1
00:00:00,998 --> 00:00:03,001
Γιατί υπάρχει το σύμπαν;

2
00:00:03,001 --> 00:00:06,996
Γιατί υπάρχει - Εντάξει, εντάξει. 
(Γέλια)

3
00:00:06,996 --> 00:00:09,838
Πρόκειται για ένα κοσμικό μυστήριο.
Να είστε σοβαροί.

4
00:00:09,838 --> 00:00:12,864
Γιατί υπάρχει ο κόσμος, 
γιατί ζούμε σ' αυτόν,

5
00:00:12,864 --> 00:00:15,293
γιατί υπάρχει κάτι
αντί για ένα απόλυτο τίποτα;

6
00:00:15,293 --> 00:00:19,939
Αυτή είναι η ύψιστη ερώτηση 
που ρωτάει «γιατί».

7
00:00:19,939 --> 00:00:22,174
Πρόκειται να μιλήσω
για το μυστήριο της ύπαρξης,

8
00:00:22,174 --> 00:00:23,730
τον γρίφο της ύπαρξης,

9
00:00:23,730 --> 00:00:26,644
πού βρισκόμαστε τώρα
στην αντιμετώπισή του,

10
00:00:26,644 --> 00:00:28,894
και γιατί θα πρέπει να ενδιαφέρεστε,

11
00:00:28,894 --> 00:00:30,810
κι ελπίζω πράγματι να ενδιαφέρεστε.

12
00:00:30,810 --> 00:00:33,636
Ο φιλόσοφος Άρθουρ Σόπενχαουερ είπε ότι

13
00:00:33,636 --> 00:00:37,416
αυτοί που δεν αναρωτιούνται 
για τη συγκυρία της ύπαρξής τους,

14
00:00:37,416 --> 00:00:40,273
για τη συγκυρία της ύπαρξης του κόσμου,

15
00:00:40,273 --> 00:00:41,936
είναι διανοητικά ανεπαρκείς.

16
00:00:41,936 --> 00:00:45,883
Είναι λίγο σκληρό αλλά ισχύει. 
(Γέλια)

17
00:00:45,883 --> 00:00:47,560
Έτσι αυτό έχει ονομαστεί

18
00:00:47,560 --> 00:00:49,854
το υπέρτατο και φοβερότερο μυστήριο,

19
00:00:49,854 --> 00:00:52,073
η πιο βαθιά και πιο ευρεία ερώτηση

20
00:00:52,073 --> 00:00:53,583
που μπορεί να θέσει ο άνθρωπος.

21
00:00:53,583 --> 00:00:55,297
Προβλημάτισε μεγάλους στοχαστές.

22
00:00:55,297 --> 00:00:56,611
Ο Λούτβιγκ Βιτγκενστάιν,

23
00:00:56,611 --> 00:00:59,231
ο μεγαλύτερος ίσως φιλόσοφος 
του 20ού αιώνα,

24
00:00:59,231 --> 00:01:01,714
ήταν έκπληκτος 
με την ίδια την ύπαρξη του κόσμου.

25
00:01:01,714 --> 00:01:05,718
Έγραψε στο βιβλίο του «Τρακτάτους»,
Δήλωση/Θεώρημα 4.66,

26
00:01:05,718 --> 00:01:07,028
«Το μυστήριο δεν είναι

27
00:01:07,028 --> 00:01:09,540
το πώς είναι τα πράγματα στον κόσμο,

28
00:01:09,540 --> 00:01:12,095
αλλά το ότι ο κόσμος υπάρχει».

29
00:01:12,095 --> 00:01:14,333
Κι αν δε σας αρέσει η χρήση επιγραμμάτων

30
00:01:14,333 --> 00:01:17,224
από φιλοσόφους,
δείτε ένα επίγραμμα επιστήμονα.

31
00:01:17,224 --> 00:01:18,985
Ο Τζον Άρτσιμπαλντ Γουίλερ,

32
00:01:18,985 --> 00:01:21,181
απ' τους κορυφαίους φυσικούς 
του 20ού αιώνα,

33
00:01:21,181 --> 00:01:22,976
δάσκαλος του Ρίτσαρντ Φάινμαν,

34
00:01:22,976 --> 00:01:25,636
του επινοητή του όρου «μαύρη τρύπα»,

35
00:01:25,636 --> 00:01:28,059
είπε: «Θέλω να ξέρω

36
00:01:28,059 --> 00:01:29,792
γιατί υπάρχει το κβάντο,

37
00:01:29,792 --> 00:01:32,936
γιατί δημιουργήθηκε το σύμπαν,
γιατί η ύπαρξη;»

38
00:01:32,936 --> 00:01:34,885
Και ο φίλος μου Μάρτιν Άμις -

39
00:01:34,885 --> 00:01:37,612
συγγνώμη που θα αναφέρω
πολλούς επωνύμους στην ομιλία μου,

40
00:01:37,612 --> 00:01:38,987
θα το υποστείτε -

41
00:01:38,987 --> 00:01:43,963
ο αγαπημένος μου φίλος Μάρτιν Άμις 
είπε κάποτε

42
00:01:43,963 --> 00:01:47,183
ότι απέχουμε πέντε Αϊνστάιν
από το να απαντήσουμε

43
00:01:47,183 --> 00:01:49,219
το μυστήριο της δημιουργίας του σύμπαντος.

44
00:01:49,219 --> 00:01:51,340
Και δεν αμφιβάλλω
πως υπάρχουν πέντε Αϊνστάιν

45
00:01:51,340 --> 00:01:52,997
μέσα στο κοινό απόψε.

46
00:01:52,997 --> 00:01:54,770
Κανένας Αϊνστάιν; Σηκώστε χέρια.

47
00:01:54,770 --> 00:01:56,052
Κανένας Αϊνστάιν; Εντάξει.

48
00:01:56,052 --> 00:02:00,044
Έτσι αυτή η ερώτηση, 
γιατί υπάρχει κάτι αντί για τίποτα,

49
00:02:00,044 --> 00:02:01,532
αυτή η υπέρτατη ερώτηση

50
00:02:01,532 --> 00:02:04,552
τέθηκε αρκετά αργά 
στην ιστορία της διανόησης.

51
00:02:04,552 --> 00:02:07,031
Ήταν προς το τέλος του 17ου αιώνα,

52
00:02:07,031 --> 00:02:09,993
που ο φιλόσοφος Λάιμπνιτς την έθεσε,

53
00:02:09,993 --> 00:02:11,736
πολύ έξυπνος άνθρωπος ο Λάιμπνιτς,

54
00:02:11,736 --> 00:02:13,544
που επινόησε τον λογισμό

55
00:02:13,544 --> 00:02:16,290
ανεξάρτητα από τον Ισαάκ Νεύτωνα,
σχεδόν την ίδια περίοδο,

56
00:02:16,290 --> 00:02:19,662
αλλά για τον Λάιμπνιτς, που ρωτούσε
γιατί υπάρχει κάτι αντί για τίποτα,

57
00:02:19,662 --> 00:02:21,535
αυτό δεν ήταν μεγάλο μυστήριο.

58
00:02:21,535 --> 00:02:25,071
Είτε ήταν, είτε παρίστανε ότι ήταν
ένας Ορθόδοξος Χριστιανός

59
00:02:25,071 --> 00:02:26,687
στη μεταφυσική του τοποθέτηση,

60
00:02:26,687 --> 00:02:29,702
και είπε ότι είναι ξεκάθαρο 
γιατί υπάρχει ο κόσμος:

61
00:02:29,702 --> 00:02:32,164
επειδή τον δημιούργησε ο Θεός.

62
00:02:32,164 --> 00:02:35,449
Και, πράγματι, ο Θεός δημιούργησε 
από το απόλυτο τίποτα.

63
00:02:35,449 --> 00:02:37,090
Τόσο ισχυρός είναι ο Θεός.

64
00:02:37,090 --> 00:02:40,422
Δεν χρειάζεται προϋπάρχοντα υλικά
για να φτιάξει έναν κόσμο.

65
00:02:40,422 --> 00:02:42,812
Μπορεί να τον δημιουργήσει
από το απόλυτο κενό,

66
00:02:42,812 --> 00:02:44,236
δημιουργία εκ του μηδενός.

67
00:02:44,236 --> 00:02:45,181
Παρεμπιπτόντως,

68
00:02:45,181 --> 00:02:47,870
αυτό πιστεύουν σήμερα 
οι περισσότεροι Αμερικάνοι.

69
00:02:47,870 --> 00:02:50,064
Για αυτούς δεν υφίσταται
μυστήριο της ύπαρξης.

70
00:02:50,064 --> 00:02:51,302
Το έφτιαξε ο Θεός.

71
00:02:51,302 --> 00:02:53,888
Ας το βάλουμε λοιπόν σε μια εξίσωση,

72
00:02:53,888 --> 00:02:56,445
δεν έχω διαφάνειες 
οπότε θα παραστήσω τα μέσα μου,

73
00:02:56,445 --> 00:02:58,240
έτσι χρησιμοποιήστε την φαντασία σας.

74
00:02:58,240 --> 00:03:03,804
Άρα είναι Θεός + τίποτα = ο κόσμος.

75
00:03:03,804 --> 00:03:07,118
Εντάξει; Αυτή είναι λοιπόν η εξίσωση.

76
00:03:07,118 --> 00:03:08,851
Και ίσως να μην πιστεύετε στον Θεό.

77
00:03:08,851 --> 00:03:10,681
Ίσως είστε ένας επιστημονικός άθεος

78
00:03:10,681 --> 00:03:14,015
ή ένας μη επιστημονικός άθεος, 
και δεν πιστεύετε στον Θεό,

79
00:03:14,015 --> 00:03:15,433
και δεν σας ικανοποιεί αυτό.

80
00:03:15,433 --> 00:03:18,137
Παρεμπιπτόντως, ακόμα και αν έχουμε 
αυτή την εξίσωση,

81
00:03:18,137 --> 00:03:20,039
Θεός + τίποτα = ο κόσμος,

82
00:03:20,039 --> 00:03:21,725
υπάρχει ήδη ένα πρόβλημα.

83
00:03:21,725 --> 00:03:24,759
Γιατί υπάρχει ο Θεός;

84
00:03:24,759 --> 00:03:26,642
O Θεός δεν υπάρχει βάσει λογικής

85
00:03:26,642 --> 00:03:28,775
εκτός αν πιστεύετε
στο οντολογικό επιχείρημα,

86
00:03:28,775 --> 00:03:31,302
κι ελπίζω πως όχι,
διότι δεν είναι καλό επιχείρημα.

87
00:03:31,302 --> 00:03:34,263
Άρα είναι πιθανό, αν υπάρχει Θεός,

88
00:03:34,263 --> 00:03:37,413
ότι αναρωτιέται, 
είμαι αιώνιος, είμαι παντοδύναμος,

89
00:03:37,413 --> 00:03:39,843
αλλά από πού προήλθα;

90
00:03:39,843 --> 00:03:42,013
(Γέλια)

91
00:03:42,013 --> 00:03:43,432
Πόθεν προήλθα;

92
00:03:43,432 --> 00:03:46,640
Ο Θεός χρησιμοποιεί πιο επίσημη γλώσσα.

93
00:03:46,640 --> 00:03:48,629
(Γέλια)

94
00:03:48,629 --> 00:03:51,677
Και έτσι μια θεωρία είναι
ότι ο Θεός είχε βαρεθεί τόσο πολύ

95
00:03:51,677 --> 00:03:53,696
να αναλογίζεται τον γρίφο της ύπαρξης Του

96
00:03:53,696 --> 00:03:56,388
που έφτιαξε τον κόσμο για να ξεχαστεί.

97
00:03:56,388 --> 00:03:58,160
Τέλος πάντων, ας ξεχάσουμε τον Θεό.

98
00:03:58,160 --> 00:03:59,857
Χωρίς τον Θεό στην εξίσωση έχουμε

99
00:03:59,857 --> 00:04:02,980
_________ + τίποτα = ο κόσμος.

100
00:04:02,980 --> 00:04:04,631
Βέβαια, αν είστε Βουδιστής,

101
00:04:04,631 --> 00:04:06,505
ίσως θέλετε να σταματήσετε εδώ ακριβώς,

102
00:04:06,505 --> 00:04:08,474
επειδή βασικά αυτό που έχετε είναι

103
00:04:08,474 --> 00:04:09,750
τίποτα = ο κόσμος,

104
00:04:09,750 --> 00:04:11,983
και η συμμετρία της ταυτότητας συνεπάγεται

105
00:04:11,983 --> 00:04:13,728
ο κόσμος = τίποτα. Εντάξει;

106
00:04:13,728 --> 00:04:16,337
Και για έναν Βουδιστή
ο κόσμος είναι ένα μεγάλο τίποτα.

107
00:04:16,337 --> 00:04:19,443
Είναι απλά ένα μεγάλο κοσμικό κενό.

108
00:04:19,443 --> 00:04:21,995
Και πιστεύουμε 
ότι υπάρχουν πολλά εκεί έξω

109
00:04:21,995 --> 00:04:24,560
αλλά μόνο επειδή είμαστε υπόδουλοι 
των επιθυμιών μας.

110
00:04:24,560 --> 00:04:27,271
Αν αφήσουμε τις επιθυμίες μας κατά μέρος,

111
00:04:27,271 --> 00:04:30,151
θα δούμε τον κόσμο όπως πραγματικά είναι,

112
00:04:30,151 --> 00:04:31,991
ένα κενό, μια ανυπαρξία,

113
00:04:31,991 --> 00:04:34,313
και θα βυθιστούμε
σε μια ευτυχισμένη νιρβάνα

114
00:04:34,313 --> 00:04:37,246
η οποία έχει οριστεί 
ως το να έχουμε τόση μόνο ζωή

115
00:04:37,246 --> 00:04:39,454
ώστε να απολαύσουμε τον θάνατο. 
(Γέλια)

116
00:04:39,454 --> 00:04:41,573
Αυτός είναι ο βουδιστικός τρόπος σκέψης.

117
00:04:41,573 --> 00:04:44,832
Αλλά είμαι κάτοικος της Δύσης
και με απασχολεί ακόμα

118
00:04:44,832 --> 00:04:46,815
ο γρίφος της ύπαρξης, για αυτό έχω

119
00:04:46,815 --> 00:04:48,423
_________ + ---

120
00:04:48,423 --> 00:04:50,581
πρόκειται να σοβαρέψει σε λίγο, για αυτό -

121
00:04:50,581 --> 00:04:53,497
_________ + τίποτα = ο κόσμος.

122
00:04:53,497 --> 00:04:54,890
Τι θα βάλουμε στο κενό;

123
00:04:54,890 --> 00:04:56,678
Τι λέτε για την επιστήμη;

124
00:04:56,678 --> 00:05:00,229
Η επιστήμη είναι ο καλύτερός μας οδηγός
στη φύση της πραγματικότητας,

125
00:05:00,229 --> 00:05:03,244
και η πιο θεμελιώδης επιστήμη 
είναι η φυσική.

126
00:05:03,244 --> 00:05:06,214
Αυτή μας λέει ποια όντως είναι 
η γυμνή πραγματικότητα,

127
00:05:06,214 --> 00:05:08,840
αυτή αποκαλύπτει αυτό που ονομάζω ΑΚΑΕΤΣ,

128
00:05:08,840 --> 00:05:11,830
το Αληθινό Και Απόλυτο Εξάρτημα 
Του Σύμπαντος.

129
00:05:11,830 --> 00:05:14,482
Ίσως λοιπόν η φυσική 
μπορεί να καλύψει αυτό το κενό

130
00:05:14,482 --> 00:05:19,544
και, πράγματι, μέχρι το τέλος του 1960 
ή γύρω στο 1970,

131
00:05:19,544 --> 00:05:23,207
οι φυσικοί φαίνεται πως έδιναν

132
00:05:23,207 --> 00:05:25,467
μια καθαρά επιστημονική εξήγηση

133
00:05:25,467 --> 00:05:29,322
στο πώς ένα σύμπαν σαν το δικό μας 
έκανε την εμφάνιση του

134
00:05:29,322 --> 00:05:31,201
μέσα από την απόλυτη ανυπαρξία,

135
00:05:31,201 --> 00:05:34,121
μια κβαντική διακύμανση 
προερχόμενη από το κενό.

136
00:05:34,121 --> 00:05:36,449
Ο Στίβεν Χόκινγκ είναι
ένας από τους φυσικούς,

137
00:05:36,449 --> 00:05:38,645
πιο πρόσφατα ο Άλεξ Βιλένκιν,

138
00:05:38,645 --> 00:05:40,378
κι αυτό το θέμα έγινε ευρέως γνωστό

139
00:05:40,378 --> 00:05:42,571
από έναν άλλον σπουδαίο φυσικό 
και φίλο μου,

140
00:05:42,571 --> 00:05:45,103
τον Λόρενς Κράους που έγραψε ένα βιβλίο

141
00:05:45,103 --> 00:05:47,229
με τον τίτλο «Ένα Σύμπαν από το Τίποτε»

142
00:05:47,229 --> 00:05:49,445
και πιστεύει ότι έχει δώσει -

143
00:05:49,445 --> 00:05:51,666
ο οποίος είναι στρατευμένος
υπέρ της αθεΐας,

144
00:05:51,666 --> 00:05:53,400
οπότε έχει αποκλείσει τον Θεό.

145
00:05:53,400 --> 00:05:55,451
Οι νόμοι της θεωρίας του κβαντικού πεδίου,

146
00:05:55,451 --> 00:05:56,732
η πλέον σύγχρονη φυσική,

147
00:05:56,732 --> 00:05:58,980
μπορεί να δείξει πώς
από την απόλυτη ανυπαρξία,

148
00:05:58,980 --> 00:06:00,975
χωρίς χώρο, χρόνο, υλικά, τίποτα,

149
00:06:00,975 --> 00:06:04,420
ένα μικρό ψήγμα ανυπόστατου τίποτα

150
00:06:04,420 --> 00:06:06,343
μπορεί να μεταβληθεί σε ύπαρξη,

151
00:06:06,343 --> 00:06:08,375
και μετά, μέσω του θαύματος της εμφύσησης,

152
00:06:08,375 --> 00:06:11,460
να αναπτυχθεί ξαφνικά σε αυτόν 
τον τεράστιο και πολύχρωμο κόσμο

153
00:06:11,460 --> 00:06:13,215
που βλέπουμε γύρω μας.

154
00:06:13,215 --> 00:06:16,769
Εντάξει, πρόκειται για ένα πραγματικά 
εφευρετικό σενάριο.

155
00:06:16,769 --> 00:06:19,537
Είναι πολύ υποθετικό. Συναρπαστικό.

156
00:06:19,537 --> 00:06:21,865
Αλλά έχω ένα μεγάλο πρόβλημα με αυτό,

157
00:06:21,865 --> 00:06:23,580
το οποίο είναι:

158
00:06:23,580 --> 00:06:25,221
Είναι μια ψευδοθρησκευτική άποψη.

159
00:06:25,221 --> 00:06:27,217
Βέβαια ο Λόρενς πιστεύει ότι είναι άθεος,

160
00:06:27,217 --> 00:06:29,965
αλλά είναι ακόμη δέσμιος
μιας θρησκευτικής κοσμοθεωρίας.

161
00:06:29,965 --> 00:06:34,734
Αντιλαμβάνεται τους νόμους της φυσικής 
σαν να είναι θεϊκές εντολές.

162
00:06:34,734 --> 00:06:36,784
Οι νόμοι της θεωρίας του κβαντικού πεδίου

163
00:06:36,784 --> 00:06:39,395
είναι για αυτόν σαν την εντολή: 
«Γεννηθήτω φως».

164
00:06:39,395 --> 00:06:43,834
Οι νόμοι έχουν ένα είδος 
οντολογικής δύναμης ή ισχύος

165
00:06:43,834 --> 00:06:45,941
που μπορούν να διαμορφώσουν την άβυσσο,

166
00:06:45,941 --> 00:06:47,781
που κυοφορεί την ύπαρξη.

167
00:06:47,781 --> 00:06:50,688
Μπορούν να δημιουργήσουν 
έναν κόσμο από το τίποτα.

168
00:06:50,688 --> 00:06:52,635
Αλλά είναι μια πολύ απλοϊκή άποψη

169
00:06:52,635 --> 00:06:54,108
περί των φυσικών νόμων, σωστά;

170
00:06:54,108 --> 00:06:57,363
Γνωρίζουμε ότι οι νόμοι της φυσικής
είναι στην πραγματικότητα

171
00:06:57,363 --> 00:07:00,407
γενικευμένες περιγραφές 
σχεδίων και κανονικοτήτων

172
00:07:00,407 --> 00:07:01,612
στον κόσμο.

173
00:07:01,612 --> 00:07:03,985
Δεν υπάρχουν έξω από τον κόσμο.

174
00:07:03,985 --> 00:07:05,965
Δεν έχουν οντικό σύννεφο από μόνοι τους.

175
00:07:05,965 --> 00:07:07,960
Δεν μπορούν να δημιουργήσουν έναν κόσμο

176
00:07:07,960 --> 00:07:09,278
από το τίποτα.

177
00:07:09,278 --> 00:07:10,809
Είναι μια πολύ ξεπερασμένη άποψη

178
00:07:10,809 --> 00:07:12,993
του τι είναι ένας επιστημονικός νόμος.

179
00:07:12,993 --> 00:07:14,988
Και αν δεν με πιστεύετε σε αυτό,

180
00:07:14,988 --> 00:07:16,790
ακούστε τον Στίβεν Χόκινγκ,

181
00:07:16,790 --> 00:07:20,825
που και ο ίδιος πρότεινε 
ένα μοντέλο του κόσμου

182
00:07:20,825 --> 00:07:21,901
που ήταν αυτοδύναμο,

183
00:07:21,901 --> 00:07:25,539
δεν απαιτούσε καμία εξωτερική αιτία, 
κανέναν δημιουργό,

184
00:07:25,539 --> 00:07:27,247
και μετά από αυτή την πρόταση του,

185
00:07:27,247 --> 00:07:29,781
ο Χόκινγκ παραδέχτηκε ότι ακόμα
ήταν προβληματισμένος.

186
00:07:29,781 --> 00:07:32,993
Είπε ότι αυτό το μοντέλο 
αποτελείται μόνο από εξισώσεις.

187
00:07:32,993 --> 00:07:35,852
Τι δίνει πνοή σε αυτές τις εξισώσεις

188
00:07:35,852 --> 00:07:38,694
και δημιουργεί έναν κόσμο 
που αυτές θα περιγράψουν;

189
00:07:38,694 --> 00:07:40,027
Προβληματίστηκε με αυτό,

190
00:07:40,027 --> 00:07:43,712
άρα οι εξισώσεις δεν μπορούν 
να λειτουργήσουν από μόνες τους,

191
00:07:43,712 --> 00:07:45,850
δεν μπορούν να λύσουν 
τον γρίφο της ύπαρξης.

192
00:07:45,850 --> 00:07:48,763
Αλλά ακόμα κι αν οι νόμοι της φυσικής
μπορούσαν να το κάνουν,

193
00:07:48,763 --> 00:07:50,586
γιατί να είναι οι συγκεκριμένοι νόμοι;

194
00:07:50,586 --> 00:07:52,250
Γιατί η θεωρία του κβαντικού πεδίου

195
00:07:52,250 --> 00:07:53,450
που περιγράφει ένα σύμπαν

196
00:07:53,450 --> 00:07:55,899
με ορισμένο αριθμό δυνάμεων,
σωματιδίων και λοιπά;

197
00:07:55,899 --> 00:07:58,190
Γιατί όχι ένα τελείως
διαφορετικό σύνολο κανόνων;

198
00:07:58,190 --> 00:08:01,478
Υπάρχουν πάρα πολλά μαθηματικά 
σταθερά σύνολα κανόνων.

199
00:08:01,478 --> 00:08:04,627
Γιατί όχι χωρίς νόμους; 
Γιατί όχι καθαρή ανυπαρξία;

200
00:08:04,627 --> 00:08:07,089
Άρα είναι ένα πρόβλημα, 
είτε το πιστεύετε είτε όχι,

201
00:08:07,089 --> 00:08:09,647
που απασχολεί αρκετά
τους φυσικούς που το εξετάζουν,

202
00:08:09,647 --> 00:08:12,755
και σε αυτό το σημείο 
στρέφονται στο μεταφυσικό,

203
00:08:12,755 --> 00:08:14,800
και λένε ότι ίσως το σύνολο των νόμων

204
00:08:14,800 --> 00:08:16,217
που περιγράφει το σύμπαν μας,

205
00:08:16,217 --> 00:08:17,932
ένα απλά ένα από πολλά σύνολα νόμων

206
00:08:17,932 --> 00:08:20,038
και περιγράφει ένα μέρος
της πραγματικότητας,

207
00:08:20,038 --> 00:08:22,064
αλλά ίσως κάθε σταθερό σύνολο νόμων

208
00:08:22,064 --> 00:08:24,900
περιγράφει ένα διαφορετικό 
κομμάτι της πραγματικότητας,

209
00:08:24,900 --> 00:08:28,273
και στην πραγματικότητα
όλοι οι πιθανοί φυσικοί κόσμοι

210
00:08:28,273 --> 00:08:30,794
όντως υπάρχουν και είναι όλοι εκεί έξω.

211
00:08:30,794 --> 00:08:33,237
Βλέπουμε μόνο ένα μικρό μέρος 
της πραγματικότητας

212
00:08:33,237 --> 00:08:35,780
που περιγράφεται από τους νόμους
του κβαντικού πεδίου,

213
00:08:35,780 --> 00:08:37,782
αλλά υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί κόσμοι,

214
00:08:37,782 --> 00:08:39,148
κομμάτια της πραγματικότητας

215
00:08:39,148 --> 00:08:41,235
που περιγράφονται
από διαφορετικές θεωρίες

216
00:08:41,235 --> 00:08:44,251
που διαφέρουν από τις δικές μας
με τρόπους που δεν φανταζόμαστε,

217
00:08:44,251 --> 00:08:47,996
που είναι ασύλληπτα εξωτικοί.

218
00:08:47,996 --> 00:08:49,493
Ο Στήβεν Γουάϊνμπεργκ,

219
00:08:49,493 --> 00:08:52,174
ο πατέρας του πρότυπου μοντέλου
της μοριακής φυσικής,

220
00:08:52,174 --> 00:08:55,000
έχει στην ουσία και ο ίδιος 
φλερτάρει με την ιδέα

221
00:08:55,000 --> 00:08:59,243
ότι όλες οι πιθανές πραγματικότητες 
όντως υπάρχουν.

222
00:08:59,243 --> 00:09:02,332
Επίσης, ένας νεότερος φυσικός, 
ο Μαξ Τέγκμαρκ,

223
00:09:02,332 --> 00:09:06,708
που πιστεύει ότι υπάρχουν 
όλες οι μαθηματικές δομές,

224
00:09:06,708 --> 00:09:08,845
και η μαθηματική ύπαρξη είναι το ίδιο

225
00:09:08,845 --> 00:09:10,612
με τη φυσική ύπαρξη,

226
00:09:10,612 --> 00:09:12,930
έχουμε λοιπόν αυτό
το τεράστια πλούσιο πολυσύμπαν

227
00:09:12,930 --> 00:09:16,371
που περικλείει κάθε λογική πιθανότητα.

228
00:09:16,371 --> 00:09:19,881
Τώρα, παίρνοντας αυτή τη μεταφυσική λύση,

229
00:09:19,881 --> 00:09:22,153
αυτοί οι φυσικοί και φιλόσοφοι

230
00:09:22,153 --> 00:09:24,675
βασικά προσεγγίζουν μια πολύ παλιά ιδέα

231
00:09:24,675 --> 00:09:26,132
που αποδίδεται στον Πλάτωνα.

232
00:09:26,132 --> 00:09:29,330
Είναι η αρχή της πληρότητας ή γονιμότητας,

233
00:09:29,330 --> 00:09:31,243
ή η μεγάλη αλυσίδα της ύπαρξης,

234
00:09:31,243 --> 00:09:35,110
ότι η πραγματικότητα είναι όντως 
όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη.

235
00:09:35,110 --> 00:09:37,231
Αποστασιοποιείται από την ανυπαρξία

236
00:09:37,231 --> 00:09:39,706
όσο περισσότερο γίνεται.

237
00:09:39,706 --> 00:09:42,200
Άρα έχουμε δύο άκρα αντίθετα.

238
00:09:42,200 --> 00:09:45,499
Έχουμε από τη μια πλευρά 
την απόλυτη ανυπαρξία,

239
00:09:45,499 --> 00:09:47,997
και αυτή την οπτική της πραγματικότητας

240
00:09:47,997 --> 00:09:51,180
που περικλείει κάθε κόσμο 
που μπορούμε να αντιληφθούμε

241
00:09:51,180 --> 00:09:53,909
στον αντίθετο άκρο: την πιο 
πλήρως πιθανή πραγματικότητα,

242
00:09:53,909 --> 00:09:56,802
την ανυπαρξία, την απλούστερη 
πιθανή πραγματικότητα.

243
00:09:56,802 --> 00:09:59,681
Τι βρίσκεται όμως 
ανάμεσα σε αυτά τα δύο άκρα;

244
00:09:59,681 --> 00:10:01,708
Κάθε είδους ενδιάμεσες πραγματικότητες

245
00:10:01,708 --> 00:10:04,655
που περιλαμβάνουν κάποια πράγματα 
και αποκλείουν κάποια άλλα.

246
00:10:04,655 --> 00:10:06,791
Μια από τις ενδιάμεσες πραγματικότητες

247
00:10:06,791 --> 00:10:11,946
είναι, ας πούμε, η πιο καλαίσθητη
μαθηματικά πραγματικότητα,

248
00:10:11,946 --> 00:10:13,621
που αποκλείει τα άχαρα κομμάτια,

249
00:10:13,621 --> 00:10:16,267
τις άσχημες ασυμμετρίες και πάει λέγοντας.

250
00:10:16,267 --> 00:10:18,593
Υπάρχουν βέβαια κάποιοι φυσικοί

251
00:10:18,593 --> 00:10:22,227
που θα σας πουν ότι όντως ζούμε 
στην πιο καλαίσθητη πραγματικότητα.

252
00:10:22,227 --> 00:10:25,174
Νομίζω ότι ο Μπράιαν Γκριν 
βρίσκεται στο κοινό,

253
00:10:25,174 --> 00:10:28,587
και έχει γράψει ένα βιβλίο με τίτλο: 
«Το Κομψό Σύμπαν».

254
00:10:28,587 --> 00:10:30,658
Ισχυρίζεται ότι το σύμπαν στο οποίο ζούμε

255
00:10:30,658 --> 00:10:32,767
είναι καλαίσθητο από μαθηματικής απόψεως.

256
00:10:32,767 --> 00:10:34,450
Μην τον πιστεύετε. 
(Γέλια)

257
00:10:34,450 --> 00:10:37,537
Είναι ευσεβής πόθος, μακάρι να ίσχυε,

258
00:10:37,537 --> 00:10:39,610
αλλά νομίζω ότι 
πριν λίγο καιρό παραδέχτηκε

259
00:10:39,610 --> 00:10:42,264
πως πρόκειται για ένα άσχημο σύμπαν.

260
00:10:42,264 --> 00:10:43,890
Είναι βλακωδώς κατασκευασμένο,

261
00:10:43,890 --> 00:10:47,144
έχει υπερβολικά πολλές
αυθαίρετες σταθερές σύζευξης

262
00:10:47,144 --> 00:10:48,810
και αναλογίες μάζας

263
00:10:48,810 --> 00:10:51,588
και περιττές οικογένειες 
στοιχειωδών σωματιδίων,

264
00:10:51,588 --> 00:10:53,986
και τι στο καλό είναι η σκοτεινή ενέργεια;

265
00:10:53,986 --> 00:10:57,135
Είναι μια δυσλειτουργική θεώρηση.

266
00:10:57,135 --> 00:11:00,208
Δεν είναι ένα καλαίσθητο σύμπαν. 
(Γέλια)

267
00:11:00,958 --> 00:11:04,021
Υπάρχει βέβαια και ο καλύτερος 
από όλους τους πιθανούς κόσμους

268
00:11:04,021 --> 00:11:05,471
από ηθικής πλευράς.

269
00:11:05,471 --> 00:11:07,420
Καλό θα ήταν να σοβαρευτείτε τώρα,

270
00:11:07,420 --> 00:11:09,845
καθώς ένας κόσμος 
στον οποίο συνειδητά πλάσματα

271
00:11:09,845 --> 00:11:11,465
δεν υποφέρουν άσκοπα,

272
00:11:11,465 --> 00:11:13,334
στον οποίο δεν υπάρχουν πράγματα όπως

273
00:11:13,334 --> 00:11:15,549
ο παιδικός καρκίνος ή το Ολοκαύτωμα.

274
00:11:15,549 --> 00:11:16,800
Είναι μια ηθική σύλληψη.

275
00:11:16,800 --> 00:11:18,465
Τέλος πάντων, μεταξύ ανυπαρξίας

276
00:11:18,465 --> 00:11:20,428
και πληρέστερης πιθανής πραγματικότητας,

277
00:11:20,428 --> 00:11:22,043
υπάρχουν ειδικές πραγματικότητες.

278
00:11:22,043 --> 00:11:24,323
Η ανυπαρξία είναι ιδιαίτερη. 
Είναι η πιο απλή.

279
00:11:24,323 --> 00:11:27,833
Μετά έχουμε την πιο καλαίσθητη 
πιθανή πραγματικότητα.

280
00:11:27,833 --> 00:11:29,197
Είναι κάτι ιδιαίτερο.

281
00:11:29,197 --> 00:11:31,849
Η πληρέστερη πιθανή πραγματικότητα
είναι κάτι ιδιαίτερο.

282
00:11:31,849 --> 00:11:33,365
Αλλά τι ξεχνάμε;

283
00:11:33,365 --> 00:11:36,101
Υπάρχουν και οι ευτελείς,

284
00:11:36,101 --> 00:11:37,856
κοινές πραγματικότητες

285
00:11:37,856 --> 00:11:40,477
που δεν είναι 
σε καμία περίπτωση ιδιαίτερες,

286
00:11:40,477 --> 00:11:42,029
είναι κάπως τυχαίες.

287
00:11:42,029 --> 00:11:44,756
Απέχουν απείρως από την ανυπαρξία,

288
00:11:44,756 --> 00:11:48,682
αλλά δεν φτάνουν με τίποτα
την πλήρη ολοκλήρωση.

289
00:11:48,682 --> 00:11:51,202
Είναι ένας συνδυασμός χάους και τάξης,

290
00:11:51,202 --> 00:11:55,100
μαθηματικής καλαισθησίας και ασχήμιας.

291
00:11:55,100 --> 00:11:57,185
Θα περιέγραφα αυτές τις πραγματικότητες

292
00:11:57,185 --> 00:12:01,312
ως ένα απέραντο, 
μέτριας ποιότητας, ατελές χάλι,

293
00:12:01,312 --> 00:12:04,692
μια γενικόλογη πραγματικότητα, 
ένα είδος κοσμικής προχειρότητας.

294
00:12:04,692 --> 00:12:06,876
Και αυτές οι πραγματικότητες,

295
00:12:06,876 --> 00:12:09,142
υπάρχει κάποια θεότητα
σε κάποια από αυτές;

296
00:12:09,142 --> 00:12:11,553
Ίσως, αλλά η θεότητα δεν είναι τέλεια

297
00:12:11,553 --> 00:12:13,889
όπως αυτή των Ιουδαιο-Χριστιανών.

298
00:12:13,889 --> 00:12:17,196
Αυτή η θεότητα δεν είναι 
ούτε πανάγαθη ούτε παντοδύναμη.

299
00:12:17,196 --> 00:12:20,527
Μπορεί, αντιθέτως, να είναι 
100 τοις εκατό κακόβουλη

300
00:12:20,527 --> 00:12:22,630
αλλά μόνο 80 τοις 
εκατό αποτελεσματική,

301
00:12:22,630 --> 00:12:28,767
το οποίο απεικονίζει λίγο ή πολύ 
τον κόσμο γύρω μας. (Γέλια)

302
00:12:28,767 --> 00:12:30,919
Έτσι θα ήθελα να προτείνω

303
00:12:30,919 --> 00:12:33,335
ότι η λύση στο μυστήριο της ύπαρξης

304
00:12:33,335 --> 00:12:37,425
είναι ότι η πραγματικότητα 
στην οποία ζούμε

305
00:12:37,425 --> 00:12:39,481
είναι μία από τις κοινές πραγματικότητες.

306
00:12:39,481 --> 00:12:42,136
Η πραγματικότητα 
πρέπει να καταλήγει κάπου.

307
00:12:42,136 --> 00:12:44,206
Μπορεί να καταλήγει 
στο να είναι ένα τίποτα

308
00:12:44,206 --> 00:12:47,887
ή τα πάντα ή κάτι ενδιάμεσο.

309
00:12:47,887 --> 00:12:51,578
Έχει λοιπόν κάποιο ξεχωριστό στοιχείο,

310
00:12:51,578 --> 00:12:53,618
είναι δηλαδή πραγματικά
καλαίσθητη ή πλήρης

311
00:12:53,618 --> 00:12:55,376
ή πραγματικά απλή, όπως η ανυπαρξία,

312
00:12:55,376 --> 00:12:57,177
αυτό θα απαιτούσε μια εξήγηση.

313
00:12:57,177 --> 00:13:00,336
Αλλά εάν είναι μια από αυτές τις τυχαίες,
κοινές πραγματικότητες,

314
00:13:00,336 --> 00:13:02,486
δεν υπάρχει περαιτέρω εξήγηση.

315
00:13:02,486 --> 00:13:03,790
Και πράγματι, θα έλεγα

316
00:13:03,790 --> 00:13:06,200
ότι αυτή είναι η πραγματικότητα 
στην οποία ζούμε.

317
00:13:06,200 --> 00:13:08,107
Αυτό μας λέει η επιστήμη.

318
00:13:08,107 --> 00:13:09,438
Στην αρχή της εβδομάδας,

319
00:13:09,438 --> 00:13:12,554
πήραμε την συναρπαστική πληροφορία ότι

320
00:13:12,554 --> 00:13:14,633
η θεωρία της εμφύσησης,

321
00:13:14,633 --> 00:13:19,663
που προβλέπει μια μεγάλη, άπειρη, 
άτακτη, αυθαίρετη, άσκοπη πραγματικότητα,

322
00:13:19,663 --> 00:13:23,488
είναι σαν μια μεγάλη αφρίζουσα σαμπάνια

323
00:13:23,488 --> 00:13:26,172
που αναβλύζει ατελείωτα από ένα μπουκάλι,

324
00:13:26,172 --> 00:13:28,264
ένα τεράστιο σύμπαν, κυρίως άγονη γη

325
00:13:28,264 --> 00:13:32,530
με μικρούς θύλακες γοητείας 
και τάξης και ειρήνης,

326
00:13:32,530 --> 00:13:34,895
έχει επιβεβαιωθεί,

327
00:13:34,895 --> 00:13:37,797
αυτό το σενάριο της εμφύσησης, 
από τις παρατηρήσεις

328
00:13:37,797 --> 00:13:39,980
που έγιναν με ραδιοτηλεσκόπια 
στην Ανταρκτική

329
00:13:39,980 --> 00:13:42,713
που εξέτασαν τα χαρακτηριστικά 
των βαρυτικών κυμάτων

330
00:13:42,713 --> 00:13:44,577
ακριβώς πριν τη Μεγάλη Έκρηξη.

331
00:13:44,577 --> 00:13:46,482
Είμαι σίγουρος ότι όλοι το γνωρίζετε.

332
00:13:46,482 --> 00:13:49,306
Έτσι τέλος πάντων, πιστεύω 
ότι υπάρχει κάποια απόδειξη

333
00:13:49,306 --> 00:13:52,793
για το γενονός ότι έχουμε καταλήξει 
σε αυτή την πραγματικότητα.

334
00:13:52,793 --> 00:13:55,200
Τώρα βέβαια, 
γιατί θα έπρεπε να σας νοιάζει;

335
00:13:55,200 --> 00:13:57,136
Καλώς - (Γέλιο) -

336
00:13:57,136 --> 00:14:00,450
η ερώτηση, «Γιατί υπάρχει ο κόσμος;»

337
00:14:00,450 --> 00:14:01,689
είναι η κοσμική ερώτηση,

338
00:14:01,689 --> 00:14:03,693
που μοιάζει με μια πιο προσωπική ερώτηση:

339
00:14:03,693 --> 00:14:06,776
Γιατί υπάρχω; Γιατί υπάρχεις;

340
00:14:06,776 --> 00:14:10,376
ξέρετε, η ύπαρξη μας θα έμοιαζε 
να είναι απίστευτα απίθανη,

341
00:14:10,376 --> 00:14:14,695
επειδή υπάρχει ένας τεράστιος 
αριθμός γενετικά πιθανών ανθρώπων,

342
00:14:14,695 --> 00:14:15,799
αν τον υπολογίσετε

343
00:14:15,799 --> 00:14:19,011
από τον αριθμό των γονιδίων
και των αλληλόμορφων γονιδίων κ.λπ.

344
00:14:19,011 --> 00:14:20,947
ένας πρόχειρος υπολογισμός θα σας πει

345
00:14:20,947 --> 00:14:22,892
ότι υπάρχουν περίπου 10 στην 10.000τη

346
00:14:22,892 --> 00:14:24,552
πιθανοί άνθρωποι, γενετικά.

347
00:14:24,552 --> 00:14:28,020
Είναι ανάμεσα στο 10 στην 100τη και στο 
10 στην δύναμη του 10 στην 100τη.

348
00:14:28,020 --> 00:14:30,596
Κι ο αριθμός των ανθρώπων που 
έχουν πραγματικά υπάρξει

349
00:14:30,596 --> 00:14:32,130
είναι 100 δις, ίσως 50 δις,

350
00:14:32,130 --> 00:14:33,415
ένα απειροελάχιστο κλάσμα,

351
00:14:33,415 --> 00:14:36,125
άρα όλοι έχουμε κερδίσει
το καταπληκτικό κοσμικό λαχείο.

352
00:14:36,125 --> 00:14:38,244
Είμαστε εδώ. Εντάξει.

353
00:14:38,244 --> 00:14:40,985
Σε τι είδους πραγματικότητα 
θέλουμε λοιπόν να ζούμε;

354
00:14:40,985 --> 00:14:43,565
Θέλουμε να ζούμε σε μια 
ξεχωριστή πραγματικότητα;

355
00:14:43,565 --> 00:14:47,644
Τι κι αν ζούσαμε στην πιο 
καλαίσθητη πιθανή πραγματικότητα;

356
00:14:47,644 --> 00:14:50,053
Φανταστείτε την υπαρξιακή πίεση 
που θα δεχόμασταν

357
00:14:50,053 --> 00:14:51,992
για να είμαστε ανάλογα καλαίσθητοι,

358
00:14:51,992 --> 00:14:53,858
να μην αποτύχουμε στις προσδοκίες της.

359
00:14:53,858 --> 00:14:56,939
Και αν ζούσαμε στην πιο 
ολοκληρωμένη πιθανή πραγματικότητα;

360
00:14:56,939 --> 00:14:58,950
Τότε η ύπαρξη μας θα ήταν εγγυημένη,

361
00:14:58,950 --> 00:15:00,498
επειδή κάθε πιθανό πράγμα

362
00:15:00,498 --> 00:15:02,194
υπάρχει σε αυτή την πραγματικότητα,

363
00:15:02,194 --> 00:15:04,255
αλλά οι επιλογές μας δεν θα είχαν νόημα.

364
00:15:04,255 --> 00:15:07,250
Αν πραγματικά ζορίζομαι ηθικά 
και αγωνίζομαι

365
00:15:07,250 --> 00:15:09,330
και αποφασίζω να κάνω το σωστό,

366
00:15:09,330 --> 00:15:10,525
τι διαφορά έχει,

367
00:15:10,525 --> 00:15:12,380
αφού υπάρχει ένας άπειρος αριθμός

368
00:15:12,380 --> 00:15:13,554
εκδοχών του εαυτού μου

369
00:15:13,554 --> 00:15:14,791
που επίσης κάνει το σωστό

370
00:15:14,791 --> 00:15:16,616
κι άπειρος αριθμός που κάνει το λάθος.

371
00:15:16,616 --> 00:15:18,456
Έτσι οι επιλογές μου δεν έχουν νόημα.

372
00:15:18,456 --> 00:15:21,050
Άρα δεν θέλουμε να ζούμε
σε ιδιαίτερη πραγματικότητα.

373
00:15:21,050 --> 00:15:23,987
Κι όσον αφορά την ξεχωριστή 
πραγματικότητα της ανυπαρξίας,

374
00:15:23,987 --> 00:15:25,554
δεν θα συζητούσαμε κάτι τέτοιο.

375
00:15:25,554 --> 00:15:32,489
Έτσι πιστεύω ότι ζώντας σε μια κοινή 
πραγματικότητα που είναι μέτρια,

376
00:15:32,489 --> 00:15:34,385
έχει καλά και κακά,

377
00:15:34,385 --> 00:15:36,727
και θα μπορούσαμε να κάνουμε
τα καλά περισσότερα

378
00:15:36,727 --> 00:15:38,266
και τα κακά λιγότερα

379
00:15:38,266 --> 00:15:41,157
και αυτό δίνει στη ζωή μας κάποιο σκοπό.

380
00:15:41,157 --> 00:15:42,563
Το σύμπαν είναι παράλογο,

381
00:15:42,563 --> 00:15:44,290
αλλά μπορούμε να έχουμε ένα σκοπό

382
00:15:44,290 --> 00:15:45,380
και αυτό είναι καλό,

383
00:15:45,380 --> 00:15:47,895
και η γενική μετριότητα
της πραγματικότητας

384
00:15:47,895 --> 00:15:50,350
αντηχεί κάπως όμορφα με τη μετριότητα

385
00:15:50,350 --> 00:15:52,812
που όλοι αισθανόμαστε
στην ουσία της ύπαρξης μας.

386
00:15:52,812 --> 00:15:54,446
Ξέρω ότι το αισθάνεστε.

387
00:15:54,446 --> 00:15:55,930
Ξέρω ότι όλοι είστε ξεχωριστοί,

388
00:15:55,930 --> 00:15:57,872
αλλά και κάπως κρυφά μέτριοι,

389
00:15:57,872 --> 00:15:59,261
δεν νομίζετε;

390
00:15:59,261 --> 00:16:00,968
(Γέλια) 
(Χειροκρότημα)

391
00:16:00,968 --> 00:16:04,820
Τέλος πάντων, μπορούμε να πούμε 
ότι αυτό το μυστήριο της ύπαρξης,

392
00:16:04,820 --> 00:16:06,828
είναι απλά ανούσιες θεωρητικολογίες.

393
00:16:06,828 --> 00:16:10,535
Δεν εκπλήσσεστε 
από την ύπαρξη του σύμπαντος

394
00:16:10,535 --> 00:16:12,170
και έχετε καλή παρέα.

395
00:16:12,170 --> 00:16:14,386
Ο Μπέρτραντ Ράσελ είπε,

396
00:16:14,386 --> 00:16:17,921
«Θα πρέπει να πω ότι το σύμπαν είναι 
απλώς εκεί, και αυτό είναι όλο».

397
00:16:17,921 --> 00:16:19,462
Είναι ένα αναμφισβήτητο γεγονός.

398
00:16:19,462 --> 00:16:22,276
Και ο καθηγητής μου στο Κολούμπια, 
ο Σίντνει Μοργκενμπέσερ,

399
00:16:22,276 --> 00:16:23,905
σπουδαίος φαρσέρ της φιλοσοφίας,

400
00:16:23,905 --> 00:16:25,782
όταν του είπα, «Καθηγητά Μοργκενμπέσερ,

401
00:16:25,782 --> 00:16:28,098
γιατί υπάρχει εκεί έξω κάτι 
αντί για τίποτα;»

402
00:16:28,098 --> 00:16:30,518
Μου είπε, «Ε, καλά,
ακόμα και αν δεν υπήρχε τίποτα,

403
00:16:30,518 --> 00:16:32,244
πάλι δεν θα ήσουν ευχαριστημένος.»

404
00:16:32,244 --> 00:16:35,993
Οπότε - (Γέλιο) - εντάξει.

405
00:16:35,993 --> 00:16:38,355
Ώστε δεν εκπλήσσεστε. Δεν με νοιάζει.

406
00:16:38,355 --> 00:16:41,328
Αλλά θα σας πω κάτι για να καταλήξω

407
00:16:41,328 --> 00:16:43,606
και σας εγγυώμαι ότι θα σας εκπλήξει,

408
00:16:43,606 --> 00:16:46,273
επειδή έχει εκπλήξει όλους τους έξυπνους,

409
00:16:46,273 --> 00:16:48,796
υπέροχους ανθρώπους που 
συνάντησα στο συνέδριο TED,

410
00:16:48,796 --> 00:16:50,800
όταν τους το είπα, και είναι το εξής:

411
00:16:50,800 --> 00:16:55,302
Ποτέ στη ζωή μου δεν είχα κινητό τηλέφωνο.

412
00:16:55,302 --> 00:16:57,179
Σας ευχαριστώ.

413
00:16:57,179 --> 00:16:59,289
(Γέλια) 
(Χειροκρότημα)