WEBVTT

00:00:00.998 --> 00:00:03.001
Tại sao vũ trụ tồn tại?

00:00:03.001 --> 00:00:06.996
Tại sao ở đó -- Vâng, vâng. (Tiếng cười)

00:00:06.996 --> 00:00:09.838
Đây là một bí ẩn vũ trụ. 
Xin hãy nghiêm túc.

00:00:09.838 --> 00:00:13.414
Tại sao có thế giới này, 
tại sao chúng ta ở trong nó,

00:00:13.414 --> 00:00:15.293
và cuối cùng là tại sao lại có vật chất
mà không phải là hư không?

00:00:15.293 --> 00:00:19.939
Tôi muốn nói, đây là một cấu hỏi
tột cùng "tại sao"?

NOTE Paragraph

00:00:19.939 --> 00:00:22.174
Nên tôi sẽ nói về bí ẩn của sự tồn tại,

00:00:22.174 --> 00:00:23.730
câu đó của sự tồn tại,

00:00:23.730 --> 00:00:26.644
chúng ta đang ở đâu trong nó,

00:00:26.644 --> 00:00:28.894
và tại sao bạn nên quan tâm,

00:00:28.894 --> 00:00:30.810
và tôi hi vọng bạn quan tâm.

00:00:30.810 --> 00:00:33.636
Nhà thiên văn học Arthur Schopenhauer
đã nói

00:00:33.636 --> 00:00:37.416
những người không tự hỏi về
sự ngẫu nhiên của sự tồn tại của chúng ta

00:00:37.416 --> 00:00:40.273
sự ngẫu nhiên của sự tồn tại của thế giới,

00:00:40.273 --> 00:00:41.936
là những kẻ thiểu năng.

00:00:41.936 --> 00:00:45.883
Nói vậy có hơi quá, nhưng đúng. 
(Tiếng cười)

00:00:45.883 --> 00:00:47.560
Nên nó vốn được gọi là một câu hỏi

00:00:47.560 --> 00:00:49.854
cao siêu nhất, kỳ bí nhất,

00:00:49.854 --> 00:00:52.523
sâu sắc nhất, và vươn xa nhất mà

00:00:52.523 --> 00:00:53.583
con người có thể đặt ra.

00:00:53.583 --> 00:00:55.297
Nó ám ảnh những cái đầu vĩ đại.

00:00:55.297 --> 00:00:56.901
Ludwig Wittgenstein, có lẽ là

00:00:56.901 --> 00:00:59.231
nhà triết học vĩ đại nhất thế kỷ 20,

00:00:59.231 --> 00:01:01.714
đã kinh ngạc rằng
trên hết có một thế giới.

00:01:01.714 --> 00:01:05.718
Ông viết trong tác phẩm "Tractatus"
Kiến nghị 4.66,

00:01:05.718 --> 00:01:08.408
"Điều bí ẩn không phải là
mọi thứ đã xuất hiện

00:01:08.408 --> 00:01:09.760
như thế nào,
mà đó là

00:01:09.760 --> 00:01:12.095
sự tồn tại của thế giới."

00:01:12.095 --> 00:01:14.313
Nếu bạn không thích nghe lời châm biếm

00:01:14.313 --> 00:01:17.224
từ một nhà triết học, 
thử một nhà khoa học.

00:01:17.224 --> 00:01:19.825
John Archibald Wheeler, một trong những
nhà vật lý học vĩ đại

00:01:19.825 --> 00:01:21.051
của thế kỷ 20,

00:01:21.051 --> 00:01:22.976
Thầy của Richard Feynman,

00:01:22.976 --> 00:01:25.636
người đặt ra khái niệm "hố đen",

00:01:25.636 --> 00:01:28.059
ông nói, "Tôi muốn biết

00:01:28.059 --> 00:01:29.792
tại sao là lượng tử,

00:01:29.792 --> 00:01:32.936
tại sao là vũ trụ, tại sao là sự tồn tại?"

00:01:32.936 --> 00:01:34.935
Và bạn của tôi Martin Amis --

00:01:34.935 --> 00:01:37.612
thứ lỗi vì tôi sẽ kể ra rất nhiều cái tên
trong bài nói này,

00:01:37.612 --> 00:01:38.987
xin hãy quen với nó --

00:01:38.987 --> 00:01:43.963
bạn tốt của tôi Martin Amis một lần đã nói

00:01:43.963 --> 00:01:47.183
chúng ta cần năm Einstein 
để trả lời câu hỏi

00:01:47.183 --> 00:01:49.219
bí ẩn của vũ trụ đến từ đâu.

00:01:49.219 --> 00:01:51.200
Và tôi không nghi ngờ có năm Einstein

00:01:51.200 --> 00:01:53.387
trong khán phòng tối nay.

00:01:53.387 --> 00:01:54.890
Ai là Einstein? Giơ tay?
Không ?

00:01:54.890 --> 00:01:56.052
Không có Einstein? 
Okay.

NOTE Paragraph

00:01:56.052 --> 00:02:00.274
Vậy là câu hỏi, tại sao có
các thứ thay vì không có gì,

00:02:00.274 --> 00:02:02.242
câu hỏi kỳ vĩ này, đã được đặt ra

00:02:02.242 --> 00:02:04.552
vào cuối lịch sử khoa học.

00:02:04.552 --> 00:02:07.031
Nó là vào cuối thế kỷ 17

00:02:07.031 --> 00:02:09.993
nhà triết học Leibniz đã hỏi nó,

00:02:09.993 --> 00:02:11.736
một người rất thông minh, Leibniz,

00:02:11.736 --> 00:02:13.886
người đã phát minh ra tích phân

00:02:13.886 --> 00:02:16.740
độc lập với Isaac Newton,
cùng thời gian,

00:02:16.740 --> 00:02:19.342
nhưng đối với Leibniz, người đã hỏi
tại sao tại có các thứ thay vì hư vô,

00:02:19.342 --> 00:02:21.535
đây không phải là một bí ẩn lớn.

00:02:21.535 --> 00:02:23.931
Ông vừa là hoặc giả bộ là

00:02:23.931 --> 00:02:26.687
một người Công giáo chính thống trong
tầm nhìn siêu hình của ông,

00:02:26.687 --> 00:02:29.702
và ông nói rằng thật rõ ràng tại sao 
thế giời này tồn tại

00:02:29.702 --> 00:02:32.164
bởi vì Chúa đã sáng tạo ra nó.

00:02:32.164 --> 00:02:35.449
Và Chúa đã sáng tạo, từ hư vô.

00:02:35.449 --> 00:02:36.960
Đó là sự quyền lực của Chúa.

00:02:36.960 --> 00:02:40.602
Ngài không cần bất cứ thứ nguyên liệu nào
để tạo nên thế giới.

00:02:40.602 --> 00:02:42.762
Ngài có thể làm nó ra từ 
hư không tuyệt đối,

00:02:42.762 --> 00:02:44.236
sự sáng tạo từ hư không.

00:02:44.236 --> 00:02:45.181
Và, đây là những gì

00:02:45.181 --> 00:02:48.020
đa số người Mỹ hiện nay tin.

00:02:48.020 --> 00:02:49.734
Với họ, sự tồn tại chẳng có gì bí ẩn

00:02:49.734 --> 00:02:51.302
Chúa đã làm ra nó.

NOTE Paragraph

00:02:51.302 --> 00:02:53.888
Vậy hãy đặt nó vào một phương trình.

00:02:53.888 --> 00:02:56.515
Tôi không có máy chiếu nên
tôi sẽ mô tả bằng động tác,

00:02:56.515 --> 00:02:57.950
các bạn hãy cố hình dung.

00:02:57.950 --> 00:03:03.804
Đó là Chúa + hư vô = Thế giới.

00:03:03.804 --> 00:03:07.118
Okay? Đó là phương trình.

00:03:07.118 --> 00:03:08.851
Và có thể bạn không tin vào Chúa.

00:03:08.851 --> 00:03:10.681
Có thể bạn là một nhà khoa học vô thần

00:03:10.681 --> 00:03:14.015
hoặc một người bình thường vô thần,
và bạn không tin vào Chúa,

00:03:14.015 --> 00:03:15.433
và bạn không hài lòng với nó.

00:03:15.433 --> 00:03:18.137
Thậm chí nếu chúng ta có phương trình này,

00:03:18.137 --> 00:03:20.039
Chúa + Hư vô = Thế giới,

00:03:20.039 --> 00:03:21.725
vốn dĩ đã có một vấn đề:

00:03:21.725 --> 00:03:24.759
Tại sao chúa tồn tại?

00:03:24.759 --> 00:03:26.962
Chúa không tồn tại chỉ bằng logic

00:03:26.962 --> 00:03:28.775
trừ khi bạn tin vào lý lẽ bản thể luận,

00:03:28.775 --> 00:03:31.102
và tôi hi vọng bạn không tin, bởi vì
nó không phải là một lý lẽ tốt.

00:03:31.102 --> 00:03:34.263
Vậy là nó có thể hiểu được,
nếu chúa cần phải tồn tại,

00:03:34.263 --> 00:03:37.413
ông sẽ thắc mắc, ta phi thường, ta quyền lực,

00:03:37.413 --> 00:03:39.843
nhưng ta đến từ đâu?

00:03:39.843 --> 00:03:42.013
(Tiếng cười)

00:03:42.013 --> 00:03:43.432
Từ đâu mà có ta?

00:03:43.432 --> 00:03:46.640
Chúa nói bằng Tiếng Anh trang trọng hơn.

00:03:46.640 --> 00:03:48.629
(Tiếng cười)

00:03:48.629 --> 00:03:51.677
Vậy là thuyết của Chúa đã bị bối rồi bởi

00:03:51.677 --> 00:03:53.466
câu hỏi về sự xuất hiện của chính Chúa

00:03:53.466 --> 00:03:56.388
và Ngài sáng tạo nên thế giới chỉ để
quên đi thắc mắc của chính mình.

00:03:56.388 --> 00:03:58.500
Nhưng thôi, hãy gác lại chuyện Chúa.

00:03:58.500 --> 00:03:59.857
Đưa Ngài ra khỏi phương trình:
Ta có:

00:03:59.857 --> 00:04:02.980
___ +hư vô = Thế giới.

00:04:02.980 --> 00:04:04.761
Bây giờ, bạn là một Phật tử,

00:04:04.761 --> 00:04:06.505
bạn muốn dừng lại ở đó,

00:04:06.505 --> 00:04:08.474
bởi vì căn bản bạn tin rằng

00:04:08.474 --> 00:04:10.050
hư vô = Thế giới,

00:04:10.050 --> 00:04:11.563
với tính chất đối xứng, nghĩa là:

00:04:11.563 --> 00:04:13.918
Thế giới = hư vô.

00:04:13.918 --> 00:04:16.337
Đối với một Phật từ, thê giới
chỉ là một tập hợp của hư vô.

00:04:16.337 --> 00:04:19.443
Nó chỉ là một vũ trụ trống rỗng.

00:04:19.443 --> 00:04:21.995
Và chúng ta nghĩ rằng có 
nhiều thứ ngoài kia

00:04:21.995 --> 00:04:24.560
là bởi vì chúng ta bị trói buộc bởi 
những dục vọng.

00:04:24.560 --> 00:04:27.271
Nếu chúng ta để những dục vọng tan biến,

00:04:27.271 --> 00:04:30.151
chúng ta sẽ thấy bản chất thực sự
của thế giới,

00:04:30.151 --> 00:04:32.131
một sự trống rỗng, hư vô,

00:04:32.131 --> 00:04:34.313
và chúng ta sẽ đến cõi cực lạc, niết bàn

00:04:34.313 --> 00:04:36.136
nới được định nghĩa là có đủ sự sống

00:04:36.136 --> 00:04:39.454
để tận hưởng cái chết. (Tiếng cười)

NOTE Paragraph

00:04:39.454 --> 00:04:41.333
Vậy đó là cách nghĩ của Phật tử.

00:04:41.333 --> 00:04:44.832
Nhưng tôi là một người Phương Tây,
và tôi vẫn quan tâm

00:04:44.832 --> 00:04:46.815
với câu đố của sự tồn tại, vậy ta có

00:04:46.815 --> 00:04:48.423
__________ + —

00:04:48.423 --> 00:04:50.581
cần phải nghiêm túc trong phút tới, vậy

00:04:50.581 --> 00:04:53.607
____+ hư vô = thế giới.

00:04:53.607 --> 00:04:54.830
Chúng ta phải điền gì
vào chỗ trống?

00:04:54.830 --> 00:04:56.678
Vâng, khoa học thì sao?

00:04:56.678 --> 00:05:00.229
Khoa học là chỉ dẫn tốt nhất của chúng ta
tới tự nhiên,

00:05:00.229 --> 00:05:03.244
và khoa học căn bản nhất là vật lý.

00:05:03.244 --> 00:05:06.214
Nó nói cho chúng ta thực tại
trần trụi là gì,

00:05:06.214 --> 00:05:08.840
nó tiết lộ cái tôi gọi là TAUFOTU,

00:05:08.840 --> 00:05:11.830
the True And Ulimate Furniture Of The Universe
(Trang bị thực chất và tột cùng của Vũ trụ)

00:05:11.830 --> 00:05:14.482
Vậy có thể Vật lý có thể điền vào 
chỗ trống này,

00:05:14.482 --> 00:05:19.544
và thực sự, từ khoảng 1960 đến 1970,

00:05:19.544 --> 00:05:23.207
các nhà vật lý đã có ý muốn đưa ra

00:05:23.207 --> 00:05:26.327
một lời giải thích thuần túy khoa học 
cho việc

00:05:26.327 --> 00:05:29.322
vũ trụ của chúng ta đã được sinh ra 
như thế nào

00:05:29.322 --> 00:05:31.201
từ hư không tuyệt đối,

00:05:31.201 --> 00:05:34.281
sự biến thiên lượng tử ra khỏi 
sự trống rỗng.

00:05:34.281 --> 00:05:36.339
Stephen Hawking là một trong số đó,

00:05:36.339 --> 00:05:38.645
gần đây hơn là Alex Vilenkin,

00:05:38.645 --> 00:05:40.378
và tất cả mọi thứ đã được phổ biến

00:05:40.378 --> 00:05:42.571
bởi những nhà vật lý tuyệt vời khác
và bạn bè tôi,

00:05:42.571 --> 00:05:45.103
Lawrence Krauss, người viết cuốn sách

00:05:45.103 --> 00:05:47.229
"Một vũ trụ từ hư không,"

00:05:47.229 --> 00:05:49.445
và Lawrence nghĩ ông đã cho đi --

00:05:49.445 --> 00:05:51.526
ông là một quân nhân vô thần,

00:05:51.526 --> 00:05:53.150
nên ông đã đua Chúa ra khỏi bức tranh.

00:05:53.150 --> 00:05:55.531
Các định luật của trường lượng tử,


00:05:55.531 --> 00:05:57.432
vật lý tiên tiến nhất, có thể
cho thấy

00:05:57.432 --> 00:05:58.750
làm thế nào
thoát ra khỏi sự hư không,

00:05:58.750 --> 00:06:00.975
không có không gian, thời gian, vật chất, 
không gì hết.

00:06:00.975 --> 00:06:04.420
một viên quặng nhỏ của chân không

00:06:04.420 --> 00:06:06.393
có thể biến thành sự tồn tại,

00:06:06.393 --> 00:06:08.375
và rồi, bằng phép màu của sự mở rộng,

00:06:08.375 --> 00:06:11.460
bùng nổ thành một vũ trụ to lớn và đa dạng

00:06:11.460 --> 00:06:13.215
mà chúng ta thấy xung quanh chúng ta.

NOTE Paragraph

00:06:13.215 --> 00:06:16.769
Vâng, đây thực sự là một khung cảnh 
rất tài tình.

00:06:16.769 --> 00:06:19.537
Nó rất hấp dẫn. Rất quyến rũ.

00:06:19.537 --> 00:06:21.865
Nhưng tôi có một vấn đề lớn với nó,

00:06:21.865 --> 00:06:23.750
và đó là:

00:06:23.750 --> 00:06:25.221
Nó là một quan điểm giả tôn giáo.

00:06:25.221 --> 00:06:27.217
Lawrence nghĩ rằng ông là vô thần,

00:06:27.217 --> 00:06:29.965
nhưng ông vẫn là nô lệ của một cách nhìn
tôn giáo.

00:06:29.965 --> 00:06:34.734
Ông thấy các định luật vật lý
như những mệnh lệnh thần thánh.

00:06:34.734 --> 00:06:36.784
Các luật của thuyết lượng tử đối với ông

00:06:36.784 --> 00:06:39.395
như mệnh lệnh chiếu sáng,
"Phải có ánh sáng" (Kinh cựu ước)

00:06:39.395 --> 00:06:43.834
Các định luật có nét gì đó của bản thể luận

00:06:43.834 --> 00:06:45.941
rằng chúng có thể hình thành địa ngục,

00:06:45.941 --> 00:06:47.781
rằng nó phôi thai với sinh vật.

00:06:47.781 --> 00:06:50.688
Nó có thể gọi ra một thế giới từ hư không.

00:06:50.688 --> 00:06:52.635
Nhưng đó là một cái nhìn rất nguyên sơ 
đối với

00:06:52.635 --> 00:06:54.108
những định luật vật lý.?

00:06:54.108 --> 00:06:57.363
Chúng ta biết rằng những định luật vật lý thực sự

00:06:57.363 --> 00:07:00.407
là diễn tả khái quát của các mô hình và
các quy tắc

00:07:00.407 --> 00:07:01.612
trên thế giới.

00:07:01.612 --> 00:07:03.985
Chúng không tồn tại bên ngoài thế giới.

00:07:03.985 --> 00:07:05.965
Chúng không có những đám mây thực tế 
của riêng mình.

00:07:05.965 --> 00:07:07.960
Chúng không thể gọi thế giới ra

00:07:07.960 --> 00:07:09.278
từ hư không.

00:07:09.278 --> 00:07:10.809
Đó là cái nhìn nguyên sơ nhất

00:07:10.809 --> 00:07:12.993
về định luật khoa học là gì.

00:07:12.993 --> 00:07:14.988
Nếu bạn không tin tôi trong vấn đề này,

00:07:14.988 --> 00:07:16.790
hãy nghe Stephen Hawkin,

00:07:16.790 --> 00:07:20.825
chính ông đã đề xuất một mô hình vũ trụ

00:07:20.825 --> 00:07:21.901
một cấu trúc độc lập,

00:07:21.901 --> 00:07:25.539
không đòi hỏi bất cứ nguyên nhân bên ngoài,
bất cứ đấng sáng tạo nào,

00:07:25.539 --> 00:07:27.267
và sau khi đề xuất nó,

00:07:27.267 --> 00:07:29.681
Hawkin thừa nhận rằng ông vẫn còn bối rối.

00:07:29.681 --> 00:07:32.993
Mô hình này mới chỉ là các phương trình.

00:07:32.993 --> 00:07:35.852
Cái gì thổi lửa vào những phương trình

00:07:35.852 --> 00:07:38.774
và tạo nên một thế giới để cho chúng diễn tả?

00:07:38.774 --> 00:07:39.907
Ông bối rối bởi những điều này,

00:07:39.907 --> 00:07:43.712
vậy bản thân các phương trình không thể
làm nên phép màu,

00:07:43.712 --> 00:07:45.850
không thể giải đáp câu đố về sự tồn tại.

00:07:45.850 --> 00:07:48.763
Ngoài ra, thậm chí nếu các định luật
có thể làm điều đó,

00:07:48.763 --> 00:07:50.586
tại sao lại là những luật này?

00:07:50.586 --> 00:07:53.150
Tại sao lại là thuyết trường lượng tử

00:07:53.150 --> 00:07:54.850
giải thích vũ trụ với một số lượng nhất định
các luật

00:07:54.850 --> 00:07:55.899
và các hạt và nhiều nữa?

00:07:55.899 --> 00:07:58.190
Tại sao không phải là một tập luật
hoàn toàn khác?

00:07:58.190 --> 00:08:01.478
Có rất nhiều, nhiều các tập luật toán học
chặt chẽ.

00:08:01.478 --> 00:08:04.917
Tại sao không phải không có luật nào hết?
Tại sao không phải hư không tuyệt đối?

NOTE Paragraph

00:08:04.917 --> 00:08:06.649
Nên đây chính là một vấn đề, dù tin hay không,

00:08:06.649 --> 00:08:09.647
mà các nhà vật lý sâu sắc thực sự 
suy nghĩ rất nhiều

00:08:09.647 --> 00:08:12.755
và ở điểm này họ thường thiên về siêu hình,

00:08:12.755 --> 00:08:14.970
nói rằng, vâng, có lẽ tập luật

00:08:14.970 --> 00:08:16.217
giải thích vũ trụ,

00:08:16.217 --> 00:08:17.952
chỉ là một trong các tập luật

00:08:17.952 --> 00:08:19.988
và diễn tả một phần của hiện thực,

00:08:19.988 --> 00:08:22.784
nhưng có thể mỗi một tập luật chặt chẽ

00:08:22.784 --> 00:08:24.570
giải thích một phần khác nhau của vũ trụ,

00:08:24.570 --> 00:08:28.503
và sự thực tất cả các thể giới vật chất

00:08:28.503 --> 00:08:30.954
thực sự tồn tại, tất cả ở ngoài kia.

00:08:30.954 --> 00:08:33.237
Chúng ta chỉ nhìn thấy một phần nhỏ của hiện thực

00:08:33.237 --> 00:08:35.780
mà được biểu diễn bởi các luật trường lượng tử,

00:08:35.780 --> 00:08:37.512
nhưng vẫn còn, nhiều nhiều thế giới khác,

00:08:37.512 --> 00:08:39.278
các phần của hiện thực được diễn tả bởi

00:08:39.278 --> 00:08:41.235
một con số khổng lỗ các thuyết

00:08:41.235 --> 00:08:44.251
khác với thuyết của chúng ta trong một cách
mà chúng ta không thể nào hình dung nổi,

00:08:44.251 --> 00:08:47.996
nó là một cái mới không thể nhận thức nổi.

00:08:47.996 --> 00:08:49.733
Steven Weinberg, tác giả

00:08:49.733 --> 00:08:52.174
của mô hình chuẩn vật lý hạt,

00:08:52.174 --> 00:08:55.000
đã thực sự tự mình đến với ý tưởng này,

00:08:55.000 --> 00:08:59.243
rằng tất cả khả năng hiện thực đều tồn tại.

00:08:59.243 --> 00:09:02.332
Một nhà vật lý trẻ hơn, Max Tegmark,

00:09:02.332 --> 00:09:06.708
người tin rằng tất cả các cấu trúc vật chất đều tồn tại,

00:09:06.708 --> 00:09:08.845
và sự tồn tại toán học tương đồng với

00:09:08.845 --> 00:09:10.612
tồn tại trong vật chất,

00:09:10.612 --> 00:09:12.930
vậy chúng ta có một đa vũ trụ rộng lớn

00:09:12.930 --> 00:09:16.371
bao quanh tất cả các khả năng logic.

NOTE Paragraph

00:09:16.371 --> 00:09:19.881
Bây giờ, khi nói về giải pháp siêu hình này,

00:09:19.881 --> 00:09:22.153
các nhà vật lý này và cả các nhà triết học thực sự

00:09:22.153 --> 00:09:24.675
đã vươn tới một ý tưởng rất cổ xưa

00:09:24.675 --> 00:09:26.132
của Plato.

00:09:26.132 --> 00:09:29.330
Đó là nguyên tắc của sự phong phú hay màu mỡ,

00:09:29.330 --> 00:09:31.243
hay một chuỗi tạo vật,

00:09:31.243 --> 00:09:35.110
rằng thực tại là đầy đủ nhất có thể.

00:09:35.110 --> 00:09:36.811
Nó bị tách biệt khỏi sự hư không

00:09:36.811 --> 00:09:39.706
cũng như nó có thể vậy.

NOTE Paragraph

00:09:39.706 --> 00:09:42.200
Vậy chúng ta có hai thái cực.

00:09:42.200 --> 00:09:45.499
Một bên chúng ta có thuần hư không,

00:09:45.499 --> 00:09:47.997
và bên kia chúng ta có cái nhìn của thực tại

00:09:47.997 --> 00:09:51.180
bao quanh tất cả thể giới có thể cảm nhận được

00:09:51.180 --> 00:09:53.909
tại thái cực còn lại: thực tại đầy đủ nhất,

00:09:53.909 --> 00:09:56.802
hư không, thực tại đơn giản nhất.

00:09:56.802 --> 00:09:59.681
Vậy cái gì ở giữa hai thái cực đó?

00:09:59.681 --> 00:10:01.708
Có tất cả các loại thực tại trung gian

00:10:01.708 --> 00:10:04.655
bao gồm một số thứ và bỏ qua một số thứ khác.

00:10:04.655 --> 00:10:06.251
Vậy một trong số các thực tại trung gian đó

00:10:06.251 --> 00:10:11.946
đó là thực tại hợp logic nhất,

00:10:11.946 --> 00:10:13.621
bỏ đi những thứ phi logic,

00:10:13.621 --> 00:10:16.267
những cái phi đối xứng xấu xí và nhiều nữa.

00:10:16.267 --> 00:10:18.593
Có một số nhà vật lý sẽ nói với bạn rằng

00:10:18.593 --> 00:10:22.227
chúng ta thực ra đang sống trong
một thực tại tao nhã nhất.

00:10:22.227 --> 00:10:25.174
Tôi nghĩ rằng Brian Greene đang 
trong khán phòng

00:10:25.174 --> 00:10:28.787
và ông đã viết một cuốn sách tên
"Vũ trụ hài hòa"

00:10:28.787 --> 00:10:31.058
Ông tuyên bố rằng vũ trụ mà chúng ta 
đang sống

00:10:31.058 --> 00:10:32.767
rất hài hòa về mặt toán học.

00:10:32.767 --> 00:10:34.450
Đừng tin ông ta.

00:10:34.450 --> 00:10:37.537
Đó là một hi vọng tốt, 
tôi ước nó là sự thật,

00:10:37.537 --> 00:10:39.450
nhưng tôi nghĩ rằng hôm trước ông đã
thừa nhận với tôi rằng

00:10:39.450 --> 00:10:42.514
nó thực sự là một vũ trụ xấu xí.

00:10:42.514 --> 00:10:43.890
Nó được kết cấu
một cách ngu ngốc,

00:10:43.890 --> 00:10:47.144
nó cần đến quá nhiều hằng số móc nối
ngẫu nhiên,

00:10:47.144 --> 00:10:48.810
và quá nhiều tỷ khối

00:10:48.810 --> 00:10:51.588
và họ các hạt cơ bản vô ích,

00:10:51.588 --> 00:10:53.736
và năng lượng tối là cái quái gì?

00:10:53.736 --> 00:10:57.135
Nó là một cỗ máy kỳ cục.

00:10:57.135 --> 00:11:01.138
Nó không phải là một vũ trụ hài hòa.
(Tiếng cười)

00:11:01.138 --> 00:11:03.881
Và đây là cái thế giới tốt nhất trong 
tất cả các khả năng.

00:11:03.881 --> 00:11:05.471
theo góc độ luân lý.

00:11:05.471 --> 00:11:06.650
Bạn nên nghiêm túc bây giờ,

00:11:06.650 --> 00:11:09.845
bởi vì một thế giới mà những thực thể 
có tri giác trong nó

00:11:09.845 --> 00:11:11.465
không chịu đựng một cách vô ích,

00:11:11.465 --> 00:11:13.334
trong nó không có những thứ như

00:11:13.334 --> 00:11:15.549
ung thư trẻ em hay sự tàn sát.

00:11:15.549 --> 00:11:16.800
Đó là một quan niệm đạo đức.

00:11:16.800 --> 00:11:18.865
Vậy, giữa hư vô

00:11:18.865 --> 00:11:20.498
và thực tại đầy đủ nhất,

00:11:20.498 --> 00:11:22.043
có vô vàn thực tại riêng biệt.

00:11:22.043 --> 00:11:24.323
Hư vô là một đặc biệt. 
Là cái đơn giản nhất.

00:11:24.323 --> 00:11:27.833
Vậy có một thực tại hài hòa nhất.

00:11:27.833 --> 00:11:29.197
Nó đặc biệt.

00:11:29.197 --> 00:11:31.849
Thực tại đầy đủ khả năng nhất, nó đặc biệt.

NOTE Paragraph

00:11:31.849 --> 00:11:33.365
Nhưng chúng ta còn bỏ sót gì ngoài kia?

00:11:33.365 --> 00:11:36.101
Còn có cả những thứ vô giá trị,

00:11:36.101 --> 00:11:37.856
có nhiều thực tại

00:11:37.856 --> 00:11:40.477
chẳng đặc biệt một chút nào,

00:11:40.477 --> 00:11:42.029
nó là một loại ngẫu nhiên.

00:11:42.029 --> 00:11:44.756
Có vô bàn thứ khác với hư vô,

00:11:44.756 --> 00:11:48.682
nhưng có không nhiều thực tại đầy đủ.

00:11:48.682 --> 00:11:51.202
Chúng là sự pha trộn giữa hỗn loạn và trật tự,

00:11:51.202 --> 00:11:55.400
của sự hài hòa và phi hài hòa toán học.

00:11:55.400 --> 00:11:57.185
Nên tôi muốn giải thích những thực tại này

00:11:57.185 --> 00:12:01.312
như một sự hỗn độn vô tận, tầm thường
không hoàn thiện,

00:12:01.312 --> 00:12:04.692
một thực tại rộng lớn, một kiểu bịt kín...

00:12:04.692 --> 00:12:06.876
Và những thực tại này,

00:12:06.876 --> 00:12:09.142
liệu có Thượng đế trong chúng?

00:12:09.142 --> 00:12:11.553
Có thể, nhưng thượng đế không hoàn hảo

00:12:11.553 --> 00:12:13.889
như thượng đế của Do Thái.

00:12:13.889 --> 00:12:17.196
Thượng đế không phải hoàn hảo và quyền lực tuyệt đối.

00:12:17.196 --> 00:12:20.527
Có thể là 100 phần trăm hiểm ác

00:12:20.527 --> 00:12:22.630
nhưng chỉ 80 phần trăm hiệu lực,

00:12:22.630 --> 00:12:28.767
thứ diễn tả rất nhiều thế giới 
chúng ta thấy xung quanh, tôi nghĩ vậy.

00:12:28.767 --> 00:12:31.499
Nên tôi muốn đề xuất rằng lời giải cho

00:12:31.499 --> 00:12:33.335
bí ẩn của sự tồn tại

00:12:33.335 --> 00:12:37.425
là cái thực tại mà chúng ta đang sống trong đó

00:12:37.425 --> 00:12:39.481
là một trong số loại thực tại đó.

00:12:39.481 --> 00:12:42.136
Thực tại cần phải hiện ra một cách nào đó.

00:12:42.136 --> 00:12:44.206
Nó cũng có thể chỉ là sự hư vô

00:12:44.206 --> 00:12:47.887
hoặc tất cả hoặc một số thứ ở giữa.

00:12:47.887 --> 00:12:51.578
Vậy nếu nó có một số tính năng đặc biệt,

00:12:51.578 --> 00:12:53.768
như trở nên thực sự hài hòa hoặc đầy đủ

00:12:53.768 --> 00:12:55.376
hoặc thực sự tầm thường, như hư vô,

00:12:55.376 --> 00:12:57.177
khi đó sẽ cần đến một lời giải thích.

00:12:57.177 --> 00:13:00.336
Nhưng nếu nó chỉ là một trong những 
thực tại ngẫu nhiên,

00:13:00.336 --> 00:13:02.486
thì không cần phải giải thích 
nhiều hơn cho nó.

00:13:02.486 --> 00:13:03.870
Và thực sự, tôi muốn nói

00:13:03.870 --> 00:13:05.850
rằng thực tại mà chúng ta sống trong.

00:13:05.850 --> 00:13:08.107
Là những gì mà khoa học nói với chúng ta.

00:13:08.107 --> 00:13:09.438
Vào những ngày đầu tuần,

00:13:09.438 --> 00:13:12.554
chúng ta có một thông tin thú vi đó là

00:13:12.554 --> 00:13:15.693
thuyeert giãn nở, dự đoán một thực tại

00:13:15.693 --> 00:13:19.663
to lớn, vô hạn, hỗn loạn, tùy ý và vô nghĩa,

00:13:19.663 --> 00:13:23.488
như một chai champagne lớn đang sủi bọt

00:13:23.488 --> 00:13:26.172
tuôn ra bất tận từ miệng chai,

00:13:26.172 --> 00:13:28.264
một vũ trụ rộng lớn, hầu hết bỏ phí

00:13:28.264 --> 00:13:32.530
với một một góc nhỏ đẹp đẽ và trật tự và yên bình,

00:13:32.530 --> 00:13:34.895
nó đã được xác thực,

00:13:34.895 --> 00:13:37.797
kịch bản giãn nở này, bởi sự quan sát

00:13:37.797 --> 00:13:39.890
làm bởi kính viễn vọng radio tại Antarctica

00:13:39.890 --> 00:13:42.713
nhìn vào các tín hiệu của các sóng hấp dẫn

00:13:42.713 --> 00:13:44.637
có từ trước Big Bang.

00:13:44.637 --> 00:13:46.482
Tôi chắc chắn rằng các bạn đều biết việc này.

00:13:46.482 --> 00:13:49.306
Vậy nên, tôi nghĩ có một số chứng cứ

00:13:49.306 --> 00:13:52.793
rằng thực tại này là cái thực tại mà 
chúng ta đang mắc kẹt trong đó.

NOTE Paragraph

00:13:52.793 --> 00:13:55.900
Vậy, tại sao bạn quan tâm?

00:13:55.900 --> 00:13:57.136
Vâng -- (Tiếng cười) --

00:13:57.136 --> 00:14:00.560
Câu hỏi, "Tại sao thế giới tồn tại?"

00:14:00.560 --> 00:14:02.239
là một câu hỏi to lớn, như một loại thơ ca

00:14:02.239 --> 00:14:03.693
với một câu hỏi quen thuộc hơn:

00:14:03.693 --> 00:14:06.776
Tại sao tôi tồn tại? Tại sao bạn tồn tại?

00:14:06.776 --> 00:14:10.376
có thể, sự tồn tại của chúng ta có thể
thực sự không quan trọng,

00:14:10.376 --> 00:14:14.695
bởi vì có một số lượng to lớn khả năng
các con người,

00:14:14.695 --> 00:14:16.099
nếu bạn có thể tính toán bằng cách nhìn vào

00:14:16.099 --> 00:14:18.441
số lượng các gen và số các gen đẳng vị và
tiếp nữa,

00:14:18.441 --> 00:14:20.737
và một phép tính nhẩm có thể nói cho bạn

00:14:20.737 --> 00:14:22.892
rằng có từ 10 đến 10,000

00:14:22.892 --> 00:14:24.552
con người có thể về mặt di truyền.

00:14:24.552 --> 00:14:28.020
Nó nằm giữa googol và googolplex.

00:14:28.020 --> 00:14:29.636
Và số lượng con người thực tế đã
tồn tại là

00:14:29.636 --> 00:14:32.130
100 tỷ, có thể 50 tỷ,

00:14:32.130 --> 00:14:34.195
một phân số vô cùng nhỏ, vậy tất cả chúng ta,

00:14:34.195 --> 00:14:36.125
chúng ta đã trúng số độc đắc vũ trụ này.

00:14:36.125 --> 00:14:38.244
Chúng ta ở đây. Phải không.

NOTE Paragraph

00:14:38.244 --> 00:14:41.165
Vậy chúng ta muốn sống trong 
kiểu thực tại nào?

00:14:41.165 --> 00:14:43.415
Chúng ta có muốn sống trong 
một thực tại đặc biệt?

00:14:43.415 --> 00:14:47.644
Thế nào nếu chúng ta sống trong
thực tại tao nhã nhất có thể?

00:14:47.644 --> 00:14:50.153
Tưởng tượng áp lực tồn tại đặt lên chúng ta

00:14:50.153 --> 00:14:51.992
để đáp ứng điều đó, để tao nhã,

00:14:51.992 --> 00:14:53.858
chứ không phải làm giảm sự tao nhã.

00:14:53.858 --> 00:14:56.939
Hoặc, thế nào nếu chúng ta sống trong 
cái thực tại đầy đủ nhất?

00:14:56.939 --> 00:14:58.950
Thế thì sự tồn tại của chúng ta sẽ 
được đảm bảo,

00:14:58.950 --> 00:15:00.728
bởi vì mọi thứ có thể

00:15:00.728 --> 00:15:02.094
tồn tại trong thực tại đó,

00:15:02.094 --> 00:15:04.255
nhưng mọi sự lựa chọn của chúng ta 
sẽ trở nên vô nghĩa.

00:15:04.255 --> 00:15:07.250
Nếu tôi thực sự đấu tranh một cách đạo đức
và chịu khổ sở

00:15:07.250 --> 00:15:09.330
và tôi quyết định làm những việc đúng,

00:15:09.330 --> 00:15:10.525
nó tạo ra điều gì khác biệt,

00:15:10.525 --> 00:15:12.550
bởi vì sẽ có vô số

00:15:12.550 --> 00:15:13.564
phiên bản của tôi

00:15:13.564 --> 00:15:14.961
cũng làm những việc đúng

00:15:14.961 --> 00:15:16.616
và vô số làm những việc sai.

00:15:16.616 --> 00:15:18.456
Nên lựa chọn của tôi trở nên vô nghĩa.

00:15:18.456 --> 00:15:20.740
Vậy chúng ta không muốn sống trong
cái thực tại đó.

00:15:20.740 --> 00:15:23.327
Cũng như đối với thực tại của sự hư vô,

00:15:23.327 --> 00:15:25.554
chúng ta sẽ không có cuộc hội thoại này.

00:15:25.554 --> 00:15:32.489
Nên tôi nghĩ sống trong một 
thực tại tầm thường,

00:15:32.489 --> 00:15:34.385
có cả những cái xấu và những cái đẹp

00:15:34.385 --> 00:15:35.927
và chúng ta có thể làm cái đẹp lớn hơn

00:15:35.927 --> 00:15:38.266
và cái xấu nhỏ hơn

00:15:38.266 --> 00:15:41.157
và nó cho chúng ta mục đích trong cuộc sống.

00:15:41.157 --> 00:15:42.563
Vũ trụ vô nghĩa,

00:15:42.563 --> 00:15:44.290
nhưng chúng ta vẫn có thể tạo ra mục đích,

00:15:44.290 --> 00:15:45.230
và đó là một cái hay,

00:15:45.230 --> 00:15:47.895
và trên tất cả những tầm thường 
của thực tại

00:15:47.895 --> 00:15:50.500
thường vang dội với sự tầm thường

00:15:50.500 --> 00:15:52.812
tất cả chúng ta cảm thấy trong cối lõi
chúng ta.

00:15:52.812 --> 00:15:54.446
Tôi biết bạn cảm thấy nó.

00:15:54.446 --> 00:15:55.550
Tôi biết tất cả các bạn đặc biệt,

00:15:55.550 --> 00:15:57.872
nhưng bạn vẫn là một tầm thường bí ẩn,

00:15:57.872 --> 00:15:59.261
bạn có nghĩ vậy?

00:15:59.261 --> 00:16:01.198
(Tiếng cười)(Tiếng vỗ tay)

NOTE Paragraph

00:16:01.198 --> 00:16:05.250
Vậy thì, bạn có thể nói, câu hỏi này,
bí ẩn của sự tồn tại,

00:16:05.250 --> 00:16:06.668
nó chỉ là một bí ẩn ngớ ngẩn.

00:16:06.668 --> 00:16:10.535
Bạn không ngạc nhiên với 
sự tồn tại của vũ trụ

00:16:10.535 --> 00:16:12.170
và bạn làm trong một công ty tốt.

00:16:12.170 --> 00:16:14.386
Bertrand Russel đã nói,

00:16:14.386 --> 00:16:18.041
"Tôi nói vũ trụ chỉ ở đó, và đó là tất cả."

00:16:18.041 --> 00:16:19.442
Chỉ là một sự thật phũ phàng.

00:16:19.442 --> 00:16:22.276
Giáo sư của tôi tại Columbia, Sidney Morgenbesser

00:16:22.276 --> 00:16:23.985
một nhà triết học vĩ đại,

00:16:23.985 --> 00:16:25.602
khi tôi nói với ông, "Giáo sư Morgenbesser,

00:16:25.602 --> 00:16:28.098
Tại sao lại có các thứ thay vì là không có gì?"

00:16:28.098 --> 00:16:30.248
Và ông nói:
"Oh, ngay cả khi không có gì,

00:16:30.248 --> 00:16:32.244
anh cũng sẽ không hài lòng."

NOTE Paragraph

00:16:32.244 --> 00:16:35.993
Vậy nên - (Tiếng cười) - okay

00:16:35.993 --> 00:16:38.355
Các bạn không ngạc nhiên. 
Tôi chẳng bận tâm.

00:16:38.355 --> 00:16:41.328
Nhưng tôi sẽ nói một điều cho lời kết

00:16:41.328 --> 00:16:43.606
và tôi bảo đảm sẽ làm bạn kinh ngạc,

00:16:43.606 --> 00:16:46.273
bởi vì nó đã làm kinh ngạc tất cả 
những con người

00:16:46.273 --> 00:16:48.586
thông minh và sáng suốt mà tôi gặp
tại hội nghị TED này,

00:16:48.586 --> 00:16:50.800
kh tôi nói với họ, và đó là:

00:16:50.800 --> 00:16:55.302
Chưa bao giờ trong cuộc đời, 
tôi dùng điện thoại di động.

00:16:55.302 --> 00:16:57.179
Cảm ơn.

00:16:57.179 --> 00:17:01.179
(Tiếng cười)(Tiếng vỗ tay)