0:00:29.960
ancak burada konu binalar,[br]insanlar değil.

0:00:31.480,0:00:37.456
Şehirler; zorluklar ve gölgeler,

0:00:37.480,0:00:38.696
doku ve renklerle dolu.

0:00:38.720,0:00:43.880
Hâlâ özgün ve karakteristik[br]mimari yüzeyler bulabilirsiniz;

0:00:45.360,0:00:47.280
Riga'daki apartmanlarda

0:00:48.080,0:00:49.280
ve Yemen'de,

0:00:50.520,0:00:52.040
Viyana'daki sosyal konutlarda,

0:00:53.000,0:00:55.376
Arizona'daki Hopi köylerinde,

0:00:55.400,0:00:56.840
New York'taki kumtaşlarında,

0:00:57.520,0:00:59.120
San Francisco'daki ahşap evlerde.

0:00:59.800,0:01:01.680
Bunlar, saray veya katedral değiller.

0:01:02.080,0:01:03.856
Yalnızca şehirlerin sıradan görkemini

0:01:03.880,0:01:06.440
yansıtan sıradan konutlar.

0:01:07.480,0:01:10.776
Böyle olmalarının[br]sebebi, barınma ihtiyacının,

0:01:10.800,0:01:13.880
insanın güzellik arzusuna[br]fazlasıyla bağlı olması.

0:01:16.600,0:01:20.320
Pürüzlü yüzeyleri, bize[br]dokunulabilir bir şehir sağlıyor.

0:01:20.840,0:01:22.416
Değil mi? Tuğlalara ve taşlara

0:01:22.440,0:01:24.560
dokunarak okuyabildiğiniz sokaklar.

0:01:25.600,0:01:27.280
Ancak bu gitgide zorlaşıyor,

0:01:28.200,0:01:30.440
çünkü şehirler pürüzsüz hale geliyor.

0:01:31.680,0:01:33.736
Yeni şehir merkezlerinde[br]filizlenen kuleler,

0:01:33.760,0:01:36.096
neredeyse daima beton[br]ve çelikten yapılıyor

0:01:36.120,0:01:37.480
ve camla kaplanıyor.

0:01:38.920,0:01:41.776
Ufuk çizgilerine dünyanın[br]neresinden bakarsanız bakın --

0:01:41.800,0:01:43.000
Houston,

0:01:43.640,0:01:44.840
Guangzhou,

0:01:45.440,0:01:46.640
Frankfurt --

0:01:47.440,0:01:50.856
ufukta hep aynı[br]çok-parlak robot ordusunun

0:01:50.880,0:01:52.160
ilerlediğini görürsünüz.

0:01:53.560,0:01:55.696
Şimdi, mimarlar çok çeşitli malzemeleri

0:01:55.720,0:01:59.960
kullanmayı bırakınca[br]kaybedeceklerimizi düşünün.

0:02:00.800,0:02:04.536
Graniti, kireç taşını, kum taşını, ahşabı,

0:02:04.560,0:02:06.736
bakırı, pişmiş toprağı ve tuğlayı, çitleri

0:02:06.760,0:02:08.280
ve alçıyı reddettiğimizde,

0:02:09.120,0:02:11.256
mimariyi basitleştiririz

0:02:11.280,0:02:12.840
ve şehirleri fakirleştiririz.

0:02:13.880,0:02:17.576
Tüm dünya mutfaklarını

0:02:17.600,0:02:19.536
havayolu yemeklerine indirgemek gibi.

0:02:19.560,0:02:20.616
(Kahkahalar)

0:02:20.640,0:02:21.840
Tavuk mu makarna mı?

0:02:23.440,0:02:24.760
Yine de en kötüsü

0:02:25.760,0:02:29.336
Moskova'daki gibi bu cam kuleler

0:02:29.360,0:02:34.256
şehir hayatının kentsel ve toplumsal [br]boyutunu küçümsüyor.

0:02:34.280,0:02:39.336
Bu gibi binalar sahip ve kiracılarını [br]zenginleştirmeyi amaçlıyor,

0:02:39.360,0:02:41.936
geri kalanımızın hayatını,

0:02:41.960,0:02:45.600
binalar arasındaki boşluklardan [br]geçenlerinkini değil.

0:02:46.440,0:02:48.480
Biz bunu bedavaya yapmayı bekliyoruz.

0:02:49.800,0:02:52.240
Parlak binalar istilacı türlerdir

0:02:53.080,0:02:56.320
ve şehirlerimizi boğup kamu alanlarını[br]öldürürler.

0:02:57.320,0:03:00.776
Binaların ön cephesi makyaj gibidir;

0:03:00.800,0:03:04.562
biten bir binaya [br]en son uygulanan dekoratif bir katman.

0:03:05.160,0:03:07.696
Ancak sırf ön cephe üstünkörü diye

0:03:07.720,0:03:09.976
derin olmadığı anlamına gelmez.

0:03:10.000,0:03:11.280
Şehir yüzeyinin

0:03:12.200,0:03:15.216
hayatımızı etkilediğine dair [br]bir örnek vereyim.

0:03:15.240,0:03:18.136
İspanya'da Salamanca'ya gittiğim zaman

0:03:18.160,0:03:20.416
Plaza Mayor'a doğru çekildim,

0:03:20.440,0:03:21.856
hem de günün her saatinde.

0:03:21.880,0:03:24.856
Sabahın erken saatlerinde[br]güneş cepheleri okşuyor,

0:03:24.880,0:03:26.576
gölgeleri netleştiriyordu.

0:03:26.600,0:03:29.896
Geceleri ise ışıklar binaları[br]

0:03:29.920,0:03:31.760
yüzlerce parçaya bölüyordu;

0:03:32.520,0:03:34.896
balkonlar, pencereler, geçitler;

0:03:34.920,0:03:37.760
hepsi kendi başına[br]görsel bir hareketlilik içinde.

0:03:38.680,0:03:41.320
İşte bu detaylar, derinlik,[br]bu cazibe

0:03:42.640,0:03:45.040
plazaya teatral bir kalite sağlıyor.

0:03:47.000,0:03:49.400
Kuşakların buluşabildiği bir[br]sahneye dönüşüyor.

0:03:50.160,0:03:53.536
Kaldırımlarda yayılan gençler,

0:03:53.560,0:03:56.376
bankları tekellerine almış yaşlılar

0:03:56.400,0:04:00.296
ve hayat bir opera seti gibi[br]görünmeye başlar.

0:04:00.320,0:04:02.080
Salamanca'da perde açılıyor.

0:04:03.520,0:04:07.600
Binaların işlevi ve yapılarıyla değil

0:04:08.520,0:04:11.520
sadece dışlarıyla ilgili konuşsam da

0:04:12.760,0:04:16.160
bu yüzeyler hayatımıza doku katıyor.

0:04:17.399,0:04:20.296
Çünkü binalar [br]etraflarındaki alanı oluşturur

0:04:20.320,0:04:23.336
ve bu alan insanları

0:04:23.360,0:04:24.560
kendine çeker veya iter.

0:04:25.280,0:04:28.976
Bu farkın çoğunlukla[br]dış mekânla ilgisi var.

0:04:29.000,0:04:32.736
Salamanca'daki Plaza Mayor'un [br]modern bir benzeri

0:04:32.760,0:04:35.080
Paris'deki Place de la Défense'dir.

0:04:35.880,0:04:39.496
Rüzgarlı, cam duvarlardan bir açık alan

0:04:39.520,0:04:41.296
ofis çalışanlarının koşturduğu

0:04:41.320,0:04:43.816
metrodan ofis hücrelerine doğru

0:04:43.840,0:04:46.200
ve başka şeylere mimimum zaman harcayarak.

0:04:48.120,0:04:51.416
1980'lerin başında mimar Philip Johnson

0:04:51.440,0:04:55.200
Pittsbourgh'daki European Plaza'yı [br]yeniden yaratmaya çalıştı.

0:04:55.680,0:04:57.176
Bu PPG binası camdan yapılmış

0:04:57.200,0:05:02.416
iş hanlarıyla çevrili 2000 metrekarelik

0:05:02.440,0:05:03.896
açık bir alandan oluşuyor.

0:05:03.920,0:05:07.336
Binaları ufukta dikkat çeken

0:05:07.360,0:05:09.296
metal parçalar

0:05:09.320,0:05:11.040
ve Gotik kulelerle süsledi.

0:05:11.880,0:05:13.160
Ancak zemin seviyesinde

0:05:14.520,0:05:17.240
plaza adeta siyah bir cam kafes gibi.

0:05:18.080,0:05:19.936
Yani, tabii, yazın çocuklar

0:05:19.960,0:05:22.416
süs havuzunda koşturuyor

0:05:22.440,0:05:24.416
ve kışın buz pateni yapılabiliyor

0:05:24.440,0:05:27.656
ama sakin bir mekânın[br]kayıtdışılığı eksik.

0:05:27.680,0:05:31.680
Sadece oturup sohbet edebileceğiniz[br]bir yer değil.

0:05:35.480,0:05:39.216
Kamu alanları değişik nedenlerle[br]başarılı veya başarısız olur.

0:05:39.240,0:05:40.640
Mimari yalnızca bir faktör,

0:05:41.480,0:05:42.880
ancak önemli bir faktör.

0:05:43.840,0:05:45.176
Bazı yeni plazalar[br]

0:05:45.200,0:05:47.560
Melbourne'daki Federasyon Meydanı,

0:05:48.640,0:05:51.080
Kopenhag'daki Superkilen gibi[br]başarıya ulaştı çünkü

0:05:51.960,0:05:55.336
yeni ve eskiyi,

0:05:55.360,0:05:56.560
pürüz ve pürüzsüzlüğü,

0:05:57.400,0:05:59.256
nötral ve parlak renk birlikteliği

0:05:59.280,0:06:02.920
ve büyük oranda cam kullanmadılar.

0:06:04.000,0:06:06.960
Şöyle ki cama karşı değilim.

0:06:07.800,0:06:10.520
Antik ve kullanışlı bir malzeme.

0:06:11.640,0:06:15.856
Üretmek ve taşımak, kurmak,

0:06:15.880,0:06:17.936
yerini değiştirmek

0:06:17.960,0:06:19.496
ve temizlemek kolay.

0:06:19.520,0:06:22.416
Dev saydam yapraklar halinden [br]yarı saydam tuğlalara kadar

0:06:22.440,0:06:24.520
her şekilde bulabilirsiniz.

0:06:25.200,0:06:27.496
Yeni kaplamalar değişken ışıkla

0:06:27.520,0:06:28.760
modunu değiştirebiliyor.

0:06:29.880,0:06:33.136
New York gibi pahalı şehirlerde[br]gayrimenkul fiyatlarını

0:06:33.160,0:06:36.776
daha fazla görüşe izin vererek[br]arttırmak sihirli bir güçleri var

0:06:36.800,0:06:39.896
bu da uçuk fiyatları meşrulaştırmak için[br]

0:06:39.920,0:06:41.640
sunabildikleri tek varlık.

0:06:44.400,0:06:46.336
19. yüzyılın ortalarında Londra'daki

0:06:46.360,0:06:49.136
Kristal Palas'ın inşaasıyla birlikte

0:06:49.160,0:06:53.200
cam, doğal modern maddeler [br]listesinin en üst sırasına zıpladı.

0:06:54.280,0:06:55.776
20. yüzyılın ortalarına doğru

0:06:55.800,0:06:58.920
özellikle Skidmore, Owings [br]ve Merrill tarafından

0:06:59.680,0:07:02.696
tasarlanan Manhattan'daki Lever House gibi

0:07:02.720,0:07:06.680
görkemli işhanları sayesinde[br]bazı Amerikan kentlerini ele geçirdi.

0:07:07.560,0:07:10.256
Sonunda teknoloji öyle ilerledi ki

0:07:10.280,0:07:13.376
mimarlar neredeyse kaybolacak düzeyde[br]şeffaf binalar

0:07:13.400,0:07:14.686
tasarlayabiliyorlardı.

0:07:16.360,0:07:17.776
Bu esnada cam

0:07:17.800,0:07:21.840
yükselen şehirlerin[br]varsayılan malzemesi oldu

0:07:22.680,0:07:25.176
ve bunun çok güçlü bir sebebi var.

0:07:25.200,0:07:28.920
Dünya popülasyonu şehirlerde toplanırken

0:07:30.000,0:07:33.656
talihsiz olanlar [br]niteliksiz gecekondulara yığıldı.

0:07:33.680,0:07:37.496
Ancak yüz milyonlarca insanın çalışmak [br]ve yaşamak için daha büyük binalara

0:07:37.520,0:07:38.736
ihtiyacı var,

0:07:38.760,0:07:41.376
bu yüzden kuleler dikmek[br]ve onları ucuz ve kullanışlı

0:07:41.400,0:07:43.880
duvarlarla kaplamak daha ekonomik oluyor.

0:07:45.600,0:07:48.160
Ancak camın dışavurumsal olma [br]

0:07:49.080,0:07:50.280
kabiliyeti çok sınırlı.

0:07:51.240,0:07:53.416
Bu, Meksika'daki erken Hispanik[br]şehir Mitla'da

0:07:53.440,0:07:57.520
bir plazayı çevreleyen duvardan bir kesit.

0:07:58.640,0:08:00.136
2000 yıllık oymalar

0:08:00.160,0:08:03.200
mekânın büyük bir ritüel öneme [br]sahip olduğunu gösteriyor.

0:08:05.240,0:08:11.016
Bugün bunlara baktığımızda

0:08:11.040,0:08:13.896
oymaların etrafındaki dağların [br]ve yağmalanmış arazinin

0:08:13.920,0:08:17.776
taşlarından harabelerin tepesine yapılmış[br]kilisenin arasında

0:08:17.800,0:08:19.960
tarihi ve dokusal bir devamlılık var.

0:08:20.880,0:08:23.776
Oaxaca yakınlarında sıradan [br]sıva binalar bile

0:08:23.800,0:08:28.136
canlı renkler, siyasi müraylar[br]ve sofistike grafik sanatlar için

0:08:28.160,0:08:30.000
bir tuval haline geliyor.

0:08:31.000,0:08:33.600
Cam salgınının kolaylıkla [br]

0:08:34.400,0:08:37.039
yok edebileceği girift [br]ve iletişimsel bir dil.

0:08:37.960,0:08:40.736
İyi haber şu ki[br]mimarlar ve geliştiriciler

0:08:40.760,0:08:43.736
modernlikten uzaklaşmadan dokunun

0:08:43.760,0:08:45.800
keyfini yeniden keşfetmeye başladı.

0:08:46.240,0:08:50.360
Bazıları tuğla ve terakota gibi[br]eski malzemeleri kullanmanın

0:08:51.320,0:08:52.520
yeni yollarını buluyor.

0:08:53.760,0:08:59.056
Diğerleri yeni ürünler icat ediyor,[br]tıpkı Shonetta'nın kullandığı

0:08:59.080,0:09:01.496
San Fransisco Modern Sanat Müzesi'ndeki[br]

0:09:01.520,0:09:03.880
dökümlü çatırdayan paneller gibi.

0:09:04.520,0:09:08.416
Hatta Stefano Boeri[br]yaşayan cepheler yarattı.

0:09:08.440,0:09:12.456
Bu Dikey Orman[br]Milan'daki bir çift toplu konut binası,

0:09:12.480,0:09:14.360
en görünür özellikleri yeşil olmaları.

0:09:15.240,0:09:19.760
Boeri bunun bir versiyonunu[br]Çin de Nanjing için tasarlıyor.

0:09:21.080,0:09:25.216
Eğer yeşil cepheler [br]cam kadar yaygın olursa

0:09:25.240,0:09:27.880
Çin şehirlerinde havanın [br]nasıl temiz olacağını düşünün.

0:09:29.280,0:09:32.296
Ancak gerçek şu ki[br]bunlar çoğunlukla tek seferlik,

0:09:32.320,0:09:33.816
butik işler ve kolay kolay

0:09:33.840,0:09:36.080
dünya çapında yeniden yapılmaz.

0:09:37.720,0:09:39.200
İşte konu da bu.

0:09:40.360,0:09:43.456
Yerel öneme sahip [br]malzemeler kullanıldığında

0:09:43.480,0:09:45.600
tüm şehirlerin [br]aynı görünmesini önlersiniz.

0:09:46.760,0:09:49.616
Bakırın New York'ta uzun bir geçmişi var,

0:09:49.640,0:09:50.960
Özgürlük Heykeli,

0:09:51.720,0:09:53.530
Woolworth Binası'nın tepesi...

0:09:54.200,0:09:57.376
ama uzun zaman önce modası geçti.

0:09:57.400,0:10:01.776
SHoP Mimarları Amerika Bakır Binası'nı

0:10:01.800,0:10:04.240
kaplamak için kullanana kadar.

0:10:05.160,0:10:06.416
Henüz bitmedi bile

0:10:06.440,0:10:10.536
ama gün batımının metal yüzeydeki[br]yansımasını görebilirsiniz

0:10:10.560,0:10:12.600
bu da zamanla yeşillenmesini sağlayacak.

0:10:13.720,0:10:16.016
Binalar insanlar gibi olabilir.

0:10:16.040,0:10:18.360
Yüzleri deneyimlerini yansıtır.

0:10:19.400,0:10:20.856
Bu önemli bir nokta

0:10:20.880,0:10:22.920
çünkü cam yıllandıkça,

0:10:23.800,0:10:25.296
yenisiyle değişirsiniz

0:10:25.320,0:10:28.216
ama binalar daha önce [br]göründüğü gibi görünüyor,

0:10:28.240,0:10:29.936
sonunda tamamen yıkılana dek.

0:10:29.960,0:10:32.736
Tüm diğer materyallerin

0:10:32.760,0:10:36.336
tarih ve anıyı saklama niteliği var

0:10:36.360,0:10:39.680
ve bunu günümüze yansıtıyorlar.

0:10:40.840,0:10:42.696
Ennead firması[br]Salt Lake City'deki

0:10:42.720,0:10:47.616
Doğal Tarih Müzesini[br]bakır ve çinkoyla kapladı,

0:10:47.640,0:10:51.840
bu madenler orada 150 yıldır[br]çıkarılıyordu

0:10:53.280,0:10:56.520
ve binayı okre tepelerine karşı[br]kamufle ettiler,

0:10:57.360,0:10:59.656
böylece bölgenin doğal tarihini yansıtan

0:10:59.680,0:11:01.920
bir doğal tarih müzesi oldu.

0:11:03.680,0:11:06.456
Çinli Pritzker Prize ödülü sahibi[br]Wang Shu

0:11:06.480,0:11:09.816
Ningbo'da bir doğal tarih müzesi [br]inşa ederken

0:11:09.840,0:11:13.056
sadece geçmişe dair bir kaplama yapmadı,

0:11:13.080,0:11:16.136
anıları duvarlara işledi,

0:11:16.160,0:11:19.856
bunu beton, taş ve kiremitle yaptı;

0:11:19.880,0:11:22.640
yıkılan kasabalardan toplanan[br]malzemeler.

0:11:24.440,0:11:27.296
Mimarlar camı

0:11:27.320,0:11:30.096
yenilikçi ve sanatsal[br]bir şekilde kullanabilirler.

0:11:30.120,0:11:31.816
Burada New York'ta iki bina,

0:11:31.840,0:11:34.480
Biri Jean Nouvel, bu da Frank Gehry[br]tarafından yapılmış,

0:11:35.160,0:11:37.000
19. Batı Sokağına bakıyorlar

0:11:37.800,0:11:40.736
ışıkta bir senfoni gibi

0:11:40.760,0:11:42.120
yansımalar dans ediyor.

0:11:44.280,0:11:47.296
Ancak şehir büyüdükçe[br]cam onun varsayılan

0:11:47.320,0:11:48.816
malzemesi olursa,

0:11:48.840,0:11:50.400
Aynalı bir salona dönecektir,

0:11:51.080,0:11:53.280
sessiz ve soğuk.

0:11:54.000,0:11:57.880
Şehirler içinde çok çeşitlilik barındırır,

0:11:59.680,0:12:04.696
dünya kültür, dil ve stilleri

0:12:04.720,0:12:05.920
buluşur ve harmanlanır.

0:12:07.000,0:12:10.000
Bu çeşitliliği boğucu şekilde

0:12:10.800,0:12:14.776
aynı görünen binalara baskılamak yerine

0:12:14.800,0:12:19.480
tüm yerel deneyimleri ortaya[br]çıkaracak bir mimarı benimsemeliyiz.

0:12:20.000,0:12:21.216
Teşekkür ederim.

0:12:21.240,0:12:26.638
(Alkış)