1
00:00:06,827 --> 00:00:10,949
1956 թվականին, Մոսկվայում դիվանագիտական
մի հանդիպման ժամանակ

2
00:00:10,949 --> 00:00:15,475
ԽՍՀՄ-ի առաջնորդ Նիկիտա Խրուշչովը
Արևմտյան Բլոկի դիվանագետներին ասաց.

3
00:00:15,475 --> 00:00:17,468
«Мы вас похороним!»

4
00:00:17,468 --> 00:00:21,041
Նրա թարգմանիչը սա թարգմանեց որպես.

5
00:00:21,041 --> 00:00:23,483
«Մենք ձեզ կթաղե՛նք»:

6
00:00:23,483 --> 00:00:26,535
Այս պնդումը հարվածային ալիք 
առաջացրեց Արևմուտքում՝

7
00:00:26,535 --> 00:00:29,671
ավելի լարված իրավիճակ ստեղծելով
ԽՍՀՄ-ի և ԱՄՆ-ի միջև,

8
00:00:29,671 --> 00:00:32,471
որոնք այդ ժամանակ Սառը պատերազմի
մեջ էին:

9
00:00:32,471 --> 00:00:38,101
Ոմանք գտնում են, որ այս միջադեպը տասը տարի
հետ գցեց Արևելք-Արևմուտք հարաբերությունները:

10
00:00:38,101 --> 00:00:43,690
Ինչպես հետագայում պարզվում է, Խրուշչովի
ակնարկը չափից շատ բառացի էր թարգմանվել:

11
00:00:43,690 --> 00:00:46,862
Ըստ համատեքստի, նրա խոսքերը պետք է
թարգմանվեին, որպես.

12
00:00:46,862 --> 00:00:49,601
«Մենք կապրենք և կմասնակցենք
ձեր հողարկավորմանը»՝

13
00:00:49,601 --> 00:00:53,006
նշանակելով, որ Կոմունիզմը 
կհաղթի Կապիտալիզմին,

14
00:00:53,006 --> 00:00:55,255
ինչը ինքնին ավելի քիչ 
սպառնող ակնարկ է:

15
00:00:55,255 --> 00:00:57,891
Չնայած, որ սկզբնական իմաստը
վերջիվերջո պարզաբանվեց,

16
00:00:57,891 --> 00:01:00,824
Խրուշչովի բացահայտ բառերի
սկզբնական ազդեցությունը

17
00:01:00,824 --> 00:01:05,973
աշխարհը կանգնեցրեց ատոմային
աղետի ուղու վրա:

18
00:01:05,973 --> 00:01:10,046
Իսկ այժմ, երբ այդքան շատ են լեզվային և 
մշակութային շփման բարդությունները,

19
00:01:10,046 --> 00:01:14,076
ինչու՞ են նման դեպքերը
հազվադեպ լինում:

20
00:01:14,076 --> 00:01:18,387
Այս հարցի պատասխանը թաքնված է 
թարգմանիչների վարպետության և

21
00:01:18,387 --> 00:01:21,326
պատրաստվածության մեջ, որոնց շնորհիվ
հաղթահարվում են լեզվային արգելքները:

22
00:01:21,326 --> 00:01:25,270
Պատմության ընթացքում, թարգմանությունը
գերազանցապես հետևողական էր,

23
00:01:25,270 --> 00:01:30,441
խոսողները և թարգմանիչները դադարներ էին
անում՝ թույլ տալով միմյանց խոսել:

24
00:01:30,441 --> 00:01:33,069
Սակայն ռադիո տեխնոլոգիաների գյուտից հետո,

25
00:01:33,069 --> 00:01:38,698
II համաշխարհային պատերազմի շեմին ստեղծվեց
համաժամանակյա թարգմանության մի նոր եղանակ:

26
00:01:38,698 --> 00:01:40,608
Դրա ընթացքում

27
00:01:40,608 --> 00:01:44,071
թարգմանիչները ակնթարթորեն 
խոսափողի մեջ թարգմանում են

28
00:01:44,071 --> 00:01:46,822
խոսողի բառերը, մինչդեռ նա 
ելույթ է ունենում:

29
00:01:46,822 --> 00:01:50,106
Ունկնդիրները կարող են առանց
դադարների ընտրել այն լեզուն,

30
00:01:50,106 --> 00:01:52,295
որով ցանկանում են լսել ելույթը:

31
00:01:52,295 --> 00:01:54,727
Մակերեսորեն ամեն բան հեշտ է թվում,

32
00:01:54,727 --> 00:01:56,256
սակայն «վարագույրի ետևում»

33
00:01:56,256 --> 00:01:58,480
թարգմանիչները անդադար աշխատում են՝

34
00:01:58,480 --> 00:02:02,260
երաշխավորելու, որ խոսողի յուրաքանչյուր
միտք հստակորեն թարգմանվի:

35
00:02:02,260 --> 00:02:04,068
Եվ սա հեշտ չէ:

36
00:02:04,068 --> 00:02:09,578
Երկու լեզուների գերազանց տիրապետող 
մասնագետներից պահանջվում է մոտ երկու տարի՝

37
00:02:09,578 --> 00:02:13,472
հարստացնելու իրենց բառապաշարը և
ձեռք բերելու հմտություններ՝

38
00:02:13,472 --> 00:02:16,672
համագումարների թարգմանիչ
դառնալու համար:

39
00:02:16,672 --> 00:02:21,110
Միաժամանակ խոսելու և լսելու
անբնական սովորություն ձեռք բերելու համար

40
00:02:21,110 --> 00:02:22,603
ուսանողները խոսողի ետևից կրկնում են


41
00:02:22,603 --> 00:02:27,149
ամեն բառ՝ ճիշտ նույն կերպ, ինչպես
բուն լեզվում է հնչում:

42
00:02:27,149 --> 00:02:30,616
Ժամանակի ընթացքում սկսում են
բառափոխություն կատարել՝

43
00:02:30,616 --> 00:02:33,646
խոսելու ընթացքում ոճաբանական
շտկումներ անելով:

44
00:02:33,646 --> 00:02:36,665
Ի վերջո երկրորդ լեզուն է գործի
մեջ մտնում:

45
00:02:36,665 --> 00:02:41,510
Այսպիսի գործունեությունը թարգմանչի
ուղեղում նոր նեյրոնային ուղիներ է 
առաջացնում,

46
00:02:41,510 --> 00:02:46,325
և բառափոխությունը աստիճանաբար դառնում է
երկրորդ «ես»:

47
00:02:46,325 --> 00:02:49,167
Ժամանակի և ժրաջան աշխատանքի շնորհիվ
թարգմանիչը

48
00:02:49,167 --> 00:02:53,981
վարպետորեն սկսում է տիրապետել խոսքի 
արագությանը հետևելու բազում հնարքներին,

49
00:02:53,981 --> 00:02:55,912
կարողանում է հաղթահարել մարտահրավեր
նետող տերմինները

50
00:02:55,912 --> 00:02:59,286
և հասկանալ անթիվ-անհամար բարբառները:

51
00:02:59,286 --> 00:03:02,511
Նրանք կարող են կիրառել հապավումներ՝
երկար բառերը կրճատելու համար,

52
00:03:02,511 --> 00:03:05,074
կոնկրետ հասկացությունների փոխարեն
նախապատվությունը տալ ընդհանուրներին

53
00:03:05,074 --> 00:03:08,446
կամ էլ օգտագործել սլայդեր և
պատկերներ:

54
00:03:08,446 --> 00:03:11,395
Նրանք նույնիսկ կարող են հիմնական
լեզվից տերմիններ բաց թողնել,

55
00:03:11,395 --> 00:03:14,670
մինչդեռ փնտրում են ամենաճշգրիտ
համարժեքը:

56
00:03:14,670 --> 00:03:19,388
Թարգմանիչները նաև հմտանում են
քաոսային իրավիճակում իրենց չկորցնել:

57
00:03:19,388 --> 00:03:23,754
Հիշե՛ք, նրանք չեն կարող որոշել,
թե ով, ինչ կասի,

58
00:03:23,754 --> 00:03:26,666
կամ էլ որքան հստակ կլինի
ելույթ ունեցողի խոսքը:

59
00:03:26,666 --> 00:03:29,322
Ամեն բանի պետք է պատրաստ լինել:

60
00:03:29,322 --> 00:03:32,109
Նաև, նրանք հաճախ ելույթ են ունենում
հազարավոր մարդկանց առջև

61
00:03:32,109 --> 00:03:34,222
և չափազանց ճնշող վայրերում,

62
00:03:34,222 --> 00:03:36,881
ինչպես օրինակ ՄԱԿ միջազգային ժողովի
ժամանակ:

63
00:03:36,881 --> 00:03:38,572
Իրենց հույզերը կառավարելու համար

64
00:03:38,572 --> 00:03:40,924
նրանք մանրակրկիտ կերպով նախապատրաստվում
են միջոցառմանը՝

65
00:03:40,924 --> 00:03:43,166
նախօրոք բառացանկ կազմելով,

66
00:03:43,166 --> 00:03:45,354
անհագորեն կարդալով թեմայի
վերաբերյալ նյութեր

67
00:03:45,354 --> 00:03:48,474
և վերանայելով նախորդ ելույթները:

68
00:03:48,474 --> 00:03:51,417
Վերջապես, թարգմանիչներն աշխատում
են զույգերով:

69
00:03:51,417 --> 00:03:55,940
Մինչդեռ մեկը «ուղիղ եթերում» 
թարգմանելով է զբաղված,

70
00:03:55,940 --> 00:03:58,973
մյուսը օգնում է՝ փաստաթղթերի 
վրա նշումներ կատարելով,

71
00:03:58,973 --> 00:04:00,440
փնտրելով անհրաժեշտ բառեր

72
00:04:00,440 --> 00:04:03,163
և տեղեկություն:

73
00:04:03,163 --> 00:04:07,263
Քանի որ համաժամանակյա թարգմանությունը
լարված կենտրոնացում է պահանջում,

74
00:04:07,263 --> 00:04:10,665
զույգերը ամեն 30 րոպեն մեկ
իրենց դերերով են փոխվում:

75
00:04:10,665 --> 00:04:14,769
Հաջողության հիմքում ընկած է 
հմուտ համագործակցությունը:

76
00:04:14,769 --> 00:04:17,459
Լեզուն խրթին է,

77
00:04:17,459 --> 00:04:22,041
և երբ վերացական կամ չնչին 
հասկացությունները սխալ են թարգմանվում,

78
00:04:22,041 --> 00:04:24,571
հետևանքները կարող են աղետաբեր լինել:

79
00:04:24,571 --> 00:04:31,105
Ինչպես Մարգարեթ Էթվուդն է ասել.
«Երբ լեզուն անզոր է, պատերազմ է սկսում»:

80
00:04:31,105 --> 00:04:34,643
Բոլորից լավ այս մասին գիտեն
բանակցությունների թարգմանիչները,

81
00:04:34,643 --> 00:04:39,046
որ քրտնաջան աշխատում են ետնաբեմում՝
անելով ամեն հնարավոր բան, որ դա չլինի: