Στην μεγάλη ταινία της δεκαετίας του '80
«Οι Ατσίδες με τα Μπλε»

υπάρχει μια σκηνή που ο Τζον Μπελούσι
πάει στο σπίτι του Νταν Άκροϋντ

στο Σικάγο για πρώτη φορά.

Είναι ένας μικρός, στενός χώρος

ένα μόλις μέτρο από την γραμμή του τρένου.

Ενώ ο Τζον κάθεται στο κρεβάτι του Νταν

ένα τρένο περνά με ταχύτητα,

και όλα τραντάζονται στο δωμάτιο.

Ο Τζον ρωτά: «Πόσο συχνά περνά το τρένο;»

Ο Νταν απαντά: «Τόσο συχνά, 
που δεν το καταλαβαίνεις».

Και τότε, κάτι πέφτει από τον τοίχο.

Όλοι ξέρουμε τι εννοεί.

Ως ανθρώπινα όντα, 
συνηθίζουμε στην καθημερινότητα

πολύ γρήγορα.

Ως σχεδιαστής προϊόντων, είναι δουλειά μου
να βλέπω αυτά τα καθημερινά πράγματα,

να τα νιώθω και να προσπαθώ
να τα βελτιώσω.

Για παράδειγμα, βλέπετε αυτό το φρούτο;

Βλέπετε αυτό το αυτοκόλλητο;

Το αυτοκόλλητο δεν υπήρχε
όταν ήμουν παιδί.

Αλλά ενώ τα χρόνια περνούσαν,

κάποιος είχε την ιδέα 
να το βάλει στο φρούτο.

Γιατί;

Για να είναι ευκολότερο για εμάς

να πληρώσουμε στο ταμείο.

Είναι καταπληκτικό,

ξεμπερδεύουμε με τα ψώνια γρήγορα.

Αλλά τώρα, έχουμε ένα άλλο πρόβλημα.

Όταν φτάσουμε σπίτι και πεινάμε

και δούμε αυτό το ώριμο, 
ζουμερό φρούτο στον πάγκο,

θέλουμε να το πάρουμε
και να το φάμε.

Τώρα όμως, πρέπει να ψάξουμε
για το μικρό αυτοκόλλητο,

να το ξεκολλήσουμε με τα νύχια μας,
κάνοντας ζημιά στη φλούδα,

να το τσαλακώσουμε,

- καταλαβαίνετε τι εννοώ -

και μετά να το ξεκολλήσετε 
από τα δάχτυλά σας.

(Χειροκρότημα)

Δεν είναι διασκεδαστικό,

καθόλου.

Αλλά κάτι ενδιαφέρον συνέβη.

Την πρώτη φορά που το κάνετε,
πιθανώς να τα νιώσατε όλα αυτά.

Θέλατε απλώς να φάτε το φρούτο.

Νιώσατε εκνευρισμένοι.

Θέλατε απλώς να το φάτε.

Μετά τη 10η φορά,

αρχίζετε να εκνευρίζεστε λιγότερο

κι αρχίζετε να ξεκολλάτε το αυτοκόλλητο.

Μετά την 100ή φορά, εγώ τουλάχιστον,

δεν το καταλαβαίνω καν.

Απλώς έπαιρνα ένα φρούτο,

έμπηγα σε αυτό τα νύχια μου,
προσπαθούσα να το βγάλω,

και μετά αναρωτιόμουν,

«Υπάρχει και άλλο αυτοκόλλητο;»

Γιατί έτσι;

Γιατί συνηθίζουμε στα καθημερινά πράγματα;

Ως ανθρώπινα όντα, έχουμε 
περιορισμένη εγκεφαλική ισχύ.

Ο εγκέφαλός μας κωδικοποιεί
τις καθημερινές μας πράξεις σε συνήθειες

ώστε να έχουμε χώρο να μαθαίνουμε
καινούργια πράγματα.

Είναι μια διαδικασία
που λέγεται εξοικείωση

και είναι από τους βασικότερους τρόπους
με τους οποίους μαθαίνουμε.

Βέβαια, η εξοικείωση δεν είναι πάντα κακή.

Θυμάστε που μαθαίνατε να οδηγείτε;

Εγώ πάντως σίγουρα.

Τα χέρια σας ήταν γαντζωμένα
στις θέσεις 10 και 2 του τιμονιού,

κοιτάγατε οτιδήποτε υπήρχε στο δρόμο,

αυτοκίνητα, φώτα, πεζούς.

Είναι μια εμπειρία που τεντώνει τα νεύρα.

Τόσο, που εγώ δεν μπορούσα να μιλήσω
σε κανέναν άλλο μέσα στο αμάξι

ούτε μπορούσα να ακούσω μουσική.

Τότε όμως κάτι ενδιαφέρον συνέβη.

Όσο οι εβδομάδες περνούσαν,
η οδήγηση γινόταν όλο και ευκολότερη.

Εξοικειωθήκατε με αυτήν.

Άρχισε να γίνεται διασκεδαστική
και δεύτερη φύση.

Μπορούσατε πάλι να μιλήσετε
με τους φίλους σου

και να ακούσετε μουσική.

Άρα υπάρχει λόγος
που εξοικειώνεται ο εγκέφαλος.

Αν δεν το έκανε, θα προσέχαμε 
και την παραμικρή λεπτομέρεια,

όλη την ώρα.

Θα ήταν εξαντλητικό,

και δεν θα είχαμε χρόνο 
να μάθουμε τίποτα νέο.

Μερικές φορές όμως, 
η εξοικείωση δεν είναι καλή.

Αν μας εμποδίζει να προσέξουμε
τα προβλήματα γύρω μας,

τότε είναι κακό.

Αν μας εμποδίζει να προσέξουμε
και να λύσουμε αυτά τα προβλήματα,

αυτό είναι πολύ κακό.

Οι κωμικοί το ξέρουν καλά.

Όλη η καριέρα του Τζέρι Σάινφελντ χτίστηκε
στην παρατήρηση μικρολεπτομερειών,

των χαζών πραγμάτων που κάνουμε
καθημερινά χωρίς καν να τα θυμόμαστε.

Μας λέει για τότε 
που επισκέφτηκε τους φίλους του

και ήθελε απλά να κάνει ένα ντους.

Έπιανε το μοχλό και τον γύριζε 
ελάχιστα προς τη μια μεριά,

και ήταν πολύ ζεστό.

Μετά τον γύριζε από την άλλη μεριά
και ήταν πολύ κρύο.

Ήθελε απλά ένα χλιαρό ντους.

Τώρα, όλοι το έχουμε ζήσει,

απλά δεν το θυμόμαστε.

Αλλά ο Τζέρυ το θυμόταν,

και αυτή είναι η δουλειά ενός κωμικού.

Όμως για εμάς τους σχεδιαστές, 
καινοτόμους και επιχειρηματίες,

είναι η δουλειά μας 
όχι μόνο να τα προσέχουμε,

αλλά να πάμε ένα βήμα παρακάτω 
και να τα φτιάχνουμε.

Δείτε εδώ, αυτό τον άτομο,

αυτή είναι η Μαίρη Άντερσον.

Το 1902 στην Νέα Υόρκη,

την οποία επισκεπτόταν.

Ήταν μια κρύα, υγρή και χιονισμένη μέρα
και αυτή ήταν ζεστά μέσα σε ένα τραμ.

Ενώ πήγαινε στον προορισμό της, πρόσεξε
τον οδηγό να ανοίγει το παράθυρο

για να καθαρίσει το χιόνι, έτσι ώστε
να μπορεί να οδηγήσει με ασφάλεια.

Όταν όμως άνοιξε το παράθυρο, 
κρύος υγρός αέρας μπήκε μέσα,

κάνοντας όλους τους επιβάτες
να δυσαρεστηθούν.

Οι περισσότεροι από τους επιβάτες
απλά θα σκέφτηκαν,

«Έτσι γίνεται, πρέπει να ανοίξει
το παράθυρο για να το καθαρίσει.

Έτσι πρέπει να γίνει».

Αλλά η Μαίρη δεν το σκέφτηκε.

Η Μαίρη σκέφτηκε,

«Και αν μπορούσε να το καθαρίσει από μέσα

ώστε και να μην κινδυνέψει 
και να μπορεί να οδηγήσει

και οι επιβάτες να μην κρυώνουν;»

Έτσι πήρε το μπλοκ της επιτόπου,

και άρχισε να σχεδιάζει αυτό που
θα γινόταν ο πρώτος υαλοκαθαριστήρας.

Σαν σχεδιαστής προϊόντων, προσπαθώ
να μάθω από ανθρώπους σαν την Μαίρη

να προσπαθώ να δω τον κόσμο
όπως είναι στην πραγματικότητα,

όχι όπως νομίζουμε ότι είναι.

Γιατί;

Γιατί είναι πολύ εύκολο να λύσεις
ένα πρόβλημα που σχεδόν όλοι βλέπουν.

Αλλά είναι δύσκολο να λύσεις ένα πρόβλημα
που σχεδόν κανένας δεν βλέπει.

Κάποιοι πιστεύουν ότι ή έχουμε
αυτή την ιδιότητα εκ γενετής

ή δεν την έχουμε,

λες και η Μαίρη Άντερσον γεννήθηκε με την
ιδιότητα να βλέπει πιο καθαρά τον κόσμο.

Αυτό δεν συνέβαινε με εμένα.

Έπρεπε να το εξασκήσω.

Στα χρόνια μου στην Apple,

ο Στιβ Τζομπς μας έλεγε 
να ερχόμαστε κάθε μέρα στη δουλειά,

να βλέπουμε τα προϊόντα μας
με τα μάτια του καταναλωτή,

του καινούργιου καταναλωτή,

αυτός που φοβάται και 
που έχει πιθανές ανησυχίες

και που ευελπιστεί 
ότι το καινούργιο του προϊόν

θα δουλέψει αμέσως.

Το έλεγε «να μένουμε αρχάριοι»,

και ήθελε να βεβαιωθεί ότι θα εστιάζουμε 
στις μικρές λεπτομέρειες

για να τις κάνουμε γρηγορότερες και 
πιο εύκολες για τους νέους καταναλωτές.

Το θυμάμαι καθαρά αυτό 
στις πρώτες μέρες του iPod.

Βλέπετε, την δεκαετία του '90,

ήμουν ένας γκατζετάκιας,

και έτρεχα στα μαγαζιά 
για τα τελευταία γκάτζετ.

Θα πήγαινα με την ησυχία μου στο μαγαζί,

θα πλήρωνα, θα γύριζα σπίτι, 
και θα το έβγαζα από το κουτί του.

Τότε θα υπήρχε ένα άλλο μικρό αυτοκόλλητο:

αυτό που έλεγε «Φορτίστε πριν την χρήση» .

Ορίστε;

Δεν το πιστεύω!

Ξόδεψα τόσο χρόνο για να αγοράσω το προϊόν

και τώρα πρέπει να το φορτίσω πρώτα.

Πρέπει να περιμένω μια αιωνιότητα για
να παίξω με το καινούργιο μου παιχνίδι.

Ήταν παράλογο.

Αλλά ξέρετε κάτι;

Σχεδόν κάθε προϊόν τότε το είχε αυτό.

Όταν είχε μπαταρίες,

έπρεπε να το φορτίσεις
πριν το χρησιμοποιήσεις.

Λοιπόν, ο Στιβ το πρόσεξε

και είπε,

«Δε θα αφήσουμε να συμβεί αυτό
με το δικό μας προϊόν»

Οπότε τι κάναμε;

Συνήθως όταν έχεις ένα προϊόν
που έχει ένα σκληρό δίσκο,

το λειτουργείς για περίπου 30 λεπτά
στο εργοστάσιο

ώστε να βεβαιωθείς ότι ο σκληρός δίσκος
θα λειτουργεί για χρόνια

αφού ο πελάτης τον έχει βγάλει
από το κουτί.

Αντί γι' αυτό τι κάναμε;

Θα λειτουργούσαμε το προϊόν για δύο ώρες.

Γιατί;

Αρχικά, μπορούσαμε να φτιάξουμε
ένα πιο ποιοτικό προϊόν,

εύκολο να ελεγχθεί,

και να βεβαιωθούμε 
ότι ήταν καλύτερο για τον πελάτη.

Αλλά το πιο σημαντικό ήταν

ότι η μπαταρία ήταν πλήρως φορτισμένη
μόλις το άνοιγες,

έτοιμη για χρήση.

Άρα ο πελάτη που ήταν τόσο ανυπόμονος,

μπορούσε να το χρησιμοποιήσει αμέσως.

Ήταν καταπληκτικό και δούλεψε.

Άρεσε στον κόσμο.

Σήμερα, σχεδόν όλα τα προϊόντα
που παίρνετε και έχουν μπαταρίες

είναι πλήρως φορτισμένα στο κουτί τους,

ακόμη και αν δεν έχουν σκληρό δίσκο.

Εκείνα τα χρόνια, προσέξαμε αυτή
τη λεπτομέρεια και την φτιάξαμε,

και τώρα όλοι οι άλλοι το κάνουν.

Δεν υπάρχει πια, «Φορτίστε πριν τη χρήση».

Γιατί όμως σας το λέω αυτό;

Είναι το να βλέπεις το αόρατο πρόβλημα,

όχι μόνο το εμφανές, που είναι σημαντικό,

όχι μόνο στην σχεδίαση προϊόντων,
αλλά για οτιδήποτε κάνουμε.

Βλέπετε, έχουμε αόρατα προβλήματα
παντού γύρω μας,

προβλήματα που μπορούμε να λύσουμε.

Αλλά πρώτα πρέπει να τα δούμε,
να τα νιώσουμε.

Διστάζω να σας δώσω συμβουλές

σχετικά με την νευροεπιστήμη
ή την ψυχολογία.

Υπάρχουν πολύ πιο έμπειροι άνθρωποι
στην κοινότητα του TED

που ξέρουν περισσότερα από όσα
θα καταφέρω ποτέ να μάθω εγώ.

Αλλά επιτρέψτε μου να σας συμβουλέψω
για πράγματα που κάνω,

και που όλοι μπορούμε να κάνουμε,
για να πολεμήσουμε την συνήθεια.

Το πρώτο πράγμα είναι
να κοιτάζετε ευρύτερα.

Βλέπετε όταν καταπιάνεστε με ένα πρόβλημα,

μερικές φορές, υπάρχουν πολλά στάδια
που οδηγούν στο πρόβλημα.

Και μερικές φορές, 
πολλά στάδια μετά το πρόβλημα.

Αν κάνετε ένα βήμα πίσω 
και κοιτάξετε ευρύτερα,

ίσως μπορείτε να αλλάξετε
κάποια από αυτά τα κουτιά

πριν το πρόβλημα.

Ίσως να τα συνδυάσετε.

Ίσως να τα αφαιρέσετε εντελώς
για να το βελτιώσετε.

Πάρτε για παράδειγμα τους θερμοστάτες.

Στην δεκαετία του 1900 που εμφανίστηκαν,
ήταν πολύ απλοί στην χρήση.

Τους ανάβετε ή τους κλείνατε.

Ο κόσμος τους καταλάβαινε.

Αλλά στην δεκαετία του 1970,

χτύπησε η ενεργειακή κρίση,

και οι πελάτες άρχισαν να σκέφτονται
πώς θα εξοικονομήσουν ενέργεια.

Τι συνέβη λοιπόν;

Οι σχεδιαστές των θερμοστατών 
αποφάσισαν να βάλουν κάτι ακόμα.

Αντί μόνο να ανοίγουμε ή να κλείνουμε,

τώρα έπρεπε να τους προγραμματίσουμε.

Μπορούσαμε λοιπόν να τους πούμε 
τι θερμοκρασία θέλαμε και πότε.

Αυτό φαινόταν καταπληκτικό.

Κάθε θερμοστάτης άρχισε να το προσθέτει.

Αλλά τελικά αποδείχθηκε 
ότι κανείς δεν εξοικονόμησε ενέργεια.

Γιατί έτσι όμως;

Γιατί ο κόσμος δεν μπορούσε
να προβλέψει το μέλλον.

Δεν ήξεραν πώς θα διαμορφώνονταν
οι εβδομάδες τους από εποχή σε εποχή,

από έτος σε έτος.

Επομένως κανείς 
δεν εξοικονομούσε ενέργεια,

και τι συνέβη;

Οι σχεδιαστές θερμοστατών
επέστρεψαν στο σχεδιαστήριο

και συγκεντρώθηκαν στο στάδιο
του προγραμματισμού.

Έφτιαξαν καλύτερες διεπαφές χρήστη,

καλύτερες οδηγίες χρήσεως.

Ακόμα όμως, χρόνια αργότερα,
ο κόσμος δεν εξοικονομούσε ενέργεια

επειδή απλά δεν μπορούσαν
να προβλέψουν το μέλλον.

Τι κάναμε λοιπόν;

Βάλαμε έναν αλγόριθμο εκμάθησης μηχανών
αντί για τον προγραμματισμό

που απλά θα παρακολουθούσε
όταν ρύθμιζες τον θερμοστάτη,

όταν ήθελες μια συγκεκριμένη θερμοκρασία,
όταν ξυπνούσες,

ή όταν έφευγες.

Και ξέρετε κάτι;

Δούλεψε.

Ο κόσμος άρχισε να εξοικονομεί ενέργεια
χωρίς κανένα προγραμματισμό.

Άρα, δεν έχει σημασία τι κάνεις.

Αν κάνεις ένα βήμα πίσω
και κοιτάξεις όλα τα στάδια,

ίσως υπάρχει τρόπος 
να αφαιρέσεις ένα ή να τα συνδυάσεις

έτσι ώστε να κάνεις την διαδικασία
πολύ πιο απλή.

Άρα το πρώτο βήμα: κοιτάξτε ευρύτερα.

Το δεύτερο βήμα, κοιτάξτε πιο προσεκτικά.

Ένας από τους καλύτερους δασκάλους μου
ήταν ο παππούς μου.

Μου έμαθε τα πάντα για τον κόσμο.

Μου έμαθε πως φτιάχνονταν τα πράγματα
και πως επιδιορθώνονταν,

τα απαραίτητα εργαλεία και τις τεχνικές
για να γίνει μια επιτυχημένη δουλειά.

Θυμάμαι μια ιστορία 
που μου είπε για τις βίδες,

και για το πως έπρεπε να έχεις
τη σωστή βίδα για κάθε δουλειά.

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές βίδες:

βίδες για ξύλο, βίδες για μέταλλο,
βίδες σκυροδέματος, στερέωσης,

και πάει λέγοντας.

Είναι η δουλειά μας να φτιάχνουμε 
προϊόντα εύκολα στην εγκατάσταση

από τους ίδιους τους πελάτες,
χωρίς να χρειάζονται επαγγελματία.

Τι κάναμε;

Θυμήθηκα μια ιστορία
που μου είπε ο παππούς μου.

και έτσι σκεφτήκαμε,

«Πόσες διαφορετικές βίδες μπορούμε
να βάλουμε σε ένα κουτί;

Θα ήταν δύο, τρεις, τέσσερις, πέντε;

Γιατί υπάρχουν πολλά 
διαφορετικά είδη τοίχων».

Το σκεφτήκαμε, το βελτιστοποιήσαμε,

και βρήκαμε τρεις διαφορετικές βίδες
για να βάλουμε στο κουτί.

Σκεφτήκαμε ότι θα έλυνε το πρόβλημα.

Όπως απεδείχθη, δεν το έλυσε.

Οπότε στείλαμε το προϊόν,

και στον κόσμο δεν άρεσε.

Τι κάναμε λοιπόν;

Γυρίσαμε στα σχεδιαστήρια

αμέσως μόλις καταλάβαμε ότι κάναμε λάθος.

Και σχεδιάσαμε μια ειδική βίδα,
μια προσαρμοσμένη βίδα,

προς πικρία των επενδυτών μας.

Έλεγαν, «Γιατί ξοδεύετε τόσο χρόνο 
για μια μικρή βίδα;

Πηγαίνετε και κάντε πωλήσεις!»

Εμείς απαντήσαμε, «Θα κάνουμε
περισσότερες πωλήσεις αν πετύχουμε αυτό».

Και αποδείχτηκε ότι είχαμε δίκιο.

Με αυτή την ειδική μικρή μας βίδα,
υπήρχε μόνο μία βίδα στο κουτί,

που ήταν εύκολο να την βάλεις στον τοίχο.

Επομένως, αν επικεντρωθούμε στις μικρές
λεπτομέρειες που ίσως δεν βλέπουμε

και τις κοιτάξουμε όπως λέμε,

«Είναι σημαντικές

ή απλά έτσι το κάναμε πάντα;

Ίσως υπάρχει τρόπος να τις ξεφορτωθούμε».

Επομένως η τελευταία μου συμβουλή
είναι να σκέφτεστε σαν παιδιά.

Κάθε μέρα, βρίσκομαι αντιμέτωπος
με ερωτήσεις από τα τρία μικρά παιδιά μου.

Έχουν ερωτήσεις τύπου,

«Γιατί δεν πετάνε τα αυτοκίνητα
στην κίνηση;»

«Γιατί τα παπούτσι μου δεν έχουν
αυτοκόλλητα αντί για κορδόνια;»

Κάποιες φορές είναι έξυπνες ερωτήσεις.

Ο γιος μου ήρθε τις προάλλες και του είπα,

«Πήγαινε έξω και έλεγξε
το γραμματοκιβώτιο.»

Με κοίταξε απορημένος, και είπε,

«Γιατί δεν ελέγχεται μόνο του και να μας 
λέει πότε έχει γράμματα;» (Γέλια)

Εγώ απάντησα, 
«Είναι μια πολύ καλή ερώτηση».

Κάνουν ένα σωρό ερωτήσεις

και μερικές φορές ανακαλύπτουμε
ότι δεν έχουμε τις σωστές απαντήσεις.

Λέμε, «Γιε μου, απλά 
έτσι δουλεύουν τα πράγματα».

Άρα όσο περισσότερο 
είμαστε εκτεθειμένοι σε κάτι,

τόσο περισσότερο το συνηθίζουμε.

Αλλά τα παιδιά δεν έχουν ζήσει αρκετά

ώστε να συνηθίσουν αυτά τα πράγματα.

Όταν λοιπόν αντιμετωπίζουν προβλήματα,

προσπαθούν αμέσως να τα λύσουν,

και κάποιες φορές 
βρίσκουν έναν καλύτερο τρόπο,

κι αυτός ο τρόπος είναι αλήθεια καλύτερος.

Άρα η συμβουλή μου είναι να έχετε
νέους ανθρώπους στην ομάδα σας,

ή ανθρώπους με νέα μυαλά.

Γιατί αν έχετε αυτά τα νέα μυαλά,

θα κάνουν όλους τους άλλους
να σκέφτονται πιο «νέα».

Ο Πικάσο είπε κάποτε, 
«Κάθε παιδί είναι ένας καλλιτέχνης.

Το πρόβλημα είναι πώς όταν μεγαλώσει
θα παραμείνει καλλιτέχνης».

Όλοι βλέπαμε τον κόσμο πιο καθαρά
όταν τον βλέπαμε για πρώτη φορά,

πριν μια ολόκληρη ζωή συνηθειών
μπει στο προσκήνιο.

Η πρόκληση είναι να γυρίσουμε εκεί,

να νιώσουμε αυτό το μπέρδεμα,

να δούμε αυτές τις μικρές λεπτομέρειες,

να κοιτάξουμε ευρύτερα,

να κοιτάξουμε πιο προσεκτικά,

και να σκεφτούμε πιο νέα

ώστε να παραμείνουμε αρχάριοι.

Δεν είναι εύκολο.

Πρέπει να απωθήσουμε

έναν από τους βασικότερους τρόπους
που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο.

Αλλά αν το κάνουμε,

θα μπορέσουμε να κάνουμε
καταπληκτικά πράγματα.

Για μένα, αυτό σημαίνει 
καλύτερο σχεδιασμό προϊόντος.

Για εσάς μπορεί να σημαίνει 
κάτι άλλο, κάτι ισχυρό.

Η πρόκληση είναι να ξυπνάμε 
κάθε μέρα και να λέμε,

«Πώς μπορώ να αντιληφθώ 
καλύτερα τον κόσμο;»

Αν το κάνουμε, τότε ίσως, ίσως,

να ξεφορτωθούμε αυτά 
τα ενοχλητικά αυτοκόλλητα.

Σας ευχαριστώ πολύ.

(Χειροκρότημα)