0:00:00.998,0:00:03.001
Γιατί υπάρχει το σύμπαν;

0:00:03.001,0:00:06.996
Γιατί υπάρχει - Εντάξει, εντάξει. [br](Γέλια)

0:00:06.996,0:00:09.838
Πρόκειται για ένα κοσμικό μυστήριο.[br]Να είστε σοβαροί.

0:00:09.838,0:00:12.864
Γιατί υπάρχει ο κόσμος, [br]γιατί ζούμε σ' αυτόν,

0:00:12.864,0:00:15.293
γιατί υπάρχει κάτι[br]αντί για ένα απόλυτο τίποτα;

0:00:15.293,0:00:19.939
Αυτή είναι η ύψιστη ερώτηση [br]που ρωτάει «γιατί».

0:00:19.939,0:00:22.174
Πρόκειται να μιλήσω[br]για το μυστήριο της ύπαρξης,

0:00:22.174,0:00:23.730
τον γρίφο της ύπαρξης,

0:00:23.730,0:00:26.644
πού βρισκόμαστε τώρα[br]στην αντιμετώπισή του,

0:00:26.644,0:00:28.894
και γιατί θα πρέπει να ενδιαφέρεστε,

0:00:28.894,0:00:30.810
κι ελπίζω πράγματι να ενδιαφέρεστε.

0:00:30.810,0:00:33.636
Ο φιλόσοφος Άρθουρ Σόπενχαουερ είπε ότι

0:00:33.636,0:00:37.416
αυτοί που δεν αναρωτιούνται [br]για τη συγκυρία της ύπαρξής τους,

0:00:37.416,0:00:40.273
για τη συγκυρία της ύπαρξης του κόσμου,

0:00:40.273,0:00:41.936
είναι διανοητικά ανεπαρκείς.

0:00:41.936,0:00:45.883
Είναι λίγο σκληρό αλλά ισχύει. [br](Γέλια)

0:00:45.883,0:00:47.560
Έτσι αυτό έχει ονομαστεί

0:00:47.560,0:00:49.854
το υπέρτατο και φοβερότερο μυστήριο,

0:00:49.854,0:00:52.073
η πιο βαθιά και πιο ευρεία ερώτηση

0:00:52.073,0:00:53.583
που μπορεί να θέσει ο άνθρωπος.

0:00:53.583,0:00:55.297
Προβλημάτισε μεγάλους στοχαστές.

0:00:55.297,0:00:56.611
Ο Λούτβιγκ Βιτγκενστάιν,

0:00:56.611,0:00:59.231
ο μεγαλύτερος ίσως φιλόσοφος [br]του 20ού αιώνα,

0:00:59.231,0:01:01.714
ήταν έκπληκτος [br]με την ίδια την ύπαρξη του κόσμου.

0:01:01.714,0:01:05.718
Έγραψε στο βιβλίο του «Τρακτάτους»,[br]Δήλωση/Θεώρημα 4.66,

0:01:05.718,0:01:07.028
«Το μυστήριο δεν είναι

0:01:07.028,0:01:09.540
το πώς είναι τα πράγματα στον κόσμο,

0:01:09.540,0:01:12.095
αλλά το ότι ο κόσμος υπάρχει».

0:01:12.095,0:01:14.333
Κι αν δε σας αρέσει η χρήση επιγραμμάτων

0:01:14.333,0:01:17.224
από φιλοσόφους,[br]δείτε ένα επίγραμμα επιστήμονα.

0:01:17.224,0:01:18.985
Ο Τζον Άρτσιμπαλντ Γουίλερ,

0:01:18.985,0:01:21.181
απ' τους κορυφαίους φυσικούς [br]του 20ού αιώνα,

0:01:21.181,0:01:22.976
δάσκαλος του Ρίτσαρντ Φάινμαν,

0:01:22.976,0:01:25.636
του επινοητή του όρου «μαύρη τρύπα»,

0:01:25.636,0:01:28.059
είπε: «Θέλω να ξέρω

0:01:28.059,0:01:29.792
γιατί υπάρχει το κβάντο,

0:01:29.792,0:01:32.936
γιατί δημιουργήθηκε το σύμπαν,[br]γιατί η ύπαρξη;»

0:01:32.936,0:01:34.885
Και ο φίλος μου Μάρτιν Άμις -

0:01:34.885,0:01:37.612
συγγνώμη που θα αναφέρω[br]πολλούς επωνύμους στην ομιλία μου,

0:01:37.612,0:01:38.987
θα το υποστείτε -

0:01:38.987,0:01:43.963
ο αγαπημένος μου φίλος Μάρτιν Άμις [br]είπε κάποτε

0:01:43.963,0:01:47.183
ότι απέχουμε πέντε Αϊνστάιν[br]από το να απαντήσουμε

0:01:47.183,0:01:49.219
το μυστήριο της δημιουργίας του σύμπαντος.

0:01:49.219,0:01:51.340
Και δεν αμφιβάλλω[br]πως υπάρχουν πέντε Αϊνστάιν

0:01:51.340,0:01:52.997
μέσα στο κοινό απόψε.

0:01:52.997,0:01:54.770
Κανένας Αϊνστάιν; Σηκώστε χέρια.

0:01:54.770,0:01:56.052
Κανένας Αϊνστάιν; Εντάξει.

0:01:56.052,0:02:00.044
Έτσι αυτή η ερώτηση, [br]γιατί υπάρχει κάτι αντί για τίποτα,

0:02:00.044,0:02:01.532
αυτή η υπέρτατη ερώτηση

0:02:01.532,0:02:04.552
τέθηκε αρκετά αργά [br]στην ιστορία της διανόησης.

0:02:04.552,0:02:07.031
Ήταν προς το τέλος του 17ου αιώνα,

0:02:07.031,0:02:09.993
που ο φιλόσοφος Λάιμπνιτς την έθεσε,

0:02:09.993,0:02:11.736
πολύ έξυπνος άνθρωπος ο Λάιμπνιτς,

0:02:11.736,0:02:13.544
που επινόησε τον λογισμό

0:02:13.544,0:02:16.290
ανεξάρτητα από τον Ισαάκ Νεύτωνα,[br]σχεδόν την ίδια περίοδο,

0:02:16.290,0:02:19.662
αλλά για τον Λάιμπνιτς, που ρωτούσε[br]γιατί υπάρχει κάτι αντί για τίποτα,

0:02:19.662,0:02:21.535
αυτό δεν ήταν μεγάλο μυστήριο.

0:02:21.535,0:02:25.071
Είτε ήταν, είτε παρίστανε ότι ήταν[br]ένας Ορθόδοξος Χριστιανός

0:02:25.071,0:02:26.687
στη μεταφυσική του τοποθέτηση,

0:02:26.687,0:02:29.702
και είπε ότι είναι ξεκάθαρο [br]γιατί υπάρχει ο κόσμος:

0:02:29.702,0:02:32.164
επειδή τον δημιούργησε ο Θεός.

0:02:32.164,0:02:35.449
Και, πράγματι, ο Θεός δημιούργησε [br]από το απόλυτο τίποτα.

0:02:35.449,0:02:37.090
Τόσο ισχυρός είναι ο Θεός.

0:02:37.090,0:02:40.422
Δεν χρειάζεται προϋπάρχοντα υλικά[br]για να φτιάξει έναν κόσμο.

0:02:40.422,0:02:42.812
Μπορεί να τον δημιουργήσει[br]από το απόλυτο κενό,

0:02:42.812,0:02:44.236
δημιουργία εκ του μηδενός.

0:02:44.236,0:02:45.181
Παρεμπιπτόντως,

0:02:45.181,0:02:47.870
αυτό πιστεύουν σήμερα [br]οι περισσότεροι Αμερικάνοι.

0:02:47.870,0:02:50.064
Για αυτούς δεν υφίσταται[br]μυστήριο της ύπαρξης.

0:02:50.064,0:02:51.302
Το έφτιαξε ο Θεός.

0:02:51.302,0:02:53.888
Ας το βάλουμε λοιπόν σε μια εξίσωση,

0:02:53.888,0:02:56.445
δεν έχω διαφάνειες [br]οπότε θα παραστήσω τα μέσα μου,

0:02:56.445,0:02:58.240
έτσι χρησιμοποιήστε την φαντασία σας.

0:02:58.240,0:03:03.804
Άρα είναι Θεός + τίποτα = ο κόσμος.

0:03:03.804,0:03:07.118
Εντάξει; Αυτή είναι λοιπόν η εξίσωση.

0:03:07.118,0:03:08.851
Και ίσως να μην πιστεύετε στον Θεό.

0:03:08.851,0:03:10.681
Ίσως είστε ένας επιστημονικός άθεος

0:03:10.681,0:03:14.015
ή ένας μη επιστημονικός άθεος, [br]και δεν πιστεύετε στον Θεό,

0:03:14.015,0:03:15.433
και δεν σας ικανοποιεί αυτό.

0:03:15.433,0:03:18.137
Παρεμπιπτόντως, ακόμα και αν έχουμε [br]αυτή την εξίσωση,

0:03:18.137,0:03:20.039
Θεός + τίποτα = ο κόσμος,

0:03:20.039,0:03:21.725
υπάρχει ήδη ένα πρόβλημα.

0:03:21.725,0:03:24.759
Γιατί υπάρχει ο Θεός;

0:03:24.759,0:03:26.642
O Θεός δεν υπάρχει βάσει λογικής

0:03:26.642,0:03:28.775
εκτός αν πιστεύετε[br]στο οντολογικό επιχείρημα,

0:03:28.775,0:03:31.302
κι ελπίζω πως όχι,[br]διότι δεν είναι καλό επιχείρημα.

0:03:31.302,0:03:34.263
Άρα είναι πιθανό, αν υπάρχει Θεός,

0:03:34.263,0:03:37.413
ότι αναρωτιέται, [br]είμαι αιώνιος, είμαι παντοδύναμος,

0:03:37.413,0:03:39.843
αλλά από πού προήλθα;

0:03:39.843,0:03:42.013
(Γέλια)

0:03:42.013,0:03:43.432
Πόθεν προήλθα;

0:03:43.432,0:03:46.640
Ο Θεός χρησιμοποιεί πιο επίσημη γλώσσα.

0:03:46.640,0:03:48.629
(Γέλια)

0:03:48.629,0:03:51.677
Και έτσι μια θεωρία είναι[br]ότι ο Θεός είχε βαρεθεί τόσο πολύ

0:03:51.677,0:03:53.696
να αναλογίζεται τον γρίφο της ύπαρξης Του

0:03:53.696,0:03:56.388
που έφτιαξε τον κόσμο για να ξεχαστεί.

0:03:56.388,0:03:58.160
Τέλος πάντων, ας ξεχάσουμε τον Θεό.

0:03:58.160,0:03:59.857
Χωρίς τον Θεό στην εξίσωση έχουμε

0:03:59.857,0:04:02.980
_________ + τίποτα = ο κόσμος.

0:04:02.980,0:04:04.631
Βέβαια, αν είστε Βουδιστής,

0:04:04.631,0:04:06.505
ίσως θέλετε να σταματήσετε εδώ ακριβώς,

0:04:06.505,0:04:08.474
επειδή βασικά αυτό που έχετε είναι

0:04:08.474,0:04:09.750
τίποτα = ο κόσμος,

0:04:09.750,0:04:11.983
και η συμμετρία της ταυτότητας συνεπάγεται

0:04:11.983,0:04:13.728
ο κόσμος = τίποτα. Εντάξει;

0:04:13.728,0:04:16.337
Και για έναν Βουδιστή[br]ο κόσμος είναι ένα μεγάλο τίποτα.

0:04:16.337,0:04:19.443
Είναι απλά ένα μεγάλο κοσμικό κενό.

0:04:19.443,0:04:21.995
Και πιστεύουμε [br]ότι υπάρχουν πολλά εκεί έξω

0:04:21.995,0:04:24.560
αλλά μόνο επειδή είμαστε υπόδουλοι [br]των επιθυμιών μας.

0:04:24.560,0:04:27.271
Αν αφήσουμε τις επιθυμίες μας κατά μέρος,

0:04:27.271,0:04:30.151
θα δούμε τον κόσμο όπως πραγματικά είναι,

0:04:30.151,0:04:31.991
ένα κενό, μια ανυπαρξία,

0:04:31.991,0:04:34.313
και θα βυθιστούμε[br]σε μια ευτυχισμένη νιρβάνα

0:04:34.313,0:04:37.246
η οποία έχει οριστεί [br]ως το να έχουμε τόση μόνο ζωή

0:04:37.246,0:04:39.454
ώστε να απολαύσουμε τον θάνατο. [br](Γέλια)

0:04:39.454,0:04:41.573
Αυτός είναι ο βουδιστικός τρόπος σκέψης.

0:04:41.573,0:04:44.832
Αλλά είμαι κάτοικος της Δύσης[br]και με απασχολεί ακόμα

0:04:44.832,0:04:46.815
ο γρίφος της ύπαρξης, για αυτό έχω

0:04:46.815,0:04:48.423
_________ + ---

0:04:48.423,0:04:50.581
πρόκειται να σοβαρέψει σε λίγο, για αυτό -

0:04:50.581,0:04:53.497
_________ + τίποτα = ο κόσμος.

0:04:53.497,0:04:54.890
Τι θα βάλουμε στο κενό;

0:04:54.890,0:04:56.678
Τι λέτε για την επιστήμη;

0:04:56.678,0:05:00.229
Η επιστήμη είναι ο καλύτερός μας οδηγός[br]στη φύση της πραγματικότητας,

0:05:00.229,0:05:03.244
και η πιο θεμελιώδης επιστήμη [br]είναι η φυσική.

0:05:03.244,0:05:06.214
Αυτή μας λέει ποια όντως είναι [br]η γυμνή πραγματικότητα,

0:05:06.214,0:05:08.840
αυτή αποκαλύπτει αυτό που ονομάζω ΑΚΑΕΤΣ,

0:05:08.840,0:05:11.830
το Αληθινό Και Απόλυτο Εξάρτημα [br]Του Σύμπαντος.

0:05:11.830,0:05:14.482
Ίσως λοιπόν η φυσική [br]μπορεί να καλύψει αυτό το κενό

0:05:14.482,0:05:19.544
και, πράγματι, μέχρι το τέλος του 1960 [br]ή γύρω στο 1970,

0:05:19.544,0:05:23.207
οι φυσικοί φαίνεται πως έδιναν

0:05:23.207,0:05:25.467
μια καθαρά επιστημονική εξήγηση

0:05:25.467,0:05:29.322
στο πώς ένα σύμπαν σαν το δικό μας [br]έκανε την εμφάνιση του

0:05:29.322,0:05:31.201
μέσα από την απόλυτη ανυπαρξία,

0:05:31.201,0:05:34.121
μια κβαντική διακύμανση [br]προερχόμενη από το κενό.

0:05:34.121,0:05:36.449
Ο Στίβεν Χόκινγκ είναι[br]ένας από τους φυσικούς,

0:05:36.449,0:05:38.645
πιο πρόσφατα ο Άλεξ Βιλένκιν,

0:05:38.645,0:05:40.378
κι αυτό το θέμα έγινε ευρέως γνωστό

0:05:40.378,0:05:42.571
από έναν άλλον σπουδαίο φυσικό [br]και φίλο μου,

0:05:42.571,0:05:45.103
τον Λόρενς Κράους που έγραψε ένα βιβλίο

0:05:45.103,0:05:47.229
με τον τίτλο «Ένα Σύμπαν από το Τίποτε»

0:05:47.229,0:05:49.445
και πιστεύει ότι έχει δώσει -

0:05:49.445,0:05:51.666
ο οποίος είναι στρατευμένος[br]υπέρ της αθεΐας,

0:05:51.666,0:05:53.400
οπότε έχει αποκλείσει τον Θεό.

0:05:53.400,0:05:55.451
Οι νόμοι της θεωρίας του κβαντικού πεδίου,

0:05:55.451,0:05:56.732
η πλέον σύγχρονη φυσική,

0:05:56.732,0:05:58.980
μπορεί να δείξει πώς[br]από την απόλυτη ανυπαρξία,

0:05:58.980,0:06:00.975
χωρίς χώρο, χρόνο, υλικά, τίποτα,

0:06:00.975,0:06:04.420
ένα μικρό ψήγμα ανυπόστατου τίποτα

0:06:04.420,0:06:06.343
μπορεί να μεταβληθεί σε ύπαρξη,

0:06:06.343,0:06:08.375
και μετά, μέσω του θαύματος της εμφύσησης,

0:06:08.375,0:06:11.460
να αναπτυχθεί ξαφνικά σε αυτόν [br]τον τεράστιο και πολύχρωμο κόσμο

0:06:11.460,0:06:13.215
που βλέπουμε γύρω μας.

0:06:13.215,0:06:16.769
Εντάξει, πρόκειται για ένα πραγματικά [br]εφευρετικό σενάριο.

0:06:16.769,0:06:19.537
Είναι πολύ υποθετικό. Συναρπαστικό.

0:06:19.537,0:06:21.865
Αλλά έχω ένα μεγάλο πρόβλημα με αυτό,

0:06:21.865,0:06:23.580
το οποίο είναι:

0:06:23.580,0:06:25.221
Είναι μια ψευδοθρησκευτική άποψη.

0:06:25.221,0:06:27.217
Βέβαια ο Λόρενς πιστεύει ότι είναι άθεος,

0:06:27.217,0:06:29.965
αλλά είναι ακόμη δέσμιος[br]μιας θρησκευτικής κοσμοθεωρίας.

0:06:29.965,0:06:34.734
Αντιλαμβάνεται τους νόμους της φυσικής [br]σαν να είναι θεϊκές εντολές.

0:06:34.734,0:06:36.784
Οι νόμοι της θεωρίας του κβαντικού πεδίου

0:06:36.784,0:06:39.395
είναι για αυτόν σαν την εντολή: [br]«Γεννηθήτω φως».

0:06:39.395,0:06:43.834
Οι νόμοι έχουν ένα είδος [br]οντολογικής δύναμης ή ισχύος

0:06:43.834,0:06:45.941
που μπορούν να διαμορφώσουν την άβυσσο,

0:06:45.941,0:06:47.781
που κυοφορεί την ύπαρξη.

0:06:47.781,0:06:50.688
Μπορούν να δημιουργήσουν [br]έναν κόσμο από το τίποτα.

0:06:50.688,0:06:52.635
Αλλά είναι μια πολύ απλοϊκή άποψη

0:06:52.635,0:06:54.108
περί των φυσικών νόμων, σωστά;

0:06:54.108,0:06:57.363
Γνωρίζουμε ότι οι νόμοι της φυσικής[br]είναι στην πραγματικότητα

0:06:57.363,0:07:00.407
γενικευμένες περιγραφές [br]σχεδίων και κανονικοτήτων

0:07:00.407,0:07:01.612
στον κόσμο.

0:07:01.612,0:07:03.985
Δεν υπάρχουν έξω από τον κόσμο.

0:07:03.985,0:07:05.965
Δεν έχουν οντικό σύννεφο από μόνοι τους.

0:07:05.965,0:07:07.960
Δεν μπορούν να δημιουργήσουν έναν κόσμο

0:07:07.960,0:07:09.278
από το τίποτα.

0:07:09.278,0:07:10.809
Είναι μια πολύ ξεπερασμένη άποψη

0:07:10.809,0:07:12.993
του τι είναι ένας επιστημονικός νόμος.

0:07:12.993,0:07:14.988
Και αν δεν με πιστεύετε σε αυτό,

0:07:14.988,0:07:16.790
ακούστε τον Στίβεν Χόκινγκ,

0:07:16.790,0:07:20.825
που και ο ίδιος πρότεινε [br]ένα μοντέλο του κόσμου

0:07:20.825,0:07:21.901
που ήταν αυτοδύναμο,

0:07:21.901,0:07:25.539
δεν απαιτούσε καμία εξωτερική αιτία, [br]κανέναν δημιουργό,

0:07:25.539,0:07:27.247
και μετά από αυτή την πρόταση του,

0:07:27.247,0:07:29.781
ο Χόκινγκ παραδέχτηκε ότι ακόμα[br]ήταν προβληματισμένος.

0:07:29.781,0:07:32.993
Είπε ότι αυτό το μοντέλο [br]αποτελείται μόνο από εξισώσεις.

0:07:32.993,0:07:35.852
Τι δίνει πνοή σε αυτές τις εξισώσεις

0:07:35.852,0:07:38.694
και δημιουργεί έναν κόσμο [br]που αυτές θα περιγράψουν;

0:07:38.694,0:07:40.027
Προβληματίστηκε με αυτό,

0:07:40.027,0:07:43.712
άρα οι εξισώσεις δεν μπορούν [br]να λειτουργήσουν από μόνες τους,

0:07:43.712,0:07:45.850
δεν μπορούν να λύσουν [br]τον γρίφο της ύπαρξης.

0:07:45.850,0:07:48.763
Αλλά ακόμα κι αν οι νόμοι της φυσικής[br]μπορούσαν να το κάνουν,

0:07:48.763,0:07:50.586
γιατί να είναι οι συγκεκριμένοι νόμοι;

0:07:50.586,0:07:52.250
Γιατί η θεωρία του κβαντικού πεδίου

0:07:52.250,0:07:53.450
που περιγράφει ένα σύμπαν

0:07:53.450,0:07:55.899
με ορισμένο αριθμό δυνάμεων,[br]σωματιδίων και λοιπά;

0:07:55.899,0:07:58.190
Γιατί όχι ένα τελείως[br]διαφορετικό σύνολο κανόνων;

0:07:58.190,0:08:01.478
Υπάρχουν πάρα πολλά μαθηματικά [br]σταθερά σύνολα κανόνων.

0:08:01.478,0:08:04.627
Γιατί όχι χωρίς νόμους; [br]Γιατί όχι καθαρή ανυπαρξία;

0:08:04.627,0:08:07.089
Άρα είναι ένα πρόβλημα, [br]είτε το πιστεύετε είτε όχι,

0:08:07.089,0:08:09.647
που απασχολεί αρκετά[br]τους φυσικούς που το εξετάζουν,

0:08:09.647,0:08:12.755
και σε αυτό το σημείο [br]στρέφονται στο μεταφυσικό,

0:08:12.755,0:08:14.800
και λένε ότι ίσως το σύνολο των νόμων

0:08:14.800,0:08:16.217
που περιγράφει το σύμπαν μας,

0:08:16.217,0:08:17.932
ένα απλά ένα από πολλά σύνολα νόμων

0:08:17.932,0:08:20.038
και περιγράφει ένα μέρος[br]της πραγματικότητας,

0:08:20.038,0:08:22.064
αλλά ίσως κάθε σταθερό σύνολο νόμων

0:08:22.064,0:08:24.900
περιγράφει ένα διαφορετικό [br]κομμάτι της πραγματικότητας,

0:08:24.900,0:08:28.273
και στην πραγματικότητα[br]όλοι οι πιθανοί φυσικοί κόσμοι

0:08:28.273,0:08:30.794
όντως υπάρχουν και είναι όλοι εκεί έξω.

0:08:30.794,0:08:33.237
Βλέπουμε μόνο ένα μικρό μέρος [br]της πραγματικότητας

0:08:33.237,0:08:35.780
που περιγράφεται από τους νόμους[br]του κβαντικού πεδίου,

0:08:35.780,0:08:37.782
αλλά υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί κόσμοι,

0:08:37.782,0:08:39.148
κομμάτια της πραγματικότητας

0:08:39.148,0:08:41.235
που περιγράφονται[br]από διαφορετικές θεωρίες

0:08:41.235,0:08:44.251
που διαφέρουν από τις δικές μας[br]με τρόπους που δεν φανταζόμαστε,

0:08:44.251,0:08:47.996
που είναι ασύλληπτα εξωτικοί.

0:08:47.996,0:08:49.493
Ο Στήβεν Γουάϊνμπεργκ,

0:08:49.493,0:08:52.174
ο πατέρας του πρότυπου μοντέλου[br]της μοριακής φυσικής,

0:08:52.174,0:08:55.000
έχει στην ουσία και ο ίδιος [br]φλερτάρει με την ιδέα

0:08:55.000,0:08:59.243
ότι όλες οι πιθανές πραγματικότητες [br]όντως υπάρχουν.

0:08:59.243,0:09:02.332
Επίσης, ένας νεότερος φυσικός, [br]ο Μαξ Τέγκμαρκ,

0:09:02.332,0:09:06.708
που πιστεύει ότι υπάρχουν [br]όλες οι μαθηματικές δομές,

0:09:06.708,0:09:08.845
και η μαθηματική ύπαρξη είναι το ίδιο

0:09:08.845,0:09:10.612
με τη φυσική ύπαρξη,

0:09:10.612,0:09:12.930
έχουμε λοιπόν αυτό[br]το τεράστια πλούσιο πολυσύμπαν

0:09:12.930,0:09:16.371
που περικλείει κάθε λογική πιθανότητα.

0:09:16.371,0:09:19.881
Τώρα, παίρνοντας αυτή τη μεταφυσική λύση,

0:09:19.881,0:09:22.153
αυτοί οι φυσικοί και φιλόσοφοι

0:09:22.153,0:09:24.675
βασικά προσεγγίζουν μια πολύ παλιά ιδέα

0:09:24.675,0:09:26.132
που αποδίδεται στον Πλάτωνα.

0:09:26.132,0:09:29.330
Είναι η αρχή της πληρότητας ή γονιμότητας,

0:09:29.330,0:09:31.243
ή η μεγάλη αλυσίδα της ύπαρξης,

0:09:31.243,0:09:35.110
ότι η πραγματικότητα είναι όντως [br]όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη.

0:09:35.110,0:09:37.231
Αποστασιοποιείται από την ανυπαρξία

0:09:37.231,0:09:39.706
όσο περισσότερο γίνεται.

0:09:39.706,0:09:42.200
Άρα έχουμε δύο άκρα αντίθετα.

0:09:42.200,0:09:45.499
Έχουμε από τη μια πλευρά [br]την απόλυτη ανυπαρξία,

0:09:45.499,0:09:47.997
και αυτή την οπτική της πραγματικότητας

0:09:47.997,0:09:51.180
που περικλείει κάθε κόσμο [br]που μπορούμε να αντιληφθούμε

0:09:51.180,0:09:53.909
στον αντίθετο άκρο: την πιο [br]πλήρως πιθανή πραγματικότητα,

0:09:53.909,0:09:56.802
την ανυπαρξία, την απλούστερη [br]πιθανή πραγματικότητα.

0:09:56.802,0:09:59.681
Τι βρίσκεται όμως [br]ανάμεσα σε αυτά τα δύο άκρα;

0:09:59.681,0:10:01.708
Κάθε είδους ενδιάμεσες πραγματικότητες

0:10:01.708,0:10:04.655
που περιλαμβάνουν κάποια πράγματα [br]και αποκλείουν κάποια άλλα.

0:10:04.655,0:10:06.791
Μια από τις ενδιάμεσες πραγματικότητες

0:10:06.791,0:10:11.946
είναι, ας πούμε, η πιο καλαίσθητη[br]μαθηματικά πραγματικότητα,

0:10:11.946,0:10:13.621
που αποκλείει τα άχαρα κομμάτια,

0:10:13.621,0:10:16.267
τις άσχημες ασυμμετρίες και πάει λέγοντας.

0:10:16.267,0:10:18.593
Υπάρχουν βέβαια κάποιοι φυσικοί

0:10:18.593,0:10:22.227
που θα σας πουν ότι όντως ζούμε [br]στην πιο καλαίσθητη πραγματικότητα.

0:10:22.227,0:10:25.174
Νομίζω ότι ο Μπράιαν Γκριν [br]βρίσκεται στο κοινό,

0:10:25.174,0:10:28.587
και έχει γράψει ένα βιβλίο με τίτλο: [br]«Το Κομψό Σύμπαν».

0:10:28.587,0:10:30.658
Ισχυρίζεται ότι το σύμπαν στο οποίο ζούμε

0:10:30.658,0:10:32.767
είναι καλαίσθητο από μαθηματικής απόψεως.

0:10:32.767,0:10:34.450
Μην τον πιστεύετε. [br](Γέλια)

0:10:34.450,0:10:37.537
Είναι ευσεβής πόθος, μακάρι να ίσχυε,

0:10:37.537,0:10:39.610
αλλά νομίζω ότι [br]πριν λίγο καιρό παραδέχτηκε

0:10:39.610,0:10:42.264
πως πρόκειται για ένα άσχημο σύμπαν.

0:10:42.264,0:10:43.890
Είναι βλακωδώς κατασκευασμένο,

0:10:43.890,0:10:47.144
έχει υπερβολικά πολλές[br]αυθαίρετες σταθερές σύζευξης

0:10:47.144,0:10:48.810
και αναλογίες μάζας

0:10:48.810,0:10:51.588
και περιττές οικογένειες [br]στοιχειωδών σωματιδίων,

0:10:51.588,0:10:53.986
και τι στο καλό είναι η σκοτεινή ενέργεια;

0:10:53.986,0:10:57.135
Είναι μια δυσλειτουργική θεώρηση.

0:10:57.135,0:11:00.208
Δεν είναι ένα καλαίσθητο σύμπαν. [br](Γέλια)

0:11:00.958,0:11:04.021
Υπάρχει βέβαια και ο καλύτερος [br]από όλους τους πιθανούς κόσμους

0:11:04.021,0:11:05.471
από ηθικής πλευράς.

0:11:05.471,0:11:07.420
Καλό θα ήταν να σοβαρευτείτε τώρα,

0:11:07.420,0:11:09.845
καθώς ένας κόσμος [br]στον οποίο συνειδητά πλάσματα

0:11:09.845,0:11:11.465
δεν υποφέρουν άσκοπα,

0:11:11.465,0:11:13.334
στον οποίο δεν υπάρχουν πράγματα όπως

0:11:13.334,0:11:15.549
ο παιδικός καρκίνος ή το Ολοκαύτωμα.

0:11:15.549,0:11:16.800
Είναι μια ηθική σύλληψη.

0:11:16.800,0:11:18.465
Τέλος πάντων, μεταξύ ανυπαρξίας

0:11:18.465,0:11:20.428
και πληρέστερης πιθανής πραγματικότητας,

0:11:20.428,0:11:22.043
υπάρχουν ειδικές πραγματικότητες.

0:11:22.043,0:11:24.323
Η ανυπαρξία είναι ιδιαίτερη. [br]Είναι η πιο απλή.

0:11:24.323,0:11:27.833
Μετά έχουμε την πιο καλαίσθητη [br]πιθανή πραγματικότητα.

0:11:27.833,0:11:29.197
Είναι κάτι ιδιαίτερο.

0:11:29.197,0:11:31.849
Η πληρέστερη πιθανή πραγματικότητα[br]είναι κάτι ιδιαίτερο.

0:11:31.849,0:11:33.365
Αλλά τι ξεχνάμε;

0:11:33.365,0:11:36.101
Υπάρχουν και οι ευτελείς,

0:11:36.101,0:11:37.856
κοινές πραγματικότητες

0:11:37.856,0:11:40.477
που δεν είναι [br]σε καμία περίπτωση ιδιαίτερες,

0:11:40.477,0:11:42.029
είναι κάπως τυχαίες.

0:11:42.029,0:11:44.756
Απέχουν απείρως από την ανυπαρξία,

0:11:44.756,0:11:48.682
αλλά δεν φτάνουν με τίποτα[br]την πλήρη ολοκλήρωση.

0:11:48.682,0:11:51.202
Είναι ένας συνδυασμός χάους και τάξης,

0:11:51.202,0:11:55.100
μαθηματικής καλαισθησίας και ασχήμιας.

0:11:55.100,0:11:57.185
Θα περιέγραφα αυτές τις πραγματικότητες

0:11:57.185,0:12:01.312
ως ένα απέραντο, [br]μέτριας ποιότητας, ατελές χάλι,

0:12:01.312,0:12:04.692
μια γενικόλογη πραγματικότητα, [br]ένα είδος κοσμικής προχειρότητας.

0:12:04.692,0:12:06.876
Και αυτές οι πραγματικότητες,

0:12:06.876,0:12:09.142
υπάρχει κάποια θεότητα[br]σε κάποια από αυτές;

0:12:09.142,0:12:11.553
Ίσως, αλλά η θεότητα δεν είναι τέλεια

0:12:11.553,0:12:13.889
όπως αυτή των Ιουδαιο-Χριστιανών.

0:12:13.889,0:12:17.196
Αυτή η θεότητα δεν είναι [br]ούτε πανάγαθη ούτε παντοδύναμη.

0:12:17.196,0:12:20.527
Μπορεί, αντιθέτως, να είναι [br]100 τοις εκατό κακόβουλη

0:12:20.527,0:12:22.630
αλλά μόνο 80 τοις [br]εκατό αποτελεσματική,

0:12:22.630,0:12:28.767
το οποίο απεικονίζει λίγο ή πολύ [br]τον κόσμο γύρω μας. (Γέλια)

0:12:28.767,0:12:30.919
Έτσι θα ήθελα να προτείνω

0:12:30.919,0:12:33.335
ότι η λύση στο μυστήριο της ύπαρξης

0:12:33.335,0:12:37.425
είναι ότι η πραγματικότητα [br]στην οποία ζούμε

0:12:37.425,0:12:39.481
είναι μία από τις κοινές πραγματικότητες.

0:12:39.481,0:12:42.136
Η πραγματικότητα [br]πρέπει να καταλήγει κάπου.

0:12:42.136,0:12:44.206
Μπορεί να καταλήγει [br]στο να είναι ένα τίποτα

0:12:44.206,0:12:47.887
ή τα πάντα ή κάτι ενδιάμεσο.

0:12:47.887,0:12:51.578
Έχει λοιπόν κάποιο ξεχωριστό στοιχείο,

0:12:51.578,0:12:53.618
είναι δηλαδή πραγματικά[br]καλαίσθητη ή πλήρης

0:12:53.618,0:12:55.376
ή πραγματικά απλή, όπως η ανυπαρξία,

0:12:55.376,0:12:57.177
αυτό θα απαιτούσε μια εξήγηση.

0:12:57.177,0:13:00.336
Αλλά εάν είναι μια από αυτές τις τυχαίες,[br]κοινές πραγματικότητες,

0:13:00.336,0:13:02.486
δεν υπάρχει περαιτέρω εξήγηση.

0:13:02.486,0:13:03.790
Και πράγματι, θα έλεγα

0:13:03.790,0:13:06.200
ότι αυτή είναι η πραγματικότητα [br]στην οποία ζούμε.

0:13:06.200,0:13:08.107
Αυτό μας λέει η επιστήμη.

0:13:08.107,0:13:09.438
Στην αρχή της εβδομάδας,

0:13:09.438,0:13:12.554
πήραμε την συναρπαστική πληροφορία ότι

0:13:12.554,0:13:14.633
η θεωρία της εμφύσησης,

0:13:14.633,0:13:19.663
που προβλέπει μια μεγάλη, άπειρη, [br]άτακτη, αυθαίρετη, άσκοπη πραγματικότητα,

0:13:19.663,0:13:23.488
είναι σαν μια μεγάλη αφρίζουσα σαμπάνια

0:13:23.488,0:13:26.172
που αναβλύζει ατελείωτα από ένα μπουκάλι,

0:13:26.172,0:13:28.264
ένα τεράστιο σύμπαν, κυρίως άγονη γη

0:13:28.264,0:13:32.530
με μικρούς θύλακες γοητείας [br]και τάξης και ειρήνης,

0:13:32.530,0:13:34.895
έχει επιβεβαιωθεί,

0:13:34.895,0:13:37.797
αυτό το σενάριο της εμφύσησης, [br]από τις παρατηρήσεις

0:13:37.797,0:13:39.980
που έγιναν με ραδιοτηλεσκόπια [br]στην Ανταρκτική

0:13:39.980,0:13:42.713
που εξέτασαν τα χαρακτηριστικά [br]των βαρυτικών κυμάτων

0:13:42.713,0:13:44.577
ακριβώς πριν τη Μεγάλη Έκρηξη.

0:13:44.577,0:13:46.482
Είμαι σίγουρος ότι όλοι το γνωρίζετε.

0:13:46.482,0:13:49.306
Έτσι τέλος πάντων, πιστεύω [br]ότι υπάρχει κάποια απόδειξη

0:13:49.306,0:13:52.793
για το γενονός ότι έχουμε καταλήξει [br]σε αυτή την πραγματικότητα.

0:13:52.793,0:13:55.200
Τώρα βέβαια, [br]γιατί θα έπρεπε να σας νοιάζει;

0:13:55.200,0:13:57.136
Καλώς - (Γέλιο) -

0:13:57.136,0:14:00.450
η ερώτηση, «Γιατί υπάρχει ο κόσμος;»

0:14:00.450,0:14:01.689
είναι η κοσμική ερώτηση,

0:14:01.689,0:14:03.693
που μοιάζει με μια πιο προσωπική ερώτηση:

0:14:03.693,0:14:06.776
Γιατί υπάρχω; Γιατί υπάρχεις;

0:14:06.776,0:14:10.376
ξέρετε, η ύπαρξη μας θα έμοιαζε [br]να είναι απίστευτα απίθανη,

0:14:10.376,0:14:14.695
επειδή υπάρχει ένας τεράστιος [br]αριθμός γενετικά πιθανών ανθρώπων,

0:14:14.695,0:14:15.799
αν τον υπολογίσετε

0:14:15.799,0:14:19.011
από τον αριθμό των γονιδίων[br]και των αλληλόμορφων γονιδίων κ.λπ.

0:14:19.011,0:14:20.947
ένας πρόχειρος υπολογισμός θα σας πει

0:14:20.947,0:14:22.892
ότι υπάρχουν περίπου 10 στην 10.000τη

0:14:22.892,0:14:24.552
πιθανοί άνθρωποι, γενετικά.

0:14:24.552,0:14:28.020
Είναι ανάμεσα στο 10 στην 100τη και στο [br]10 στην δύναμη του 10 στην 100τη.

0:14:28.020,0:14:30.596
Κι ο αριθμός των ανθρώπων που [br]έχουν πραγματικά υπάρξει

0:14:30.596,0:14:32.130
είναι 100 δις, ίσως 50 δις,

0:14:32.130,0:14:33.415
ένα απειροελάχιστο κλάσμα,

0:14:33.415,0:14:36.125
άρα όλοι έχουμε κερδίσει[br]το καταπληκτικό κοσμικό λαχείο.

0:14:36.125,0:14:38.244
Είμαστε εδώ. Εντάξει.

0:14:38.244,0:14:40.985
Σε τι είδους πραγματικότητα [br]θέλουμε λοιπόν να ζούμε;

0:14:40.985,0:14:43.565
Θέλουμε να ζούμε σε μια [br]ξεχωριστή πραγματικότητα;

0:14:43.565,0:14:47.644
Τι κι αν ζούσαμε στην πιο [br]καλαίσθητη πιθανή πραγματικότητα;

0:14:47.644,0:14:50.053
Φανταστείτε την υπαρξιακή πίεση [br]που θα δεχόμασταν

0:14:50.053,0:14:51.992
για να είμαστε ανάλογα καλαίσθητοι,

0:14:51.992,0:14:53.858
να μην αποτύχουμε στις προσδοκίες της.

0:14:53.858,0:14:56.939
Και αν ζούσαμε στην πιο [br]ολοκληρωμένη πιθανή πραγματικότητα;

0:14:56.939,0:14:58.950
Τότε η ύπαρξη μας θα ήταν εγγυημένη,

0:14:58.950,0:15:00.498
επειδή κάθε πιθανό πράγμα

0:15:00.498,0:15:02.194
υπάρχει σε αυτή την πραγματικότητα,

0:15:02.194,0:15:04.255
αλλά οι επιλογές μας δεν θα είχαν νόημα.

0:15:04.255,0:15:07.250
Αν πραγματικά ζορίζομαι ηθικά [br]και αγωνίζομαι

0:15:07.250,0:15:09.330
και αποφασίζω να κάνω το σωστό,

0:15:09.330,0:15:10.525
τι διαφορά έχει,

0:15:10.525,0:15:12.380
αφού υπάρχει ένας άπειρος αριθμός

0:15:12.380,0:15:13.554
εκδοχών του εαυτού μου

0:15:13.554,0:15:14.791
που επίσης κάνει το σωστό

0:15:14.791,0:15:16.616
κι άπειρος αριθμός που κάνει το λάθος.

0:15:16.616,0:15:18.456
Έτσι οι επιλογές μου δεν έχουν νόημα.

0:15:18.456,0:15:21.050
Άρα δεν θέλουμε να ζούμε[br]σε ιδιαίτερη πραγματικότητα.

0:15:21.050,0:15:23.987
Κι όσον αφορά την ξεχωριστή [br]πραγματικότητα της ανυπαρξίας,

0:15:23.987,0:15:25.554
δεν θα συζητούσαμε κάτι τέτοιο.

0:15:25.554,0:15:32.489
Έτσι πιστεύω ότι ζώντας σε μια κοινή [br]πραγματικότητα που είναι μέτρια,

0:15:32.489,0:15:34.385
έχει καλά και κακά,

0:15:34.385,0:15:36.727
και θα μπορούσαμε να κάνουμε[br]τα καλά περισσότερα

0:15:36.727,0:15:38.266
και τα κακά λιγότερα

0:15:38.266,0:15:41.157
και αυτό δίνει στη ζωή μας κάποιο σκοπό.

0:15:41.157,0:15:42.563
Το σύμπαν είναι παράλογο,

0:15:42.563,0:15:44.290
αλλά μπορούμε να έχουμε ένα σκοπό

0:15:44.290,0:15:45.380
και αυτό είναι καλό,

0:15:45.380,0:15:47.895
και η γενική μετριότητα[br]της πραγματικότητας

0:15:47.895,0:15:50.350
αντηχεί κάπως όμορφα με τη μετριότητα

0:15:50.350,0:15:52.812
που όλοι αισθανόμαστε[br]στην ουσία της ύπαρξης μας.

0:15:52.812,0:15:54.446
Ξέρω ότι το αισθάνεστε.

0:15:54.446,0:15:55.930
Ξέρω ότι όλοι είστε ξεχωριστοί,

0:15:55.930,0:15:57.872
αλλά και κάπως κρυφά μέτριοι,

0:15:57.872,0:15:59.261
δεν νομίζετε;

0:15:59.261,0:16:00.968
(Γέλια) [br](Χειροκρότημα)

0:16:00.968,0:16:04.820
Τέλος πάντων, μπορούμε να πούμε [br]ότι αυτό το μυστήριο της ύπαρξης,

0:16:04.820,0:16:06.828
είναι απλά ανούσιες θεωρητικολογίες.

0:16:06.828,0:16:10.535
Δεν εκπλήσσεστε [br]από την ύπαρξη του σύμπαντος

0:16:10.535,0:16:12.170
και έχετε καλή παρέα.

0:16:12.170,0:16:14.386
Ο Μπέρτραντ Ράσελ είπε,

0:16:14.386,0:16:17.921
«Θα πρέπει να πω ότι το σύμπαν είναι [br]απλώς εκεί, και αυτό είναι όλο».

0:16:17.921,0:16:19.462
Είναι ένα αναμφισβήτητο γεγονός.

0:16:19.462,0:16:22.276
Και ο καθηγητής μου στο Κολούμπια, [br]ο Σίντνει Μοργκενμπέσερ,

0:16:22.276,0:16:23.905
σπουδαίος φαρσέρ της φιλοσοφίας,

0:16:23.905,0:16:25.782
όταν του είπα, «Καθηγητά Μοργκενμπέσερ,

0:16:25.782,0:16:28.098
γιατί υπάρχει εκεί έξω κάτι [br]αντί για τίποτα;»

0:16:28.098,0:16:30.518
Μου είπε, «Ε, καλά,[br]ακόμα και αν δεν υπήρχε τίποτα,

0:16:30.518,0:16:32.244
πάλι δεν θα ήσουν ευχαριστημένος.»

0:16:32.244,0:16:35.993
Οπότε - (Γέλιο) - εντάξει.

0:16:35.993,0:16:38.355
Ώστε δεν εκπλήσσεστε. Δεν με νοιάζει.

0:16:38.355,0:16:41.328
Αλλά θα σας πω κάτι για να καταλήξω

0:16:41.328,0:16:43.606
και σας εγγυώμαι ότι θα σας εκπλήξει,

0:16:43.606,0:16:46.273
επειδή έχει εκπλήξει όλους τους έξυπνους,

0:16:46.273,0:16:48.796
υπέροχους ανθρώπους που [br]συνάντησα στο συνέδριο TED,

0:16:48.796,0:16:50.800
όταν τους το είπα, και είναι το εξής:

0:16:50.800,0:16:55.302
Ποτέ στη ζωή μου δεν είχα κινητό τηλέφωνο.

0:16:55.302,0:16:57.179
Σας ευχαριστώ.

0:16:57.179,0:16:59.289
(Γέλια) [br](Χειροκρότημα)