1
00:00:06,827 --> 00:00:10,949
Godine 1956, tokom diplomatskog
prijema u Moskvi,

2
00:00:10,949 --> 00:00:15,475
sovjetski vođa Nikita Hruščov
je rekao amabasadorima Zapadnog bloka:

3
00:00:15,475 --> 00:00:17,468
"Mы вас похороним!"

4
00:00:17,468 --> 00:00:21,041
Njegov tumač je to preveo na engleski:

5
00:00:21,041 --> 00:00:23,483
"Mi ćemo vas sahraniti!"

6
00:00:23,483 --> 00:00:26,535
Ova izjava je uzburkala zapadni svet,

7
00:00:26,535 --> 00:00:29,671
pojačavajući napetost između
Sovjetskog Saveza i SAD-a

8
00:00:29,671 --> 00:00:32,471
koji su bili na vrhuncu Hladnog rata.

9
00:00:32,471 --> 00:00:34,321
Neki veruju da je baš ovaj incident


10
00:00:34,321 --> 00:00:38,101
unazadio odnose
Istoka i Zapada za deceniju.

11
00:00:38,101 --> 00:00:43,690
Kako se ispostavilo, primedba Hruščova
je prevedena malčice isuviše doslovno.

12
00:00:43,690 --> 00:00:46,862
S obzirom na kontekst,
njegove reči je trebalo prevesti kao:

13
00:00:46,862 --> 00:00:49,601
"Doživećemo da viidmo vašu sahranu,"

14
00:00:49,601 --> 00:00:53,006
u smislu da će komunizam
nadživeti kapitalizam,

15
00:00:53,006 --> 00:00:55,255
što je bio manje preteći komentar.

16
00:00:55,255 --> 00:00:57,891
Iako je stvarno značenje
vremenom razjašnjeno,

17
00:00:57,891 --> 00:01:00,824
prvobitni uticaj doslovnih reči Hruščova

18
00:01:00,824 --> 00:01:05,973
je smestio svet na stazu koja je mogla
da dovede do nuklearnog armagedona.

19
00:01:05,973 --> 00:01:10,046
Pa sad, imajući u vidu složenost jezika
i kulturološke razmene,

20
00:01:10,046 --> 00:01:14,076
kako se ovakve stvari ne dešavaju stalno?

21
00:01:14,076 --> 00:01:18,387
Odgovor najvećim delom počiva
u veštini i obuci tumača

22
00:01:18,387 --> 00:01:21,326
u prevazilaženju jezičkih barijera.

23
00:01:21,326 --> 00:01:25,270
Većim delom istorije, prevođenje
je uglavnom rađeno konsekutivno,

24
00:01:25,270 --> 00:01:30,441
gde govornici i prevodioci prave pauze
da bi dozvolili jedni drugima da govore.

25
00:01:30,441 --> 00:01:33,069
No pojavom radijske tehnologije,

26
00:01:33,069 --> 00:01:38,698
novi sistem simultanog prevođenja
je razvijen početkom Drugog svetskog rata.

27
00:01:38,698 --> 00:01:40,608
U simultanom prevođenju

28
00:01:40,608 --> 00:01:44,071
prevodioci momentalno
prevode reči govornika

29
00:01:44,071 --> 00:01:46,822
u mikrofon dok on govori.

30
00:01:46,822 --> 00:01:50,106
Bez pauza, publika može da odabere jezik

31
00:01:50,106 --> 00:01:52,295
na kom želi da prati govor.

32
00:01:52,295 --> 00:01:54,727
Na površini sve to izgleda besprekorno,

33
00:01:54,727 --> 00:01:56,256
ali iza kulisa,

34
00:01:56,256 --> 00:01:58,480
ljudski tumači rade neprekidno

35
00:01:58,480 --> 00:02:02,260
da bi se postarali da se svaka ideja
prenese pravilno.

36
00:02:02,260 --> 00:02:04,068
A to nije lak zadatak.

37
00:02:04,068 --> 00:02:09,578
Potrebne su oko dve godine obuke za
profesionalce koji tečno govore dva jezika

38
00:02:09,578 --> 00:02:13,472
da bi proširili svoj rečnik
i savladali veštine neophodne

39
00:02:13,472 --> 00:02:16,672
da bi postali tumači na konferencijama.

40
00:02:16,672 --> 00:02:21,110
Kako bi se navikli na neprirodan zadatak
govorenja dok slušaju,

41
00:02:21,110 --> 00:02:22,653
učenici pažljivo prate govornike

42
00:02:22,653 --> 00:02:27,149
i ponavljaju svaku reč
baš kao što je čuju na datom jeziku.

43
00:02:27,149 --> 00:02:30,616
Vremenom počinju
da parafraziraju izrečeno,

44
00:02:30,616 --> 00:02:33,646
praveći stilska podešavanja u hodu.

45
00:02:33,646 --> 00:02:36,665
U nekom momentu im se uvodi drugi jezik.

46
00:02:36,665 --> 00:02:41,510
Ovakvo vežbanje stvara nove nervne veze
u mozgu tumača,

47
00:02:41,510 --> 00:02:46,325
a stalni napor preformulisanja
vremenom postaje nova priroda.

48
00:02:46,325 --> 00:02:49,167
Vremenom, i uz mnogo vrednog rada,

49
00:02:49,167 --> 00:02:53,981
tumač savladava veliko mnoštvo
trikova da ne bi zaostajao,

50
00:02:53,981 --> 00:02:55,912
bavi se teškom terminologijom

51
00:02:55,912 --> 00:02:59,286
i savladava mnoštvo stranih naglasaka.

52
00:02:59,286 --> 00:03:02,511
Mogu da pribegavaju akronimima
kako bi skratili duga imena,

53
00:03:02,511 --> 00:03:05,074
da izaberu opšte termine
nasuprot specifičnih

54
00:03:05,074 --> 00:03:08,446
ili da koriste slajdove
i druge vizuelne pomoći.

55
00:03:08,446 --> 00:03:11,395
Mogu čak i da ostave termin
na prvobitnom jeziku,

56
00:03:11,395 --> 00:03:14,670
dok traže najadekvatnijeg ekvivalenta.

57
00:03:14,670 --> 00:03:19,388
Tumači su takođe vešti
u održavanju samopouzdanja usred haosa.

58
00:03:19,388 --> 00:03:23,754
Setite se da oni nemaju kontrolu
nad tim ko će šta reći

59
00:03:23,754 --> 00:03:26,666
ili koliko će artikulisano
da zvuči govornik.

60
00:03:26,666 --> 00:03:29,322
Bilo kad može da im dopadne vruć krompir.

61
00:03:29,322 --> 00:03:32,109
Takođe, često nastupaju
pred hiljadama ljudi

62
00:03:32,109 --> 00:03:34,222
i u veoma zastrašujućim okolnostima,

63
00:03:34,222 --> 00:03:36,881
poput Generalne skupštine UN-a.

64
00:03:36,881 --> 00:03:38,572
Da bi kontrolisali svoje emocije,

65
00:03:38,572 --> 00:03:40,924
pažljivo se pripremaju za zadatak,

66
00:03:40,924 --> 00:03:43,166
unapred praveći rečnike,

67
00:03:43,166 --> 00:03:45,354
čitajući halapljivo o glavnoj temi

68
00:03:45,354 --> 00:03:48,474
i pregledajući
prethodne govore o toj temi.

69
00:03:48,474 --> 00:03:51,417
Konačno, tumači rade u parovima.

70
00:03:51,417 --> 00:03:55,940
Dok je jedan kolega zauzet prevođenjem
nastupajućih govora u realnom vremenu,

71
00:03:55,940 --> 00:03:58,973
drugi mu pruža podršku
locirajući dokumenta,

72
00:03:58,973 --> 00:04:00,440
pretražujući reči,

73
00:04:00,440 --> 00:04:03,163
i pronalazeći važne informacije.

74
00:04:03,163 --> 00:04:07,263
Kako simultano prevođenje
zahteva intenzivnu koncentraciju,

75
00:04:07,263 --> 00:04:10,665
svakih 30 minuta par menja uloge.

76
00:04:10,665 --> 00:04:14,769
Uspeh je usko povezan s veštinom saradnje.

77
00:04:14,769 --> 00:04:17,459
Jezik je složen

78
00:04:17,459 --> 00:04:22,041
i kad se apstraktni i istančani
pojmovi izgube u prevodu,

79
00:04:22,041 --> 00:04:24,571
posledice mogu da budu katastrofalne.

80
00:04:24,571 --> 00:04:31,105
Kako je Margaret Atvud sjajno primetila:
"Rat nastaje kad jezik omane."

81
00:04:31,105 --> 00:04:34,643
Niko nije svestan toga
koliko tumači na konferencijama

82
00:04:34,643 --> 00:04:39,046
i oni marljivo rade iza kulisa
da bi se postarali da se to nikad ne desi.