1
00:00:00,760 --> 00:00:02,616
Кога првпат учев да медитирам,

2
00:00:02,640 --> 00:00:05,696
ми беше дадена инструкција едноставно 
да го набљудувам дишењето,

3
00:00:05,720 --> 00:00:08,390
а кога ќе залутам со умот,
пак да се вратам на дишењето.

4
00:00:08,640 --> 00:00:10,000
Звучеше едноставно.

5
00:00:10,680 --> 00:00:13,896
Но кога ќе отидев да медитирам, се 
потев во маица, иако беше зима.

6
00:00:14,148 --> 00:00:17,148
Секогаш кога ќе ми се укажеше прилика
гледав да дремнам

7
00:00:17,280 --> 00:00:20,616

бидејќи беше многу тешко.

8
00:00:20,640 --> 00:00:22,640
Всушност, беше исцрпувачко.

9
00:00:23,400 --> 00:00:25,136
Инструкцијата беше многу едноставна,

10
00:00:25,160 --> 00:00:27,280
но јас испуштав нешто навистина важно.

11
00:00:28,320 --> 00:00:30,560
Зошто е толку тешко да одржуваш внимание?

12
00:00:31,080 --> 00:00:32,536
Студиите покажуваат

13
00:00:32,560 --> 00:00:35,736
дека дури и кога навистина 
се обидуваме да внимаваме на нешто --

14
00:00:35,760 --> 00:00:37,336
како на овој говор --

15
00:00:37,360 --> 00:00:38,576
во одреден момент,

16
00:00:38,600 --> 00:00:40,936
околу половина од нас
залутуваат со мислите,

17
00:00:40,960 --> 00:00:43,040
или имаат потреба 
да проверат Твитер.

18
00:00:44,360 --> 00:00:45,880
Што всушност се случува?

19
00:00:47,000 --> 00:00:50,456
Ние се бориме со еден од 
најстарите процеси

20
00:00:50,480 --> 00:00:53,010
на учење кој е продукт 
на долгата еволуција,

21
00:00:53,010 --> 00:00:54,576
процес на учење кој се среќава

22
00:00:54,600 --> 00:00:57,260
и кај наједноставните нервни системи
познати на човекот.

23
00:00:57,410 --> 00:00:59,496
Овој процес на учење 
заснован на награди

24
00:00:59,520 --> 00:01:01,696
се вика позитивно 
и негативно поткрепување,

25
00:01:01,720 --> 00:01:03,280
и во основа оди вака.

26
00:01:04,200 --> 00:01:05,896
Ќе видиме храна која изгледа добро,

27
00:01:05,920 --> 00:01:08,460
нашиот мозок вели, "Калории! ... 
Преживување!"

28
00:01:08,460 --> 00:01:10,136
Ја јадеме храната, ја вкусуваме --

29
00:01:10,160 --> 00:01:11,376
има добар вкус.

30
00:01:11,400 --> 00:01:12,936
И особено ако има шеќер,

31
00:01:12,960 --> 00:01:15,406
нашите тела испраќаат сигнал 
до мозокот, кој вели,

32
00:01:15,406 --> 00:01:18,120
"Запамти што јадеш и од каде 
си го нашол тоа."

33
00:01:19,280 --> 00:01:22,016
Го зачувуваме ова контекстуално сеќавање

34
00:01:22,040 --> 00:01:24,496
и учиме да го повторуваме процесот
и следниот пат.

35
00:01:24,520 --> 00:01:25,736
Гледаш храна,

36
00:01:25,760 --> 00:01:27,456
јадеш храна, добро се чувствуваш,

37
00:01:27,480 --> 00:01:28,936
повтори.

38
00:01:28,960 --> 00:01:31,576
Поттик, однесување, награда.

39
00:01:31,600 --> 00:01:32,800
Едноставно, така?

40
00:01:33,500 --> 00:01:36,056
После некое време, нашите
креативни мозоци велат,

41
00:01:36,080 --> 00:01:37,296
"Знаеш што?

42
00:01:37,320 --> 00:01:40,936
Може да ме користиш и за друго,
а не само за памтење каде е храната.

43
00:01:40,960 --> 00:01:43,136
Знаеш, следниот пат кога ќе ти биде лошо,

44
00:01:43,160 --> 00:01:46,600
зошто не пробаш нешто вкусно
за да се чувствуваш подобро?"

45
00:01:47,330 --> 00:01:49,736
Му благодариме на мозокот за оваа 
одлична идеја,

46
00:01:49,760 --> 00:01:51,336
пробај и брзо ќе научиш

47
00:01:51,360 --> 00:01:54,656
дека ако јадеш чоколадо или сладолед
кога си лут или тажен,

48
00:01:54,680 --> 00:01:56,150
потоа подобро се чувствуваш.

49
00:01:56,640 --> 00:01:58,016
Ист процес,

50
00:01:58,040 --> 00:01:59,776
само друг поттик.

51
00:01:59,800 --> 00:02:02,896
Наместо сигналот на глад
кој доаѓа од стомакот,

52
00:02:02,920 --> 00:02:04,896
емоционалниот сигнал -- тагата --

53
00:02:04,920 --> 00:02:06,660
го активира нагонот за јадење.

54
00:02:07,040 --> 00:02:08,560
Можеби во тинејџерските години,

55
00:02:09,199 --> 00:02:10,600
сме биле бубалица во школо,

56
00:02:11,600 --> 00:02:14,260
и сме виделе како фраерите
надвор пушат и сме помислиле,

57
00:02:14,260 --> 00:02:15,766
"Еј, сакам и јас да сум фраер."

58
00:02:15,766 --> 00:02:17,040
И сме почнале да пушиме.

59
00:02:17,800 --> 00:02:21,536
"Марлборо Мажот" не беше шутрак, 
а тоа не е случајно.

60
00:02:21,560 --> 00:02:22,776
Гледаш фраер,

61
00:02:22,800 --> 00:02:24,096
пушиш за да си фраер,

62
00:02:24,120 --> 00:02:25,936
убаво ти е. Повтори.

63
00:02:25,960 --> 00:02:27,960
Поттик, однесување, награда.

64
00:02:28,310 --> 00:02:29,896
И секој пат кога го правиме ова,

65
00:02:29,920 --> 00:02:31,866
учиме да го повторуваме процесот

66
00:02:31,866 --> 00:02:33,200
и ни станува навика.

67
00:02:33,920 --> 00:02:35,216
Па подоцна,

68
00:02:35,240 --> 00:02:38,856
самиот стрес ја активира
потребата да пушиме цигари

69
00:02:38,880 --> 00:02:40,280
или да јадеме нешто благо.

70
00:02:41,200 --> 00:02:44,136
Значи, способноста да формираме
навика

71
00:02:44,160 --> 00:02:46,056
прво ни помагала да преживееме,

72
00:02:46,080 --> 00:02:48,936
а сега буквално нè убива.

73
00:02:48,960 --> 00:02:50,216
Дебелината и пушењето

74
00:02:50,240 --> 00:02:54,520
се меѓу водечките причинители на 
морбидност и смртност во светот.

75
00:02:55,060 --> 00:02:56,880
Да се навратам на моето дишење.

76
00:02:57,720 --> 00:03:00,096
Што ако наместо да се бориме
со нашиот мозок,

77
00:03:00,120 --> 00:03:02,656
наместо да се присилуваме да внимаваме,

78
00:03:02,680 --> 00:03:06,696
ако наместо тоа го користиме природниот,
процес на учење заснован на награди,

79
00:03:06,720 --> 00:03:07,920
но со мала измена?

80
00:03:08,520 --> 00:03:10,576
Што ако едноставно станеме љубопитни

81
00:03:10,600 --> 00:03:13,096
за тоа што ни се случува во самиот момент?

82
00:03:13,120 --> 00:03:14,656
Ќе ви дадам пример.

83
00:03:14,680 --> 00:03:16,466
Во мојата лабораторија, истражувавме

84
00:03:16,466 --> 00:03:20,076
дали медитацијата може да им помогне
на луѓето да се откажат од пушењето.

85
00:03:20,076 --> 00:03:22,936
Исто како што јас се присилував
да внимавам на дишењето,

86
00:03:22,960 --> 00:03:26,216
тие би можеле да се натераат 
самите себе да прекинат со пушењето.

87
00:03:26,240 --> 00:03:29,176
Повеќето од нив го пробале веќе ова, 
но безуспешно --

88
00:03:29,200 --> 00:03:31,120
во просек, шест пати.

89
00:03:31,960 --> 00:03:33,456
Преку медитацијата,

90
00:03:33,480 --> 00:03:36,800
не вршиме присила, туку
се обидуваме да ја користиме љубопитноста.

91
00:03:37,600 --> 00:03:40,816
Всушност, дури и им кажавме да пушат.

92
00:03:40,840 --> 00:03:42,816
Што? Да, им рековме, "Слободно пушете,

93
00:03:42,840 --> 00:03:46,376
само бидете навистина љубопитни
за тоа како е кога го правите тоа."

94
00:03:46,400 --> 00:03:48,096
И што забележаа?

95
00:03:48,120 --> 00:03:50,816
Еве еден пример од еден од нашите пушачи.

96
00:03:50,840 --> 00:03:52,576
Таа рече, "Потполно свесно пушење:

97
00:03:52,600 --> 00:03:54,216
мириса на расипано сирење

98
00:03:54,240 --> 00:03:55,856
и има вкус на хемикалии,

99
00:03:55,880 --> 00:03:57,080
Одвратно!"

100
00:03:57,680 --> 00:04:01,056
На интелектуално ниво таа
знаеше дека пушењето е лошо за неа,

101
00:04:01,080 --> 00:04:02,960
затоа и се приклучи на нашата програма.

102
00:04:03,680 --> 00:04:08,216
Она што откри едноставно со тоа што 
беше љубопитно свесна додека пушеше

103
00:04:08,240 --> 00:04:11,376
е дека пушењето има вкус на гомна.

104
00:04:11,400 --> 00:04:13,080
(Смеа)

105
00:04:14,360 --> 00:04:18,375
Напредуваше од знаење кон мудрост.

106
00:04:18,399 --> 00:04:21,495
Дотогаш знаеше со главата дека 
пушењето е лошо за неа,

107
00:04:21,519 --> 00:04:23,976
а тогаш знаењето ѝ се врежа и во коските

108
00:04:24,000 --> 00:04:26,296
и клетвата наречена пушење беше симната.

109
00:04:26,320 --> 00:04:29,680
Таа почна да го преиспитува
своето однесување.

110
00:04:30,960 --> 00:04:33,056
Префронталниот кортекс,

111
00:04:33,080 --> 00:04:36,616
најмладиот дел од мозокот
гледано еволуциски,

112
00:04:36,640 --> 00:04:40,696
на интелектуално ниво разбира 
дека не треба да пушиме.

113
00:04:40,720 --> 00:04:44,536
И се труди да ни помогне да го
смениме однесувањето,

114
00:04:44,560 --> 00:04:45,896
да ни помогне да не пушиме,

115
00:04:45,920 --> 00:04:50,040
да ни помогне да прекинеме 
со јадењето на благи работи.

116
00:04:50,580 --> 00:04:52,456
Ова го нарекуваме когнитивна контрола.

117
00:04:52,480 --> 00:04:55,920
Ја користиме когницијата за да го 
контролираме сопственото однесување.

118
00:04:55,960 --> 00:04:57,176
За жал,

119
00:04:57,200 --> 00:04:59,136
ова е и првиот дел од нашиот мозок

120
00:04:59,160 --> 00:05:01,176
што се исклучува кога сме под стрес,

121
00:05:01,200 --> 00:05:02,456
што не е добро.

122
00:05:02,480 --> 00:05:04,957
Сите сме имале такво искуство.

123
00:05:04,981 --> 00:05:07,970
Многу почесто им се дереме
на партнерите и децата

124
00:05:07,970 --> 00:05:09,776
тогаш кога сме уморни или под стрес,

125
00:05:09,800 --> 00:05:12,136
иако знаеме дека тоа нема да ни помогне.

126
00:05:12,160 --> 00:05:14,070
Едноставно не можеме да одолееме.

127
00:05:15,120 --> 00:05:17,296
Кога ќе се исклучи префронталниот кортекс,

128
00:05:17,320 --> 00:05:19,536
ни се враќаат старите навики,

129
00:05:19,560 --> 00:05:22,416
и токму затоа нивното преиспитување
е многу важно.

130
00:05:22,440 --> 00:05:24,096
Гледајќи што ни носат навиките

131
00:05:24,120 --> 00:05:26,296
ни помага да ги разбереме суштински --

132
00:05:26,320 --> 00:05:27,576
да ги спознаеме длабоко

133
00:05:27,600 --> 00:05:29,600
а со самото тоа и нема да имаме

134
00:05:29,600 --> 00:05:31,916
потреба со сила да го
контролираме однесувањето.

135
00:05:31,916 --> 00:05:34,416
Тоа едноставно нас не нè интересира.

136
00:05:34,440 --> 00:05:36,976
Медитацијата се состои од ова:

137
00:05:37,000 --> 00:05:40,680
Да видиме јасно што ни се
случува кога правиме нешто,

138
00:05:41,560 --> 00:05:45,136
да се ослободиме од илузиите
и од оваа позиција

139
00:05:45,160 --> 00:05:48,280
да оставиме работите да течат
по својот тек природно.

140
00:05:48,920 --> 00:05:52,220
Не велам дека, наеднаш ќе
престанеме да пушиме.

141
00:05:52,220 --> 00:05:55,056
Но со тек на време, како што 
учиме да гледаме сè појасно,

142
00:05:55,080 --> 00:05:56,416
резултатот од тоа е

143
00:05:56,440 --> 00:05:59,080
ослободување од старите и
градење на нови навики.

144
00:06:00,120 --> 00:06:01,456
Парадоксот е тоа

145
00:06:01,480 --> 00:06:04,296
што медитацијата подразбира љубопитност

146
00:06:04,320 --> 00:06:05,736
и желба за спознавање на она

147
00:06:05,760 --> 00:06:08,336
што всушност се случува
во нашите тела и умови

148
00:06:08,360 --> 00:06:09,976
од еден до друг момент.

149
00:06:10,000 --> 00:06:12,546
Тоа е спремност да се свртиме 
кон нашето доживување

150
00:06:12,546 --> 00:06:16,220
наместо да се обидуваме да ги
потиснеме непријатните чувства.

151
00:06:16,760 --> 00:06:19,336
Спремноста да се свртиме кон
нашето доживување

152
00:06:19,360 --> 00:06:21,216
е поддржана од љубопитноста,

153
00:06:21,240 --> 00:06:22,976
која природно ни носи задоволство.

154
00:06:23,000 --> 00:06:24,736
Какво е чувството кога си љубопитен?

155
00:06:24,760 --> 00:06:25,960
Тогаш ни е убаво.

156
00:06:26,750 --> 00:06:28,960
И што се случува кога сме љубопитни?

157
00:06:28,960 --> 00:06:32,816
Почнуваме да забележуваме дека нагоните
се состојат од телесни сензации --

158
00:06:32,840 --> 00:06:35,096
ту напнатост, ту тензија,

159
00:06:35,120 --> 00:06:36,776
или немир --

160
00:06:36,800 --> 00:06:39,240
и дека овие телесни сензации 
доаѓаат и си одат.

161
00:06:39,880 --> 00:06:42,856
Ова се малечки делчиња од нашето искуство

162
00:06:42,880 --> 00:06:45,356
со кои можеме да се носиме 
од еден до друг момент

163
00:06:45,356 --> 00:06:49,056
наместо да дозволиме да нè проголта

164
00:06:49,080 --> 00:06:50,456
големиот и страшен нагон.

165
00:06:50,480 --> 00:06:52,976
Со други зборови, кога сме љубопитни,

166
00:06:53,000 --> 00:06:57,736
ние се ослободуваме од нашите стари, 
реактивни навики водени од страв,

167
00:06:57,760 --> 00:06:59,976
и зачекоруваме во бивствувањето.

168
00:07:00,000 --> 00:07:02,896
Стануваме научник на внатрешниот свет

169
00:07:02,920 --> 00:07:06,136
каде со нетрпение го чекаме
следниот податок.

170
00:07:06,160 --> 00:07:10,696
Ова можеби ви звучи како многу едноставно 
за да може да влијае врз однесувањето.

171
00:07:10,720 --> 00:07:13,176
Но во една студија, откривме
дека медитацијата

172
00:07:13,200 --> 00:07:17,096
е двапати подобра од најдобрата терапија
за откажување на цигарите.

173
00:07:17,120 --> 00:07:18,560
Значи функционира.

174
00:07:19,800 --> 00:07:22,616
Кога ги проучувавме мозоците на
искусни медитатори,

175
00:07:22,640 --> 00:07:26,320
откривме дека улога играат делови 
од нервната мрежа за себе-процесирање.

176
00:07:26,320 --> 00:07:28,056
Оваа мрежа е позната како мрежа на

177
00:07:28,080 --> 00:07:29,296
вообичаен режим.

178
00:07:29,320 --> 00:07:32,256
Моментално постои теза дека
еден регион од оваа мрежа,

179
00:07:32,280 --> 00:07:34,496
наречен постериорен цингулатен кортекс,

180
00:07:34,520 --> 00:07:37,256
се активира не од самиот нагон

181
00:07:37,280 --> 00:07:39,896
туку тогаш кога тој ќе нè зароби,
кога ќе не вшмука,

182
00:07:39,920 --> 00:07:41,616
и ќе почне да нè вози.

183
00:07:41,640 --> 00:07:43,736
Од друга страна пак, кога

184
00:07:43,760 --> 00:07:45,136
ќе излеземе од овој процес

185
00:07:45,160 --> 00:07:48,286
со самото тоа што сме љубопитно 
свесни за она што се случува --

186
00:07:48,286 --> 00:07:50,020
истиот овој мозочен регион се гаси.

187
00:07:51,320 --> 00:07:55,416
Моментално тестираме апликација 
и онлајн програми за медитација

188
00:07:55,440 --> 00:07:58,576
кои ги таргетираат овие клучни механизми

189
00:07:58,600 --> 00:08:02,630
и, иронично, ја користиме технологијата 
која ни го одвлекува вниманието,

190
00:08:02,630 --> 00:08:05,656
овојпат за да ни помогне да се 
ослободиме од нездравите навики

191
00:08:05,680 --> 00:08:09,470
како што е пушењето, јадење за време 
на стрес и другите зависности.

192
00:08:09,470 --> 00:08:12,296
Е сега, нели рековме дека 
меморијата зависи од контекстот?

193
00:08:12,320 --> 00:08:15,216
Овие алатки можеме да им
ги понудиме на луѓето

194
00:08:15,240 --> 00:08:17,496
токму тогаш кога им се најпотребни.

195
00:08:17,520 --> 00:08:18,736
Можеме да им помогнеме

196
00:08:18,760 --> 00:08:21,946
да го разбудат нивниот вроден 
капацитет за љубопитна свесност

197
00:08:21,946 --> 00:08:25,540
токму кога ќе се појави нагонот за
пушење, јадење или што да е.

198
00:08:25,540 --> 00:08:28,456
Ако не пушите или не ве тера 
да јадете кога сте под стрес,

199
00:08:28,480 --> 00:08:32,135
можеби некогаш ќе осетите потреба 
да го проверите мејлот кога ви е досадно,

200
00:08:32,159 --> 00:08:34,399
или ќе пробате да не мислите на работата,

201
00:08:34,423 --> 00:08:38,222
или непрекинато ќе одговарате
на пораки додека возите,

202
00:08:39,080 --> 00:08:42,260
во тој момент пробајте да го
разбудите овој природен капацитет,

203
00:08:42,260 --> 00:08:44,120
бидете едноставно љубопитни и свесни

204
00:08:44,120 --> 00:08:47,096
за тоа што се ви се случува во телото 
и умот во самиот момент.

205
00:08:47,096 --> 00:08:48,656
Тоа ќе биде уште една прилика

206
00:08:48,680 --> 00:08:52,336
да ги зајакнеме уште 
повеќе нашите навики

207
00:08:52,360 --> 00:08:53,840
или да се ослободиме од нив.

208
00:08:54,080 --> 00:08:56,976
Наместо компулзивно да
враќате на пораките,

209
00:08:57,000 --> 00:08:58,736
како би се чувствувале подобро,

210
00:08:58,760 --> 00:09:00,216
забележете го нагонот,

211
00:09:00,240 --> 00:09:01,696
станете љубопитни,

212
00:09:01,720 --> 00:09:03,786
осетете ја радоста на
слободното препуштање

213
00:09:03,786 --> 00:09:04,880
и така повторувајте.

214
00:09:05,440 --> 00:09:06,656
Ви благодарам.

215
00:09:06,680 --> 00:09:09,040
(Аплауз)