WEBVTT

00:00:05.504 --> 00:00:07.398
کە منداڵبووم،

00:00:07.398 --> 00:00:10.959
کارەساتەکەی زۆر خەممان بوو 
ڕووبدات جەنگی ئەتۆمی بوو.

00:00:11.819 --> 00:00:15.085
لەبەر ئەوە بەرمیلێکی ئاوامان هەبوو
لە ژێرزەمینەکەماندا،

00:00:15.085 --> 00:00:17.656
پڕبوو لە قتووە خۆراک و ئاو.

00:00:18.256 --> 00:00:19.901
بۆ ئەوەی لەگەڵ هاتنی هێرشی ئەتۆمی،

00:00:19.901 --> 00:00:24.637
بچینە خوارەوە بۆ ژێرزەمینەکە،
خۆمان بپارێزین، و لەم بەرمیلە بخۆین.

NOTE Paragraph

00:00:25.877 --> 00:00:29.597
ئەمڕۆ گەورەترین مەترسی
کارەساتی جیهانی

00:00:29.597 --> 00:00:32.457
لەمە ناچێت.

00:00:32.457 --> 00:00:35.238
بەڵکو، لەمە ئەچێت.

00:00:36.438 --> 00:00:41.929
ئەگەر شتێک هەبێت زیاتر لە ١٠ ملیۆن
کەس بکوژێت لە ساڵانی داهاتوودا،

00:00:41.929 --> 00:00:45.314
ئەگەری زۆرە ڤایرۆسێکی
زۆر درم بێت

00:00:45.314 --> 00:00:47.792
وەک لە جەنگێک.

00:00:47.792 --> 00:00:51.679
مووشەک نا، بەڵکو میکرۆب.

00:00:51.679 --> 00:00:53.878
ئێستا، بەشێکی هۆکاری ئەوە ئەوەیە

00:00:53.878 --> 00:00:58.081
پارەیەکی زۆرمان خەرجکردووە
لە چەکی ئەتۆمیدا.

00:00:58.081 --> 00:01:03.179
بەڵام پارەیەکی زۆرمان خەرجکردووە لە
سیستمەکەدا بۆ وەستاندنی پەتایەک.

00:01:04.129 --> 00:01:07.093
ئامادە نین بۆ پەتای داهاتوو.

NOTE Paragraph

00:01:08.023 --> 00:01:09.758
با سەیری ئیبۆلا بکەین.

00:01:09.758 --> 00:01:13.615
دڵنیام زۆربەتان خوێندووتانەتەوە دەربارەی
لە ڕۆژنامەکاندا،

00:01:13.615 --> 00:01:15.221
چەندین ململانێی قورس.

00:01:15.221 --> 00:01:18.876
بە وردی بەدوایدا چووم بەناو
ئامرازەکانی شیکردنەوەی دۆسییەکەی

00:01:18.876 --> 00:01:23.721
بەکاری ئەهێنین بۆ شوێنکەوتنی
بنەبڕکردنی ڤایرۆسی ئیفلیجی.

00:01:23.721 --> 00:01:25.573
کە سەیری ئەوەش ئەکەن کە ڕوویداوە،

00:01:25.573 --> 00:01:30.081
کێشەکە ئەوە نییە سیستمەکەی هەبووبێت
وەک پێویست بە باشی کاری نەکردبێت،

00:01:30.081 --> 00:01:33.649
کێشەکە ئەوەیە هەر سیستممان نەبووە.

00:01:34.589 --> 00:01:39.028
ڕاستییەکەی، لە چەند پارچەیەکی 
سەرەکی کەمە.

NOTE Paragraph

00:01:39.028 --> 00:01:43.940
کۆمەڵێک زانای نەخۆشی درممان نەبوو ئامادەبن
بۆ ڕۆشتن، و ڕۆشتبێتن،

00:01:43.940 --> 00:01:47.696
بینیبێتیان نەخۆشییەکە چییە،
چەند بەخێرایی بڵاو ئەبێتەوە.

00:01:47.696 --> 00:01:50.452
ڕاپۆرت لەسەر نەخۆشییەکان
لەسەر کاغەزێک هات.

00:01:50.452 --> 00:01:52.808
زۆر دواکەوت پێش ئەوەی
بخرێتە سەر ئینتەرنێت و

00:01:52.808 --> 00:01:54.782
هەتا بڵێی ناووردیش بوون.

00:01:55.492 --> 00:01:57.858
تیمێکی پزیشکیمان نەبوو
ئامادەبن بۆ ڕۆشتن.

00:01:57.858 --> 00:02:00.453
ڕێگایەکی ئامادەکردنی خەڵکمان نەبوو.

00:02:00.453 --> 00:02:05.784
ئێستا، پزیشکانی بێسنوور کارێکی باشیان کردووە
لە ڕێکخستنی خۆبەخشەکاندا.

00:02:05.784 --> 00:02:08.880
بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا، زۆر خاوتر بووین
لە ئەنجامدانی ئەوەیا کە ئەبوو بیکەین

00:02:08.880 --> 00:02:12.022
هەزارەها کارمەندی تەندروستی
بەرین بۆ ئەم وڵاتانە.

00:02:12.022 --> 00:02:19.007
پەتایەکی گەورەش پێویستی بەوەیە کە سەدان
هەزار کارمەندی تەندروستی کاری تیا بکەن.

00:02:20.752 --> 00:02:25.155
کەسی لێنەبوو سەیری شێوازەکانی
چارەسەرکردن بکات.

00:02:25.155 --> 00:02:26.946
کەس نەبوو سەیری دەستنیشانکردنەکان بکات.

00:02:26.946 --> 00:02:30.243
کەسی لێنەبوو بیدۆزێتەوە بزانێت
کام ئامراز پێویستە بەکاربێت.

00:02:30.243 --> 00:02:33.723
وەک نموونەیەک، ئەمانتوانی کە
خوێنی ڕزگاربووێک وەرگرین،

00:02:33.723 --> 00:02:39.158
گۆڕانکاری بەسەردا بێنین، و ئەو پلازمایە
بخەینەوە ناو خەڵکەکە بۆ پاراستنیان.

00:02:39.158 --> 00:02:41.764
بەڵام ئەمە هەر تاقی نەکرایەوە.

NOTE Paragraph

00:02:41.764 --> 00:02:43.520
بۆیە لە زۆر شتی کەم بوو.

00:02:43.520 --> 00:02:47.415
ئەم شتانە بەڕاستی شکستی جیهانین.

00:02:48.305 --> 00:02:53.873
تەندروستی جیهانی بەدواداچوون بۆ نەخۆشییە
درمەکان ئەکات، بەڵام بۆ ئەم شتانە نا کە باسمکرد.

00:02:55.049 --> 00:02:57.842
ئێستا، لە فلیمەکاندا زۆر جیاوازە.

00:02:57.842 --> 00:03:02.674
کۆمەڵێک زانای نەخۆشی درمی قۆز هەن
ئامادەن دەست بەکاربن،

00:03:02.674 --> 00:03:08.446
ئەچنە ناوەوە، ڕۆژەکە ڕزگار ئەکەن،
بەڵام ئەوە تەنیا هۆڵیوودە.

NOTE Paragraph

00:03:10.177 --> 00:03:13.887
شکستهێنان لە ئامادەباشی ئەکرێت
ڕێگە بە پەتای داهاتوو بدات

00:03:13.887 --> 00:03:17.695
کارەساتێکی لەوەی ئیبۆلا
گەورەتری پێوەبێت،

00:03:18.735 --> 00:03:23.531
با سەیری بەرەوپێشچوونی 
ئیبۆلا بکەین بەدرێژایی ئەمساڵ.

00:03:24.311 --> 00:03:27.149
نزیکەی ١٠ هەزار کەس مردن، و

00:03:27.149 --> 00:03:31.846
بەنزیکەیی هەموویان لە سێ وڵاتی
خۆرئاوای ئەفریقا بوون.

00:03:31.846 --> 00:03:34.433
سێ هۆکار هەیە کە بۆچی
زیاتر بڵاو نەبۆوە.

00:03:34.433 --> 00:03:38.874
یەکەمیان ئەوەیە کە چەندین کاری پاڵەوانانە
ئەنجامدرا لەلایەن کارمەندانی تەندروستییەوە.

00:03:38.874 --> 00:03:42.136
تووشبووەکانیان دۆزییەوە و نەیانهێشت
نەخۆشییەکە زیاتر بڵاوبێتەوە.

00:03:42.136 --> 00:03:44.621
دووەمیان سرووشتی ڤایرۆسەکە.

00:03:44.621 --> 00:03:47.697
ئیبۆلا لەڕێگەی هەواوە بڵاونابێتەوە. و

00:03:47.697 --> 00:03:49.810
هەتا ئەوکاتەی ئەکرێت نەخۆشییەکە بگوێزرێتەوە،

00:03:49.810 --> 00:03:52.550
زۆربەی تووشبووەکان نەخۆش ئەکەون و
لە جێگەیا ئەکەون.

00:03:54.220 --> 00:03:58.411
سێیەم، نەکەوتە ناو شارەکانەوە. و

00:03:58.411 --> 00:04:00.115
ئەوەش تەنیا بەخت بوو.

00:04:00.115 --> 00:04:02.355
ئەگەر بکەوتایەتە ناو شاری ترەوە،

00:04:02.355 --> 00:04:05.877
ژمارەی تووشبووان زۆر زیاتر ئەبوو.

NOTE Paragraph

00:04:05.877 --> 00:04:09.466
بۆیە جاری داهاتوو،
لەوانەیە هێندە بەختمان نەبێت.

00:04:09.466 --> 00:04:14.530
ئەکرێت ڤایرۆسێکت هەبێت تووشبووەکان باشبن 
لە هەمان کاتیشدا بیگوێزیتەوە و

00:04:14.530 --> 00:04:17.842
بچنە ناو فڕۆکەیەکەوە یان
بۆخۆیان بچن بۆ مارکێتەکان.

00:04:17.842 --> 00:04:20.846
سەرچاوەی ڤایرۆسەکە ئەکرێت پەتایەکی
سرووشتی بێت وەک ئیبۆلا،

00:04:20.846 --> 00:04:22.826
یان ئەکرێت هێرشی بایلۆجی بێت.

00:04:22.826 --> 00:04:27.474
بۆیە چەندین شت هەیە کە ئەکرێت
هەزارەها جار خراپتر بێت.

NOTE Paragraph

00:04:27.474 --> 00:04:33.475
ڕاستییەکەی، با سەیری مۆدێلی بڵاوبوونەوەی
ڤایرۆسێک بکەین بە هەوایا،

00:04:33.475 --> 00:04:37.070
وەک ئەنفلۆزای ئیسپانی ساڵی ١٩١٨.

00:04:37.630 --> 00:04:39.560
ئەمە ڕووئەیات:

00:04:39.560 --> 00:04:43.558
بەناو جیهاندا بڵاو ئەبێتەوە
زۆر زۆر بەخێرایی.

00:04:43.558 --> 00:04:48.683
ئەبینن کە زیاتر لە ٣٠ ملیۆن کەس
بەهۆی ئەو پەتایەوە مردن.

00:04:48.683 --> 00:04:50.496
کەواتە ئەمە کێشەیەکی گەورەیە.

00:04:50.496 --> 00:04:52.257
پێویستە خەممان بێت.

NOTE Paragraph

00:04:52.257 --> 00:04:56.692
بەڵام ڕاستییەکەی، ئەکرێت سیستمێکی
بەدەمەوەچوونی باش بنیات بنێین.

00:04:56.692 --> 00:05:01.836
لێرەیا سوودەکانی هەموو زانست و
تەکنەلۆجیامان هەیە.

00:05:01.836 --> 00:05:02.883
مۆبایلمان هەیە

00:05:02.883 --> 00:05:06.140
بۆ وەرگرتنی زانیاری لە خەڵکەوە و
پێدانی زانیاریش بەوان.

00:05:06.140 --> 00:05:10.319
نەخشەی مانگی دەستکردمان هەیە کە لەسەری
ئەتوانین ببینین خەڵک لەکوێن و بۆ کوێ ئەچن.

00:05:10.319 --> 00:05:12.627
بەرەوپێشچوونمان هەیە لە زیندەوەرزانیدا

00:05:12.627 --> 00:05:16.453
ئەوەش بەشێوەیەکی بەرچاو کاتی پێویست
ئەگۆڕێت بۆ سەیرکردنی نەخۆشی درووستکەرەکە و

00:05:16.453 --> 00:05:21.322
توانای درووستکردنی دەرمان و
پێکووتەکان دژی.

00:05:21.322 --> 00:05:22.888
بۆیە ئەکرێت ئامرازمان هەبێت،

00:05:22.888 --> 00:05:27.500
بەڵام ئەو ئامرازانە پێویستە بخرێتە
ناو سیستمێکی تەندروستی جیهانی گشتییەوە.

00:05:27.500 --> 00:05:29.793
پێویستیشمان بە ئامادەکارییە.

NOTE Paragraph

00:05:29.793 --> 00:05:32.257
پێموایە، باشترین وانەکان لەسەر ئەوەی
چۆن خۆمان ئامادە بکەین

00:05:32.257 --> 00:05:34.758
دووبارە، ئەوەیە کە بۆ جەنگ ئەیکەین.

00:05:34.758 --> 00:05:39.005
بۆ سەربازەکان، بەردەوام هەمانە،
ئامادەبن بۆ دەرچوون.

00:05:39.005 --> 00:05:42.316
ئازووقەمان هەیە کە بەشی
ژمارەیەکی ئێجگار زۆر بکات.

00:05:42.316 --> 00:05:46.005
ناتۆ یەکەیەکی جوڵاوی هەیە
ئەکرێت زۆر بەخێرایی بگاتە مەیدان.

00:05:46.005 --> 00:05:49.455
ناتۆ چەندین یاری جەنگ ئەکات بۆ
دڵنیابوونەوە، ئایا بە باشی ڕاهێنانیان پێکراوە؟

00:05:49.455 --> 00:05:51.883
ئایا تێگەشتنیان هەیە دەربارەی
سووتەمەنی و لۆجستی و

00:05:51.883 --> 00:05:54.241
هەمان شەپۆلە ڕادیۆییەکان؟

00:05:54.241 --> 00:05:56.779
کەواتە بە تەواوەتی ئامادەن بۆ دەرچوون.

00:05:56.779 --> 00:06:01.134
کەواتە ئەوە ئەو جۆرە شتانەن
پێویستمانە بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ پەتایەک.

NOTE Paragraph

00:06:01.134 --> 00:06:03.301
پارچە سەرەکییەکان چین؟

00:06:03.301 --> 00:06:08.591
یەکەم، پێویستمان بە سیستمی تەندروستی
بەهێزە لە وڵاتە هەژارەکان.

00:06:08.591 --> 00:06:11.778
شوێنێک دایکان بە سەلامەتی
منداڵیان ببێت،

00:06:11.778 --> 00:06:13.295
منداڵان هەموو پێکووتەکان وەرگرن.

00:06:13.295 --> 00:06:17.634
بەڵام، بشتوانین زۆر بەزوویی
پەتاکە ببینین.

00:06:18.154 --> 00:06:19.935
پێویستمان بە یەکەی پزیشکی هەیە:

00:06:19.935 --> 00:06:22.501
چەندین کەس کە زانیاری و ڕاهێنانی
پزیشکیان وەرگرتبێت و

00:06:22.501 --> 00:06:25.853
لە هەر ساتێکدا بێت ئامادەبن بۆ دەرچوون.

00:06:25.853 --> 00:06:30.266
ئینجا ئەو خەڵکانە یەک بخەین
لەگەڵ یەکەکانی سوپا.

00:06:30.266 --> 00:06:34.417
سوود وەرگرین لە توانای سوپا
لە خێرا جوڵانەوە، و زوو گواستنەوە و

00:06:34.417 --> 00:06:36.220
جێگیربوون لە ناوچەیەک.

00:06:36.220 --> 00:06:39.129
پێویستە درووستی بکەینەوە،

00:06:39.129 --> 00:06:43.927
وەک یاری میکرۆب، نەک یاری جەنگی،
بۆ ئەوەی بزانین کونەکان لەکوێیان.

00:06:43.927 --> 00:06:46.723
دوایین جار کە یارییەکی میکرۆب کرا
لە ویلایەتە یەکگرتووەکان

00:06:46.723 --> 00:06:50.443
ساڵی ٢٠٠١ بوو، و
سەرکەوتوو نەبوو.

00:06:50.453 --> 00:06:55.490
هەتا ئێستا ئەنجامەکە میکرۆبەکان: ١،
مرۆڤەکان: ٠.

00:06:55.490 --> 00:07:01.609
لە کۆتاییدا پێویستمان بە بەرەوپێشچوونە
لە بوارەکانی پێکووتە و ئامرازی ناسینەوە.

00:07:01.609 --> 00:07:05.246
چەندین داهێنانی گەورە کراوە،
وەک ڤایرۆسی هاوشێوەی ئەدینۆکان،

00:07:05.246 --> 00:07:09.229
کە ئەکرێت زۆر زۆر 
بەخێرایی کار بکەن.

NOTE Paragraph

00:07:09.229 --> 00:07:12.599
ئێستا بودجەیەکی تەواوی تێچووی
ئەوەم لەبەردەستا نییە،

00:07:12.599 --> 00:07:17.095
بەڵام زۆر دڵنیام کە کەمە بەراورد
بەو زیانەی ئەکرێ بیگەیەنێت.

00:07:17.095 --> 00:07:21.740
بانقی جیهانی خەمڵاندوێتی کە ئەگەر
پەتایەکی جیهانی هەبێت،

00:07:21.740 --> 00:07:25.465
داهاتی جیهان بەڕێژەی زیاتر لە
سێ ترلیۆن دۆلار دائەبەزێت

00:07:25.465 --> 00:07:29.332
ملیۆنەها کەسیش ئەمرن.

00:07:29.332 --> 00:07:32.317
ئەم وەبەرهێنانانە سوودێکی دیاریان ئەبێت

00:07:32.317 --> 00:07:34.518
لە سەروو ئەوەوە کە ئامادە ئەبین
بۆ پەتایەک.

00:07:34.518 --> 00:07:36.982
چاودێری تەندروستی سەرەتایی،
توێژینەوە و پەرەپێدان،

00:07:36.982 --> 00:07:39.812
ئەو شتانەی دادپەروەری تەندروستی
جیهانی زیاد ئەکەن و

00:07:39.812 --> 00:07:43.502
وا ئەکەن جیهان سەلامەت تر بێت.

NOTE Paragraph

00:07:43.502 --> 00:07:46.864
بۆیە پێموایە پێویستە ئەوە
کاری لەپێشینەمان بێت.

00:07:47.514 --> 00:07:48.980
پێویست بە ترس ناکات.

00:07:48.980 --> 00:07:53.469
پێویست ناکات قتووە سپاگیتی هەڵگرین یان
بچینە ژێرزەمینەکانمان.

00:07:53.469 --> 00:07:57.309
بەڵام پێویستە دەستپێکەین، چونکە
کات لە بەرەی ئێمە نییە.

NOTE Paragraph

00:07:57.309 --> 00:08:03.524
ڕاستییەکەی، ئەگەر یەک شتی ئەرێنی هەبێت
کە ئەکرێت لە پەتای ئیبۆلادا هەبێت،

00:08:03.524 --> 00:08:09.330
ئەکرێت ئاگادارکردنەوەیەکی زوو بێت،
زەنگی بەئاگاهێنانەوە، بۆ ئەوەی ئامادەبین.

00:08:09.330 --> 00:08:14.978
ئەگەر ئێستا دەستپێبکەین، ئەکرێت
ئامادەبین بۆ پەتای دواتر.

NOTE Paragraph

00:08:14.978 --> 00:08:16.574
زۆر سوپاس

NOTE Paragraph

00:08:16.574 --> 00:08:19.868
(چەپڵەلێدان)