0:00:07.545,0:00:09.724
Czy teleportacja jest możliwa?

0:00:09.724,0:00:13.142
Czy piłka baseballowa mógłby [br]przekształcić się w falę radiową,

0:00:13.142,0:00:14.617
przenikać budynki,

0:00:14.617,0:00:16.104
omijać przeszkody,

0:00:16.104,0:00:18.855
a potem ponownie zmienić się w piłkę?

0:00:18.855,0:00:21.995
Wbrew pozorom,[br]dzięki mechanice kwantowej

0:00:21.995,0:00:24.995
odpowiedź może być twierdząca.

0:00:24.995,0:00:26.576
Tak jakby.

0:00:26.576,0:00:27.605
Jest pewien haczyk.

0:00:27.605,0:00:30.296
Piłki jako takiej[br]nie da się wysłać przez radio,

0:00:30.296,0:00:33.763
ale informacje o niej już tak.

0:00:33.763,0:00:36.266
W fizyce kwantowej atomy i elektrony

0:00:36.266,0:00:39.756
są interpretowane jako zbiór [br]odrębnych właściwości,

0:00:39.756,0:00:41.067
na przykład miejsca,

0:00:41.067,0:00:41.926
pędu

0:00:41.926,0:00:44.265
i wewnętrznego spinu.

0:00:44.265,0:00:47.097
Wartości tych właściwości [br]konfigurują cząstkę,

0:00:47.097,0:00:50.658
nadając jej tożsamość stanu kwantowego.

0:00:50.658,0:00:52.996
Jeśli dwa elektrony mają [br]ten sam stan kwantowy,

0:00:52.996,0:00:54.547
to są identyczne.

0:00:54.547,0:00:59.136
Nasza piłka jest dosłownie definiowana [br]przez zbiorczy stan kwantowy

0:00:59.136,0:01:01.696
otrzymany z jej wielu atomów.

0:01:01.696,0:01:05.547
Jeśli informację o stanie kwantowym [br]można odczytać w Bostonie

0:01:05.547,0:01:07.048
i rozesłać po świecie,

0:01:07.048,0:01:09.368
na atomach tych samych[br]pierwiastków chemicznych

0:01:09.368,0:01:10.876
można "odcisnąć" tę informację

0:01:10.876,0:01:13.479
w Bengaluru

0:01:13.479,0:01:16.039
i zainicjować staranną rekonstrukcję,

0:01:16.039,0:01:18.969
otrzymując dokładnie taką samą piłkę.

0:01:18.969,0:01:20.178
I tu mamy problem.

0:01:20.178,0:01:22.849
Stanów kwantowych[br]nie da się tak łatwo zmierzyć.

0:01:22.849,0:01:25.763
Zasada nieoznaczoności w fizyce kwantowej

0:01:25.763,0:01:28.740
mówi, że pozycji i pędu cząstki

0:01:28.740,0:01:31.738
nie można zmierzyć równocześnie.

0:01:31.738,0:01:34.879
Najprostszy sposób zmierzenia[br]dokładnego położenia elektronu

0:01:34.879,0:01:39.239
wymaga rozproszenia[br]jego cząstki światła, fotonu,

0:01:39.239,0:01:41.821
i zebranie tego światła pod mikroskopem.

0:01:41.821,0:01:47.178
Jednak takie rozproszenie zmienia pęd[br]elektronu w nieprzewidywalny sposób.

0:01:47.178,0:01:50.220
Tracimy wówczas wszystkie[br]wcześniejsze dane o pędzie.

0:01:50.220,0:01:53.751
W pewnym sensie informacja[br]kwantowa jest bardzo delikatna.

0:01:53.751,0:01:55.830
Pomiar ją zmienia.

0:01:55.830,0:01:57.731
Jak transmitować coś,

0:01:57.731,0:02:01.899
czego nie da się w pełni odczytać[br]bez jednoczesnego zniszczenia?

0:02:01.899,0:02:06.753
Odpowiedź można znaleźć w osobliwym [br]zjawisku zwanym stanem splątanym.

0:02:06.753,0:02:10.723
Splątanie było już tajemnicą [br]za wczesnych dni fizyki kwantowej

0:02:10.723,0:02:13.142
i nadal nie jest w pełni zrozumiałe.

0:02:13.142,0:02:17.162
Splot spinów dwóch elektronów[br]powoduje oddziaływanie,

0:02:17.162,0:02:19.603
które wykracza poza dystans.

0:02:19.603,0:02:21.533
Pomiar spinu pierwszego elektronu

0:02:21.533,0:02:24.721
określa, ile będzie mierzył drugi,

0:02:24.721,0:02:29.132
niezależnie od tego, czy te cząstki [br]dzieli mila czy rok świetlny.

0:02:29.132,0:02:32.931
W jakiś sposób informacja o stanie[br]kwantowym pierwszego elektronu,

0:02:32.931,0:02:34.901
zwana kubitem danych,

0:02:34.901,0:02:40.883
samoistnie wpływa na oddalonego partnera.

0:02:40.883,0:02:43.875
Einstein i jego koledzy[br]nazwali tę dziwną komunikację

0:02:43.875,0:02:46.832
upiornym działaniem na odległość.

0:02:46.832,0:02:50.094
Chociaż mogłoby się zdawać, [br]że splot dwóch cząstek

0:02:50.094,0:02:54.725
pomaga w natychmiastowym[br]przeniesieniu kubitu w przestrzeni,

0:02:54.725,0:02:56.404
jest pewien haczyk.

0:02:56.404,0:03:00.642
To oddziaływanie musi zacząć się lokalnie.

0:03:00.642,0:03:03.963
Te dwa elektrony muszą być [br]splecione w bliskim sąsiedztwie

0:03:03.963,0:03:08.395
zanim jeden z nich zostanie przeniesiony.

0:03:08.395,0:03:11.945
Splot kwantowy sam w sobie [br]nie jest teleportacją.

0:03:11.945,0:03:13.333
Aby jej w pełni dokonać,

0:03:13.333,0:03:18.695
potrzeba cyfrowej wiadomości,[br]która pomoże odczytać otrzymany kubit.

0:03:18.695,0:03:22.705
Są nią dwa bity danych wytworzone [br]wskutek pomiaru pierwszej cząstki.

0:03:22.705,0:03:26.455
Te cyfrowe bity trzeba[br]transmitować klasyczną drogą,

0:03:26.455,0:03:32.296
ograniczoną przez prędkość fal świetlnych,[br]radiowych, mikrofal czy może światłowodów.

0:03:32.296,0:03:34.865
Pomiar cyfrowej informacji cząstki

0:03:34.865,0:03:37.265
niszczy jej kwantową informację,

0:03:37.265,0:03:40.138
czyli że piłka musi zniknąć z Bostonu,

0:03:40.138,0:03:42.986
by teleportować się do Bengaluru.

0:03:42.986,0:03:44.859
Dzięki zasadzie nieoznaczoności

0:03:44.859,0:03:48.316
teleportacja przesyła informację o piłce

0:03:48.316,0:03:52.316
między dwoma miastami bez duplikacji.

0:03:52.316,0:03:56.457
W teorii można by teleportować[br]przedmioty, a nawet ludzi,

0:03:56.457,0:04:00.446
jednak obecnie raczej nie uda nam się[br]zmierzyć stanów kwantowych

0:04:00.446,0:04:04.492
tryliona trylionów lub więcej [br]atomów tworzących duże obiekty

0:04:04.492,0:04:06.738
i następnie odtworzyć ich gdzie indziej.

0:04:06.738,0:04:11.188
Złożoność tego zadania i ilość[br]potrzebnej energii jest astronomiczna.

0:04:11.188,0:04:15.228
Na razie można bez przeszkód[br]teleportować pojedyncze atomy i elektrony,

0:04:15.228,0:04:18.509
co może zaowocować[br]super-bezpiecznym szyfrowaniem danych

0:04:18.509,0:04:21.569
dla komputerów kwantowych w przyszłości.

0:04:21.569,0:04:25.529
Filozoficzne konsekwencje[br]teleportacji kwantowej są subtelne.

0:04:25.529,0:04:29.969
Teleportowany obiekt nie do końca[br]przemieszcza się w przestrzeni,

0:04:29.969,0:04:31.440
jak materia,

0:04:31.440,0:04:36.358
ani nie jest przesyłany przez przestrzeń,[br]jak niematerialna informacja.

0:04:36.358,0:04:38.544
Wykazuje chyba obie te własności.

0:04:38.544,0:04:41.049
Fizyka kwantowa daje nam[br]osobliwą, nową wizję

0:04:41.049,0:04:45.920
wszelkiej materii we wszechświecie[br]jako zbioru wrażliwej informacji.

0:04:45.920,0:04:51.780
Kwantowa teleportacja odsłania nowe [br]sposoby wpływania na tę wrażliwość.

0:04:51.780,0:04:53.993
Czyli "nigdy nie mów nigdy".

0:04:53.993,0:04:55.641
W nieco ponad sto lat

0:04:55.641,0:04:59.131
ludzkość przeszła od zalążków rozumienia

0:04:59.131,0:05:01.911
zachowań elektronów w skali atomowej

0:05:01.911,0:05:06.278
do ich teleportacji na mały dystans.

0:05:06.278,0:05:09.051
Jak dalece uda się opanować ten fenomen

0:05:09.051,0:05:12.732
za 1000, czy 10 000 lat?

0:05:12.732,0:05:15.573
To się jeszcze okaże.