0:00:00.793,0:00:02.967
Pomyślcie przez chwilę

0:00:02.967,0:00:06.817
o grze w Monopol.

0:00:06.817,0:00:09.424
W tej konkretnej grze

0:00:09.424,0:00:12.393
umiejętności, talent i szczęście

0:00:12.393,0:00:14.931
pomagające osiągnąć sukces

0:00:14.931,0:00:16.347
są nieistotne,

0:00:16.347,0:00:18.642
bo gra została zmanipulowana.

0:00:18.642,0:00:20.522
Macie lepszą sytuację.

0:00:20.522,0:00:22.401
Dostajecie więcej pieniędzy,

0:00:22.401,0:00:25.565
więcej możliwości wykonania ruchu

0:00:25.591,0:00:27.186
i lepszy dostęp do zasobów.

0:00:27.186,0:00:28.517
Myśląc o tym,

0:00:28.517,0:00:31.105
zapytajcie siebie,

0:00:31.105,0:00:32.875
jak świadomość

0:00:32.875,0:00:36.005
uprzywilejowania w ustawionej grze

0:00:36.005,0:00:38.928
zmienia sposób postrzegania siebie

0:00:38.928,0:00:42.786
i stosunek do drugiego gracza.

0:00:42.786,0:00:45.833
Na Uniwersytecie Kalifornijskim[br]przeprowadziliśmy badania,

0:00:45.833,0:00:48.135
by zbadać tę kwestię.

0:00:48.135,0:00:49.793
Zaprosiliśmy ponad 100 par

0:00:49.793,0:00:52.554
obcych sobie ludzi do laboratorium

0:00:52.554,0:00:54.374
i za pomocą rzutu monetą

0:00:54.374,0:00:56.161
jedną osobę z każdej pary

0:00:56.161,0:00:58.506
uczyniliśmy bogatszym graczem.

0:00:58.506,0:01:01.327
Dostała dwa razy więcej pieniędzy,

0:01:01.327,0:01:02.828
podwójną wypłatę

0:01:02.828,0:01:05.034
przy przejściu przez "Start"

0:01:05.034,0:01:07.007
i rzucała dwoma kostkami, a nie jedną,

0:01:07.007,0:01:08.818
więc miała więcej ruchów.

0:01:08.818,0:01:11.824
(Śmiech)

0:01:11.824,0:01:13.537
W ciągu 15 minut

0:01:13.537,0:01:17.067
obserwowaliśmy sytuację[br]przez ukryte kamery.

0:01:17.067,0:01:18.888
Dziś po raz pierwszy podzielę się

0:01:18.888,0:01:21.400
fragmentami naszych obserwacji.

0:01:21.400,0:01:22.909
Wybaczcie jakość dźwięku,

0:01:22.909,0:01:25.565
ale używaliśmy ukrytych kamer.

0:01:25.580,0:01:27.495
Na ekranie będą napisy.

0:01:27.495,0:01:29.255
Bogaty gracz: Ile masz 500-dolarówek?

0:01:29.255,0:01:30.540
Biedny gracz: Jedną.

0:01:30.540,0:01:31.517
Bogaty gracz: Serio?

0:01:31.517,0:01:33.270
Bogaty gracz: Ja mam 3. (Śmiech)

0:01:33.270,0:01:35.196
Ciekawe, czemu mi tyle dali.

0:01:35.196,0:01:37.034
Paul Piff: Gracze szybko pojmują,

0:01:37.034,0:01:38.376
że coś jest nie tak.

0:01:38.376,0:01:40.671
Jeden z nich ma więcej pieniędzy

0:01:40.671,0:01:42.820
niż drugi, a jednak

0:01:42.820,0:01:44.962
w miarę rozwoju gry

0:01:44.962,0:01:46.967
dało się zauważyć

0:01:46.967,0:01:49.416
ogromne różnice

0:01:49.416,0:01:51.290
w zachowaniu graczy.

0:01:51.290,0:01:53.010
Bogatszy gracz

0:01:53.010,0:01:55.588
poruszał się po planszy głośniej,

0:01:55.588,0:01:57.469
wręcz uderzając w nią pionkiem

0:01:57.469,0:02:00.389
z każdym krokiem.

0:02:00.389,0:02:03.382
Częściej okazywał przewagę

0:02:03.382,0:02:04.972
i niewerbalne znaki

0:02:04.972,0:02:07.394
wyrażające siłę

0:02:07.394,0:02:11.189
i zadowolenie.

0:02:11.189,0:02:13.870
Na stoliku umieściliśmy precelki.

0:02:13.870,0:02:15.531
Widać je w prawym dolnym rogu.

0:02:15.531,0:02:19.248
Umożliwiły nam obserwację zachowania.

0:02:19.248,0:02:23.636
Notowaliśmy, ile precli jedzą gracze.

0:02:23.636,0:02:25.569
Bogaty gracz: Te precle to podstęp?

0:02:25.569,0:02:27.495
Biedny gracz: Nie wiem.

0:02:27.495,0:02:30.634
Paul Piff: Gracze zrobili się podejrzliwi.

0:02:30.634,0:02:32.139
Zastanawiają się,

0:02:32.139,0:02:33.920
po co te precle.

0:02:33.920,0:02:35.834
Jeden nawet pyta,

0:02:35.834,0:02:38.793
czy to podstęp.

0:02:38.793,0:02:41.703
Mimo to, cała sytuacja

0:02:41.703,0:02:44.004
sprawia,

0:02:44.004,0:02:48.457
że bogatszy gracz je więcej precelków.

0:02:51.976,0:02:54.073
Bogaty gracz: Uwielbiam precelki.

0:02:54.073,0:02:56.402
(Śmiech)

0:02:57.988,0:03:00.118
Paul Piff: W miarę upływu czasu

0:03:00.118,0:03:02.450
zaczął wyłaniać się

0:03:02.450,0:03:05.523
ciekawy i dramatyczny wzorzec zachowań.

0:03:05.523,0:03:07.394
Bogatszy gracz

0:03:07.394,0:03:10.516
zaczął być nieuprzejmy[br]względem biedniejszego.

0:03:10.516,0:03:12.587
Miał coraz mniej zrozumienia

0:03:12.587,0:03:14.431
dla jego trudnej sytuacji,

0:03:14.431,0:03:16.502
a coraz częściej chełpił się

0:03:16.502,0:03:18.971
swoim materialnym sukcesem

0:03:18.971,0:03:22.177
albo tym, jak dobrze mu idzie.

0:03:23.589,0:03:27.699
Bogaty gracz: Stać mnie na wszystko.

0:03:27.699,0:03:29.317
Biedny gracz: Ile płacę?

0:03:29.317,0:03:33.279
Bogaty gracz: Wisisz mi 24 dolary.

0:03:33.279,0:03:36.135
Za chwilę nie będziesz mieć pieniędzy.

0:03:36.135,0:03:38.295
Kupuję. Ile mam kasy!

0:03:38.295,0:03:40.241
Mam tyle kasy, że się gubię.

0:03:40.241,0:03:42.201
Bogaty gracz 2: Zaraz wszystko wykupię.

0:03:42.201,0:03:43.931
Bogaty gracz 3: Kończy ci się kasa.

0:03:43.931,0:03:46.779
Teraz jestem nietykalny.

0:03:46.779,0:03:49.095
Paul Piff: A teraz coś

0:03:49.095,0:03:50.843
bardzo interesującego.

0:03:50.843,0:03:54.097
Po 15 minutach

0:03:54.097,0:03:58.490
poprosiliśmy graczy,[br]żeby opisali swoje doświadczenia.

0:03:58.490,0:04:00.565
Kiedy bogaci gracze

0:04:00.565,0:04:02.447
mówili o swoim zwycięstwie

0:04:02.447,0:04:04.466
w tej ustawionej grze...

0:04:04.466,0:04:09.275
(Śmiech)

0:04:09.275,0:04:12.839
opisywali, co zrobili,

0:04:12.839,0:04:15.653
aby kupić różne pola

0:04:15.653,0:04:18.435
i zasłużyć na wygraną.

0:04:18.435,0:04:20.923
Zwracali o wiele mniejszą uwagę

0:04:20.923,0:04:23.639
na różne aspekty tej sytuacji,

0:04:23.639,0:04:26.312
w tym na losowanie,

0:04:26.312,0:04:28.627
dzięki któremu przypadkowo

0:04:28.627,0:04:31.616
byli w lepszej sytuacji wyjściowej.

0:04:31.616,0:04:34.454
To fascynujące spostrzeżenie

0:04:34.454,0:04:39.909
na temat racjonalizacji przewagi.

0:04:39.909,0:04:42.130
Ta gra może być metaforą

0:04:42.130,0:04:44.973
pozwalającą zrozumieć społeczeństwo

0:04:44.973,0:04:48.258
i jego hierarchiczną budowę:

0:04:48.258,0:04:50.650
niektórzy mają bogactwo i status,

0:04:50.650,0:04:52.127
a inni nie.

0:04:52.127,0:04:55.060
Mają dużo mniej,

0:04:55.060,0:04:58.174
a także gorszy dostęp[br]do cenionych zasobów.

0:04:58.174,0:05:01.410
Przez ostatnie 7 lat wraz z kolegami

0:05:01.410,0:05:05.479
badałem skutki takich hierarchia.

0:05:05.479,0:05:08.763
Po przeprowadzeniu dziesiątek badań

0:05:08.763,0:05:12.180
pośród tysięcy uczestników

0:05:12.180,0:05:16.712
okazało się,[br]że wraz ze wzrostem zamożności

0:05:16.712,0:05:22.780
wykazywali oni[br]mniej współczucia i empatii,

0:05:22.780,0:05:26.551
a więcej roszczeniowości

0:05:26.551,0:05:31.099
i działań dla własnej korzyści.

0:05:31.099,0:05:33.158
Z badań wynika,

0:05:33.158,0:05:35.035
że to raczej bogatsi

0:05:35.035,0:05:38.075
nadają chciwości

0:05:38.075,0:05:40.078
i pogoni za własną korzyścią

0:05:40.078,0:05:42.794
pozytywną wartość moralną.

0:05:42.794,0:05:44.643
Dziś chcę poruszyć temat

0:05:44.643,0:05:49.464
konsekwencji ideologii własnego interesu.

0:05:49.464,0:05:52.417
Przekonam was,[br]że powinniśmy się nimi martwić

0:05:52.417,0:05:54.156
i na koniec wskażę możliwe rozwiązania.

0:05:55.325,0:05:57.334
Jedne z naszych pierwszych badań

0:05:57.334,0:05:58.920
dotyczyły zachowań pomocnych.

0:05:58.920,0:06:01.079
Psychologowie społeczni nazywają je

0:06:01.079,0:06:03.170
zachowaniami prospołecznymi.

0:06:03.170,0:06:05.673
Interesowało nas,

0:06:05.683,0:06:08.231
kto szybciej zaoferuje pomoc obcej osobie:

0:06:08.231,0:06:11.388
bogaty, czy biedny.

0:06:11.388,0:06:15.430
Jedno badanie polegało na zaproszeniu

0:06:15.430,0:06:18.090
bogatych i biednych osób do laboratorium

0:06:18.090,0:06:21.584
i podarowaniu im 10 dolarów.

0:06:21.584,0:06:23.194
Powiedzieliśmy uczestnikom,

0:06:23.194,0:06:25.642
że mogą zatrzymać 10 dolarów dla siebie

0:06:25.642,0:06:27.617
albo część tej sumy

0:06:27.617,0:06:29.612
oddać anonimowemu nieznajomemu.

0:06:29.612,0:06:31.083
Nigdy nie poznają osoby,

0:06:31.083,0:06:34.119
z którą mieliby się podzielić.

0:06:34.119,0:06:37.337
Obserwowaliśmy,[br]jakimi kwotami ludzie się dzielili.

0:06:37.337,0:06:39.687
Osoby zarabiające 25 000

0:06:39.687,0:06:42.014
a nawet mniej niż 15 000 dolarów rocznie

0:06:42.014,0:06:44.241
oddawały obcemu człowiekowi

0:06:44.241,0:06:45.324
44% więcej niż ci,

0:06:45.324,0:06:47.632
którzy zarabiają 150 000

0:06:47.632,0:06:50.879
czy 200 000 dolarów rocznie.

0:06:50.879,0:06:53.627
Dawaliśmy ludziom gry,

0:06:53.627,0:06:56.258
żeby zobaczyć, kto będzie oszukiwał,

0:06:56.258,0:06:58.652
by zwiększyć szansę na wygraną.

0:06:58.652,0:07:01.372
W jednej z takich gier[br]zmodyfikowaliśmy program tak,

0:07:01.372,0:07:04.014
że kostki nie dawały wyniku większego

0:07:04.014,0:07:05.410
od wyniku wybranego przez nas.

0:07:05.410,0:07:08.242
W tej grze nie było można[br]wyrzucić więcej niż 12.

0:07:08.242,0:07:11.354
Jednak im bogatsi byli gracze,

0:07:11.354,0:07:13.111
tym częściej oszukiwali,

0:07:13.111,0:07:17.010
aby wygrać 50 dolarów.

0:07:17.010,0:07:20.855
Czasami 3-4 razy częściej.

0:07:20.855,0:07:23.088
W innym badaniu sprawdzaliśmy,

0:07:23.088,0:07:26.311
czy uczestnicy wezmą cukierka

0:07:26.311,0:07:28.802
ze słoika, o którym wiedzieli,

0:07:28.802,0:07:31.042
że jest przeznaczony tylko dla dzieci.

0:07:31.042,0:07:34.484
(Śmiech)

0:07:34.484,0:07:36.325
Nie żartuję,

0:07:36.325,0:07:39.054
chociaż to brzmi jak żart.

0:07:39.054,0:07:41.295
Wyraźnie im powiedzieliśmy,

0:07:41.295,0:07:43.164
że to cukierki dla dzieci

0:07:43.164,0:07:45.648
z laboratorium obok.

0:07:45.648,0:07:47.698
Że teraz są na badaniach, ale to dla nich.

0:07:47.698,0:07:51.341
Obserwowaliśmy, ile cukierków[br]wezmą uczestnicy.

0:07:51.341,0:07:52.854
Bogaci brali

0:07:52.854,0:07:54.259
dwa razy więcej

0:07:54.259,0:07:57.408
niż biedni.

0:07:57.408,0:08:00.061
Badaliśmy też samochody,

0:08:00.061,0:08:01.923
ale nie byle jakie.

0:08:01.923,0:08:05.284
Sprawdzaliśmy, jak często[br]kierujący różnymi samochodami

0:08:05.284,0:08:08.097
łamali prawo.

0:08:08.097,0:08:10.934
W jednym badaniu sprawdzaliśmy,

0:08:10.934,0:08:15.090
czy kierowcy[br]ustąpią pierwszeństwa pieszemu,

0:08:15.090,0:08:17.989
czekającemu przed przejściem.

0:08:17.989,0:08:19.733
Jak wiecie, bo wszyscy tak robimy,

0:08:19.733,0:08:22.257
w Kalifornii prawo każe

0:08:22.257,0:08:26.185
zatrzymać się, gdy pieszy chce przejść.

0:08:26.185,0:08:28.117
Spójrzcie.

0:08:28.117,0:08:30.233
Po lewej nasz wspólnik

0:08:30.233,0:08:31.822
jako pieszy.

0:08:31.822,0:08:36.073
Podchodzi do przejścia.[br]Czerwone auto się zatrzymuje...

0:08:36.073,0:08:38.390
i zaraz wyprzedza je autobus,

0:08:38.390,0:08:40.727
który prawie przejechał naszego pieszego.

0:08:40.727,0:08:42.284
(Śmiech)

0:08:42.284,0:08:44.150
Tutaj droższy samochód.

0:08:44.150,0:08:45.889
Toyota Prius - przejeżdża,

0:08:45.889,0:08:50.197
tak, jak to BMW.

0:08:51.388,0:08:53.887
W ten sposób przebadaliśmy setki pojazdów

0:08:53.887,0:08:56.243
przez kilka dni

0:08:56.243,0:08:59.195
i notowaliśmy, który się zatrzymał.

0:09:00.466,0:09:06.140
Okazało się,[br]że wraz ze wzrostem wartości auta

0:09:06.590,0:09:09.932
kierowcy częściej łamali prawo.

0:09:10.088,0:09:12.780
Żadne z aut z najtańszej kategorii

0:09:12.780,0:09:17.097
nie złamało prawa.

0:09:17.645,0:09:20.278
Prawie 50% aut z najdroższych marek

0:09:20.278,0:09:22.446
złamało prawo.

0:09:25.289,0:09:27.182
Z dalszych badań wynikło,

0:09:27.182,0:09:30.733
że bogatsze osoby[br]częściej kłamią w czasie negocjacji,

0:09:30.733,0:09:32.823
wspierają nieetyczne zachowania w pracy

0:09:32.823,0:09:35.431
na przykład kradzież z kasy,

0:09:35.431,0:09:40.514
branie łapówek i okłamywanie klientów.

0:09:40.514,0:09:42.076
Nie twierdzę,

0:09:42.076,0:09:43.779
że tylko bogaci

0:09:43.779,0:09:45.691
postępują zgodnie z tymi wzorcami.

0:09:45.691,0:09:48.460
Moim zdaniem,

0:09:48.460,0:09:51.424
wszyscy na co dzień

0:09:51.424,0:09:54.396
podejmujemy decyzje,

0:09:54.396,0:09:57.693
czy i kiedy przedłożyć

0:09:57.693,0:10:00.047
swój interes nad innych.

0:10:00.047,0:10:02.429
To zrozumiałe,

0:10:02.429,0:10:04.992
bo amerykański sen

0:10:04.992,0:10:08.091
polega na tym, że wszyscy

0:10:08.091,0:10:10.125
mają szansę na sukces,

0:10:10.125,0:10:12.682
jeśli ciężko pracują.

0:10:12.682,0:10:15.386
Czasem oznacza to,

0:10:15.386,0:10:18.485
że trzeba przedłożyć własne dobro

0:10:18.485,0:10:21.915
nad dobro innych.

0:10:21.915,0:10:24.084
Z badań wynika jednak,

0:10:24.084,0:10:26.492
że im człowiek bogatszy,

0:10:26.492,0:10:29.207
tym częściej dąży do sukcesu

0:10:29.207,0:10:31.442
i osiągnięć

0:10:31.442,0:10:34.380
kosztem innych osób.

0:10:34.380,0:10:37.344
Tutaj mamy wykres[br]średniego dochodu gospodarstwa domowego

0:10:37.344,0:10:41.170
w grupie 1/5 najlepiej sytuowanych[br]i 5% najbogatszych

0:10:41.170,0:10:43.340
w ostatnich 20 latach.

0:10:43.340,0:10:45.882
W 1993 roku różnice dochodu

0:10:45.882,0:10:48.967
między kwintalami populacji

0:10:48.967,0:10:51.564
były znaczne.

0:10:51.564,0:10:54.161
Widać je wyraźnie.

0:10:54.161,0:10:57.045
Przez 20 lat te różnice

0:10:57.045,0:10:59.219
urosły do rozmiarów przepaści

0:10:59.219,0:11:02.373
pomiędzy tymi na górze a resztą.

0:11:02.373,0:11:06.065
Najbogatsze 20% naszej populacji

0:11:06.065,0:11:09.143
posiada 90% zasobów w kraju.

0:11:09.143,0:11:11.402
Osiągnęliśmy niespotykany poziom

0:11:11.402,0:11:13.890
nierówności ekonomicznej.

0:11:15.634,0:11:17.970
Oznacza to nie tylko,

0:11:17.970,0:11:22.450
że coraz więcej zasobów[br]jest w rękach coraz mniejszej grupy osób,

0:11:22.450,0:11:24.834
ale że amerykański sen

0:11:24.834,0:11:26.782
oddala się coraz bardziej

0:11:26.782,0:11:29.975
poza zasięg coraz większej liczby osób.

0:11:29.975,0:11:32.242
Jeśli nasze wnioski,

0:11:32.242,0:11:34.237
że im człowiek bogatszy,

0:11:34.237,0:11:36.779
tym bardziej czuje się[br]upoważniony do bogactwa

0:11:36.779,0:11:39.772
i tym częściej stawia swoje dobro

0:11:39.772,0:11:41.739
nad dobro innych

0:11:41.739,0:11:45.129
oraz chętniej działa w swoim interesie,

0:11:45.129,0:11:46.863
to nie ma nadziei,

0:11:46.863,0:11:48.961
na zmianę tych tendencji.

0:11:48.961,0:11:50.504
Wręcz można argumentować,

0:11:50.504,0:11:52.487
że będzie gorzej.

0:11:52.487,0:11:55.334
Tak by to wyglądało,[br]gdyby tendencje utrzymały się

0:11:55.334,0:11:59.961
na takim samym poziomie przez 20 lat.

0:11:59.961,0:12:02.682
Powinniśmy zainteresować się

0:12:02.682,0:12:04.606
nierównością ekonomiczną

0:12:04.606,0:12:07.135
nie tylko ze względu na tych,

0:12:07.135,0:12:08.649
którzy są na dole hierarchii,

0:12:08.649,0:12:10.889
ale dlatego, że grupy

0:12:10.889,0:12:16.089
o znacznej nierówności ekonomicznej

0:12:16.089,0:12:18.928
radzą sobie gorzej jako całość.

0:12:18.928,0:12:21.055
Wiele przekonujących badań

0:12:21.055,0:12:23.647
przeprowadzonych[br]przez najlepsze laboratoria

0:12:23.647,0:12:26.535
wskazuje na całe obszary życia

0:12:26.535,0:12:28.424
cierpiące

0:12:28.424,0:12:31.064
w wyniku wzrostu nierówności.

0:12:31.064,0:12:33.717
Ruchliwość społeczna,[br]rzeczy dla nas ważne,

0:12:33.717,0:12:36.198
zdrowie, zaufanie społeczne -

0:12:36.198,0:12:39.243
wszystko się pogarsza[br]ze wzrostem nierówności.

0:12:39.243,0:12:41.258
Natomiast negatywne zjawiska

0:12:41.258,0:12:43.870
występujące w społeczeństwie:

0:12:43.870,0:12:45.964
jak otyłość, przemoc,

0:12:45.964,0:12:47.585
liczba więźniów i karanych,

0:12:47.585,0:12:51.727
rosną ze wzrostem nierówności.

0:12:51.727,0:12:54.137
Nie dotyka to

0:12:54.137,0:12:56.198
ograniczonej grupy, ale konsekwencje

0:12:56.198,0:12:58.799
ponoszone przez całe społeczeństwo.

0:12:58.799,0:13:01.915
Doświadczają ich nawet ci na górze.

0:13:01.915,0:13:05.158
Co można z tym zrobić?

0:13:05.158,0:13:08.629
Taki samonapędzający się ciąg

0:13:08.629,0:13:11.137
groźnych konsekwencji.

0:13:11.137,0:13:14.546
Wydaje się, że nie da się go kontrolować

0:13:14.546,0:13:16.464
i mu zaradzić,

0:13:16.464,0:13:19.260
a jednostka pozostaje bezradna.

0:13:19.260,0:13:23.093
Z naszych badań laboratoryjnych wynika,

0:13:23.093,0:13:26.281
że wystarczą

0:13:26.281,0:13:31.371
drobne interwencje psychologiczne,

0:13:31.371,0:13:34.680
niewielkie zmiany w wartościach,

0:13:34.680,0:13:37.903
delikatne pchnięcia w odpowiednią stronę,

0:13:37.903,0:13:41.468
aby egalitaryzm i empatia[br]wróciły na odpowiedni poziom.

0:13:41.468,0:13:43.520
Przypomnienie ludziom

0:13:43.520,0:13:45.776
o zaletach współpracy

0:13:45.776,0:13:48.680
albo życia społecznego

0:13:48.680,0:13:52.615
sprawiało, że bogatsi stają się

0:13:52.615,0:13:55.150
równie egalitarni jak osoby biedne.

0:13:55.150,0:13:58.527
Jedno z naszych badań polegało

0:13:58.527,0:14:02.888
na wyświetleniu krótkiego filmu[br]o biednych dzieciach,

0:14:02.888,0:14:05.938
który miał przypomnieć badanym

0:14:05.938,0:14:07.964
o potrzebach innych.

0:14:07.964,0:14:09.994
Po projekcji obserwowaliśmy,

0:14:09.994,0:14:11.692
jak chętnie ludzie poświęcali czas

0:14:11.692,0:14:15.396
obcej osobie z laboratorium,

0:14:15.396,0:14:18.815
która potrzebowała pomocy.

0:14:18.815,0:14:22.082
Godzinę po obejrzeniu filmu

0:14:22.082,0:14:24.452
bogaci byli gotowi poświęcić

0:14:24.452,0:14:26.411
swój czas tak samo chętnie

0:14:26.411,0:14:29.116
jak biedni.

0:14:29.116,0:14:31.567
Sugeruje to, że omawiane różnice

0:14:31.567,0:14:33.450
nie są wrodzone i niezmienne,

0:14:33.450,0:14:35.174
ale podatne na kształtowanie

0:14:35.174,0:14:37.100
poprzez zmianę wartości,

0:14:37.100,0:14:39.381
delikatne pobudzanie współczucia

0:14:39.381,0:14:41.036
i empatii.

0:14:41.036,0:14:42.592
Poza środowiskiem laboratoryjnym

0:14:42.592,0:14:45.772
już widać zmiany w społeczeństwie.

0:14:45.772,0:14:48.495
Jeden z najbogatszych Amerykanów,[br]Bill Gates,

0:14:48.495,0:14:51.970
w czasie swojej przemowy[br]na rozdaniu dyplomów w Harvardzie

0:14:51.970,0:14:54.474
poruszył problem nierówności społecznej

0:14:54.474,0:14:57.284
jako najtrudniejszego wyzwania.

0:14:57.284,0:14:59.880
Mówił o sposobach walki z nią.

0:14:59.880,0:15:03.115
Powiedział: "Ludzkość dokonuje

0:15:03.115,0:15:05.066
największych postępów[br]nie poprzez odkrycia,

0:15:05.066,0:15:08.217
ale poprzez ich zastosowanie

0:15:08.217,0:15:11.031
w zwalczaniu nierówności".

0:15:11.031,0:15:13.034
W inicjatywie Giving Pledge

0:15:13.034,0:15:15.456
ponad 100 najbogatszych Amerykanów

0:15:15.456,0:15:17.843
zapisało w testamencie

0:15:17.843,0:15:21.757
połowę swojego majątku[br]na cele dobroczynne.

0:15:21.757,0:15:23.381
Pojawiają się też

0:15:23.381,0:15:27.014
spontaniczne, oddolne inicjatywy

0:15:27.014,0:15:29.317
jak We are the One Percent,

0:15:29.317,0:15:31.181
Resource Generation

0:15:31.181,0:15:33.302
czy Wealth for Common Good,

0:15:33.302,0:15:35.869
poprzez które najbogatsi członkowie

0:15:35.869,0:15:37.694
naszego społeczeństwa,

0:15:37.694,0:15:40.450
1% najbogatszych w Stanach

0:15:40.450,0:15:42.381
i bogaci z całego świata

0:15:42.381,0:15:45.969
wykorzystują swoje zasoby,

0:15:45.969,0:15:49.998
i robią to młodzi i starsi.

0:15:49.998,0:15:51.647
Wykorzystują swoje przywileje

0:15:51.647,0:15:53.718
i pozycję ekonomiczną

0:15:53.718,0:15:56.745
do walki z nierównością

0:15:56.745,0:15:59.655
poprzez wspieranie polityki socjalnej,

0:15:59.655,0:16:01.536
zmian w wartościach

0:16:01.536,0:16:03.910
i zachowaniach.

0:16:03.910,0:16:06.973
Mimo, że to wbrew ich interesom,

0:16:06.973,0:16:11.246
to mogą wskrzesić amerykański sen.

0:16:11.246,0:16:13.246
Dziękuję.

0:16:13.246,0:16:17.246
(Brawa)