1 00:00:05,504 --> 00:00:07,398 کە منداڵبووم، 2 00:00:07,398 --> 00:00:10,959 کارەساتەکەی زۆر خەممان بوو ڕووبدات جەنگی ئەتۆمی بوو. 3 00:00:11,819 --> 00:00:15,085 لەبەر ئەوە بەرمیلێکی ئاوامان هەبوو لە ژێرزەمینەکەماندا، 4 00:00:15,085 --> 00:00:17,656 پڕبوو لە قتووە خۆراک و ئاو. 5 00:00:18,256 --> 00:00:19,901 بۆ ئەوەی لەگەڵ هاتنی هێرشی ئەتۆمی، 6 00:00:19,901 --> 00:00:24,637 بچینە خوارەوە بۆ ژێرزەمینەکە، خۆمان بپارێزین، و لەم بەرمیلە بخۆین. 7 00:00:25,877 --> 00:00:29,597 ئەمڕۆ گەورەترین مەترسی کارەساتی جیهانی 8 00:00:29,597 --> 00:00:32,457 لەمە ناچێت. 9 00:00:32,457 --> 00:00:35,238 بەڵکو، لەمە ئەچێت. 10 00:00:36,438 --> 00:00:41,929 ئەگەر شتێک هەبێت زیاتر لە ١٠ ملیۆن کەس بکوژێت لە ساڵانی داهاتوودا، 11 00:00:41,929 --> 00:00:45,314 ئەگەری زۆرە ڤایرۆسێکی زۆر درم بێت 12 00:00:45,314 --> 00:00:47,792 وەک لە جەنگێک. 13 00:00:47,792 --> 00:00:51,679 مووشەک نا، بەڵکو میکرۆب. 14 00:00:51,679 --> 00:00:53,878 ئێستا، بەشێکی هۆکاری ئەوە ئەوەیە 15 00:00:53,878 --> 00:00:58,081 پارەیەکی زۆرمان خەرجکردووە لە چەکی ئەتۆمیدا. 16 00:00:58,081 --> 00:01:03,179 بەڵام پارەیەکی زۆرمان خەرجکردووە لە سیستمەکەدا بۆ وەستاندنی پەتایەک. 17 00:01:04,129 --> 00:01:07,093 ئامادە نین بۆ پەتای داهاتوو. 18 00:01:08,023 --> 00:01:09,758 با سەیری ئیبۆلا بکەین. 19 00:01:09,758 --> 00:01:13,615 دڵنیام زۆربەتان خوێندووتانەتەوە دەربارەی لە ڕۆژنامەکاندا، 20 00:01:13,615 --> 00:01:15,221 چەندین ململانێی قورس. 21 00:01:15,221 --> 00:01:18,876 بە وردی بەدوایدا چووم بەناو ئامرازەکانی شیکردنەوەی دۆسییەکەی 22 00:01:18,876 --> 00:01:23,721 بەکاری ئەهێنین بۆ شوێنکەوتنی بنەبڕکردنی ڤایرۆسی ئیفلیجی. 23 00:01:23,721 --> 00:01:25,573 کە سەیری ئەوەش ئەکەن کە ڕوویداوە، 24 00:01:25,573 --> 00:01:30,081 کێشەکە ئەوە نییە سیستمەکەی هەبووبێت وەک پێویست بە باشی کاری نەکردبێت، 25 00:01:30,081 --> 00:01:33,649 کێشەکە ئەوەیە هەر سیستممان نەبووە. 26 00:01:34,589 --> 00:01:39,028 ڕاستییەکەی، لە چەند پارچەیەکی سەرەکی کەمە. 27 00:01:39,028 --> 00:01:43,940 کۆمەڵێک زانای نەخۆشی درممان نەبوو ئامادەبن بۆ ڕۆشتن، و ڕۆشتبێتن، 28 00:01:43,940 --> 00:01:47,696 بینیبێتیان نەخۆشییەکە چییە، چەند بەخێرایی بڵاو ئەبێتەوە. 29 00:01:47,696 --> 00:01:50,452 ڕاپۆرت لەسەر نەخۆشییەکان لەسەر کاغەزێک هات. 30 00:01:50,452 --> 00:01:52,808 زۆر دواکەوت پێش ئەوەی بخرێتە سەر ئینتەرنێت و 31 00:01:52,808 --> 00:01:54,782 هەتا بڵێی ناووردیش بوون. 32 00:01:55,492 --> 00:01:57,858 تیمێکی پزیشکیمان نەبوو ئامادەبن بۆ ڕۆشتن. 33 00:01:57,858 --> 00:02:00,453 ڕێگایەکی ئامادەکردنی خەڵکمان نەبوو. 34 00:02:00,453 --> 00:02:05,784 ئێستا، پزیشکانی بێسنوور کارێکی باشیان کردووە لە ڕێکخستنی خۆبەخشەکاندا. 35 00:02:05,784 --> 00:02:08,880 بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا، زۆر خاوتر بووین لە ئەنجامدانی ئەوەیا کە ئەبوو بیکەین 36 00:02:08,880 --> 00:02:12,022 هەزارەها کارمەندی تەندروستی بەرین بۆ ئەم وڵاتانە. 37 00:02:12,022 --> 00:02:19,007 پەتایەکی گەورەش پێویستی بەوەیە کە سەدان هەزار کارمەندی تەندروستی کاری تیا بکەن. 38 00:02:20,752 --> 00:02:25,155 کەسی لێنەبوو سەیری شێوازەکانی چارەسەرکردن بکات. 39 00:02:25,155 --> 00:02:26,946 کەس نەبوو سەیری دەستنیشانکردنەکان بکات. 40 00:02:26,946 --> 00:02:30,243 کەسی لێنەبوو بیدۆزێتەوە بزانێت کام ئامراز پێویستە بەکاربێت. 41 00:02:30,243 --> 00:02:33,723 وەک نموونەیەک، ئەمانتوانی کە خوێنی ڕزگاربووێک وەرگرین، 42 00:02:33,723 --> 00:02:39,158 گۆڕانکاری بەسەردا بێنین، و ئەو پلازمایە بخەینەوە ناو خەڵکەکە بۆ پاراستنیان. 43 00:02:39,158 --> 00:02:41,764 بەڵام ئەمە هەر تاقی نەکرایەوە. 44 00:02:41,764 --> 00:02:43,520 بۆیە لە زۆر شتی کەم بوو. 45 00:02:43,520 --> 00:02:47,415 ئەم شتانە بەڕاستی شکستی جیهانین. 46 00:02:48,305 --> 00:02:53,873 تەندروستی جیهانی بەدواداچوون بۆ نەخۆشییە درمەکان ئەکات، بەڵام بۆ ئەم شتانە نا کە باسمکرد. 47 00:02:55,049 --> 00:02:57,842 ئێستا، لە فلیمەکاندا زۆر جیاوازە. 48 00:02:57,842 --> 00:03:02,674 کۆمەڵێک زانای نەخۆشی درمی قۆز هەن ئامادەن دەست بەکاربن، 49 00:03:02,674 --> 00:03:08,446 ئەچنە ناوەوە، ڕۆژەکە ڕزگار ئەکەن، بەڵام ئەوە تەنیا هۆڵیوودە. 50 00:03:10,177 --> 00:03:13,887 شکستهێنان لە ئامادەباشی ئەکرێت ڕێگە بە پەتای داهاتوو بدات 51 00:03:13,887 --> 00:03:17,695 کارەساتێکی لەوەی ئیبۆلا گەورەتری پێوەبێت، 52 00:03:18,735 --> 00:03:23,531 با سەیری بەرەوپێشچوونی ئیبۆلا بکەین بەدرێژایی ئەمساڵ. 53 00:03:24,311 --> 00:03:27,149 نزیکەی ١٠ هەزار کەس مردن، و 54 00:03:27,149 --> 00:03:31,846 بەنزیکەیی هەموویان لە سێ وڵاتی خۆرئاوای ئەفریقا بوون. 55 00:03:31,846 --> 00:03:34,433 سێ هۆکار هەیە کە بۆچی زیاتر بڵاو نەبۆوە. 56 00:03:34,433 --> 00:03:38,874 یەکەمیان ئەوەیە کە چەندین کاری پاڵەوانانە ئەنجامدرا لەلایەن کارمەندانی تەندروستییەوە. 57 00:03:38,874 --> 00:03:42,136 تووشبووەکانیان دۆزییەوە و نەیانهێشت نەخۆشییەکە زیاتر بڵاوبێتەوە. 58 00:03:42,136 --> 00:03:44,621 دووەمیان سرووشتی ڤایرۆسەکە. 59 00:03:44,621 --> 00:03:47,697 ئیبۆلا لەڕێگەی هەواوە بڵاونابێتەوە. و 60 00:03:47,697 --> 00:03:49,810 هەتا ئەوکاتەی ئەکرێت نەخۆشییەکە بگوێزرێتەوە، 61 00:03:49,810 --> 00:03:52,550 زۆربەی تووشبووەکان نەخۆش ئەکەون و لە جێگەیا ئەکەون. 62 00:03:54,220 --> 00:03:58,411 سێیەم، نەکەوتە ناو شارەکانەوە. و 63 00:03:58,411 --> 00:04:00,115 ئەوەش تەنیا بەخت بوو. 64 00:04:00,115 --> 00:04:02,355 ئەگەر بکەوتایەتە ناو شاری ترەوە، 65 00:04:02,355 --> 00:04:05,877 ژمارەی تووشبووان زۆر زیاتر ئەبوو. 66 00:04:05,877 --> 00:04:09,466 بۆیە جاری داهاتوو، لەوانەیە هێندە بەختمان نەبێت. 67 00:04:09,466 --> 00:04:14,530 ئەکرێت ڤایرۆسێکت هەبێت تووشبووەکان باشبن لە هەمان کاتیشدا بیگوێزیتەوە و 68 00:04:14,530 --> 00:04:17,842 بچنە ناو فڕۆکەیەکەوە یان بۆخۆیان بچن بۆ مارکێتەکان. 69 00:04:17,842 --> 00:04:20,846 سەرچاوەی ڤایرۆسەکە ئەکرێت پەتایەکی سرووشتی بێت وەک ئیبۆلا، 70 00:04:20,846 --> 00:04:22,826 یان ئەکرێت هێرشی بایلۆجی بێت. 71 00:04:22,826 --> 00:04:27,474 بۆیە چەندین شت هەیە کە ئەکرێت هەزارەها جار خراپتر بێت. 72 00:04:27,474 --> 00:04:33,475 ڕاستییەکەی، با سەیری مۆدێلی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسێک بکەین بە هەوایا، 73 00:04:33,475 --> 00:04:37,070 وەک ئەنفلۆزای ئیسپانی ساڵی ١٩١٨. 74 00:04:37,630 --> 00:04:39,560 ئەمە ڕووئەیات: 75 00:04:39,560 --> 00:04:43,558 بەناو جیهاندا بڵاو ئەبێتەوە زۆر زۆر بەخێرایی. 76 00:04:43,558 --> 00:04:48,683 ئەبینن کە زیاتر لە ٣٠ ملیۆن کەس بەهۆی ئەو پەتایەوە مردن. 77 00:04:48,683 --> 00:04:50,496 کەواتە ئەمە کێشەیەکی گەورەیە. 78 00:04:50,496 --> 00:04:52,257 پێویستە خەممان بێت. 79 00:04:52,257 --> 00:04:56,692 بەڵام ڕاستییەکەی، ئەکرێت سیستمێکی بەدەمەوەچوونی باش بنیات بنێین. 80 00:04:56,692 --> 00:05:01,836 لێرەیا سوودەکانی هەموو زانست و تەکنەلۆجیامان هەیە. 81 00:05:01,836 --> 00:05:02,883 مۆبایلمان هەیە 82 00:05:02,883 --> 00:05:06,140 بۆ وەرگرتنی زانیاری لە خەڵکەوە و پێدانی زانیاریش بەوان. 83 00:05:06,140 --> 00:05:10,319 نەخشەی مانگی دەستکردمان هەیە کە لەسەری ئەتوانین ببینین خەڵک لەکوێن و بۆ کوێ ئەچن. 84 00:05:10,319 --> 00:05:12,627 بەرەوپێشچوونمان هەیە لە زیندەوەرزانیدا 85 00:05:12,627 --> 00:05:16,453 ئەوەش بەشێوەیەکی بەرچاو کاتی پێویست ئەگۆڕێت بۆ سەیرکردنی نەخۆشی درووستکەرەکە و 86 00:05:16,453 --> 00:05:21,322 توانای درووستکردنی دەرمان و پێکووتەکان دژی. 87 00:05:21,322 --> 00:05:22,888 بۆیە ئەکرێت ئامرازمان هەبێت، 88 00:05:22,888 --> 00:05:27,500 بەڵام ئەو ئامرازانە پێویستە بخرێتە ناو سیستمێکی تەندروستی جیهانی گشتییەوە. 89 00:05:27,500 --> 00:05:29,793 پێویستیشمان بە ئامادەکارییە. 90 00:05:29,793 --> 00:05:32,257 پێموایە، باشترین وانەکان لەسەر ئەوەی چۆن خۆمان ئامادە بکەین 91 00:05:32,257 --> 00:05:34,758 دووبارە، ئەوەیە کە بۆ جەنگ ئەیکەین. 92 00:05:34,758 --> 00:05:39,005 بۆ سەربازەکان، بەردەوام هەمانە، ئامادەبن بۆ دەرچوون. 93 00:05:39,005 --> 00:05:42,316 ئازووقەمان هەیە کە بەشی ژمارەیەکی ئێجگار زۆر بکات. 94 00:05:42,316 --> 00:05:46,005 ناتۆ یەکەیەکی جوڵاوی هەیە ئەکرێت زۆر بەخێرایی بگاتە مەیدان. 95 00:05:46,005 --> 00:05:49,455 ناتۆ چەندین یاری جەنگ ئەکات بۆ دڵنیابوونەوە، ئایا بە باشی ڕاهێنانیان پێکراوە؟ 96 00:05:49,455 --> 00:05:51,883 ئایا تێگەشتنیان هەیە دەربارەی سووتەمەنی و لۆجستی و 97 00:05:51,883 --> 00:05:54,241 هەمان شەپۆلە ڕادیۆییەکان؟ 98 00:05:54,241 --> 00:05:56,779 کەواتە بە تەواوەتی ئامادەن بۆ دەرچوون. 99 00:05:56,779 --> 00:06:01,134 کەواتە ئەوە ئەو جۆرە شتانەن پێویستمانە بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ پەتایەک. 100 00:06:01,134 --> 00:06:03,301 پارچە سەرەکییەکان چین؟ 101 00:06:03,301 --> 00:06:08,591 یەکەم، پێویستمان بە سیستمی تەندروستی بەهێزە لە وڵاتە هەژارەکان. 102 00:06:08,591 --> 00:06:11,778 شوێنێک دایکان بە سەلامەتی منداڵیان ببێت، 103 00:06:11,778 --> 00:06:13,295 منداڵان هەموو پێکووتەکان وەرگرن. 104 00:06:13,295 --> 00:06:17,634 بەڵام، بشتوانین زۆر بەزوویی پەتاکە ببینین. 105 00:06:18,154 --> 00:06:19,935 پێویستمان بە یەکەی پزیشکی هەیە: 106 00:06:19,935 --> 00:06:22,501 چەندین کەس کە زانیاری و ڕاهێنانی پزیشکیان وەرگرتبێت و 107 00:06:22,501 --> 00:06:25,853 لە هەر ساتێکدا بێت ئامادەبن بۆ دەرچوون. 108 00:06:25,853 --> 00:06:30,266 ئینجا ئەو خەڵکانە یەک بخەین لەگەڵ یەکەکانی سوپا. 109 00:06:30,266 --> 00:06:34,417 سوود وەرگرین لە توانای سوپا لە خێرا جوڵانەوە، و زوو گواستنەوە و 110 00:06:34,417 --> 00:06:36,220 جێگیربوون لە ناوچەیەک. 111 00:06:36,220 --> 00:06:39,129 پێویستە درووستی بکەینەوە، 112 00:06:39,129 --> 00:06:43,927 وەک یاری میکرۆب، نەک یاری جەنگی، بۆ ئەوەی بزانین کونەکان لەکوێیان. 113 00:06:43,927 --> 00:06:46,723 دوایین جار کە یارییەکی میکرۆب کرا لە ویلایەتە یەکگرتووەکان 114 00:06:46,723 --> 00:06:50,443 ساڵی ٢٠٠١ بوو، و سەرکەوتوو نەبوو. 115 00:06:50,453 --> 00:06:55,490 هەتا ئێستا ئەنجامەکە میکرۆبەکان: ١، مرۆڤەکان: ٠. 116 00:06:55,490 --> 00:07:01,609 لە کۆتاییدا پێویستمان بە بەرەوپێشچوونە لە بوارەکانی پێکووتە و ئامرازی ناسینەوە. 117 00:07:01,609 --> 00:07:05,246 چەندین داهێنانی گەورە کراوە، وەک ڤایرۆسی هاوشێوەی ئەدینۆکان، 118 00:07:05,246 --> 00:07:09,229 کە ئەکرێت زۆر زۆر بەخێرایی کار بکەن. 119 00:07:09,229 --> 00:07:12,599 ئێستا بودجەیەکی تەواوی تێچووی ئەوەم لەبەردەستا نییە، 120 00:07:12,599 --> 00:07:17,095 بەڵام زۆر دڵنیام کە کەمە بەراورد بەو زیانەی ئەکرێ بیگەیەنێت. 121 00:07:17,095 --> 00:07:21,740 بانقی جیهانی خەمڵاندوێتی کە ئەگەر پەتایەکی جیهانی هەبێت، 122 00:07:21,740 --> 00:07:25,465 داهاتی جیهان بەڕێژەی زیاتر لە سێ ترلیۆن دۆلار دائەبەزێت 123 00:07:25,465 --> 00:07:29,332 ملیۆنەها کەسیش ئەمرن. 124 00:07:29,332 --> 00:07:32,317 ئەم وەبەرهێنانانە سوودێکی دیاریان ئەبێت 125 00:07:32,317 --> 00:07:34,518 لە سەروو ئەوەوە کە ئامادە ئەبین بۆ پەتایەک. 126 00:07:34,518 --> 00:07:36,982 چاودێری تەندروستی سەرەتایی، توێژینەوە و پەرەپێدان، 127 00:07:36,982 --> 00:07:39,812 ئەو شتانەی دادپەروەری تەندروستی جیهانی زیاد ئەکەن و 128 00:07:39,812 --> 00:07:43,502 وا ئەکەن جیهان سەلامەت تر بێت. 129 00:07:43,502 --> 00:07:46,864 بۆیە پێموایە پێویستە ئەوە کاری لەپێشینەمان بێت. 130 00:07:47,514 --> 00:07:48,980 پێویست بە ترس ناکات. 131 00:07:48,980 --> 00:07:53,469 پێویست ناکات قتووە سپاگیتی هەڵگرین یان بچینە ژێرزەمینەکانمان. 132 00:07:53,469 --> 00:07:57,309 بەڵام پێویستە دەستپێکەین، چونکە کات لە بەرەی ئێمە نییە. 133 00:07:57,309 --> 00:08:03,524 ڕاستییەکەی، ئەگەر یەک شتی ئەرێنی هەبێت کە ئەکرێت لە پەتای ئیبۆلادا هەبێت، 134 00:08:03,524 --> 00:08:09,330 ئەکرێت ئاگادارکردنەوەیەکی زوو بێت، زەنگی بەئاگاهێنانەوە، بۆ ئەوەی ئامادەبین. 135 00:08:09,330 --> 00:08:14,978 ئەگەر ئێستا دەستپێبکەین، ئەکرێت ئامادەبین بۆ پەتای دواتر. 136 00:08:14,978 --> 00:08:16,574 زۆر سوپاس 137 00:08:16,574 --> 00:08:19,868 (چەپڵەلێدان)