1
00:00:06,827 --> 00:00:10,949
Năm 1956, trong một buổi
giao tiếp ngoại giao ở Moscow,

2
00:00:10,949 --> 00:00:15,475
Vị lãnh đạo của Xô-viết Nikita Khrushchev
nói với các đại sứ của khối phía Tây,

3
00:00:15,475 --> 00:00:17,468
"My vas pokhoronim!"

4
00:00:17,468 --> 00:00:21,041
Người thông dịch viên của ông
dịch nó qua tiếng Anh là,

5
00:00:21,041 --> 00:00:23,483
"Chúng tôi sẽ chôn bạn!"

6
00:00:23,483 --> 00:00:26,535
Câu nói đó gây sốc
toàn bộ thế giới phương Tây,

7
00:00:26,535 --> 00:00:29,671
làm gia tăng căng thẳng trong
quan hệ giữa Liên Xô và Mỹ

8
00:00:29,671 --> 00:00:32,471
khi mà hai bên
đang ở hai bờ Chiến tranh lạnh.

9
00:00:32,471 --> 00:00:38,101
Nhiều người tin rằng sự cố đó đã đẩy lùi
quan hệ Đông-Tây thêm một thập niên.

10
00:00:38,101 --> 00:00:43,690
Hóa ra, lời bình của Khrushchev
được dịch ra quá sát nghĩa đen.

11
00:00:43,690 --> 00:00:46,862
Dựa theo ngữ cảnh, câu nói của ông
đúng ra nên được dịch là,

12
00:00:46,862 --> 00:00:49,601
"Chúng tao sẽ sống
để chứng kiến các ngươi bị chôn vùi,"

13
00:00:49,601 --> 00:00:53,006
nghĩa là chủ nghĩa cộng sản
sẽ bền vững hơn chủ nghĩa tư bản,

14
00:00:53,006 --> 00:00:55,255
một bình luận ít đe dọa hơn.

15
00:00:55,255 --> 00:00:57,891
Dù cho ý nghĩa ban đầu
đã được đính chính lại,

16
00:00:57,891 --> 00:01:00,824
tác hại ban đầu của câu nói của Khrushchev

17
00:01:00,824 --> 00:01:05,973
đã đặt thế giới vào con đường
có thể dẫn đến một cuộc tàn sát hạt nhân.

18
00:01:05,973 --> 00:01:10,046
Dựa vào sự phức tạp của ngôn ngữ
và trao đổi văn hóa,

19
00:01:10,046 --> 00:01:14,076
làm thế nào để những sự cố như thế này
không xảy ra thường xuyên?

20
00:01:14,076 --> 00:01:18,387
Câu trả lời nằm ở kỹ năng
và sự đào tạo của những thông dịch viên

21
00:01:18,387 --> 00:01:21,326
để có thể vượt qua rào cản ngôn ngữ.

22
00:01:21,326 --> 00:01:25,270
Đa số các trường hợp,
sự thông dịch được diễn ra liên tục,

23
00:01:25,270 --> 00:01:30,441
với người nói và người dịch dừng lại
để người còn lại nói.

24
00:01:30,441 --> 00:01:33,069
Nhưng sau khi sự ra đời
của công nghệ vô tuyến,

25
00:01:33,069 --> 00:01:38,698
một hệ thống thông dịch đồng thời mới
được thiết kế vào đầu Thế Chiến II.

26
00:01:38,698 --> 00:01:40,608
Ở chế độ đồng thời

27
00:01:40,608 --> 00:01:44,071
thông dịch viên có thể dịch ngay lập tức
lời của người nói

28
00:01:44,071 --> 00:01:46,822
vào micro khi ông ta nói.

29
00:01:46,822 --> 00:01:50,106
Không cần dừng lại,
những người nghe có thể chọn ngôn ngữ

30
00:01:50,106 --> 00:01:52,295
mà họ muốn theo dõi.

31
00:01:52,295 --> 00:01:54,727
Bề ngoài, nó trông có vẻ đơn giản,

32
00:01:54,727 --> 00:01:56,256
nhưng đằng sau,

33
00:01:56,256 --> 00:01:58,480
các thông dịch viên làm việc liên tục

34
00:01:58,480 --> 00:02:02,260
để đảm bảo rằng
các ý tưởng được truyền đạt đúng ý nghĩa.

35
00:02:02,260 --> 00:02:04,068
Và nó không phải là công việc dễ dàng.

36
00:02:04,068 --> 00:02:09,578
Bạn cần được đào tạo hai năm thậm chí khi 
đã thông thạo 2 ngôn ngữ để mở rộng vốn từ

37
00:02:09,578 --> 00:02:11,455
và trau dồi kỹ năng

38
00:02:13,472 --> 00:02:16,672
để có thể trở thành
một thông dịch viên hội nghị.

39
00:02:16,672 --> 00:02:21,110
Để làm quen với công việc kỳ lạ
là nói ngay khi họ nghe, các học sinh

40
00:02:21,110 --> 00:02:22,603
đi theo các người nói

41
00:02:22,603 --> 00:02:27,149
và lập lại chính xác
từng từ họ nghe trong ngôn ngữ gốc.

42
00:02:27,149 --> 00:02:30,616
Dần dần, họ bắt đầu diễn giải
những gì được nói,

43
00:02:30,616 --> 00:02:33,646
thay đổi cho phù hợp với ngữ cảnh.

44
00:02:33,646 --> 00:02:36,665
Đến một thời điểm nào đó,
ngôn ngữ thứ hai được đưa vào.

45
00:02:36,665 --> 00:02:41,510
Tập luyện theo cách này tạo ra một lối mòn
thần kinh trong đầu thông dịch viên,

46
00:02:41,510 --> 00:02:46,325
và nỗ lực liên tục để tái thiết lập
dần trở thành bản năng thứ hai.

47
00:02:46,325 --> 00:02:49,167
Qua thời gian và sự tập luyện,

48
00:02:49,167 --> 00:02:53,981
thông dịch viên thành thạo
nhiều mánh khác nhau để bắt kịp tốc độ,

49
00:02:53,981 --> 00:02:55,912
giải quyết các vấn đề về thuật ngữ,

50
00:02:55,912 --> 00:02:59,286
và xử lý những ngữ điệu vùng miền
khác nhau.

51
00:02:59,286 --> 00:03:02,511
Họ có thể sử dụng từ viết tắt
để làm ngắn những tên dài,

52
00:03:02,511 --> 00:03:05,074
chọn những từ ngữ chung chung
thay vì cụ thể,

53
00:03:05,074 --> 00:03:08,446
hoặc sử dụng hình chiếu
và các công cụ hình ảnh khác.

54
00:03:08,446 --> 00:03:11,395
Họ có thể bỏ một từ trong ngôn ngữ gốc,

55
00:03:11,395 --> 00:03:14,670
và thay thế bằng một từ khác
chính xác tương đương.

56
00:03:14,670 --> 00:03:19,388
Thông dịch viên còn giỏi giữ bình tĩnh
trước bất ngờ.

57
00:03:19,388 --> 00:03:23,754
Nhớ rằng, họ không biết trước
ai sẽ nói gì,

58
00:03:23,754 --> 00:03:26,666
hay người nói sẽ nói rõ chữ không.

59
00:03:26,666 --> 00:03:29,322
Điều bất ngờ có thể xảy ra bất kỳ lúc nào.

60
00:03:29,322 --> 00:03:32,109
Hơn nữa, lời dịch thường đến với
hàng ngàn người

61
00:03:32,109 --> 00:03:34,222
trong một không gian rất đáng sợ,

62
00:03:34,222 --> 00:03:36,881
như cuộc họp thường niên
của Liên Hiệp Quốc chẳng hạn.

63
00:03:36,881 --> 00:03:38,572
Để làm chủ được cảm xúc của mình,

64
00:03:38,572 --> 00:03:40,924
họ chuẩn bị kỹ lưỡng cho buổi họp,

65
00:03:40,924 --> 00:03:43,166
xây dựng trước bảng từ điển thuật ngữ,

66
00:03:43,166 --> 00:03:45,354
đọc miệt mài về đề tài,

67
00:03:45,354 --> 00:03:48,474
và xem lại những bài nói trước
về chủ đề đó.

68
00:03:48,474 --> 00:03:51,417
Cuối cùng, thông dịch viên
làm việc theo cặp.

69
00:03:51,417 --> 00:03:55,940
Trong khi một người đang dịch
những lời thoại đang tới,

70
00:03:55,940 --> 00:03:58,973
người còn lại hỗ trợ bằng cách
tìm tài liệu,

71
00:03:58,973 --> 00:04:00,440
tra cứu từ vựng,

72
00:04:00,440 --> 00:04:03,163
và tìm những thông tin liên quan.

73
00:04:03,163 --> 00:04:07,263
Bởi vì thông dịch đồng thời
đòi hỏi sự tập trung cao độ,

74
00:04:07,263 --> 00:04:10,665
cứ 30 phút, cặp thông dịch sẽ đổi vai.

75
00:04:10,665 --> 00:04:14,769
Sự thành công phụ thuộc vào
sự phối hợp nhịp nhàng và có kỹ thuật.

76
00:04:14,769 --> 00:04:17,299
Ngôn ngữ rất phức tạp,

77
00:04:17,591 --> 00:04:22,041
và khi những khái niệm trừu tượng
và ngữ nghĩa bị nhầm lẫn khi phiên dịch

78
00:04:22,041 --> 00:04:24,571
tai họa khôn lường dễ xảy ra.

79
00:04:24,571 --> 00:04:31,105
Như Margaret Atwood từng nói, "Chiến tranh
xảy ra khi không còn dùng lời nói nữa."

80
00:04:31,105 --> 00:04:34,637
Thông dịch viên hội nghi
là người hiểu điều đó rõ hơn cả

81
00:04:34,637 --> 00:04:39,527
và làm việc chăm chỉ đằng sau hậu trường
để đảm bảo không có sơ suất gì xảy ra.