WEBVTT

00:00:06.827 --> 00:00:10.949
Năm 1956, trong một buổi
giao tiếp ngoại giao ở Moscow,

00:00:10.949 --> 00:00:15.475
Vị lãnh đạo của Xô-viết Nikita Khrushchev
nói với các đại sứ của khối phía Tây,

00:00:15.475 --> 00:00:17.468
"My vas pokhoronim!"

00:00:17.468 --> 00:00:21.041
Người thông dịch viên của ông
dịch nó qua tiếng Anh là,

00:00:21.041 --> 00:00:23.483
"Chúng tôi sẽ chôn bạn!"

00:00:23.483 --> 00:00:26.535
Câu nói đó gây sốc
toàn bộ thế giới phương Tây,

00:00:26.535 --> 00:00:29.671
làm gia tăng căng thẳng trong
quan hệ giữa Liên Xô và Mỹ

00:00:29.671 --> 00:00:32.471
khi mà hai bên
đang ở hai bờ Chiến tranh lạnh.

00:00:32.471 --> 00:00:38.101
Nhiều người tin rằng sự cố đó đã đẩy lùi
quan hệ Đông-Tây thêm một thập niên.

00:00:38.101 --> 00:00:43.690
Hóa ra, lời bình của Khrushchev
được dịch ra quá sát nghĩa đen.

00:00:43.690 --> 00:00:46.862
Dựa theo ngữ cảnh, câu nói của ông
đúng ra nên được dịch là,

00:00:46.862 --> 00:00:49.601
"Chúng tao sẽ sống
để chứng kiến các ngươi bị chôn vùi,"

00:00:49.601 --> 00:00:53.006
nghĩa là chủ nghĩa cộng sản
sẽ bền vững hơn chủ nghĩa tư bản,

00:00:53.006 --> 00:00:55.255
một bình luận ít đe dọa hơn.

00:00:55.255 --> 00:00:57.891
Dù cho ý nghĩa ban đầu
đã được đính chính lại,

00:00:57.891 --> 00:01:00.824
tác hại ban đầu của câu nói của Khrushchev

00:01:00.824 --> 00:01:05.973
đã đặt thế giới vào con đường
có thể dẫn đến một cuộc tàn sát hạt nhân.

00:01:05.973 --> 00:01:10.046
Dựa vào sự phức tạp của ngôn ngữ
và trao đổi văn hóa,

00:01:10.046 --> 00:01:14.076
làm thế nào để những sự cố như thế này
không xảy ra thường xuyên?

00:01:14.076 --> 00:01:18.387
Câu trả lời nằm ở kỹ năng
và sự đào tạo của những thông dịch viên

00:01:18.387 --> 00:01:21.326
để có thể vượt qua rào cản ngôn ngữ.

00:01:21.326 --> 00:01:25.270
Đa số các trường hợp,
sự thông dịch được diễn ra liên tục,

00:01:25.270 --> 00:01:30.441
với người nói và người dịch dừng lại
để người còn lại nói.

00:01:30.441 --> 00:01:33.069
Nhưng sau khi sự ra đời
của công nghệ vô tuyến,

00:01:33.069 --> 00:01:38.698
một hệ thống thông dịch đồng thời mới
được thiết kế vào đầu Thế Chiến II.

00:01:38.698 --> 00:01:40.608
Ở chế độ đồng thời

00:01:40.608 --> 00:01:44.071
thông dịch viên có thể dịch ngay lập tức
lời của người nói

00:01:44.071 --> 00:01:46.822
vào micro khi ông ta nói.

00:01:46.822 --> 00:01:50.106
Không cần dừng lại,
những người nghe có thể chọn ngôn ngữ

00:01:50.106 --> 00:01:52.295
mà họ muốn theo dõi.

00:01:52.295 --> 00:01:54.727
Bề ngoài, nó trông có vẻ đơn giản,

00:01:54.727 --> 00:01:56.256
nhưng đằng sau,

00:01:56.256 --> 00:01:58.480
các thông dịch viên làm việc liên tục

00:01:58.480 --> 00:02:02.260
để đảm bảo rằng
các ý tưởng được truyền đạt đúng ý nghĩa.

00:02:02.260 --> 00:02:04.068
Và nó không phải là công việc dễ dàng.

00:02:04.068 --> 00:02:09.578
Bạn cần được đào tạo hai năm thậm chí khi 
đã thông thạo 2 ngôn ngữ để mở rộng vốn từ

00:02:09.578 --> 00:02:11.455
và trau dồi kỹ năng

00:02:13.472 --> 00:02:16.672
để có thể trở thành
một thông dịch viên hội nghị.

00:02:16.672 --> 00:02:21.110
Để làm quen với công việc kỳ lạ
là nói ngay khi họ nghe, các học sinh

00:02:21.110 --> 00:02:22.603
đi theo các người nói

00:02:22.603 --> 00:02:27.149
và lập lại chính xác
từng từ họ nghe trong ngôn ngữ gốc.

00:02:27.149 --> 00:02:30.616
Dần dần, họ bắt đầu diễn giải
những gì được nói,

00:02:30.616 --> 00:02:33.646
thay đổi cho phù hợp với ngữ cảnh.

00:02:33.646 --> 00:02:36.665
Đến một thời điểm nào đó,
ngôn ngữ thứ hai được đưa vào.

00:02:36.665 --> 00:02:41.510
Tập luyện theo cách này tạo ra một lối mòn
thần kinh trong đầu thông dịch viên,

00:02:41.510 --> 00:02:46.325
và nỗ lực liên tục để tái thiết lập
dần trở thành bản năng thứ hai.

00:02:46.325 --> 00:02:49.167
Qua thời gian và sự tập luyện,

00:02:49.167 --> 00:02:53.981
thông dịch viên thành thạo
nhiều mánh khác nhau để bắt kịp tốc độ,

00:02:53.981 --> 00:02:55.912
giải quyết các vấn đề về thuật ngữ,

00:02:55.912 --> 00:02:59.286
và xử lý những ngữ điệu vùng miền
khác nhau.

00:02:59.286 --> 00:03:02.511
Họ có thể sử dụng từ viết tắt
để làm ngắn những tên dài,

00:03:02.511 --> 00:03:05.074
chọn những từ ngữ chung chung
thay vì cụ thể,

00:03:05.074 --> 00:03:08.446
hoặc sử dụng hình chiếu
và các công cụ hình ảnh khác.

00:03:08.446 --> 00:03:11.395
Họ có thể bỏ một từ trong ngôn ngữ gốc,

00:03:11.395 --> 00:03:14.670
và thay thế bằng một từ khác
chính xác tương đương.

00:03:14.670 --> 00:03:19.388
Thông dịch viên còn giỏi giữ bình tĩnh
trước bất ngờ.

00:03:19.388 --> 00:03:23.754
Nhớ rằng, họ không biết trước
ai sẽ nói gì,

00:03:23.754 --> 00:03:26.666
hay người nói sẽ nói rõ chữ không.

00:03:26.666 --> 00:03:29.322
Điều bất ngờ có thể xảy ra bất kỳ lúc nào.

00:03:29.322 --> 00:03:32.109
Hơn nữa, lời dịch thường đến với
hàng ngàn người

00:03:32.109 --> 00:03:34.222
trong một không gian rất đáng sợ,

00:03:34.222 --> 00:03:36.881
như cuộc họp thường niên
của Liên Hiệp Quốc chẳng hạn.

00:03:36.881 --> 00:03:38.572
Để làm chủ được cảm xúc của mình,

00:03:38.572 --> 00:03:40.924
họ chuẩn bị kỹ lưỡng cho buổi họp,

00:03:40.924 --> 00:03:43.166
xây dựng trước bảng từ điển thuật ngữ,

00:03:43.166 --> 00:03:45.354
đọc miệt mài về đề tài,

00:03:45.354 --> 00:03:48.474
và xem lại những bài nói trước
về chủ đề đó.

00:03:48.474 --> 00:03:51.417
Cuối cùng, thông dịch viên
làm việc theo cặp.

00:03:51.417 --> 00:03:55.940
Trong khi một người đang dịch
những lời thoại đang tới,

00:03:55.940 --> 00:03:58.973
người còn lại hỗ trợ bằng cách
tìm tài liệu,

00:03:58.973 --> 00:04:00.440
tra cứu từ vựng,

00:04:00.440 --> 00:04:03.163
và tìm những thông tin liên quan.

00:04:03.163 --> 00:04:07.263
Bởi vì thông dịch đồng thời
đòi hỏi sự tập trung cao độ,

00:04:07.263 --> 00:04:10.665
cứ 30 phút, cặp thông dịch sẽ đổi vai.

00:04:10.665 --> 00:04:14.769
Sự thành công phụ thuộc vào
sự phối hợp nhịp nhàng và có kỹ thuật.

00:04:14.769 --> 00:04:17.299
Ngôn ngữ rất phức tạp,

00:04:17.591 --> 00:04:22.041
và khi những khái niệm trừu tượng
và ngữ nghĩa bị nhầm lẫn khi phiên dịch

00:04:22.041 --> 00:04:24.571
tai họa khôn lường dễ xảy ra.

00:04:24.571 --> 00:04:31.105
Như Margaret Atwood từng nói, "Chiến tranh
xảy ra khi không còn dùng lời nói nữa."

00:04:31.105 --> 00:04:34.637
Thông dịch viên hội nghi
là người hiểu điều đó rõ hơn cả

00:04:34.637 --> 00:04:39.527
và làm việc chăm chỉ đằng sau hậu trường
để đảm bảo không có sơ suất gì xảy ra.