[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.99,0:00:02.47,Default,,0000,0000,0000,,Dit jaar viert Duitsland
Dialogue: 0,0:00:02.47,0:00:05.56,Default,,0000,0000,0000,,de 25ste verjaardag\Nvan de vreedzame revolutie
Dialogue: 0,0:00:05.56,0:00:07.09,Default,,0000,0000,0000,,in Oost-Duitsland.
Dialogue: 0,0:00:07.09,0:00:11.86,Default,,0000,0000,0000,,In 1989 werd het communistische\Nregime opzijgezet,
Dialogue: 0,0:00:11.86,0:00:15.32,Default,,0000,0000,0000,,viel de Berlijnse muur, en een jaar later
Dialogue: 0,0:00:15.32,0:00:21.10,Default,,0000,0000,0000,,werd de Duitse Democratische Republiek,\Nde DDR, in het Oosten,
Dialogue: 0,0:00:21.10,0:00:23.84,Default,,0000,0000,0000,,verenigd met de Duitse\NBondsrepubliek in het Westen
Dialogue: 0,0:00:23.84,0:00:26.41,Default,,0000,0000,0000,,en ontstond het huidige Duitsland.
Dialogue: 0,0:00:27.62,0:00:30.51,Default,,0000,0000,0000,,Eén van de vele dingen\Ndie Duitsland erfde,
Dialogue: 0,0:00:30.51,0:00:35.10,Default,,0000,0000,0000,,waren de archieven\Nvan de Duitse geheime politie,
Dialogue: 0,0:00:35.10,0:00:38.42,Default,,0000,0000,0000,,de zogenaamde Stasi.
Dialogue: 0,0:00:38.42,0:00:40.96,Default,,0000,0000,0000,,Nauwelijks twee jaar na haar ontbinding
Dialogue: 0,0:00:40.96,0:00:44.60,Default,,0000,0000,0000,,werden haar documenten openbaar gemaakt
Dialogue: 0,0:00:44.60,0:00:47.68,Default,,0000,0000,0000,,en begonnen historici zoals ik
Dialogue: 0,0:00:47.68,0:00:49.10,Default,,0000,0000,0000,,deze documenten te bestuderen
Dialogue: 0,0:00:49.10,0:00:54.54,Default,,0000,0000,0000,,om te leren hoe\Nde DDR-politiestaat werkte.
Dialogue: 0,0:00:55.51,0:00:58.30,Default,,0000,0000,0000,,Je hebt misschien de film
Dialogue: 0,0:00:58.30,0:01:00.34,Default,,0000,0000,0000,,'Het leven van de anderen' gezien.
Dialogue: 0,0:01:00.34,0:01:04.49,Default,,0000,0000,0000,,Die gaf de Stasi wereldwijd bekendheid.
Dialogue: 0,0:01:05.61,0:01:07.94,Default,,0000,0000,0000,,We leven in een tijd waarin de woorden
Dialogue: 0,0:01:07.94,0:01:11.23,Default,,0000,0000,0000,,'toezicht' en 'telefoontap'
Dialogue: 0,0:01:11.23,0:01:13.98,Default,,0000,0000,0000,,de voorpagina's van de kranten halen.
Dialogue: 0,0:01:13.98,0:01:17.84,Default,,0000,0000,0000,,Daarom wil ik het hebben\Nover hoe de Stasi echt te werk ging.
Dialogue: 0,0:01:19.48,0:01:21.97,Default,,0000,0000,0000,,Laten we eerst even kijken
Dialogue: 0,0:01:21.97,0:01:23.93,Default,,0000,0000,0000,,naar de geschiedenis van de Stasi,
Dialogue: 0,0:01:23.93,0:01:26.22,Default,,0000,0000,0000,,want dat is cruciaal om te begrijpen\N
Dialogue: 0,0:01:26.22,0:01:29.71,Default,,0000,0000,0000,,hoe ze zichzelf opvatte.
Dialogue: 0,0:01:29.71,0:01:32.42,Default,,0000,0000,0000,,Haar oorsprong ligt in Rusland.
Dialogue: 0,0:01:32.42,0:01:34.74,Default,,0000,0000,0000,,In 1917 richtten de Russische communisten
Dialogue: 0,0:01:34.74,0:01:39.74,Default,,0000,0000,0000,,de Noodcommissie voor de Bestrijding\Nvan Contrarevolutie en Sabotage op,
Dialogue: 0,0:01:39.74,0:01:41.95,Default,,0000,0000,0000,,kortweg de Cheka.
Dialogue: 0,0:01:41.95,0:01:44.96,Default,,0000,0000,0000,,Die stond onder leiding\Nvan Felix Dzerzhinsky.
Dialogue: 0,0:01:44.96,0:01:48.20,Default,,0000,0000,0000,,De Cheka was een instrument\Nvan de communisten
Dialogue: 0,0:01:48.20,0:01:51.96,Default,,0000,0000,0000,,om hun regime te vestigen\Ndoor de bevolking te terroriseren
Dialogue: 0,0:01:51.96,0:01:54.16,Default,,0000,0000,0000,,en door hun vijanden te executeren.
Dialogue: 0,0:01:54.80,0:01:58.68,Default,,0000,0000,0000,,Ze evolueerde later tot de welbekende KGB.
Dialogue: 0,0:02:00.57,0:02:03.75,Default,,0000,0000,0000,,De Cheka was het idool\Nvan de Stasi-officieren.
Dialogue: 0,0:02:03.75,0:02:06.82,Default,,0000,0000,0000,,Ze noemden zich Chekisten,
Dialogue: 0,0:02:06.82,0:02:09.68,Default,,0000,0000,0000,,het logo leek er zelfs op,
Dialogue: 0,0:02:09.68,0:02:12.66,Default,,0000,0000,0000,,zoals je hier ziet.
Dialogue: 0,0:02:12.66,0:02:16.23,Default,,0000,0000,0000,,De Russische geheime politie
Dialogue: 0,0:02:16.23,0:02:19.52,Default,,0000,0000,0000,,was de schepper en lesgever van de Stasi.
Dialogue: 0,0:02:19.52,0:02:23.11,Default,,0000,0000,0000,,Toen het Rode Leger in 1945\NOost-Duitsland bezette,
Dialogue: 0,0:02:23.11,0:02:25.50,Default,,0000,0000,0000,,breidde ze zich daar meteen uit
Dialogue: 0,0:02:25.50,0:02:29.12,Default,,0000,0000,0000,,en begon al snel de Duitse\Ncommunisten op te leiden
Dialogue: 0,0:02:29.12,0:02:32.37,Default,,0000,0000,0000,,om hun eigen geheime\Npolitie op te bouwen.
Dialogue: 0,0:02:32.37,0:02:35.89,Default,,0000,0000,0000,,In de zaal waar we nu zitten,
Dialogue: 0,0:02:35.89,0:02:40.02,Default,,0000,0000,0000,,werd trouwens in 1946\Nde regeringspartij van de DDR opgericht.
Dialogue: 0,0:02:41.57,0:02:44.95,Default,,0000,0000,0000,,Vijf jaar later werd de Stasi opgericht
Dialogue: 0,0:02:44.95,0:02:47.92,Default,,0000,0000,0000,,en stap voor stap werd\Nde vuile klus van de onderdrukking
Dialogue: 0,0:02:47.92,0:02:50.11,Default,,0000,0000,0000,,aan haar overgedragen.
Dialogue: 0,0:02:51.04,0:02:52.54,Default,,0000,0000,0000,,De centrale gevangenis
Dialogue: 0,0:02:52.54,0:02:53.86,Default,,0000,0000,0000,,voor politieke gevangenen,
Dialogue: 0,0:02:53.86,0:02:56.60,Default,,0000,0000,0000,,die was opgericht door de Russen,
Dialogue: 0,0:02:56.60,0:02:58.86,Default,,0000,0000,0000,,werd overgenomen door de Stasi
Dialogue: 0,0:02:58.86,0:03:02.05,Default,,0000,0000,0000,,en was in gebruik tot het einde\Nvan het communisme.
Dialogue: 0,0:03:02.05,0:03:03.85,Default,,0000,0000,0000,,Je ziet ze hier.
Dialogue: 0,0:03:03.85,0:03:10.08,Default,,0000,0000,0000,,In het begin keken de Russen toe\Nbij elke belangrijke stap.
Dialogue: 0,0:03:11.04,0:03:14.14,Default,,0000,0000,0000,,Maar Duitsers staan bekend\Nom hun doeltreffendheid,
Dialogue: 0,0:03:14.14,0:03:17.52,Default,,0000,0000,0000,,dus de Stasi groeide heel snel.
Dialogue: 0,0:03:17.52,0:03:21.21,Default,,0000,0000,0000,,In 1953 had ze al meer werknemers
Dialogue: 0,0:03:21.21,0:03:22.90,Default,,0000,0000,0000,,dan de Gestapo,
Dialogue: 0,0:03:22.90,0:03:25.70,Default,,0000,0000,0000,,de geheime politie van Nazi-Duitsland.
Dialogue: 0,0:03:25.70,0:03:28.13,Default,,0000,0000,0000,,Hun aantal verdubbelde om de tien jaar.
Dialogue: 0,0:03:28.13,0:03:32.61,Default,,0000,0000,0000,,In 1989 werkten meer dan\N90.000 mensen voor de Stasi.
Dialogue: 0,0:03:33.22,0:03:35.60,Default,,0000,0000,0000,,Dat wil zeggen dat elke medewerker
Dialogue: 0,0:03:35.60,0:03:38.81,Default,,0000,0000,0000,,verantwoordelijk was voor 180 mensen,
Dialogue: 0,0:03:38.81,0:03:41.78,Default,,0000,0000,0000,,wat je echt nergens anders\Nter wereld vond.
Dialogue: 0,0:03:42.81,0:03:45.40,Default,,0000,0000,0000,,Aan de top van dit indrukwekkende apparaat
Dialogue: 0,0:03:45.40,0:03:48.50,Default,,0000,0000,0000,,stond één man, Erich Mielke.
Dialogue: 0,0:03:49.19,0:03:51.45,Default,,0000,0000,0000,,Hij leidde het Ministerie\Nvan Staatsveiligheid
Dialogue: 0,0:03:51.45,0:03:53.77,Default,,0000,0000,0000,,gedurende meer dan 30 jaar.
Dialogue: 0,0:03:53.77,0:03:56.40,Default,,0000,0000,0000,,Hij was een ambtenaar\N[zonder scrupules] --
Dialogue: 0,0:03:56.40,0:03:59.12,Default,,0000,0000,0000,,in zijn verleden had hij\Ntwee politiemannen
Dialogue: 0,0:03:59.12,0:04:01.13,Default,,0000,0000,0000,,niet ver van hier gedood --
Dialogue: 0,0:04:01.13,0:04:05.20,Default,,0000,0000,0000,,die de Stasi personaliseerde.
Dialogue: 0,0:04:05.20,0:04:09.69,Default,,0000,0000,0000,,Maar wat was er zo bijzonder aan de Stasi?
Dialogue: 0,0:04:09.69,0:04:12.60,Default,,0000,0000,0000,,Om te beginnen haar enorme macht,
Dialogue: 0,0:04:12.60,0:04:16.09,Default,,0000,0000,0000,,want ze verenigde verschillende functies
Dialogue: 0,0:04:16.09,0:04:18.00,Default,,0000,0000,0000,,in één organisatie.
Dialogue: 0,0:04:18.78,0:04:20.48,Default,,0000,0000,0000,,Om te beginnen was de Stasi
Dialogue: 0,0:04:20.48,0:04:23.57,Default,,0000,0000,0000,,een inlichtingendienst.
Dialogue: 0,0:04:23.57,0:04:26.05,Default,,0000,0000,0000,,Ze gebruikte alle denkbare middelen
Dialogue: 0,0:04:26.05,0:04:28.33,Default,,0000,0000,0000,,om in het geheim aan informatie te komen,
Dialogue: 0,0:04:28.33,0:04:31.93,Default,,0000,0000,0000,,zoals verklikkers, of telefoontap,
Dialogue: 0,0:04:31.93,0:04:34.80,Default,,0000,0000,0000,,zoals je hier ziet.
Dialogue: 0,0:04:34.80,0:04:37.81,Default,,0000,0000,0000,,Ze was niet alleen\Nin Oost-Duitsland actief,
Dialogue: 0,0:04:37.81,0:04:39.67,Default,,0000,0000,0000,,maar overal ter wereld.
Dialogue: 0,0:04:40.54,0:04:44.51,Default,,0000,0000,0000,,Ten tweede was de Stasi\Neen geheime politie.
Dialogue: 0,0:04:44.51,0:04:46.65,Default,,0000,0000,0000,,Ze kon mensen tegenhouden op straat
Dialogue: 0,0:04:46.65,0:04:50.17,Default,,0000,0000,0000,,en ze in haar eigen gevangenissen stoppen.
Dialogue: 0,0:04:51.08,0:04:52.58,Default,,0000,0000,0000,,Ten derde werkte de Stasi
Dialogue: 0,0:04:52.58,0:04:55.44,Default,,0000,0000,0000,,als een soort openbare aanklager.
Dialogue: 0,0:04:55.44,0:04:58.56,Default,,0000,0000,0000,,Ze had het recht om\Nvoorbereidend onderzoek te doen
Dialogue: 0,0:04:58.56,0:05:01.44,Default,,0000,0000,0000,,en mensen officieel te verhoren.
Dialogue: 0,0:05:02.26,0:05:04.35,Default,,0000,0000,0000,,Last but not least,
Dialogue: 0,0:05:04.35,0:05:07.29,Default,,0000,0000,0000,,de Stasi had haar eigen leger.
Dialogue: 0,0:05:08.22,0:05:10.22,Default,,0000,0000,0000,,Meer dan 11.000 soldaten dienden
Dialogue: 0,0:05:10.22,0:05:13.73,Default,,0000,0000,0000,,in haar zogenaamde Wachtersregiment.
Dialogue: 0,0:05:13.73,0:05:18.15,Default,,0000,0000,0000,,Dat werd opgericht om protest\Nen opstanden te onderdrukken.
Dialogue: 0,0:05:18.15,0:05:20.88,Default,,0000,0000,0000,,Door deze machtsconcentratie
Dialogue: 0,0:05:20.88,0:05:24.90,Default,,0000,0000,0000,,werd de Stasi een staat\Nin de staat genoemd.
Dialogue: 0,0:05:25.94,0:05:28.27,Default,,0000,0000,0000,,Laten we in steeds groter detail
Dialogue: 0,0:05:28.27,0:05:30.77,Default,,0000,0000,0000,,naar de middelen van de Stasi kijken.
Dialogue: 0,0:05:30.77,0:05:32.46,Default,,0000,0000,0000,,Hou in gedachten dat er toentertijd
Dialogue: 0,0:05:32.46,0:05:36.73,Default,,0000,0000,0000,,nog geen smartphones of internet waren.
Dialogue: 0,0:05:36.73,0:05:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Natuurlijk gebruikte de Stasi\Nallerlei technische middelen
Dialogue: 0,0:05:41.00,0:05:42.60,Default,,0000,0000,0000,,om mensen in de gaten te houden.
Dialogue: 0,0:05:42.60,0:05:45.42,Default,,0000,0000,0000,,Telefoons werden afgeluisterd,
Dialogue: 0,0:05:45.42,0:05:48.85,Default,,0000,0000,0000,,met inbegrip van die\Nvan de West-Duitse Bondskanselier,
Dialogue: 0,0:05:48.85,0:05:51.80,Default,,0000,0000,0000,,en vaak ook de appartementen.
Dialogue: 0,0:05:51.80,0:05:55.20,Default,,0000,0000,0000,,Elke dag werden 90.000 brieven geopend
Dialogue: 0,0:05:55.20,0:05:57.41,Default,,0000,0000,0000,,door deze machines.
Dialogue: 0,0:05:58.54,0:06:02.24,Default,,0000,0000,0000,,De Stasi schaduwde ook\Ntienduizenden mensen
Dialogue: 0,0:06:02.24,0:06:05.47,Default,,0000,0000,0000,,met speciaal opgeleide agenten\Nen geheime camera's,
Dialogue: 0,0:06:05.47,0:06:09.01,Default,,0000,0000,0000,,om elke stap vast te leggen die ze zetten.
Dialogue: 0,0:06:09.01,0:06:11.67,Default,,0000,0000,0000,,Op deze foto zie je mij
Dialogue: 0,0:06:11.67,0:06:15.15,Default,,0000,0000,0000,,als jonge man voor dit gebouw
Dialogue: 0,0:06:15.15,0:06:18.91,Default,,0000,0000,0000,,waar we nu zijn, gefotografeerd\Ndoor een Stasi-agent.
Dialogue: 0,0:06:18.91,0:06:23.30,Default,,0000,0000,0000,,De Stasi verzamelde zelfs\Nde geur van mensen.
Dialogue: 0,0:06:23.30,0:06:26.56,Default,,0000,0000,0000,,Ze sloeg er staaltjes van op\Nin afgesloten potten
Dialogue: 0,0:06:26.56,0:06:29.85,Default,,0000,0000,0000,,die ontdekt werden\Nna de vredige omwenteling.
Dialogue: 0,0:06:31.02,0:06:36.41,Default,,0000,0000,0000,,Al deze taken werden uitgevoerd\Ndoor zeer gespecialiseerde afdelingen.
Dialogue: 0,0:06:37.63,0:06:39.81,Default,,0000,0000,0000,,De afdeling telefoontap
Dialogue: 0,0:06:39.81,0:06:41.70,Default,,0000,0000,0000,,was volledig gescheiden
Dialogue: 0,0:06:41.70,0:06:44.24,Default,,0000,0000,0000,,van de afdeling brievencontrole,
Dialogue: 0,0:06:44.24,0:06:45.54,Default,,0000,0000,0000,,en met reden,
Dialogue: 0,0:06:45.54,0:06:50.22,Default,,0000,0000,0000,,want als een agent de Stasi verliet,
Dialogue: 0,0:06:50.22,0:06:52.13,Default,,0000,0000,0000,,wist hij heel weinig.
Dialogue: 0,0:06:52.13,0:06:55.05,Default,,0000,0000,0000,,Wat een contrast met Snowden.
Dialogue: 0,0:06:56.39,0:06:59.20,Default,,0000,0000,0000,,De verticale specialisatie\Nwas ook belangrijk
Dialogue: 0,0:06:59.20,0:07:01.50,Default,,0000,0000,0000,,om allerlei vormen\Nvan empathie te voorkomen
Dialogue: 0,0:07:01.50,0:07:03.93,Default,,0000,0000,0000,,met het voorwerp van observatie.
Dialogue: 0,0:07:04.50,0:07:06.80,Default,,0000,0000,0000,,De agent die me schaduwde,
Dialogue: 0,0:07:06.80,0:07:08.66,Default,,0000,0000,0000,,wist niet wie ik was
Dialogue: 0,0:07:08.66,0:07:10.52,Default,,0000,0000,0000,,of waarom ik werd gevolgd.
Dialogue: 0,0:07:10.52,0:07:12.14,Default,,0000,0000,0000,,Ik smokkelde verboden boeken
Dialogue: 0,0:07:12.14,0:07:14.50,Default,,0000,0000,0000,,van West- naar Oost-Duitsland.
Dialogue: 0,0:07:15.34,0:07:18.22,Default,,0000,0000,0000,,Maar nog typischer voor de Stasi
Dialogue: 0,0:07:18.22,0:07:21.38,Default,,0000,0000,0000,,was het gebruik\Nvan menselijke inlichtingen,
Dialogue: 0,0:07:21.38,0:07:24.90,Default,,0000,0000,0000,,mensen die in het geheim\Nrapporteerden aan de Stasi.
Dialogue: 0,0:07:25.58,0:07:27.38,Default,,0000,0000,0000,,Voor de minister van Staatsveiligheid
Dialogue: 0,0:07:27.38,0:07:30.29,Default,,0000,0000,0000,,waren deze zogenaamde \Nofficieuze medewerkers
Dialogue: 0,0:07:30.29,0:07:33.19,Default,,0000,0000,0000,,de belangrijkste hulpmiddelen.
Dialogue: 0,0:07:33.19,0:07:38.51,Default,,0000,0000,0000,,Vanaf 1975 werkten bijna 200.000 mensen
Dialogue: 0,0:07:38.51,0:07:41.35,Default,,0000,0000,0000,,regelmatig met de Stasi samen,
Dialogue: 0,0:07:41.35,0:07:44.88,Default,,0000,0000,0000,,meer dan een procent van de bevolking.
Dialogue: 0,0:07:46.22,0:07:48.95,Default,,0000,0000,0000,,In zekere zin had de minister gelijk,
Dialogue: 0,0:07:48.95,0:07:50.89,Default,,0000,0000,0000,,want technische instrumenten
Dialogue: 0,0:07:50.89,0:07:54.46,Default,,0000,0000,0000,,registreren alleen wat mensen doen,
Dialogue: 0,0:07:54.46,0:07:57.77,Default,,0000,0000,0000,,maar agenten en spionnen\Nkunnen ook overbrengen
Dialogue: 0,0:07:57.77,0:07:59.47,Default,,0000,0000,0000,,wat mensen van plan zijn
Dialogue: 0,0:07:59.47,0:08:01.48,Default,,0000,0000,0000,,en wat ze denken.
Dialogue: 0,0:08:02.13,0:08:05.44,Default,,0000,0000,0000,,Daarom rekruteerde de Stasi\Nzovele informanten.
Dialogue: 0,0:08:06.96,0:08:09.46,Default,,0000,0000,0000,,Het systeem om ze aan te werven
Dialogue: 0,0:08:09.46,0:08:12.49,Default,,0000,0000,0000,,en ze op te voeden, zoals dat heette,
Dialogue: 0,0:08:12.49,0:08:15.18,Default,,0000,0000,0000,,was heel vernuftig.
Dialogue: 0,0:08:15.18,0:08:18.09,Default,,0000,0000,0000,,De Stasi had haar eigen universiteit,
Dialogue: 0,0:08:18.09,0:08:19.61,Default,,0000,0000,0000,,niet ver van hier,
Dialogue: 0,0:08:19.61,0:08:21.54,Default,,0000,0000,0000,,waar de methoden werden verkend
Dialogue: 0,0:08:21.54,0:08:24.20,Default,,0000,0000,0000,,en aangeleerd aan de ambtenaren.
Dialogue: 0,0:08:24.20,0:08:27.96,Default,,0000,0000,0000,,Deze richtlijn beschreef in detail
Dialogue: 0,0:08:27.96,0:08:30.58,Default,,0000,0000,0000,,elke stap die je moet zetten
Dialogue: 0,0:08:30.58,0:08:32.94,Default,,0000,0000,0000,,om mensen te overtuigen
Dialogue: 0,0:08:32.94,0:08:35.94,Default,,0000,0000,0000,,om hun medeburgers te verraden.
Dialogue: 0,0:08:37.00,0:08:40.26,Default,,0000,0000,0000,,Er wordt soms gezegd dat informanten
Dialogue: 0,0:08:40.26,0:08:41.72,Default,,0000,0000,0000,,gedwongen werden ingelijfd,
Dialogue: 0,0:08:41.72,0:08:44.31,Default,,0000,0000,0000,,maar dat is veelal onjuist.
Dialogue: 0,0:08:44.31,0:08:48.22,Default,,0000,0000,0000,,Want een gedwongen informant\Nis een slechte informant.
Dialogue: 0,0:08:48.22,0:08:51.31,Default,,0000,0000,0000,,Alleen iemand die bereid is\Nje de informatie te geven die je wil,
Dialogue: 0,0:08:51.31,0:08:53.97,Default,,0000,0000,0000,,is een effectieve verklikker.
Dialogue: 0,0:08:54.80,0:08:58.83,Default,,0000,0000,0000,,De voornaamste redenen\Nwaarom mensen met de Stasi samenwerkten,
Dialogue: 0,0:08:58.83,0:09:03.03,Default,,0000,0000,0000,,waren politieke overtuiging\Nen materiële voordelen.
Dialogue: 0,0:09:04.33,0:09:07.44,Default,,0000,0000,0000,,De ambtenaren probeerden ook\Neen persoonlijke band te smeden
Dialogue: 0,0:09:07.44,0:09:10.17,Default,,0000,0000,0000,,tussen henzelf en de informant.
Dialogue: 0,0:09:11.41,0:09:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Eerlijk gezegd toont\Nhet voorbeeld van de Stasi
Dialogue: 0,0:09:16.00,0:09:19.39,Default,,0000,0000,0000,,dat het niet moeilijk is\Nom iemand te overhalen
Dialogue: 0,0:09:19.39,0:09:22.84,Default,,0000,0000,0000,,om anderen te verraden.
Dialogue: 0,0:09:22.84,0:09:26.59,Default,,0000,0000,0000,,Zelfs sommige Oost-Duitse topdissidenten
Dialogue: 0,0:09:26.59,0:09:28.42,Default,,0000,0000,0000,,collaboreerden met de Stasi,
Dialogue: 0,0:09:28.42,0:09:32.17,Default,,0000,0000,0000,,zoals bijvoorbeeld Ibrahim Böhme.
Dialogue: 0,0:09:32.17,0:09:34.96,Default,,0000,0000,0000,,In 1989 leidde hij de vredige omwenteling
Dialogue: 0,0:09:34.96,0:09:39.33,Default,,0000,0000,0000,,en hij werd bijna de eerste\Nvrij verkozen premier van de DDR,
Dialogue: 0,0:09:39.33,0:09:43.14,Default,,0000,0000,0000,,tot uitkwam dat hij informant was.
Dialogue: 0,0:09:44.48,0:09:48.40,Default,,0000,0000,0000,,Het spionnennetwerk was echt heel breed.
Dialogue: 0,0:09:48.40,0:09:50.11,Default,,0000,0000,0000,,In bijna elke instelling,
Dialogue: 0,0:09:50.11,0:09:53.36,Default,,0000,0000,0000,,zelfs in de kerken, of in West-Duitsland,
Dialogue: 0,0:09:53.36,0:09:55.54,Default,,0000,0000,0000,,waren er vele.
Dialogue: 0,0:09:55.54,0:09:59.03,Default,,0000,0000,0000,,Ik herinner me dat ik\Ntegen een Stasi-officier zei:
Dialogue: 0,0:09:59.03,0:10:02.46,Default,,0000,0000,0000,,"Als je me een informant had gestuurd,
Dialogue: 0,0:10:02.46,0:10:05.09,Default,,0000,0000,0000,,had ik hem zeker herkend."
Dialogue: 0,0:10:05.09,0:10:06.95,Default,,0000,0000,0000,,Zijn antwoord was:
Dialogue: 0,0:10:06.95,0:10:08.39,Default,,0000,0000,0000,,'Wij stuurden er geen.
Dialogue: 0,0:10:08.39,0:10:11.42,Default,,0000,0000,0000,,We gebruikten diegenen\Ndie in jouw buurt waren."
Dialogue: 0,0:10:11.42,0:10:14.59,Default,,0000,0000,0000,,In werkelijkheid rapporteerden\Ntwee van mijn beste vrienden
Dialogue: 0,0:10:14.59,0:10:17.66,Default,,0000,0000,0000,,over mij aan de Stasi.
Dialogue: 0,0:10:18.63,0:10:20.99,Default,,0000,0000,0000,,Niet alleen in mijn geval\Nzaten de verklikkers vlakbij.
Dialogue: 0,0:10:20.99,0:10:24.69,Default,,0000,0000,0000,,Bij Vera Lengsfeld,\Nnog een belangrijke dissident,
Dialogue: 0,0:10:24.69,0:10:27.96,Default,,0000,0000,0000,,was het haar man die haar bespioneerde.
Dialogue: 0,0:10:29.05,0:10:32.26,Default,,0000,0000,0000,,Een beroemd schrijver\Nwerd door zijn broer verraden.
Dialogue: 0,0:10:32.26,0:10:36.15,Default,,0000,0000,0000,,Het doet me denken aan de roman\N'1984' van George Orwell,
Dialogue: 0,0:10:36.15,0:10:39.23,Default,,0000,0000,0000,,waar de enige schijnbaar \Nbetrouwbare persoon
Dialogue: 0,0:10:39.23,0:10:41.68,Default,,0000,0000,0000,,een verklikker was.
Dialogue: 0,0:10:42.41,0:10:45.74,Default,,0000,0000,0000,,Maar waarom verzamelde de Stasi\Nal deze informatie
Dialogue: 0,0:10:45.74,0:10:47.66,Default,,0000,0000,0000,,in haar archieven?
Dialogue: 0,0:10:47.66,0:10:51.72,Default,,0000,0000,0000,,Het belangrijkste doel was\Nde maatschappij onder controle houden.
Dialogue: 0,0:10:51.72,0:10:54.30,Default,,0000,0000,0000,,In bijna elke toespraak\Ngaf de Stasiminister
Dialogue: 0,0:10:54.30,0:10:57.02,Default,,0000,0000,0000,,de opdracht om uit te zoeken wie wie was,
Dialogue: 0,0:10:57.02,0:11:00.12,Default,,0000,0000,0000,,dat wil zeggen: wie wat dacht.
Dialogue: 0,0:11:00.12,0:11:01.87,Default,,0000,0000,0000,,Hij wilde niet wachten tot iemand
Dialogue: 0,0:11:01.87,0:11:04.39,Default,,0000,0000,0000,,probeerde in te gaan tegen het regime.
Dialogue: 0,0:11:04.39,0:11:06.28,Default,,0000,0000,0000,,Hij wilde vooraf weten
Dialogue: 0,0:11:06.28,0:11:09.18,Default,,0000,0000,0000,,wat mensen dachten en van plan waren.
Dialogue: 0,0:11:09.18,0:11:11.100,Default,,0000,0000,0000,,De Oost-Duitsers wisten natuurlijk
Dialogue: 0,0:11:11.100,0:11:15.17,Default,,0000,0000,0000,,dat ze omringd waren door verklikkers,
Dialogue: 0,0:11:15.17,0:11:19.14,Default,,0000,0000,0000,,in een totalitair regime\Ndat wantrouwen zaaide
Dialogue: 0,0:11:19.14,0:11:22.23,Default,,0000,0000,0000,,en een staat van wijdverbreide angst,
Dialogue: 0,0:11:22.23,0:11:25.75,Default,,0000,0000,0000,,de belangrijkste middelen \Nom mensen te onderdrukken
Dialogue: 0,0:11:25.75,0:11:27.91,Default,,0000,0000,0000,,die elke dictator gebruikt.
Dialogue: 0,0:11:27.91,0:11:30.51,Default,,0000,0000,0000,,Daarom probeerden weinige Oost-Duitsers
Dialogue: 0,0:11:30.51,0:11:33.56,Default,,0000,0000,0000,,om het communistische \Nregime te bestrijden.
Dialogue: 0,0:11:35.45,0:11:39.38,Default,,0000,0000,0000,,Als ze dat deden,\Ngebruikte de Stasi vaak een methode
Dialogue: 0,0:11:39.38,0:11:42.05,Default,,0000,0000,0000,,die echt des duivels was.
Dialogue: 0,0:11:42.05,0:11:44.24,Default,,0000,0000,0000,,Het heette Zersetzung,
Dialogue: 0,0:11:44.24,0:11:47.91,Default,,0000,0000,0000,,en het wordt beschreven \Nin een andere richtlijn.
Dialogue: 0,0:11:47.91,0:11:49.81,Default,,0000,0000,0000,,Het woord is moeilijk te vertalen\N
Dialogue: 0,0:11:49.81,0:11:53.08,Default,,0000,0000,0000,,omdat het oorspronkelijk\N'biodegradatie' betekent.
Dialogue: 0,0:11:54.60,0:11:57.96,Default,,0000,0000,0000,,Maar het is een vrij\Naccurate beschrijving.
Dialogue: 0,0:11:57.96,0:12:01.52,Default,,0000,0000,0000,,Het doel was om stiekem
Dialogue: 0,0:12:01.52,0:12:04.41,Default,,0000,0000,0000,,het zelfvertrouwen van mensen\Nte ondermijnen
Dialogue: 0,0:12:04.41,0:12:07.52,Default,,0000,0000,0000,,door bijvoorbeeld\Nhun reputatie te beschadigen,
Dialogue: 0,0:12:07.52,0:12:10.99,Default,,0000,0000,0000,,problemen te veroorzaken op hun werk,
Dialogue: 0,0:12:10.99,0:12:14.52,Default,,0000,0000,0000,,en door hun persoonlijke\Nrelaties te ondermijnen.
Dialogue: 0,0:12:16.21,0:12:20.100,Default,,0000,0000,0000,,Alles welbeschouwd was Oost-Duitsland\Neen heel moderne dictatuur.
Dialogue: 0,0:12:20.100,0:12:25.37,Default,,0000,0000,0000,,De Stasi probeerde niet\Nelke dissident te arresteren.
Dialogue: 0,0:12:25.37,0:12:28.46,Default,,0000,0000,0000,,Ze verlamde ze liever,
Dialogue: 0,0:12:28.46,0:12:34.31,Default,,0000,0000,0000,,en dat lukte omdat ze toegang had\Ntot zoveel persoonlijke informatie
Dialogue: 0,0:12:34.31,0:12:36.95,Default,,0000,0000,0000,,en zovele instellingen.
Dialogue: 0,0:12:38.24,0:12:40.51,Default,,0000,0000,0000,,Iemand gevangen zetten gebeurde alleen
Dialogue: 0,0:12:40.51,0:12:43.04,Default,,0000,0000,0000,,als het niet anders kon.
Dialogue: 0,0:12:43.04,0:12:46.35,Default,,0000,0000,0000,,Daartoe beschikte de Stasi\Nover 17 gevangenissen,
Dialogue: 0,0:12:46.35,0:12:48.86,Default,,0000,0000,0000,,één per district.
Dialogue: 0,0:12:48.86,0:12:51.54,Default,,0000,0000,0000,,Hier ontwikkelde de Stasi ook
Dialogue: 0,0:12:51.54,0:12:55.37,Default,,0000,0000,0000,,moderne detentiemethoden.
Dialogue: 0,0:12:55.98,0:12:57.76,Default,,0000,0000,0000,,De ondervragende officier
Dialogue: 0,0:12:57.76,0:13:01.23,Default,,0000,0000,0000,,folterde de gevangene normaal niet.
Dialogue: 0,0:13:01.23,0:13:03.80,Default,,0000,0000,0000,,Hij gebruikte eerder\Neen gesofistikeerd systeem
Dialogue: 0,0:13:03.80,0:13:05.94,Default,,0000,0000,0000,,van psychologische druk
Dialogue: 0,0:13:05.94,0:13:10.03,Default,,0000,0000,0000,,gebaseerd op strikte afzondering.
Dialogue: 0,0:13:10.03,0:13:12.32,Default,,0000,0000,0000,,Bijna geen enkele gevangene hield het uit
Dialogue: 0,0:13:12.32,0:13:15.55,Default,,0000,0000,0000,,zonder een verklaring af te leggen.
Dialogue: 0,0:13:15.55,0:13:17.61,Default,,0000,0000,0000,,Als je de kans hebt,
Dialogue: 0,0:13:17.61,0:13:21.06,Default,,0000,0000,0000,,moet je de vroegere Stasigevangenis \Nin Berlijn bezoeken
Dialogue: 0,0:13:21.06,0:13:24.65,Default,,0000,0000,0000,,onder begeleiding van een voormalige \Npolitieke gevangene,
Dialogue: 0,0:13:24.65,0:13:27.50,Default,,0000,0000,0000,,die je zal uitleggen hoe dit werkte.
Dialogue: 0,0:13:27.50,0:13:30.66,Default,,0000,0000,0000,,Eén vraag moet nog beantwoord worden:
Dialogue: 0,0:13:30.66,0:13:33.11,Default,,0000,0000,0000,,als de Stasi zo goed georganiseerd was,
Dialogue: 0,0:13:33.11,0:13:36.42,Default,,0000,0000,0000,,waarom is het communistische\Nregime dan ingestort?
Dialogue: 0,0:13:37.85,0:13:41.57,Default,,0000,0000,0000,,Ten eerste, in 1989\Nwist de leiding van Oost-Duitsland
Dialogue: 0,0:13:41.57,0:13:46.37,Default,,0000,0000,0000,,niet goed wat ze moesten doen tegen\Nhet aanzwellende protest van de mensen.
Dialogue: 0,0:13:46.77,0:13:49.12,Default,,0000,0000,0000,,Het was vooral in de war
Dialogue: 0,0:13:49.12,0:13:51.89,Default,,0000,0000,0000,,omdat in het moederland\Nvan het socialisme,
Dialogue: 0,0:13:51.89,0:13:53.41,Default,,0000,0000,0000,,de Sovjet-Unie,
Dialogue: 0,0:13:53.41,0:13:56.33,Default,,0000,0000,0000,,een meer liberaal beleid werd gevoerd.
Dialogue: 0,0:13:57.18,0:13:59.21,Default,,0000,0000,0000,,Bovendien was het regime afhankelijk
Dialogue: 0,0:13:59.21,0:14:02.60,Default,,0000,0000,0000,,van leningen uit het Westen.
Dialogue: 0,0:14:02.60,0:14:07.19,Default,,0000,0000,0000,,Daarom werd de Stasi geen opdracht gegeven\Nom de opstand neer te slaan.
Dialogue: 0,0:14:08.51,0:14:11.86,Default,,0000,0000,0000,,Ten tweede is er\Nin de communistische ideologie
Dialogue: 0,0:14:11.86,0:14:14.51,Default,,0000,0000,0000,,geen plaats voor kritiek.
Dialogue: 0,0:14:14.51,0:14:16.82,Default,,0000,0000,0000,,De leiding bleef vasthangen aan het geloof
Dialogue: 0,0:14:16.82,0:14:19.61,Default,,0000,0000,0000,,dat het socialisme een perfect systeem is,
Dialogue: 0,0:14:19.61,0:14:23.86,Default,,0000,0000,0000,,en de Stasi moest dat \Nuiteraard bevestigen.
Dialogue: 0,0:14:23.86,0:14:26.23,Default,,0000,0000,0000,,Het gevolg was
Dialogue: 0,0:14:26.23,0:14:28.72,Default,,0000,0000,0000,,dat ondanks alle informatie
Dialogue: 0,0:14:28.72,0:14:32.89,Default,,0000,0000,0000,,het regime niet in staat was\Nom zijn echte problemen te analyseren
Dialogue: 0,0:14:32.89,0:14:35.57,Default,,0000,0000,0000,,en dus ook niet om ze op te lossen.
Dialogue: 0,0:14:35.57,0:14:38.28,Default,,0000,0000,0000,,Uiteindelijk ging de Stasi kapot
Dialogue: 0,0:14:38.28,0:14:40.07,Default,,0000,0000,0000,,door de structuren
Dialogue: 0,0:14:40.07,0:14:43.28,Default,,0000,0000,0000,,die het moest beschermen.
Dialogue: 0,0:14:43.79,0:14:45.86,Default,,0000,0000,0000,,Het einde van de Stasi
Dialogue: 0,0:14:45.86,0:14:47.90,Default,,0000,0000,0000,,was iets tragisch,
Dialogue: 0,0:14:47.90,0:14:49.96,Default,,0000,0000,0000,,omdat die ambtenaren
Dialogue: 0,0:14:49.96,0:14:53.03,Default,,0000,0000,0000,,tijdens de vredevolle revolutie
Dialogue: 0,0:14:53.03,0:14:55.01,Default,,0000,0000,0000,,maar met één ding werden bezig gehouden:
Dialogue: 0,0:14:55.01,0:14:57.66,Default,,0000,0000,0000,,de documenten vernietigen
Dialogue: 0,0:14:57.66,0:15:01.35,Default,,0000,0000,0000,,die ze decennialang hadden geproduceerd.
Dialogue: 0,0:15:01.35,0:15:03.27,Default,,0000,0000,0000,,Gelukkig
Dialogue: 0,0:15:03.27,0:15:06.81,Default,,0000,0000,0000,,werden ze tegengehouden\Ndoor mensenrechtenactivisten.
Dialogue: 0,0:15:06.81,0:15:09.73,Default,,0000,0000,0000,,Daarom kunnen we vandaag\Nde dossiers gebruiken
Dialogue: 0,0:15:09.73,0:15:11.36,Default,,0000,0000,0000,,om een beter begrip te krijgen
Dialogue: 0,0:15:11.36,0:15:14.14,Default,,0000,0000,0000,,van hoe een politiestaat functioneert.
Dialogue: 0,0:15:14.14,0:15:16.13,Default,,0000,0000,0000,,Dank je wel.
Dialogue: 0,0:15:16.13,0:15:20.44,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)
Dialogue: 0,0:15:24.52,0:15:27.87,Default,,0000,0000,0000,,Bruno Giussani: Heel hartelijk dank.
Dialogue: 0,0:15:31.07,0:15:33.30,Default,,0000,0000,0000,,Hubertus, ik wil je\Neen paar vragen stellen.
Dialogue: 0,0:15:33.30,0:15:36.09,Default,,0000,0000,0000,,Ik heb hier Der Spiegel van vorige week.
Dialogue: 0,0:15:36.09,0:15:40.96,Default,,0000,0000,0000,,"Mein Nachbar NSA." \NMijn buur, de NSA.
Dialogue: 0,0:15:40.96,0:15:43.60,Default,,0000,0000,0000,,Je hebt ons zojuist\Nverteld over mijn buur,
Dialogue: 0,0:15:43.60,0:15:46.58,Default,,0000,0000,0000,,de spionnen en\Nde verklikker uit Oost-Duitsland.
Dialogue: 0,0:15:46.58,0:15:49.28,Default,,0000,0000,0000,,Er is dus een direct verband\Ntussen deze twee verhalen,
Dialogue: 0,0:15:49.28,0:15:50.79,Default,,0000,0000,0000,,of niet?
Dialogue: 0,0:15:50.79,0:15:53.18,Default,,0000,0000,0000,,Wat is je reactie als historicus\Nals je dit ziet?
Dialogue: 0,0:15:53.18,0:15:54.91,Default,,0000,0000,0000,,Hubertus Knabe: Volgens mij zijn er
Dialogue: 0,0:15:54.91,0:15:56.81,Default,,0000,0000,0000,,verschillende aspecten te vermelden.
Dialogue: 0,0:15:56.81,0:15:59.88,Default,,0000,0000,0000,,Om te beginnen denk ik\Ndat er een verschil is
Dialogue: 0,0:15:59.88,0:16:03.96,Default,,0000,0000,0000,,in de redenen waarom je\Ndeze gegevens verzamelt.
Dialogue: 0,0:16:03.96,0:16:06.28,Default,,0000,0000,0000,,Doe je dat om je bevolking te beschermen
Dialogue: 0,0:16:06.28,0:16:07.83,Default,,0000,0000,0000,,tegen terroristische aanslagen
Dialogue: 0,0:16:07.83,0:16:10.60,Default,,0000,0000,0000,,of doe je dat om je bevolking\Nte onderdrukken?
Dialogue: 0,0:16:10.60,0:16:12.54,Default,,0000,0000,0000,,Dat is een fundamenteel verschil.
Dialogue: 0,0:16:12.54,0:16:14.89,Default,,0000,0000,0000,,Van de andere kant
Dialogue: 0,0:16:14.89,0:16:19.21,Default,,0000,0000,0000,,kunnen deze instrumenten\Nook in een democratie misbruikt worden.
Dialogue: 0,0:16:19.21,0:16:22.75,Default,,0000,0000,0000,,We moeten ons daar goed\Nvan bewust zijn en het stoppen,
Dialogue: 0,0:16:22.76,0:16:25.63,Default,,0000,0000,0000,,zodat ook de inlichtingendiensten
Dialogue: 0,0:16:25.63,0:16:28.76,Default,,0000,0000,0000,,de regels volgen die we hebben.
Dialogue: 0,0:16:28.76,0:16:30.26,Default,,0000,0000,0000,,Het derde punt, allicht,
Dialogue: 0,0:16:30.26,0:16:33.54,Default,,0000,0000,0000,,Is dat we echt blij mogen zijn\Ndat we in een democratie leven.
Dialogue: 0,0:16:33.54,0:16:37.22,Default,,0000,0000,0000,,Want reken maar dat in Rusland en China
Dialogue: 0,0:16:37.22,0:16:38.76,Default,,0000,0000,0000,,hetzelfde gebeurt,
Dialogue: 0,0:16:38.76,0:16:40.32,Default,,0000,0000,0000,,maar niemand spreekt erover,
Dialogue: 0,0:16:40.32,0:16:42.61,Default,,0000,0000,0000,,omdat niemand dat kan.
Dialogue: 0,0:16:42.61,0:16:45.40,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)
Dialogue: 0,0:16:49.40,0:16:52.16,Default,,0000,0000,0000,,BG: Toen het verhaal\Nvoor het eerst werd uitgebracht,
Dialogue: 0,0:16:52.16,0:16:53.65,Default,,0000,0000,0000,,in juli vorig jaar,
Dialogue: 0,0:16:53.65,0:16:56.47,Default,,0000,0000,0000,,diende je een strafklacht in
Dialogue: 0,0:16:56.47,0:16:59.51,Default,,0000,0000,0000,,bij een Duitse rechtbank. Waarom?
Dialogue: 0,0:16:59.51,0:17:02.67,Default,,0000,0000,0000,,HK: Dat deed ik omwille\Nvan het tweede punt dat ik vermeldde,
Dialogue: 0,0:17:02.67,0:17:05.56,Default,,0000,0000,0000,,dat ik denk dat vooral in een democratie
Dialogue: 0,0:17:05.56,0:17:09.02,Default,,0000,0000,0000,,de regels voor iedereen gelden.
Dialogue: 0,0:17:09.02,0:17:11.39,Default,,0000,0000,0000,,Het is dus niet toegelaten
Dialogue: 0,0:17:11.39,0:17:15.18,Default,,0000,0000,0000,,dat gelijk welke instelling\Nde regels niet respecteert.
Dialogue: 0,0:17:15.18,0:17:17.16,Default,,0000,0000,0000,,In het Duitse strafwetboek staat
Dialogue: 0,0:17:17.16,0:17:19.01,Default,,0000,0000,0000,,dat je niemands telefoon mag aftappen
Dialogue: 0,0:17:19.01,0:17:21.40,Default,,0000,0000,0000,,zonder toestemming van de rechter.
Dialogue: 0,0:17:21.40,0:17:25.22,Default,,0000,0000,0000,,Gelukkig staat dat \Nin het Duitse strafwetboek,
Dialogue: 0,0:17:25.22,0:17:28.37,Default,,0000,0000,0000,,dus als het niet gerespecteerd wordt
Dialogue: 0,0:17:28.37,0:17:31.05,Default,,0000,0000,0000,,dan moet er volgens mij\Neen onderzoek komen.
Dialogue: 0,0:17:31.05,0:17:35.14,Default,,0000,0000,0000,,Het duurde heel lang voor\Nde Duitse openbare aanklager dat deed.
Dialogue: 0,0:17:35.14,0:17:38.70,Default,,0000,0000,0000,,Hij deed het alleen\Nin het geval van Angela Merkel,
Dialogue: 0,0:17:38.70,0:17:41.66,Default,,0000,0000,0000,,en niet in het geval\Nvan alle andere inwoners van Duitsland.
Dialogue: 0,0:17:41.66,0:17:44.13,Default,,0000,0000,0000,,BG: Dat verbaast me niets, door --
Dialogue: 0,0:17:44.13,0:17:46.25,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus) --
Dialogue: 0,0:17:46.25,0:17:49.70,Default,,0000,0000,0000,,door het verhaal dat je hebt verteld.
Dialogue: 0,0:17:49.70,0:17:52.18,Default,,0000,0000,0000,,Van buiten af bekeken,\Nik woon niet in Duitsland,
Dialogue: 0,0:17:52.18,0:17:53.96,Default,,0000,0000,0000,,en ik verwachtte dat de Duitsers
Dialogue: 0,0:17:53.96,0:17:57.18,Default,,0000,0000,0000,,sterker en meteen zouden reageren.
Dialogue: 0,0:17:57.18,0:17:59.79,Default,,0000,0000,0000,,Maar de reactie kwam pas
Dialogue: 0,0:17:59.79,0:18:02.13,Default,,0000,0000,0000,,toen uitkwam dat de telefoon\Nvan kanselier Merkel
Dialogue: 0,0:18:02.13,0:18:05.20,Default,,0000,0000,0000,,werd afgeluisterd. Waarom?
Dialogue: 0,0:18:05.20,0:18:07.06,Default,,0000,0000,0000,,HK: Ik denk dat het een goed teken is,
Dialogue: 0,0:18:07.06,0:18:11.39,Default,,0000,0000,0000,,omdat mensen zich veilig voelen\Nin deze democratie.
Dialogue: 0,0:18:11.39,0:18:13.88,Default,,0000,0000,0000,,Ze zijn niet bang dat ze\Ngearresteerd zullen worden,
Dialogue: 0,0:18:13.88,0:18:16.77,Default,,0000,0000,0000,,en als je deze zaal\Nverlaat na de conferentie,
Dialogue: 0,0:18:16.77,0:18:19.34,Default,,0000,0000,0000,,dan hoeft niemand bang zijn\Ndat de geheime politie
Dialogue: 0,0:18:19.34,0:18:21.77,Default,,0000,0000,0000,,buiten staat om je te arresteren.
Dialogue: 0,0:18:21.77,0:18:23.46,Default,,0000,0000,0000,,Dat is volgens mij een goed teken.
Dialogue: 0,0:18:23.46,0:18:26.24,Default,,0000,0000,0000,,Mensen zijn niet echt bang,\Nzoals had gekund.
Dialogue: 0,0:18:26.24,0:18:30.34,Default,,0000,0000,0000,,Maar ik vind natuurlijk\Ndat de instellingen
Dialogue: 0,0:18:30.34,0:18:33.23,Default,,0000,0000,0000,,de verantwoordelijkheid hebben\Nom illegale acties te stoppen,
Dialogue: 0,0:18:33.23,0:18:36.28,Default,,0000,0000,0000,,in Duitsland of waar ze ook plaatshebben.
Dialogue: 0,0:18:36.28,0:18:39.47,Default,,0000,0000,0000,,BG: Tenslotte een persoonlijke vraag,\Ndit is de laatste.
Dialogue: 0,0:18:39.47,0:18:41.74,Default,,0000,0000,0000,,In Duitsland was er een debat
Dialogue: 0,0:18:41.74,0:18:43.67,Default,,0000,0000,0000,,over asiel voor Edward Snowden.
Dialogue: 0,0:18:43.67,0:18:46.05,Default,,0000,0000,0000,,Zou je voor of tegen zijn?
Dialogue: 0,0:18:46.05,0:18:47.73,Default,,0000,0000,0000,,HK: O, dat is een moeilijke vraag,
Dialogue: 0,0:18:47.73,0:18:49.42,Default,,0000,0000,0000,,maar als je het mij vraagt,
Dialogue: 0,0:18:49.42,0:18:51.08,Default,,0000,0000,0000,,en als ik eerlijk antwoord,
Dialogue: 0,0:18:51.08,0:18:52.84,Default,,0000,0000,0000,,dan zou ik hem asiel verlenen,
Dialogue: 0,0:18:52.84,0:18:54.89,Default,,0000,0000,0000,,want ik vind het heel moedig, \Nwat hij heeft gedaan.
Dialogue: 0,0:18:54.89,0:18:57.50,Default,,0000,0000,0000,,Hij heeft zijn hele leven verwoest,
Dialogue: 0,0:18:57.50,0:18:59.17,Default,,0000,0000,0000,,zijn familie en alles.
Dialogue: 0,0:18:59.17,0:19:02.38,Default,,0000,0000,0000,,Ik denk dat we voor deze mensen\Niets moeten doen,
Dialogue: 0,0:19:02.38,0:19:06.53,Default,,0000,0000,0000,,vooral in het licht\Nvan de Duitse geschiedenis,
Dialogue: 0,0:19:06.53,0:19:09.03,Default,,0000,0000,0000,,waarin zovele mensen moesten ontsnappen
Dialogue: 0,0:19:09.03,0:19:11.35,Default,,0000,0000,0000,,en asiel aanvroegen in andere landen,
Dialogue: 0,0:19:11.35,0:19:12.73,Default,,0000,0000,0000,,en het niet kregen.
Dialogue: 0,0:19:12.73,0:19:15.57,Default,,0000,0000,0000,,Het zou een goed teken zijn\Nom hem asiel te geven.
Dialogue: 0,0:19:15.57,0:19:17.38,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)
Dialogue: 0,0:19:17.38,0:19:20.50,Default,,0000,0000,0000,,BG: Hubertus, zeer hartelijk dank.