Tại sao vũ trụ tồn tại?
Tại sao ở đó -- Vâng, vâng. (Tiếng cười)
Đây là một bí ẩn vũ trụ.
Xin hãy nghiêm túc.
Tại sao có thế giới này,
tại sao chúng ta ở trong nó,
và cuối cùng là tại sao lại có vật chất
mà không phải là hư không?
Tôi muốn nói, đây là một cấu hỏi
tột cùng "tại sao"?
Nên tôi sẽ nói về bí ẩn của sự tồn tại,
câu đó của sự tồn tại,
chúng ta đang ở đâu trong nó,
và tại sao bạn nên quan tâm,
và tôi hi vọng bạn quan tâm.
Nhà thiên văn học Arthur Schopenhauer
đã nói
những người không tự hỏi về
sự ngẫu nhiên của sự tồn tại của chúng ta
sự ngẫu nhiên của sự tồn tại của thế giới,
là những kẻ thiểu năng.
Nói vậy có hơi quá, nhưng đúng.
(Tiếng cười)
Nên nó vốn được gọi là một câu hỏi
cao siêu nhất, kỳ bí nhất,
sâu sắc nhất, và vươn xa nhất mà
con người có thể đặt ra.
Nó ám ảnh những cái đầu vĩ đại.
Ludwig Wittgenstein, có lẽ là
nhà triết học vĩ đại nhất thế kỷ 20,
đã kinh ngạc rằng
trên hết có một thế giới.
Ông viết trong tác phẩm "Tractatus"
Kiến nghị 4.66,
"Điều bí ẩn không phải là
mọi thứ đã xuất hiện
như thế nào,
mà đó là
sự tồn tại của thế giới."
Nếu bạn không thích nghe lời châm biếm
từ một nhà triết học,
thử một nhà khoa học.
John Archibald Wheeler, một trong những
nhà vật lý học vĩ đại
của thế kỷ 20,
Thầy của Richard Feynman,
người đặt ra khái niệm "hố đen",
ông nói, "Tôi muốn biết
tại sao là lượng tử,
tại sao là vũ trụ, tại sao là sự tồn tại?"
Và bạn của tôi Martin Amis --
thứ lỗi vì tôi sẽ kể ra rất nhiều cái tên
trong bài nói này,
xin hãy quen với nó --
bạn tốt của tôi Martin Amis một lần đã nói
chúng ta cần năm Einstein
để trả lời câu hỏi
bí ẩn của vũ trụ đến từ đâu.
Và tôi không nghi ngờ có năm Einstein
trong khán phòng tối nay.
Ai là Einstein? Giơ tay?
Không ?
Không có Einstein?
Okay.
Vậy là câu hỏi, tại sao có
các thứ thay vì không có gì,
câu hỏi kỳ vĩ này, đã được đặt ra
vào cuối lịch sử khoa học.
Nó là vào cuối thế kỷ 17
nhà triết học Leibniz đã hỏi nó,
một người rất thông minh, Leibniz,
người đã phát minh ra tích phân
độc lập với Isaac Newton,
cùng thời gian,
nhưng đối với Leibniz, người đã hỏi
tại sao tại có các thứ thay vì hư vô,
đây không phải là một bí ẩn lớn.
Ông vừa là hoặc giả bộ là
một người Công giáo chính thống trong
tầm nhìn siêu hình của ông,
và ông nói rằng thật rõ ràng tại sao
thế giời này tồn tại
bởi vì Chúa đã sáng tạo ra nó.
Và Chúa đã sáng tạo, từ hư vô.
Đó là sự quyền lực của Chúa.
Ngài không cần bất cứ thứ nguyên liệu nào
để tạo nên thế giới.
Ngài có thể làm nó ra từ
hư không tuyệt đối,
sự sáng tạo từ hư không.
Và, đây là những gì
đa số người Mỹ hiện nay tin.
Với họ, sự tồn tại chẳng có gì bí ẩn
Chúa đã làm ra nó.
Vậy hãy đặt nó vào một phương trình.
Tôi không có máy chiếu nên
tôi sẽ mô tả bằng động tác,
các bạn hãy cố hình dung.
Đó là Chúa + hư vô = Thế giới.
Okay? Đó là phương trình.
Và có thể bạn không tin vào Chúa.
Có thể bạn là một nhà khoa học vô thần
hoặc một người bình thường vô thần,
và bạn không tin vào Chúa,
và bạn không hài lòng với nó.
Thậm chí nếu chúng ta có phương trình này,
Chúa + Hư vô = Thế giới,
vốn dĩ đã có một vấn đề:
Tại sao chúa tồn tại?
Chúa không tồn tại chỉ bằng logic
trừ khi bạn tin vào lý lẽ bản thể luận,
và tôi hi vọng bạn không tin, bởi vì
nó không phải là một lý lẽ tốt.
Vậy là nó có thể hiểu được,
nếu chúa cần phải tồn tại,
ông sẽ thắc mắc, ta phi thường, ta quyền lực,
nhưng ta đến từ đâu?
(Tiếng cười)
Từ đâu mà có ta?
Chúa nói bằng Tiếng Anh trang trọng hơn.
(Tiếng cười)
Vậy là thuyết của Chúa đã bị bối rồi bởi
câu hỏi về sự xuất hiện của chính Chúa
và Ngài sáng tạo nên thế giới chỉ để
quên đi thắc mắc của chính mình.
Nhưng thôi, hãy gác lại chuyện Chúa.
Đưa Ngài ra khỏi phương trình:
Ta có:
___ +hư vô = Thế giới.
Bây giờ, bạn là một Phật tử,
bạn muốn dừng lại ở đó,
bởi vì căn bản bạn tin rằng
hư vô = Thế giới,
với tính chất đối xứng, nghĩa là:
Thế giới = hư vô.
Đối với một Phật từ, thê giới
chỉ là một tập hợp của hư vô.
Nó chỉ là một vũ trụ trống rỗng.
Và chúng ta nghĩ rằng có
nhiều thứ ngoài kia
là bởi vì chúng ta bị trói buộc bởi
những dục vọng.
Nếu chúng ta để những dục vọng tan biến,
chúng ta sẽ thấy bản chất thực sự
của thế giới,
một sự trống rỗng, hư vô,
và chúng ta sẽ đến cõi cực lạc, niết bàn
nới được định nghĩa là có đủ sự sống
để tận hưởng cái chết. (Tiếng cười)
Vậy đó là cách nghĩ của Phật tử.
Nhưng tôi là một người Phương Tây,
và tôi vẫn quan tâm
với câu đố của sự tồn tại, vậy ta có
__________ + —
cần phải nghiêm túc trong phút tới, vậy
____+ hư vô = thế giới.
Chúng ta phải điền gì
vào chỗ trống?
Vâng, khoa học thì sao?
Khoa học là chỉ dẫn tốt nhất của chúng ta
tới tự nhiên,
và khoa học căn bản nhất là vật lý.
Nó nói cho chúng ta thực tại
trần trụi là gì,
nó tiết lộ cái tôi gọi là TAUFOTU,
the True And Ulimate Furniture Of The Universe
(Trang bị thực chất và tột cùng của Vũ trụ)
Vậy có thể Vật lý có thể điền vào
chỗ trống này,
và thực sự, từ khoảng 1960 đến 1970,
các nhà vật lý đã có ý muốn đưa ra
một lời giải thích thuần túy khoa học
cho việc
vũ trụ của chúng ta đã được sinh ra
như thế nào
từ hư không tuyệt đối,
sự biến thiên lượng tử ra khỏi
sự trống rỗng.
Stephen Hawking là một trong số đó,
gần đây hơn là Alex Vilenkin,
và tất cả mọi thứ đã được phổ biến
bởi những nhà vật lý tuyệt vời khác
và bạn bè tôi,
Lawrence Krauss, người viết cuốn sách
"Một vũ trụ từ hư không,"
và Lawrence nghĩ ông đã cho đi --
ông là một quân nhân vô thần,
nên ông đã đua Chúa ra khỏi bức tranh.
Các định luật của trường lượng tử,
vật lý tiên tiến nhất, có thể
cho thấy
làm thế nào
thoát ra khỏi sự hư không,
không có không gian, thời gian, vật chất,
không gì hết.
một viên quặng nhỏ của chân không
có thể biến thành sự tồn tại,
và rồi, bằng phép màu của sự mở rộng,
bùng nổ thành một vũ trụ to lớn và đa dạng
mà chúng ta thấy xung quanh chúng ta.
Vâng, đây thực sự là một khung cảnh
rất tài tình.
Nó rất hấp dẫn. Rất quyến rũ.
Nhưng tôi có một vấn đề lớn với nó,
và đó là:
Nó là một quan điểm giả tôn giáo.
Lawrence nghĩ rằng ông là vô thần,
nhưng ông vẫn là nô lệ của một cách nhìn
tôn giáo.
Ông thấy các định luật vật lý
như những mệnh lệnh thần thánh.
Các luật của thuyết lượng tử đối với ông
như mệnh lệnh chiếu sáng,
"Phải có ánh sáng" (Kinh cựu ước)
Các định luật có nét gì đó của bản thể luận
rằng chúng có thể hình thành địa ngục,
rằng nó phôi thai với sinh vật.
Nó có thể gọi ra một thế giới từ hư không.
Nhưng đó là một cái nhìn rất nguyên sơ
đối với
những định luật vật lý.?
Chúng ta biết rằng những định luật vật lý thực sự
là diễn tả khái quát của các mô hình và
các quy tắc
trên thế giới.
Chúng không tồn tại bên ngoài thế giới.
Chúng không có những đám mây thực tế
của riêng mình.
Chúng không thể gọi thế giới ra
từ hư không.
Đó là cái nhìn nguyên sơ nhất
về định luật khoa học là gì.
Nếu bạn không tin tôi trong vấn đề này,
hãy nghe Stephen Hawkin,
chính ông đã đề xuất một mô hình vũ trụ
một cấu trúc độc lập,
không đòi hỏi bất cứ nguyên nhân bên ngoài,
bất cứ đấng sáng tạo nào,
và sau khi đề xuất nó,
Hawkin thừa nhận rằng ông vẫn còn bối rối.
Mô hình này mới chỉ là các phương trình.
Cái gì thổi lửa vào những phương trình
và tạo nên một thế giới để cho chúng diễn tả?
Ông bối rối bởi những điều này,
vậy bản thân các phương trình không thể
làm nên phép màu,
không thể giải đáp câu đố về sự tồn tại.
Ngoài ra, thậm chí nếu các định luật
có thể làm điều đó,
tại sao lại là những luật này?
Tại sao lại là thuyết trường lượng tử
giải thích vũ trụ với một số lượng nhất định
các luật
và các hạt và nhiều nữa?
Tại sao không phải là một tập luật
hoàn toàn khác?
Có rất nhiều, nhiều các tập luật toán học
chặt chẽ.
Tại sao không phải không có luật nào hết?
Tại sao không phải hư không tuyệt đối?
Nên đây chính là một vấn đề, dù tin hay không,
mà các nhà vật lý sâu sắc thực sự
suy nghĩ rất nhiều
và ở điểm này họ thường thiên về siêu hình,
nói rằng, vâng, có lẽ tập luật
giải thích vũ trụ,
chỉ là một trong các tập luật
và diễn tả một phần của hiện thực,
nhưng có thể mỗi một tập luật chặt chẽ
giải thích một phần khác nhau của vũ trụ,
và sự thực tất cả các thể giới vật chất
thực sự tồn tại, tất cả ở ngoài kia.
Chúng ta chỉ nhìn thấy một phần nhỏ của hiện thực
mà được biểu diễn bởi các luật trường lượng tử,
nhưng vẫn còn, nhiều nhiều thế giới khác,
các phần của hiện thực được diễn tả bởi
một con số khổng lỗ các thuyết
khác với thuyết của chúng ta trong một cách
mà chúng ta không thể nào hình dung nổi,
nó là một cái mới không thể nhận thức nổi.
Steven Weinberg, tác giả
của mô hình chuẩn vật lý hạt,
đã thực sự tự mình đến với ý tưởng này,
rằng tất cả khả năng hiện thực đều tồn tại.
Một nhà vật lý trẻ hơn, Max Tegmark,
người tin rằng tất cả các cấu trúc vật chất đều tồn tại,
và sự tồn tại toán học tương đồng với
tồn tại trong vật chất,
vậy chúng ta có một đa vũ trụ rộng lớn
bao quanh tất cả các khả năng logic.
Bây giờ, khi nói về giải pháp siêu hình này,
các nhà vật lý này và cả các nhà triết học thực sự
đã vươn tới một ý tưởng rất cổ xưa
của Plato.
Đó là nguyên tắc của sự phong phú hay màu mỡ,
hay một chuỗi tạo vật,
rằng thực tại là đầy đủ nhất có thể.
Nó bị tách biệt khỏi sự hư không
cũng như nó có thể vậy.
Vậy chúng ta có hai thái cực.
Một bên chúng ta có thuần hư không,
và bên kia chúng ta có cái nhìn của thực tại
bao quanh tất cả thể giới có thể cảm nhận được
tại thái cực còn lại: thực tại đầy đủ nhất,
hư không, thực tại đơn giản nhất.
Vậy cái gì ở giữa hai thái cực đó?
Có tất cả các loại thực tại trung gian
bao gồm một số thứ và bỏ qua một số thứ khác.
Vậy một trong số các thực tại trung gian đó
đó là thực tại hợp logic nhất,
bỏ đi những thứ phi logic,
những cái phi đối xứng xấu xí và nhiều nữa.
Có một số nhà vật lý sẽ nói với bạn rằng
chúng ta thực ra đang sống trong
một thực tại tao nhã nhất.
Tôi nghĩ rằng Brian Greene đang
trong khán phòng
và ông đã viết một cuốn sách tên
"Vũ trụ hài hòa"
Ông tuyên bố rằng vũ trụ mà chúng ta
đang sống
rất hài hòa về mặt toán học.
Đừng tin ông ta.
Đó là một hi vọng tốt,
tôi ước nó là sự thật,
nhưng tôi nghĩ rằng hôm trước ông đã
thừa nhận với tôi rằng
nó thực sự là một vũ trụ xấu xí.
Nó được kết cấu
một cách ngu ngốc,
nó cần đến quá nhiều hằng số móc nối
ngẫu nhiên,
và quá nhiều tỷ khối
và họ các hạt cơ bản vô ích,
và năng lượng tối là cái quái gì?
Nó là một cỗ máy kỳ cục.
Nó không phải là một vũ trụ hài hòa.
(Tiếng cười)
Và đây là cái thế giới tốt nhất trong
tất cả các khả năng.
theo góc độ luân lý.
Bạn nên nghiêm túc bây giờ,
bởi vì một thế giới mà những thực thể
có tri giác trong nó
không chịu đựng một cách vô ích,
trong nó không có những thứ như
ung thư trẻ em hay sự tàn sát.
Đó là một quan niệm đạo đức.
Vậy, giữa hư vô
và thực tại đầy đủ nhất,
có vô vàn thực tại riêng biệt.
Hư vô là một đặc biệt.
Là cái đơn giản nhất.
Vậy có một thực tại hài hòa nhất.
Nó đặc biệt.
Thực tại đầy đủ khả năng nhất, nó đặc biệt.
Nhưng chúng ta còn bỏ sót gì ngoài kia?
Còn có cả những thứ vô giá trị,
có nhiều thực tại
chẳng đặc biệt một chút nào,
nó là một loại ngẫu nhiên.
Có vô bàn thứ khác với hư vô,
nhưng có không nhiều thực tại đầy đủ.
Chúng là sự pha trộn giữa hỗn loạn và trật tự,
của sự hài hòa và phi hài hòa toán học.
Nên tôi muốn giải thích những thực tại này
như một sự hỗn độn vô tận, tầm thường
không hoàn thiện,
một thực tại rộng lớn, một kiểu bịt kín...
Và những thực tại này,
liệu có Thượng đế trong chúng?
Có thể, nhưng thượng đế không hoàn hảo
như thượng đế của Do Thái.
Thượng đế không phải hoàn hảo và quyền lực tuyệt đối.
Có thể là 100 phần trăm hiểm ác
nhưng chỉ 80 phần trăm hiệu lực,
thứ diễn tả rất nhiều thế giới
chúng ta thấy xung quanh, tôi nghĩ vậy.
Nên tôi muốn đề xuất rằng lời giải cho
bí ẩn của sự tồn tại
là cái thực tại mà chúng ta đang sống trong đó
là một trong số loại thực tại đó.
Thực tại cần phải hiện ra một cách nào đó.
Nó cũng có thể chỉ là sự hư vô
hoặc tất cả hoặc một số thứ ở giữa.
Vậy nếu nó có một số tính năng đặc biệt,
như trở nên thực sự hài hòa hoặc đầy đủ
hoặc thực sự tầm thường, như hư vô,
khi đó sẽ cần đến một lời giải thích.
Nhưng nếu nó chỉ là một trong những
thực tại ngẫu nhiên,
thì không cần phải giải thích
nhiều hơn cho nó.
Và thực sự, tôi muốn nói
rằng thực tại mà chúng ta sống trong.
Là những gì mà khoa học nói với chúng ta.
Vào những ngày đầu tuần,
chúng ta có một thông tin thú vi đó là
thuyeert giãn nở, dự đoán một thực tại
to lớn, vô hạn, hỗn loạn, tùy ý và vô nghĩa,
như một chai champagne lớn đang sủi bọt
tuôn ra bất tận từ miệng chai,
một vũ trụ rộng lớn, hầu hết bỏ phí
với một một góc nhỏ đẹp đẽ và trật tự và yên bình,
nó đã được xác thực,
kịch bản giãn nở này, bởi sự quan sát
làm bởi kính viễn vọng radio tại Antarctica
nhìn vào các tín hiệu của các sóng hấp dẫn
có từ trước Big Bang.
Tôi chắc chắn rằng các bạn đều biết việc này.
Vậy nên, tôi nghĩ có một số chứng cứ
rằng thực tại này là cái thực tại mà
chúng ta đang mắc kẹt trong đó.
Vậy, tại sao bạn quan tâm?
Vâng -- (Tiếng cười) --
Câu hỏi, "Tại sao thế giới tồn tại?"
là một câu hỏi to lớn, như một loại thơ ca
với một câu hỏi quen thuộc hơn:
Tại sao tôi tồn tại? Tại sao bạn tồn tại?
có thể, sự tồn tại của chúng ta có thể
thực sự không quan trọng,
bởi vì có một số lượng to lớn khả năng
các con người,
nếu bạn có thể tính toán bằng cách nhìn vào
số lượng các gen và số các gen đẳng vị và
tiếp nữa,
và một phép tính nhẩm có thể nói cho bạn
rằng có từ 10 đến 10,000
con người có thể về mặt di truyền.
Nó nằm giữa googol và googolplex.
Và số lượng con người thực tế đã
tồn tại là
100 tỷ, có thể 50 tỷ,
một phân số vô cùng nhỏ, vậy tất cả chúng ta,
chúng ta đã trúng số độc đắc vũ trụ này.
Chúng ta ở đây. Phải không.
Vậy chúng ta muốn sống trong
kiểu thực tại nào?
Chúng ta có muốn sống trong
một thực tại đặc biệt?
Thế nào nếu chúng ta sống trong
thực tại tao nhã nhất có thể?
Tưởng tượng áp lực tồn tại đặt lên chúng ta
để đáp ứng điều đó, để tao nhã,
chứ không phải làm giảm sự tao nhã.
Hoặc, thế nào nếu chúng ta sống trong
cái thực tại đầy đủ nhất?
Thế thì sự tồn tại của chúng ta sẽ
được đảm bảo,
bởi vì mọi thứ có thể
tồn tại trong thực tại đó,
nhưng mọi sự lựa chọn của chúng ta
sẽ trở nên vô nghĩa.
Nếu tôi thực sự đấu tranh một cách đạo đức
và chịu khổ sở
và tôi quyết định làm những việc đúng,
nó tạo ra điều gì khác biệt,
bởi vì sẽ có vô số
phiên bản của tôi
cũng làm những việc đúng
và vô số làm những việc sai.
Nên lựa chọn của tôi trở nên vô nghĩa.
Vậy chúng ta không muốn sống trong
cái thực tại đó.
Cũng như đối với thực tại của sự hư vô,
chúng ta sẽ không có cuộc hội thoại này.
Nên tôi nghĩ sống trong một
thực tại tầm thường,
có cả những cái xấu và những cái đẹp
và chúng ta có thể làm cái đẹp lớn hơn
và cái xấu nhỏ hơn
và nó cho chúng ta mục đích trong cuộc sống.
Vũ trụ vô nghĩa,
nhưng chúng ta vẫn có thể tạo ra mục đích,
và đó là một cái hay,
và trên tất cả những tầm thường
của thực tại
thường vang dội với sự tầm thường
tất cả chúng ta cảm thấy trong cối lõi
chúng ta.
Tôi biết bạn cảm thấy nó.
Tôi biết tất cả các bạn đặc biệt,
nhưng bạn vẫn là một tầm thường bí ẩn,
bạn có nghĩ vậy?
(Tiếng cười)(Tiếng vỗ tay)
Vậy thì, bạn có thể nói, câu hỏi này,
bí ẩn của sự tồn tại,
nó chỉ là một bí ẩn ngớ ngẩn.
Bạn không ngạc nhiên với
sự tồn tại của vũ trụ
và bạn làm trong một công ty tốt.
Bertrand Russel đã nói,
"Tôi nói vũ trụ chỉ ở đó, và đó là tất cả."
Chỉ là một sự thật phũ phàng.
Giáo sư của tôi tại Columbia, Sidney Morgenbesser
một nhà triết học vĩ đại,
khi tôi nói với ông, "Giáo sư Morgenbesser,
Tại sao lại có các thứ thay vì là không có gì?"
Và ông nói:
"Oh, ngay cả khi không có gì,
anh cũng sẽ không hài lòng."
Vậy nên - (Tiếng cười) - okay
Các bạn không ngạc nhiên.
Tôi chẳng bận tâm.
Nhưng tôi sẽ nói một điều cho lời kết
và tôi bảo đảm sẽ làm bạn kinh ngạc,
bởi vì nó đã làm kinh ngạc tất cả
những con người
thông minh và sáng suốt mà tôi gặp
tại hội nghị TED này,
kh tôi nói với họ, và đó là:
Chưa bao giờ trong cuộc đời,
tôi dùng điện thoại di động.
Cảm ơn.
(Tiếng cười)(Tiếng vỗ tay)