[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:05.50,0:00:07.40,Default,,0000,0000,0000,,Ben çocukken, Dialogue: 0,0:00:07.40,0:00:10.96,Default,,0000,0000,0000,,en çok endişelendiğimiz felaket\Nbir nükleer savaştı. Dialogue: 0,0:00:11.82,0:00:15.08,Default,,0000,0000,0000,,Bu nedenle, bodrum katında bu tarz bir\Nvarilimiz vardı, Dialogue: 0,0:00:15.08,0:00:17.66,Default,,0000,0000,0000,,içi yemek konserveleri ve suyla\Ndoldurulmuş. Dialogue: 0,0:00:18.26,0:00:19.90,Default,,0000,0000,0000,,Nükleer saldırı olduğunda, Dialogue: 0,0:00:19.90,0:00:24.64,Default,,0000,0000,0000,,bodruma giderek, çömelip bu varildeki\Nyiyeceklerle besleneceğimizi düşünürdük. Dialogue: 0,0:00:25.88,0:00:29.60,Default,,0000,0000,0000,,Bugün küresel felaketin en büyük riski Dialogue: 0,0:00:29.60,0:00:32.46,Default,,0000,0000,0000,,buna benzemiyor. Dialogue: 0,0:00:32.46,0:00:35.24,Default,,0000,0000,0000,,Buna karşılık, buna benziyor. Dialogue: 0,0:00:36.44,0:00:41.93,Default,,0000,0000,0000,,Önümüzdeki on yıllık zaman dilimlerinde,\Neğer bir şey 10 milyondan fazla insanın Dialogue: 0,0:00:41.93,0:00:45.31,Default,,0000,0000,0000,,hayatına son verirse, bu bir savaştan çok\Nyüksek derecede Dialogue: 0,0:00:45.31,0:00:47.79,Default,,0000,0000,0000,,hızlı yayılabilen bir virüs olur. Dialogue: 0,0:00:47.79,0:00:51.68,Default,,0000,0000,0000,,Füzeler olmaz, ama mikroplar olur. Dialogue: 0,0:00:51.68,0:00:53.88,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, bu sebeplerden bir bölümü Dialogue: 0,0:00:53.88,0:00:58.08,Default,,0000,0000,0000,,nükleer caydırıcı silahlara büyük bir\Nmiktarda yatırım yapmamız oldu. Dialogue: 0,0:00:58.08,0:01:03.18,Default,,0000,0000,0000,,Aslında, salgın hastalıkları durdurabilecek\Nbir sisteme çok az yatırım yaptık. Dialogue: 0,0:01:04.13,0:01:07.09,Default,,0000,0000,0000,,Bir sonraki salgın için hazır değiliz. Dialogue: 0,0:01:08.02,0:01:09.76,Default,,0000,0000,0000,,Ebola'ya bir göz atalım. Dialogue: 0,0:01:09.76,0:01:13.62,Default,,0000,0000,0000,,Eminim ki, hepiniz gazetede onunla ilgili\Nşeyler okudunuz, Dialogue: 0,0:01:13.62,0:01:15.22,Default,,0000,0000,0000,,bir sürü zorluklar. Dialogue: 0,0:01:15.22,0:01:19.78,Default,,0000,0000,0000,,Ben bunu, polyo eradikasyon yolu olarak\Nkullandığımız Dialogue: 0,0:01:19.78,0:01:23.72,Default,,0000,0000,0000,,durum analizi araçları doğrultusunda\Ndikkatlice takip ettim. Dialogue: 0,0:01:23.72,0:01:25.70,Default,,0000,0000,0000,,Sizin de neler olduğuna baktığınız gibi, Dialogue: 0,0:01:25.70,0:01:30.08,Default,,0000,0000,0000,,problem yeterince iyi çalışmayan\Nbir sistemin olmayışı değil, Dialogue: 0,0:01:30.08,0:01:33.65,Default,,0000,0000,0000,,problem bizim bir sisteme\Nsahip olmayışımızdı. Dialogue: 0,0:01:34.59,0:01:39.03,Default,,0000,0000,0000,,Bazı parçaların gözden kaçtığı\Noldukça barizdi. Dialogue: 0,0:01:39.03,0:01:43.94,Default,,0000,0000,0000,,Olayın olduğu yere önceden gitmiş,\Nhastalığın ne olduğunu görmüş, yayılmasına Dialogue: 0,0:01:43.94,0:01:47.70,Default,,0000,0000,0000,,ne kadar kaldığını bilen, gitmeye hazır\Nbir grup epidemiyolojistimiz yoktu. Dialogue: 0,0:01:47.70,0:01:50.45,Default,,0000,0000,0000,,Durum raporları kağıt üstünde geliyordu. Dialogue: 0,0:01:50.45,0:01:53.26,Default,,0000,0000,0000,,Erişilebilir bir hale getirilene kadar\Nçok geçikmiş oluyordu Dialogue: 0,0:01:53.38,0:01:55.21,Default,,0000,0000,0000,,ve aşırı derecede kusurlu oluyorlardı. Dialogue: 0,0:01:55.49,0:01:57.86,Default,,0000,0000,0000,,Gitmeye hazır medikal bir takımımız yoktu. Dialogue: 0,0:01:57.86,0:02:00.53,Default,,0000,0000,0000,,İnsanları hazırlamak için bir yönteme\Nde sahip değildik. Dialogue: 0,0:02:00.53,0:02:05.78,Default,,0000,0000,0000,,Sınır Tanımayan Doktorlar gönüllülerle\Nberaber mükemmel bir iş çıkardılar. Dialogue: 0,0:02:05.78,0:02:09.32,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bunun yanında, bu şehirlerde\Nbinlerce çalışana ulaşmamız gerekiyorken Dialogue: 0,0:02:09.32,0:02:12.02,Default,,0000,0000,0000,,biz çok daha yavaştık. Dialogue: 0,0:02:12.02,0:02:19.01,Default,,0000,0000,0000,,Geniş bir salgın yüz binlerce\Nçalışana sahip olmamızı gerektirebilir. Dialogue: 0,0:02:20.75,0:02:25.16,Default,,0000,0000,0000,,Oralarda tedavi uygulamalarına bakacak\Nhiç kimse yoktu. Dialogue: 0,0:02:25.16,0:02:26.95,Default,,0000,0000,0000,,Tanılara bakacak kimse yoktu. Dialogue: 0,0:02:26.95,0:02:30.24,Default,,0000,0000,0000,,Hangi araçların kullanılması gerektiğini\Nçözebilecek biri de yoktu. Dialogue: 0,0:02:30.24,0:02:33.72,Default,,0000,0000,0000,,Mesela, yaşayanlardan kan alabilir, Dialogue: 0,0:02:33.72,0:02:39.16,Default,,0000,0000,0000,,kanı işleyip, bu plazmaları insanlara\Nkorunmaları için geri verebilirdik. Dialogue: 0,0:02:39.16,0:02:41.58,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bu hiç denenmedi. Dialogue: 0,0:02:41.58,0:02:43.52,Default,,0000,0000,0000,,Yani gözden kaçırılan bir çok şey vardı. Dialogue: 0,0:02:43.52,0:02:47.42,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu şeyler gerçekten küresel bir\Nbaşarısızlıktı. Dialogue: 0,0:02:48.30,0:02:53.87,Default,,0000,0000,0000,,WHO salgınları görüntülemek için kuruldu,\Nbu söylediğim şeyleri yapmak için değil. Dialogue: 0,0:02:55.05,0:02:57.84,Default,,0000,0000,0000,,Filmlerde bu durum biraz daha farklı. Dialogue: 0,0:02:57.84,0:03:02.67,Default,,0000,0000,0000,,Bir grup gitmeye hazır\Nyakışıklı epidemiyolojist, Dialogue: 0,0:03:02.67,0:03:08.45,Default,,0000,0000,0000,,harekete geçiyor ve durumu düzeltiyorlar,\Nfakat bu sadece saf bir Hollywood. Dialogue: 0,0:03:10.18,0:03:13.89,Default,,0000,0000,0000,,Hazırlanmanın başarısızlığı bir sonraki\Nsalgının Ebola'dan daha tahrip edici Dialogue: 0,0:03:13.89,0:03:17.70,Default,,0000,0000,0000,,olmasına çarpıcı bir şekilde olanak\Nsağlayacaktır. Dialogue: 0,0:03:18.74,0:03:23.53,Default,,0000,0000,0000,,Ebola'nın bu yılın sonuna doğru nasıl\Nişlediğine bir göz atalım. Dialogue: 0,0:03:24.31,0:03:27.15,Default,,0000,0000,0000,,10,000 civarında insan öldü, Dialogue: 0,0:03:27.15,0:03:31.85,Default,,0000,0000,0000,,ve bunların neredeyse tamamı\NBatı Afrika'nın üç şehrinde gerçekleşti. Dialogue: 0,0:03:31.85,0:03:34.43,Default,,0000,0000,0000,,Daha fazla yayılmamasının üç nedeni var. Dialogue: 0,0:03:34.43,0:03:38.87,Default,,0000,0000,0000,,İlki, oradaki sağlık çalışanları sayesinde\Nortaya çıkan kahramanca işler. Dialogue: 0,0:03:38.87,0:03:42.14,Default,,0000,0000,0000,,İnsanları buluyorlar ve bunun daha fazla\Nyayılmasını önlüyorlardı. Dialogue: 0,0:03:42.14,0:03:44.62,Default,,0000,0000,0000,,İkincisi, virüsün doğasından kaynaklı. Dialogue: 0,0:03:44.62,0:03:47.70,Default,,0000,0000,0000,,Ebola havadan yayılmıyor Dialogue: 0,0:03:47.70,0:03:49.81,Default,,0000,0000,0000,,ve siz bu hastalığı kapana kadar, Dialogue: 0,0:03:49.81,0:03:52.55,Default,,0000,0000,0000,,yatağa bağlı kalmış oldukça hasta\Nbirçok insan var. Dialogue: 0,0:03:54.22,0:03:58.41,Default,,0000,0000,0000,,Üçüncüsü ise çok kalabalık şehirlerde\Nortaya çıkmaması. Dialogue: 0,0:03:58.41,0:04:00.12,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu sadece bir şanstı. Dialogue: 0,0:04:00.12,0:04:02.36,Default,,0000,0000,0000,,Eğer, daha kalabalık şehirlerde ortaya\Nçıksaydı, Dialogue: 0,0:04:02.36,0:04:05.88,Default,,0000,0000,0000,,bu durumda rakamlar daha fazla olacaktı. Dialogue: 0,0:04:05.88,0:04:09.47,Default,,0000,0000,0000,,Yani bir sonrakinde, bu kadar şanslı\Nolmayabiliriz. Dialogue: 0,0:04:09.47,0:04:14.53,Default,,0000,0000,0000,,Bulaşıcı hastalığa kapıldığı halde kendini\Niyi hisseden, bir uçağa binmiş Dialogue: 0,0:04:14.53,0:04:17.84,Default,,0000,0000,0000,,ya da bir markete gitmiş insanlardan\Nvirüsü kapabilirsiniz. Dialogue: 0,0:04:17.84,0:04:20.85,Default,,0000,0000,0000,,Virüsün kaynağı Ebola gibi, doğal bir\Nsalgın Dialogue: 0,0:04:20.85,0:04:22.83,Default,,0000,0000,0000,,ya da bir bioterörizm olabilir. Dialogue: 0,0:04:22.83,0:04:27.47,Default,,0000,0000,0000,,Yani, tam anlamıyla durumu binlerce kez\Ndaha kötü hale getirebilecek çok şey var. Dialogue: 0,0:04:27.47,0:04:33.48,Default,,0000,0000,0000,,Aslında, havadan yayılabilen bir virüs\Nmodeline göz atalım, Dialogue: 0,0:04:33.48,0:04:37.07,Default,,0000,0000,0000,,tıpkı 1918'den önce ortaya çıkmış\Nİspanyol Nezlesi gibi. Dialogue: 0,0:04:37.63,0:04:39.56,Default,,0000,0000,0000,,İşte nelerin olabileceği: Dialogue: 0,0:04:39.56,0:04:43.56,Default,,0000,0000,0000,,Bu virüs çok hızlı bir şekilde bütün\Ndünyaya yayılıyor ve Dialogue: 0,0:04:43.56,0:04:48.68,Default,,0000,0000,0000,,30 milyondan fazla insanın bu salgından\Nöldüğünü görebiliyorsunuz. Dialogue: 0,0:04:48.68,0:04:50.50,Default,,0000,0000,0000,,Bu oldukça ciddi bir problem. Dialogue: 0,0:04:50.50,0:04:52.26,Default,,0000,0000,0000,,Endişelenmemiz gerekiyor. Dialogue: 0,0:04:52.26,0:04:56.69,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bunun yanında, çok iyi bir şekilde\Ncevap verecek bir sistem inşa edebiliriz. Dialogue: 0,0:04:56.69,0:05:01.84,Default,,0000,0000,0000,,Burada konuşulan bütün bilim ve\Nteknolojinin faydalarına sahibiz. Dialogue: 0,0:05:01.84,0:05:04.45,Default,,0000,0000,0000,,Toplumdan bilgi alabilecek ve onları\Nbilgilendirebilecek Dialogue: 0,0:05:04.45,0:05:06.14,Default,,0000,0000,0000,,cep telefonlarımız var. Dialogue: 0,0:05:06.14,0:05:10.32,Default,,0000,0000,0000,,İnsanların nerede olduğu ve nereye hareket\Nettiğini gördüğümüz uydu haritalarımız var Dialogue: 0,0:05:10.32,0:05:12.63,Default,,0000,0000,0000,,Biyolojide, hastalık mikrobunun işlev\Nzamanına Dialogue: 0,0:05:12.63,0:05:16.67,Default,,0000,0000,0000,,bakmayı çok etkili bir şekilde değiştirmiş\Nve bu mikropların üstesinden gelmek için Dialogue: 0,0:05:16.67,0:05:21.32,Default,,0000,0000,0000,,ilaçlar ve aşılar üretmeye uygun\Ngelişmelere sahibiz. Dialogue: 0,0:05:21.32,0:05:23.27,Default,,0000,0000,0000,,Yani bazı araçlara sahip olabiliriz, Dialogue: 0,0:05:23.27,0:05:27.50,Default,,0000,0000,0000,,fakat bunların küresel bir sağlık sistemi\Niçinde etraflıca toparlanması gerekiyor. Dialogue: 0,0:05:27.50,0:05:29.79,Default,,0000,0000,0000,,Ve hazırlıklı olmamız gerek. Dialogue: 0,0:05:29.79,0:05:32.41,Default,,0000,0000,0000,,Bence, tekrar hazır hale gelmemizdeki en\Niyi yöntem, Dialogue: 0,0:05:32.41,0:05:34.76,Default,,0000,0000,0000,,savaş için ne yapıyorsak o. Dialogue: 0,0:05:34.76,0:05:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Asker olarak, her zaman gitmeyi\Nbekliyoruz. Dialogue: 0,0:05:39.00,0:05:42.15,Default,,0000,0000,0000,,Büyük sayılara ulaşabilecek rezervlerimiz\Nmevcut. Dialogue: 0,0:05:42.15,0:05:45.84,Default,,0000,0000,0000,,NATO, çok hızlı bir şekilde harekete\Ngeçebilecek taşınabilir bir birime sahip. Dialogue: 0,0:05:45.84,0:05:49.44,Default,,0000,0000,0000,,NATO'nun kontrol amaçlı bir çok savaş\Noyunu var, insanlar iyi eğitildi mi? Dialogue: 0,0:05:49.44,0:05:52.12,Default,,0000,0000,0000,,Yakıt, hesaplamalar ve aynı radyo\Nfrekansları hakkında Dialogue: 0,0:05:52.12,0:05:54.24,Default,,0000,0000,0000,,doğru anlamışlar mı? Dialogue: 0,0:05:54.24,0:05:56.78,Default,,0000,0000,0000,,Yani bütünüyle gitmeye hazırlar. Dialogue: 0,0:05:56.78,0:06:01.13,Default,,0000,0000,0000,,İşte bunlar, bir salgınla başa çıkabilmek\Niçin ihtiyaç duyduğumuz türden şeyler. Dialogue: 0,0:06:01.13,0:06:03.30,Default,,0000,0000,0000,,Çözüm parçaları neler? Dialogue: 0,0:06:03.30,0:06:08.59,Default,,0000,0000,0000,,Öncelikle, yoksul ülkelerde güçlü bir\Nsağlık sistemine ihtiyacımız var. Dialogue: 0,0:06:08.59,0:06:11.65,Default,,0000,0000,0000,,Annelerin güvenli bir şekilde\Ndoğum yapabildiği Dialogue: 0,0:06:11.65,0:06:13.64,Default,,0000,0000,0000,,ve çocukların tüm aşılarına ulaşabildiği. Dialogue: 0,0:06:13.64,0:06:17.18,Default,,0000,0000,0000,,Aynı zamanda, salgını ilk başlangıç\Nzamanında görebileceğimiz bir yer. Dialogue: 0,0:06:17.84,0:06:19.94,Default,,0000,0000,0000,,Tıbbi koruma birimine ihtiyacımız var: Dialogue: 0,0:06:19.94,0:06:22.50,Default,,0000,0000,0000,,eğitim görmüş ve arkaplanda uzman olarak\Ngitmeye hazır Dialogue: 0,0:06:22.70,0:06:25.29,Default,,0000,0000,0000,,bir sürü insan. Dialogue: 0,0:06:25.85,0:06:30.27,Default,,0000,0000,0000,,Sonrasında, tıbbi çalışanlar ve ordunun\Nberaberliğine ihtiyacımız var. Dialogue: 0,0:06:30.27,0:06:34.09,Default,,0000,0000,0000,,Daha hızlı hareket etmek, hesaplamaların\Nyapılması ve daha güvenli alanlar için Dialogue: 0,0:06:34.09,0:06:36.67,Default,,0000,0000,0000,,askeri ordunun avantajlarından\Nfaydanılmalı. Dialogue: 0,0:06:36.67,0:06:39.13,Default,,0000,0000,0000,,Simülasyonlar yapmamız gerek, Dialogue: 0,0:06:39.13,0:06:43.93,Default,,0000,0000,0000,,savaş oyunları değil, bakteri oyunları,\Nböylece nelerde zayıf olduğumuzu anlarız. Dialogue: 0,0:06:43.93,0:06:46.72,Default,,0000,0000,0000,,ABD'de son kez yapılan bir bakteri oyunu Dialogue: 0,0:06:46.72,0:06:50.44,Default,,0000,0000,0000,,2001'den önceydi,\Nve çok iyi gitmedi. Dialogue: 0,0:06:50.45,0:06:55.49,Default,,0000,0000,0000,,Şu ana dek skor, bakteriler:1 insanlar:0 Dialogue: 0,0:06:55.49,0:07:01.61,Default,,0000,0000,0000,,Son olarak, aşı ve tanılarda bir çok\NAr-Ge alanında gelişmelere ihtiyacımız var Dialogue: 0,0:07:01.61,0:07:05.25,Default,,0000,0000,0000,,Bilim alanında ortaya çıkmış büyük\Nbuluşlar da mevcut, oldukça hızlı Dialogue: 0,0:07:05.25,0:07:09.23,Default,,0000,0000,0000,,çalışabilen salgı bezi bağlantılı\Nvirüs gibi. Dialogue: 0,0:07:09.23,0:07:12.60,Default,,0000,0000,0000,,Bunun ne kadara mal olabileceğine dair,\Nkesin bir bütçem yok fakat, Dialogue: 0,0:07:12.60,0:07:17.10,Default,,0000,0000,0000,,oldukça eminim ki verebileceği hasara\Noranla çok mütevazi bir karşılaştırma. Dialogue: 0,0:07:17.10,0:07:21.74,Default,,0000,0000,0000,,Dünya Bankası'nın tahminlerine göre,\Nküresel bir nezle salgını olması halinde, Dialogue: 0,0:07:21.74,0:07:25.46,Default,,0000,0000,0000,,dünya genelindeki mal varlığı, üç trilyon\Ndolardan daha fazla aşağı inecek Dialogue: 0,0:07:25.46,0:07:29.33,Default,,0000,0000,0000,,ve milyonlarca ölüm gerçekleşecek. Dialogue: 0,0:07:29.33,0:07:32.32,Default,,0000,0000,0000,,Bu yatırımlar, sadece salgın için hazır\Nolmanın ötesinde Dialogue: 0,0:07:32.32,0:07:34.52,Default,,0000,0000,0000,,bize dikkate değer faydalar sunacaktır. Dialogue: 0,0:07:34.52,0:07:36.98,Default,,0000,0000,0000,,Temel sağlık hizmeti, Ar-Ge, Dialogue: 0,0:07:36.98,0:07:39.81,Default,,0000,0000,0000,,bunlar küresel sağlığı eşitliğe\Nindirgeyecek Dialogue: 0,0:07:39.81,0:07:43.50,Default,,0000,0000,0000,,ve dünyayı mümkün olduğunca daha güvenli\Nhale getirecek. Dialogue: 0,0:07:43.50,0:07:46.86,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden, bunun kesinlikle ilk öncelik\Nolması gerektiğini düşünüyorum. Dialogue: 0,0:07:47.40,0:07:49.04,Default,,0000,0000,0000,,Oralarda paniğe gerek yok. Dialogue: 0,0:07:49.04,0:07:53.47,Default,,0000,0000,0000,,Spagetti konservelerini depolamamıza ya da\Nbodruma gitmemize gerek yok. Dialogue: 0,0:07:53.47,0:07:57.31,Default,,0000,0000,0000,,Fakat, bir an önce başlamamız gerek,\Nçünkü zaman bizim leyhimize işlemiyor. Dialogue: 0,0:07:57.31,0:08:03.52,Default,,0000,0000,0000,,Aslında, eğer Ebola salgınından\Nçıkarılabilecek olumlu bir şey varsa, Dialogue: 0,0:08:03.52,0:08:09.33,Default,,0000,0000,0000,,o da, hazırlanmamız için bizi erken\Nuyarması, bir uyarı ikazıdır. Dialogue: 0,0:08:09.33,0:08:14.98,Default,,0000,0000,0000,,Eğer şimdiden başlarsak, bir sonraki\Nsalgın için hazır olabiliriz. Dialogue: 0,0:08:14.98,0:08:16.57,Default,,0000,0000,0000,,Teşekkürler. Dialogue: 0,0:08:16.57,0:08:19.87,Default,,0000,0000,0000,,(Alkış)