1
00:00:01,000 --> 00:00:03,000
Dua të diskutoj me ju për diçka

2
00:00:03,000 --> 00:00:06,000
të madhe.

3
00:00:06,000 --> 00:00:09,000
Do të fillojmë ketu.

4
00:00:09,000 --> 00:00:12,000
Para 65 milion vjetësh

5
00:00:12,000 --> 00:00:15,000
dinosaurët patën një ditë të keqe.

6
00:00:15,000 --> 00:00:18,000
(të qeshura)

7
00:00:18,000 --> 00:00:21,000
Një copë shkëmbi me diametër prej gjashtë miljash

8
00:00:21,000 --> 00:00:23,000
duke lëvizur, perafërsisht 50 herë

9
00:00:23,000 --> 00:00:25,000
më shpejt se shpejtësia e plumbit te pushkës,

10
00:00:25,000 --> 00:00:27,000
u përplas në Tokë.

11
00:00:27,000 --> 00:00:29,000
Liroj enërgjinë e tij përnjëherësh,

12
00:00:29,000 --> 00:00:31,000
dhe ishte një eksplodim

13
00:00:31,000 --> 00:00:33,000
marramendës.

14
00:00:33,000 --> 00:00:35,000
Në qoftëse i kishit marrur të gjitha bombet atomike të ndërtuara ndonjëherë

15
00:00:35,000 --> 00:00:37,000
në kulmin e luftës së ftohtë,

16
00:00:37,000 --> 00:00:39,000
ti bashkonit dhe ti shpërthenit

17
00:00:39,000 --> 00:00:41,000
në të njetën kohë,

18
00:00:41,000 --> 00:00:43,000
ajo do të ishte sa një e milonta pjesë

19
00:00:43,000 --> 00:00:47,000
e energjisë së liruar në atë moment.

20
00:00:47,000 --> 00:00:50,000
Dinosaurët patën një ditë vërtet të keqe.

21
00:00:50,000 --> 00:00:52,000
Dakort?

22
00:00:52,000 --> 00:00:54,000
Tani, një shkëmb me gjerësi prej gjashtë miljesh është shumë i madh.

23
00:00:54,000 --> 00:00:56,000
Ne të gjithë jetojmë këtu, në Boulder.

24
00:00:56,000 --> 00:00:58,000
Në qoftëse shikoni jasht dritares dhe mund të shihni

25
00:00:58,000 --> 00:01:00,000
Long's Pik, me siguri jeni të familjarizur me të.

26
00:01:00,000 --> 00:01:02,000
Tani, bëni bashkë Long's Pik dhe nxjerrni jashtë

27
00:01:02,000 --> 00:01:04,000
në gjithësi.

28
00:01:04,000 --> 00:01:06,000
Merreni Meeker, malin Meeker. Bashkojini atë atje,

29
00:01:06,000 --> 00:01:08,000
dhe vendosni atë poashtu ne gjithësi,

30
00:01:08,000 --> 00:01:10,000
dhe malin Everest, dhe K2,

31
00:01:10,000 --> 00:01:12,000
dhe majat indiane.

32
00:01:12,000 --> 00:01:14,000
Pastaj filloni të keni idenë

33
00:01:14,000 --> 00:01:16,000
se për sa shumë masë shkëmbore bëhet fjalë, dakort?

34
00:01:16,000 --> 00:01:18,000
Ne e dijmë se ishte aq i madh për shkak të

35
00:01:18,000 --> 00:01:20,000
ndikimit që kishte dhe kraterit që la.

36
00:01:20,000 --> 00:01:22,000
Goditi në të ashtuquajturën Yucatan,

37
00:01:22,000 --> 00:01:24,000
Gjiri i Meksikos.

38
00:01:24,000 --> 00:01:26,000
Mund ta shikoni këtu,

39
00:01:26,000 --> 00:01:28,000
Jukatan Peninsula, nëse e njihni Kozumel

40
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
nga bregu lindor atje.

41
00:01:30,000 --> 00:01:33,000
Këtu shihet se cfarë madhësie krateri ka mbetur.

42
00:01:33,000 --> 00:01:35,000
Ishte gjigant. Që tiu jap një ndjesi te madhësisë,

43
00:01:35,000 --> 00:01:37,000
në rregull, ja ku është. Madhësia këtu është

44
00:01:37,000 --> 00:01:39,000
50 milje në majë, njëqind kilometra

45
00:01:39,000 --> 00:01:41,000
në fund. Kjo gjë ishte

46
00:01:41,000 --> 00:01:43,000
300 kilometra mespërmes -- 200 milje --

47
00:01:43,000 --> 00:01:45,000
një krater gjigant që nxorri jashtë

48
00:01:45,000 --> 00:01:48,000
një sasi të madhe të Tokës që u thërrmua përreth

49
00:01:48,000 --> 00:01:51,000
globit dhe hapi zjarre kudo në planet,

50
00:01:51,000 --> 00:01:54,000
ngriti mjaft pluhur që ta bllokonte diellin.

51
00:01:54,000 --> 00:01:56,000
Zhduku 75 për qind të gjitha krijesave

52
00:01:56,000 --> 00:01:58,000
në Tokë.

53
00:01:58,000 --> 00:02:01,000
Tani, nuk janë gjithë asteroidët aq të mëdhenj

54
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
Disa nga ta janë më të vegjël.

55
00:02:03,000 --> 00:02:06,000
Këtu është një që u shfaq

56
00:02:06,000 --> 00:02:08,000
mbi SH.B.A

57
00:02:08,000 --> 00:02:10,000
në Tetor të 1992.

58
00:02:10,000 --> 00:02:12,000
Erdhi në një mbrëmje të së premtes.

59
00:02:12,000 --> 00:02:14,000
Pse ajo ishte më rëndësi?

60
00:02:14,000 --> 00:02:16,000
Sepse në atë kohë, videokamerat sapo filluan

61
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
të përhapeshin, dhe njerëzit

62
00:02:18,000 --> 00:02:20,000
do ti sjellnin, prindërit do i kishin

63
00:02:20,000 --> 00:02:22,000
në lojrat e futbollit të fëmijëve të tyre që ti filmonin ata

64
00:02:22,000 --> 00:02:25,000
gjatë lojës. Dhe meqenëse erdhi të premten,

65
00:02:25,000 --> 00:02:27,000
ata ishin në gjendje ta kapnin këtë filmim

66
00:02:27,000 --> 00:02:29,000
deri sa ajo copëtohej rrugës

67
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
mbi Virgjinian Perendimor, Mariland, Pensilvani

68
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
dhe Nju Xhersi deri sa shkaktoj atë

69
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
ndaj një makine në Nju Jork.

70
00:02:35,000 --> 00:02:37,000
(të qeshura)

71
00:02:37,000 --> 00:02:40,000
Tani, kjo nuk është krater i gjerë 200 milje,

72
00:02:40,000 --> 00:02:42,000
por mund ta shihni shkëmbin

73
00:02:42,000 --> 00:02:44,000
i cili qëndron mu këtu,

74
00:02:44,000 --> 00:02:46,000
të një madhësia sa një top futbolli, i cili qëlloi

75
00:02:46,000 --> 00:02:48,000
atë makinë dhe bëri atë dëmë.

76
00:02:48,000 --> 00:02:50,000
Tani kjo gjë ishte përafërsisht sa madhësia

77
00:02:50,000 --> 00:02:52,000
a një autobusi shkolle kur mbërriti në fillim.

78
00:02:52,000 --> 00:02:54,000
U copëzua gjatë shtypjes atmosferike,

79
00:02:54,000 --> 00:02:56,000
u thërrmua, dhe pastaj copat u shpërbën

80
00:02:56,000 --> 00:02:58,000
dhe shkaktuan ca dëme.

81
00:02:58,000 --> 00:03:00,000
Tani, ju me siguri nuk do ta dëshironit atë të bie në këmbën tuaj

82
00:03:00,000 --> 00:03:02,000
ose në kokën tuaj, sepse do të shkaktonte atë.

83
00:03:02,000 --> 00:03:04,000
Ajo po që do të ishte keq.

84
00:03:04,000 --> 00:03:06,000
Mirëpo nuk do të zhdukte, gjithë jetën

85
00:03:06,000 --> 00:03:08,000
në Tokë, kështu që në rregull. Por rezulton që,

86
00:03:08,000 --> 00:03:11,000
nuk ju nevojitet diqka me diametër prej gjashtë miljesh

87
00:03:11,000 --> 00:03:13,000
të shkaktoj shumë dëme.

88
00:03:13,000 --> 00:03:15,000
Është një pikë mesatare mes shkëmbit të vogël

89
00:03:15,000 --> 00:03:17,000
dhe shkëmbit të madh, dhe në fakt, nëse ndonjëri nga ju

90
00:03:17,000 --> 00:03:20,000
ka qenë ndonjëherë afër Winslow të Arizonës

91
00:03:20,000 --> 00:03:23,000
është një krater në shkretëtirë atje, që është

92
00:03:23,000 --> 00:03:27,000
aq portretizuese sa që quhet Krateri i Metorit.

93
00:03:27,000 --> 00:03:30,000
Për tiu japur një kuptim më të gjerë të madhësisë, ajo ishte e gjerë afër një milje.

94
00:03:30,000 --> 00:03:33,000
Në qoftë se shikoni sipër, gjendet një hapësirë parkimi,

95
00:03:33,000 --> 00:03:36,000
dhe ato janë mjete rekrative atje.

96
00:03:36,000 --> 00:03:39,000
Pra është një milje mespërmes, 600 hapa(njësi matëse) e thellë.

97
00:03:39,000 --> 00:03:42,000
Objekti që e formoi këtë me siguri që ishte rreth

98
00:03:42,000 --> 00:03:45,000
30 deri 50 jard mespërmes, afërsisht me madhësinë

99
00:03:45,000 --> 00:03:48,000
e dhomës së auditoriumit Mackey këtu.

100
00:03:48,000 --> 00:03:51,000
Erdhi me shpejtësitë qe ishin të lahtarshme,

101
00:03:51,000 --> 00:03:53,000
u përplas në tokë, shpërtheu,

102
00:03:53,000 --> 00:03:55,000
dhe eksplodoi me energji afërsisht

103
00:03:55,000 --> 00:03:57,000
20- megaton të një bombe atomike--

104
00:03:57,000 --> 00:03:59,000
një bombë shumë e madhe.

105
00:03:59,000 --> 00:04:01,000
Kjo ishte para 50,000 vjetësh, kështu që do të mund të

106
00:04:01,000 --> 00:04:03,000
zhdukte disa bafolo ose antilopa,

107
00:04:03,000 --> 00:04:06,000
ose diqka të tillë në shkretëtirë,

108
00:04:06,000 --> 00:04:08,000
por me siguri që nuk do të kishte shkaktuar

109
00:04:08,000 --> 00:04:10,000
shkatërrim global.

110
00:04:10,000 --> 00:04:12,000
Rezultoi që këto gjëra nuk duhet

111
00:04:12,000 --> 00:04:15,000
ta godasin tokën që të shkaktojnë shumë dëme.

112
00:04:15,000 --> 00:04:17,000
Tani, më 1908, mbi Siberi, afër

113
00:04:17,000 --> 00:04:19,000
regjionit Tunguska -- për ata që janë

114
00:04:19,000 --> 00:04:21,000
tifozë të Dan Aykoryd dhe kini shikuar "Ghostbuster",

115
00:04:21,000 --> 00:04:24,000
kur ai foli për qarjen më të madhe diametrike

116
00:04:24,000 --> 00:04:27,000
që nga shpërthimi Siberia më 1909, kur ai

117
00:04:27,000 --> 00:04:29,000
gaboi datën, por në rregull. (të qeshura)

118
00:04:29,000 --> 00:04:32,000
Ishte 1908. Në rregull. Mund të jetoj edhe me të (gabimin).

119
00:04:32,000 --> 00:04:35,000
(të qeshura)

120
00:04:35,000 --> 00:04:38,000
Një shkëmb tjetër erdhi në atmosferën e Tokës

121
00:04:38,000 --> 00:04:40,000
dhe kjo shpërtheu mbi tokë, disa

122
00:04:40,000 --> 00:04:43,000
milje mbi sipërfaqen e Tokës.

123
00:04:43,000 --> 00:04:46,000
Nxehtësia e atij shpërthimi e vuri në flakë

124
00:04:46,000 --> 00:04:49,000
pyllin përfundi tij, dhe pastaj vala e shpërthimit

125
00:04:49,000 --> 00:04:51,000
erdhi dhe rrëzoi pemët për

126
00:04:51,000 --> 00:04:54,000
qindra milja katror, dakort?

127
00:04:54,000 --> 00:04:56,000
Kjo shkaktoi dëme të mëdha.

128
00:04:56,000 --> 00:04:58,000
Përsëri, ky ishte një shkëmb afërsisht

129
00:04:58,000 --> 00:05:00,000
sa madhësi e sallës që jemi të ulur këtu.

130
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
Krateri i Meteorit ishte i përbërë nga metali

131
00:05:02,000 --> 00:05:04,000
dhe ai metal është më rezistent, kështu që arriti

132
00:05:04,000 --> 00:05:06,000
tokën.

133
00:05:06,000 --> 00:05:08,000
Ai mbi Tunguska me siguri që ishte i përbërë

134
00:05:08,000 --> 00:05:10,000
nga shkëmbi, dhe ishte më i thërrmueshëm, kështu që

135
00:05:10,000 --> 00:05:12,000
shpërtheu ne ajër. Sidoqoftë, këto janë

136
00:05:12,000 --> 00:05:15,000
shpërthime të frikshme,prej 20 megatonësh.

137
00:05:15,000 --> 00:05:17,000
Tash, kur këto gjëra shpërthejnë, ato nuk do të

138
00:05:17,000 --> 00:05:20,000
shkaktojnë dëmtim global ekologjik.

139
00:05:20,000 --> 00:05:22,000
Ato nuk do të bëjnë diqka

140
00:05:22,000 --> 00:05:24,000
që vrasësi-dinosaur bëri.

141
00:05:24,000 --> 00:05:26,000
Ata nuk janë aq të mëdhenjë.

142
00:05:26,000 --> 00:05:28,000
Mirëpo, do të shkaktojnë dëmtime botërore ekonomike,

143
00:05:28,000 --> 00:05:30,000
sepse nuk duhet medeomos të godasin,

144
00:05:30,000 --> 00:05:32,000
që të shkaktojnë kësi lloj dëmtimesh.

145
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
Nuk kanë nevojë që të bëjnë shkatërrim botëror.

146
00:05:34,000 --> 00:05:36,000
Nëse një nga këto do të qëllonte

147
00:05:36,000 --> 00:05:38,000
kudo qoftë, do të ndjellte panik.

148
00:05:38,000 --> 00:05:40,000
Mirëpo nëse kishte ardhur mbi një qytet, qytet të rëndësishëm --

149
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
jo pse ndonjë qytet është më i rëndësishëm se tjerët,

150
00:05:42,000 --> 00:05:44,000
por prej disa prejt tyre ne varemi më shumë

151
00:05:44,000 --> 00:05:47,000
në bazë ekonomike globale -- do të shkaktonte

152
00:05:47,000 --> 00:05:50,000
një dëmë marramendës për neve

153
00:05:50,000 --> 00:05:52,000
si civilizim.

154
00:05:52,000 --> 00:05:55,000
Tani, që iu futa frikën në palc ..

155
00:05:55,000 --> 00:05:57,000
(të qeshura)

156
00:05:57,000 --> 00:05:59,000
Qfarë mund të bëjmë për këtë? Dakort?

157
00:05:59,000 --> 00:06:01,000
Ky është një rrezik potencial.

158
00:06:01,000 --> 00:06:03,000
Më leni të theksoj që ne nuk kemi pasur

159
00:06:03,000 --> 00:06:05,000
përplasje gjigande siq ishte vrasësi-dinosaur

160
00:06:05,000 --> 00:06:08,000
tash e 65 milon vjetë. Ato janë shumë të rralla.

161
00:06:08,000 --> 00:06:11,000
Më të vogla, ndodhin më shpesh, por

162
00:06:11,000 --> 00:06:13,000
me siguri në baza mijëvjeqare,

163
00:06:13,000 --> 00:06:15,000
çdo shekuj or disa mijëra

164
00:06:15,000 --> 00:06:18,000
vite, mirëpo është diqka që duhet ta kemi parasysh.

165
00:06:18,000 --> 00:06:20,000
Pra, qfarë bëjmë neve pë ta?

166
00:06:20,000 --> 00:06:22,000
Gjëja e parë që duhet të bëjmë, është ti gjejmë ata.

167
00:06:22,000 --> 00:06:24,000
Ky është imazh i një asteroidi, që kaloi

168
00:06:24,000 --> 00:06:26,000
nga ne në 2009.

169
00:06:26,000 --> 00:06:28,000
Është mu këtu.

170
00:06:28,000 --> 00:06:30,000
Por siq mund ta shihni është shumë i mekur.

171
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
Nuk e di nëse mund ta shikoni atë

172
00:06:32,000 --> 00:06:34,000
në rreshtin prapa. Këta thjesht janë yje.

173
00:06:34,000 --> 00:06:36,000
Ky ishte një shkëmb që kishte diametër prej 30 jardëve

174
00:06:36,000 --> 00:06:38,000
afërsisht se madhësisë të atij që shpërtheu

175
00:06:38,000 --> 00:06:41,000
mbi Tunguska dhe goditi Arizonën para 50,000 vjetëve.

176
00:06:41,000 --> 00:06:43,000
Këto gjëra janë të zbehta.

177
00:06:43,000 --> 00:06:45,000
Janë vështirë të shikueshme dhe qielli është vërtetë shum i madh.

178
00:06:45,000 --> 00:06:47,000
Së pari ne duhet ti gjejmë këto gjëra.

179
00:06:47,000 --> 00:06:49,000
Lajmi i mirë është, që jemi duke kërkuar për ta.

180
00:06:49,000 --> 00:06:51,000
NASA ka ndarë para për këtë.

181
00:06:51,000 --> 00:06:53,000
Fondacioni Nacional i Shkencës,

182
00:06:53,000 --> 00:06:55,000
vende të tjera janë shumë të interesuara për këtë.

183
00:06:55,000 --> 00:06:57,000
Ne jemi duke ndërtuar teleskopa që janë duke kërkuar

184
00:06:57,000 --> 00:06:59,000
për kërcnimin. Ky është hapi i parë, i madh,

185
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
por cili është hapi i dytë? Hapi i dytë

186
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
është që ne po shohim një duke ardhur nga ne,

187
00:07:03,000 --> 00:07:05,000
ne duhet ta ndalojmë atë. Qfarë bëjmë ne?

188
00:07:05,000 --> 00:07:07,000
Me siguri keni dëgjuar për asteroidin

189
00:07:07,000 --> 00:07:10,000
Apofis. Nëse nuk keni dëgjuar, atëherë do të dëgjoni.

190
00:07:10,000 --> 00:07:12,000
Nëse keni dëgjuar për apokalipsin Majan 2012

191
00:07:12,000 --> 00:07:14,000
ju do të dëgjoni për Apofis,

192
00:07:14,000 --> 00:07:16,000
sepse ju jeni te akorduar ne te gjitha lidhjet

193
00:07:16,000 --> 00:07:18,000
për fundin e botes.

194
00:07:19,000 --> 00:07:22,000
Apofis është një asteroid që është zbuluar me 2004.

195
00:07:22,000 --> 00:07:25,000
Është përafërsisht 250 jard mespërmes, kështu që është

196
00:07:25,000 --> 00:07:27,000
mjaft i madh -- madhesi e madhe,

197
00:07:27,000 --> 00:07:29,000
me e madhe se nje stadium futbolli -- dhe do të

198
00:07:29,000 --> 00:07:32,000
kalojë përgjatë Tokës në Prill të 2029.

199
00:07:32,000 --> 00:07:34,000
Dhe do të na kalojë neve shumë afër sa që

200
00:07:34,000 --> 00:07:36,000
do te vijë perfundi

201
00:07:36,000 --> 00:07:38,000
satelitëve tanë të motit.

202
00:07:38,000 --> 00:07:40,000
Graviteti i botës do të kthejë orbitën

203
00:07:40,000 --> 00:07:43,000
a kësaj gjëje aq shumë sa që,

204
00:07:43,000 --> 00:07:46,000
nëse kalon pergjatë këtij regjioni hapsinor,

205
00:07:46,000 --> 00:07:48,000
ky rajon në formë fasuleje-veshke i quajtur

206
00:07:48,000 --> 00:07:50,000
"vrimë qelësi" (gravitacionale), Toka do ta përkulte atë

207
00:07:50,000 --> 00:07:52,000
mjaftueshëm ashtu që pas 7 vjetësh

208
00:07:52,000 --> 00:07:54,000
më 13 Prill, që tiu perkujtoj është e premte

209
00:07:54,000 --> 00:07:57,000
të vitit 2036 ... (të qeshura)

210
00:07:57,000 --> 00:08:00,000
-- ju nuk mund ti planifikoni kësi gjëra --

211
00:08:00,000 --> 00:08:02,000
Apofis do të na godas. Dhe është

212
00:08:02,000 --> 00:08:04,000
me diametër prej 250 metra, kështu që do te shkaktonte

213
00:08:04,000 --> 00:08:06,000
dëme të pa imagjinueshme.

214
00:08:06,000 --> 00:08:08,000
Tani lajmi i mirë është se mundësia që

215
00:08:08,000 --> 00:08:10,000
të kaloj përmes kësaj vrime dhe

216
00:08:10,000 --> 00:08:12,000
pastaj të na godas neve është një në një milion,

217
00:08:12,000 --> 00:08:14,000
përafërsisht -- shumë, shumë pak mundësi, kështu që personalisht

218
00:08:14,000 --> 00:08:16,000
nuk rri zgjuar natën duke u shqetësuar për këtë, fare.

219
00:08:16,000 --> 00:08:18,000
Nuk mendoj që Apofis është një problem.

220
00:08:18,000 --> 00:08:20,000
Në fakt, Apofis është një bekim që na duhej,

221
00:08:20,000 --> 00:08:22,000
sepse na zgjoi karshi rreziqeve

222
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
të këtyre gjërave.

223
00:08:24,000 --> 00:08:26,000
Kjo gjë është zbuluar vetëm para ca vjetësh

224
00:08:26,000 --> 00:08:28,000
dhe mund të na godiste disa vite pas nga e tashmja.

225
00:08:28,000 --> 00:08:30,000
Nuk do ta bëj një gjë të tillë, por na jep neve një shancë ti studiojemë

226
00:08:30,000 --> 00:08:32,000
kësij lloj asteroidesh. Ne me të vërtetë nuk

227
00:08:32,000 --> 00:08:34,000
i kuptuam këto vrima, dhe

228
00:08:34,000 --> 00:08:36,000
tani që ne i kuptojmë rezultoi

229
00:08:36,000 --> 00:08:38,000
që është me shumë rëndësi, sepse si do ta

230
00:08:38,000 --> 00:08:40,000
ndalonit një asteroid si ky?

231
00:08:40,000 --> 00:08:42,000
Mirë, më lejoni tiu bëj një pyetje, qfarë ndodh nëse jeni

232
00:08:42,000 --> 00:08:44,000
duke qëndruar në mes të rrugës dhe një makinë

233
00:08:44,000 --> 00:08:46,000
është duke ardhur drejt teje? Si veproni? Ju bëni kështu.

234
00:08:46,000 --> 00:08:48,000
Apo jo? Shmangesh. Makina kalon prapa teje.

235
00:08:48,000 --> 00:08:50,000
Por nuk mund ta lëzim Tokën, së paku

236
00:08:50,000 --> 00:08:52,000
jo shumë lehtë, mirëpo ne mund ta zhvendosim një asteroid të vogël.

237
00:08:52,000 --> 00:08:54,000
Dhe ka rezultuar, që veqse e kemi bërë.

238
00:08:54,000 --> 00:08:57,000
Në vitin 2005, NASA nisi një sondë

239
00:08:57,000 --> 00:09:00,000
të quajtur Dip Impakt, e cila u përplas në --

240
00:09:00,000 --> 00:09:03,000
një pjesë e saj u përplas në nukleusin e një komete.

241
00:09:03,000 --> 00:09:05,000
Kometat janë shumë të ngjajshme me asteroidët.

242
00:09:05,000 --> 00:09:07,000
Qëllimi nuk ishte ta shmangnin nga rruga.

243
00:09:07,000 --> 00:09:09,000
Qëllimi ishte ta bënte një krater ta gërmonte

244
00:09:09,000 --> 00:09:11,000
materialin dhe të shiqonte qfarë fshishej brenda

245
00:09:11,000 --> 00:09:13,000
sipërfaqes së kësaj komete, për të cilën mësuam

246
00:09:13,000 --> 00:09:15,000
mjaft.

247
00:09:15,000 --> 00:09:17,000
Ne lëzim kometën shumë pak,

248
00:09:17,000 --> 00:09:19,000
jo shumë, por ajo ishte poenta.

249
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
Sidoqoftë, ke parasysh këtë.

250
00:09:21,000 --> 00:09:23,000
Kjo gjë është duke u sillur rreth diellit për

251
00:09:23,000 --> 00:09:25,000
10 milje në sekon, 20 milje për sekond.

252
00:09:25,000 --> 00:09:27,000
Ne lëshuam një sondë hapsinore dhe qëlluam atë. Dakort?

253
00:09:27,000 --> 00:09:30,000
Paramendoni se sa vështirë do të ishte ajo, dhe ne arritëm.

254
00:09:30,000 --> 00:09:33,000
Kjo do të thotë se ne mund ta bëjmë prapë.

255
00:09:33,000 --> 00:09:35,000
Nëse na nevojitet, dhe shikojmë që një asteroid është duke ardhur

256
00:09:35,000 --> 00:09:37,000
nga ne, dhe është drejtuar direkt nga ne,

257
00:09:37,000 --> 00:09:40,000
dhe i kemi 2 vite kohë, bum! Ne e qëllojmë atë.

258
00:09:40,000 --> 00:09:42,000
Ju mund të provoni të -- e dini, nëse i shikoni

259
00:09:42,000 --> 00:09:44,000
filmat, ju mund të mendoni,

260
00:09:44,000 --> 00:09:46,000
pse ne nuk i përdorim bombat atomike?

261
00:09:46,000 --> 00:09:48,000
Mirë, ju mund ta provoni atë, por problemi është koha.

262
00:09:48,000 --> 00:09:50,000
E lëshoni bombën atomike në këtë gjë,

263
00:09:50,000 --> 00:09:52,000
ju duhet ta shpërtheni brenda disa milisekondave

264
00:09:52,000 --> 00:09:54,000
tolerancë, përndryshe ju nuk do ta godisnit në shenjë.

265
00:09:54,000 --> 00:09:56,000
Dhe janë shumë probleme të tjera

266
00:09:56,000 --> 00:09:58,000
me të. Eshtë shumë vështirë ta beni.

267
00:09:58,000 --> 00:10:00,000
Por vetëm të qëlloni diqka? Ajo është mjaft e lehtë.

268
00:10:00,000 --> 00:10:02,000
Mendoj që edhe NASA mund ta bëj këtë,

269
00:10:02,000 --> 00:10:04,000
dhe ata e dëshmuan që mund ta bëjnë.(të qeshura)

270
00:10:04,000 --> 00:10:06,000
Problemi qëndron, qfarë ndodh nëse ju qëlloni

271
00:10:06,000 --> 00:10:08,000
këtë asteroid, ju keni ndryshuar trajektoren e orbitës,

272
00:10:08,000 --> 00:10:10,000
ju e matni orbitën dhe zbuloni,

273
00:10:10,000 --> 00:10:12,000
oh, dakort, ne sapo e futëm në vrimën gravitacionale,

274
00:10:12,000 --> 00:10:14,000
dhe tani do të na qëlloj neve për tre vite.

275
00:10:14,000 --> 00:10:16,000
Mirë, mendimi im është, në rregull. Dakort?

276
00:10:16,000 --> 00:10:18,000
Nuk do të na qëlloj për gjashtë muaj. Shumë mirë.

277
00:10:18,000 --> 00:10:21,000
Tani ne kemi tre vjet të bëjmë diqka tjetër.

278
00:10:21,000 --> 00:10:23,000
Dhe ju mund ta qëllonit përsëri. Ajo do të ishte

279
00:10:23,000 --> 00:10:25,000
diqka e ngathët. Ju mund ta shtynit në një vrimë të tretë

280
00:10:25,000 --> 00:10:27,000
ose qfarëdo qoftë, kështu që ju nuk do ta bënit atë.

281
00:10:27,000 --> 00:10:31,000
Dhe kjo është pjesa, pjesa që thjesht e adhuroj.

282
00:10:31,000 --> 00:10:33,000
(të qeshura)

283
00:10:33,000 --> 00:10:35,000
Pas maqos së madhe "Rrrrrr BAM"! Ne do ta

284
00:10:35,000 --> 00:10:37,000
qëllojmë këtë gjë mu në fytyrë,"

285
00:10:37,000 --> 00:10:40,000
dhe pastaj ne i sjellim

286
00:10:40,000 --> 00:10:43,000
(të qeshura)

287
00:10:43,000 --> 00:10:45,000
është një grup shkencëtarësh dhe inxhinierëve

288
00:10:45,000 --> 00:10:47,000
dhe astronautëve dhe ata e quajnë vetën e tyre

289
00:10:47,000 --> 00:10:49,000
Fondacioni B612. Pë ju

290
00:10:49,000 --> 00:10:51,000
që keni lexuar "The Little Prince"("Prince i Vogël")

291
00:10:51,000 --> 00:10:53,000
shpresoj që e kuptoni atë referim. Princi i vogël

292
00:10:53,000 --> 00:10:55,000
i cili jetoj ne një asteroid, quhej B612.

293
00:10:55,000 --> 00:10:57,000
Këta janë njerëz të menqur -- burra dhe gra --

294
00:10:57,000 --> 00:10:59,000
astronautë, siq thashë, inxhinierë.

295
00:10:59,000 --> 00:11:01,000
Rusty Schweickart, i cili ishte astronautë në Apollo 9

296
00:11:01,000 --> 00:11:03,000
bënë pjesë në këtë. Dan Durda, miku im

297
00:11:03,000 --> 00:11:05,000
që realizoj këtë imazh, punon këtu tek

298
00:11:05,000 --> 00:11:07,000
Instituti jugperendimor i kërkimeve në Boulder,

299
00:11:07,000 --> 00:11:09,000
në Rrugën Walnut. Ai krijoi këtë imazh për këtu,

300
00:11:09,000 --> 00:11:11,000
dhe aktualisht ai është një nga astronautët

301
00:11:11,000 --> 00:11:13,000
që punojnë për ta. Në qoftë se shikojmë një asteroid

302
00:11:13,000 --> 00:11:15,000
që do ta godas Tokën dhe ne kemi

303
00:11:15,000 --> 00:11:18,000
mjaft kohë, ne mund ta godasim atë që të lëviz në

304
00:11:18,000 --> 00:11:21,000
një orbit më të mirë.

305
00:11:21,000 --> 00:11:23,000
një sond që peshon një apo dy tonë.

306
00:11:23,000 --> 00:11:26,000
Nuk nevojitet që të jetë gjigande -- disa tonësh

307
00:11:26,000 --> 00:11:29,000
jo aq e madhe -- dhe mund ta vendosni afër asteroidit.

308
00:11:29,000 --> 00:11:31,000
Ju nuk zbarkoni në të, sepse këto gjëra janë

309
00:11:31,000 --> 00:11:33,000
të paqëndrueshme nga të gjitha anët. është shumë vështirë të zbarkonit në to.

310
00:11:33,000 --> 00:11:35,000
Në vend të asaj ju, ju afroni asaj.

311
00:11:35,000 --> 00:11:37,000
Graviteti i asteroidit tërheq sondën,

312
00:11:37,000 --> 00:11:40,000
dhe sonda ka masën prej disa tonësh.

313
00:11:40,000 --> 00:11:42,000
Ka një gravitet mjaft të vogël, por ajo është e mjaftueshme

314
00:11:42,000 --> 00:11:44,000
që ta tërheq një asteroid, dhe ju keni

315
00:11:44,000 --> 00:11:46,000
raketën të vendosur, kështu që ju mund -- oh, ju vështirë që mund

316
00:11:46,000 --> 00:11:48,000
ta shihni këtu, por atje është -- dhe ju

317
00:11:48,000 --> 00:11:50,000
në fakt, këta quna janë të lidhur për

318
00:11:50,000 --> 00:11:53,000
gravitetin e vet, dhe nëse ju e lëvizni sondën shumë

319
00:11:53,000 --> 00:11:57,000
ngadalë, shumë, shumë butësisht, ju shumë me lehtësi mund

320
00:11:57,000 --> 00:12:00,000
ta drejtoni atë shkëmb në një orbitë të sigurt.

321
00:12:00,000 --> 00:12:02,000
Ju mund poashtu ta vendosni në një orbitë rreth Tokës

322
00:12:02,000 --> 00:12:04,000
ku ne mund ta gërmonim atë, edhe pse ajo është një gjë

323
00:12:04,000 --> 00:12:06,000
krejtësisht tjetër. Nuk dua të kaloj andej.

324
00:12:06,000 --> 00:12:08,000
(të qeshura)

325
00:12:08,000 --> 00:12:10,000
Por ne do të ishim të pasur.

326
00:12:10,000 --> 00:12:15,000
(të qeshura)

327
00:12:15,000 --> 00:12:17,000
Pra mendoni një qik për këtë, në rregull?

328
00:12:17,000 --> 00:12:19,000
Janë ata shkëmbi gjigand duke fluturuar atje,

329
00:12:19,000 --> 00:12:21,000
dhe po na godasin neve, dhe ata po

330
00:12:21,000 --> 00:12:23,000
na shkaktojnë dëme neve, por ne kemi arritur ta zgjidhim

331
00:12:23,000 --> 00:12:26,000
këtë, dhe kemi gjitha gjërat ta bëjmë këtë.

332
00:12:26,000 --> 00:12:28,000
Ne kemi astronomë të vendosur me teleskopë

333
00:12:28,000 --> 00:12:30,000
duke i kërkuar ata. Ne kemi njerëz të menqur,

334
00:12:30,000 --> 00:12:32,000
shumë, shumë të menqur, të cilët janë të brengosur

335
00:12:32,000 --> 00:12:34,000
për këtë dhe ta gjejnë mënyrën se si ta zgjidhin

336
00:12:34,000 --> 00:12:37,000
problemin, dhe ne kemi teknologjinë ta bëjmë këtë.

337
00:12:37,000 --> 00:12:39,000
Në fakt kjo sondë nuk mund ti përdor raketat kimike.

338
00:12:39,000 --> 00:12:41,000
Raketat kimike japin shumë vrull, gjithashtu

339
00:12:41,000 --> 00:12:43,000
më shumë shtytje. Sonda do të hidhej gabim.

340
00:12:43,000 --> 00:12:45,000
Ne zbuluam diqka që quhet shtytja ionike,

341
00:12:45,000 --> 00:12:48,000
i cila është motor me forcë shtytjeje shumë, shumë, shumë të vogël.

342
00:12:48,000 --> 00:12:50,000
Generon me forcë që një copë letre do ta kishte

343
00:12:50,000 --> 00:12:52,000
në duar tuaja, shumë të lehtë,

344
00:12:52,000 --> 00:12:55,000
por mund të qëndroj për muaj e vite,

345
00:12:55,000 --> 00:12:58,000
duke ofruar atë shtytje të lehtë.

346
00:12:58,000 --> 00:13:00,000
Nëse ndonjëri nga ju në sallë admiron "Star Trek"-un origjinal

347
00:13:00,000 --> 00:13:02,000
ata kaluan përgjatë një anije alienësh që kishin

348
00:13:02,000 --> 00:13:04,000
një shtyje jonike dhe Spoki tha,

349
00:13:04,000 --> 00:13:06,000
"Ata janë shumë të sofistikuar teknikisht.

350
00:13:06,000 --> 00:13:08,000
Me këtë mjet ata janë qindra vite përpara nesh."

351
00:13:08,000 --> 00:13:10,000
Por, ne kemi një mjet me shtytje jonike tani.(të qeshura)

352
00:13:10,000 --> 00:13:12,000
Ne nuk kemi Enterpise-in, por

353
00:13:12,000 --> 00:13:14,000
kemi mjetin me shtytje jonike tani.

354
00:13:14,000 --> 00:13:17,000
(aplauza)

355
00:13:17,000 --> 00:13:19,000
Spock.

356
00:13:19,000 --> 00:13:22,000
(të qeshura)

357
00:13:22,000 --> 00:13:24,000
Pra..

358
00:13:24,000 --> 00:13:26,000
Ai është dallimi, ai është dallimi

359
00:13:26,000 --> 00:13:28,000
mes nesh dhe dinosaurëve.

360
00:13:28,000 --> 00:13:30,000
Kjo ju ndodhi atyre.

361
00:13:30,000 --> 00:13:32,000
Nuk ka nevojë që të na ndodh edhe neve.

362
00:13:32,000 --> 00:13:35,000
Dallimi mes dinosaurëve dhe nesh

363
00:13:35,000 --> 00:13:37,000
është që ne kemi një program për gjithësi

364
00:13:37,000 --> 00:13:39,000
dhe ne mund të votojmë,

365
00:13:39,000 --> 00:13:42,000
kështu që ne mund ta ndryshojmë të ardhmen tonë.

366
00:13:42,000 --> 00:13:43,000
(të qeshura)

367
00:13:43,000 --> 00:13:46,000
Ne kemi aftësinë të ndërrojmë të ardhmen tonë.

368
00:13:46,000 --> 00:13:48,000
65 milion vjet nga ky çast,

369
00:13:48,000 --> 00:13:50,000
ne nuk kemi nevojë qe eshtrat tona

370
00:13:50,000 --> 00:13:52,000
të mbulohen nga pluhuri në muze.

371
00:13:52,000 --> 00:13:54,000
Ju faleminderit shumë.

372
00:13:54,000 --> 00:13:55,000
(aplauza)