0:00:01.180,0:00:03.087
Bir dinozoru nasıl bulursunuz?

0:00:03.928,0:00:05.753
Kulağa imkansız geliyor, değil mi?

0:00:06.650,0:00:07.945
Ama değil.

0:00:07.969,0:00:12.195
Ve cevabı tüm paleontologların[br]kullandığı bir formülde gizli.

0:00:12.722,0:00:14.674
Ben de size bu sırrı açıklayacağım.

0:00:15.350,0:00:18.290
Öncelikle, uygun dönemin taşlarını bulun.

0:00:19.226,0:00:23.320
İkinci olarak, bu taşlar[br]tortul kayaç şeklinde olmalı.

0:00:23.863,0:00:28.303
Ve üçüncü olarak, bu taşların[br]katmanları doğal şekilde açıkta olmalı.

0:00:28.768,0:00:29.919
Bu kadar.

0:00:29.943,0:00:33.354
Bu üçlüyü bulun ve işe koyulun,

0:00:33.378,0:00:35.783
büyük ihtimalle fosil bulursunuz.

0:00:36.313,0:00:38.553
Şimdi, bu formülü biraz daha[br]ayrıntılandırayım.

0:00:38.812,0:00:43.183
Organizmalar sadece belirli[br]jeolojik dönemlerde var olmuştur.

0:00:43.207,0:00:45.637
Yani ihtiyacınıza göre,

0:00:45.661,0:00:47.829
doğru dönemin kayaçlarını bulmalısınız.

0:00:47.853,0:00:49.363
Trilobit arıyorsanız,

0:00:49.387,0:00:52.538
yarım - çeyrek milyar yıl öncesinden,

0:00:52.562,0:00:55.867
çok eski Paleozoik taşlar bulmalısınız.

0:00:56.306,0:00:58.394
Dinozor bulmak istiyorsanız

0:00:58.418,0:01:00.775
Paleozoik döneme bakmayın, bulamazsınız.

0:01:00.799,0:01:02.280
Henüz ortada yoktular.

0:01:02.304,0:01:05.391
Meseozoik dönemden, daha genç[br]kayalara bakmalısınız.

0:01:05.415,0:01:06.812
Dinozor özelinde,

0:01:06.836,0:01:10.561
235 - 66 milyon yıl öncesinden taşlar.

0:01:11.495,0:01:14.670
İlgili dönem taşlarını bulmak nispeten kolay.

0:01:14.694,0:01:17.826
Çünkü dünya genel hatlarıyla,

0:01:17.850,0:01:19.180
jeolojik olarak haritalandı.

0:01:19.578,0:01:21.761
Bu zor yoldan elde edilmiş bir bilgi.

0:01:22.323,0:01:25.127
Dünya tarihi kayalara yazılmış durumda,

0:01:25.151,0:01:26.452
bir bölüm diğerinin üzerine

0:01:26.476,0:01:29.080
öyle ki, en eskiler en altta

0:01:29.104,0:01:30.758
yenilerse yukarıda.

0:01:31.583,0:01:35.636
Çözülmesi o kadar kolay olsaydı,[br]jeologlar bayram ederlerdi.

0:01:35.660,0:01:36.918
Ama değil.

0:01:36.942,0:01:38.996
Dünya kütüphanesi çok eski.

0:01:39.020,0:01:41.659
Ve sıralayacak bir kütüphanecisi yok.

0:01:42.111,0:01:45.241
Çok uzun bir süredir gerçekleşen

0:01:45.265,0:01:49.398
jeolojik süreçler, dönemsel kayaçlara

0:01:50.136,0:01:51.505
bir çok zarar verdi.

0:01:52.277,0:01:54.946
Bir çok belge yazıldıktan kısa[br]süre sonra yok oldu.

0:01:55.410,0:01:57.162
Bazısının üzerine başkaları yazıldı,

0:01:57.186,0:02:01.756
çoktan yok olmuş bir yerin,[br]yarı silinmiş parşömenleri.

0:02:02.384,0:02:06.525
Zamanın kumlarını mabet edinmiş sayfalar,

0:02:07.173,0:02:08.968
hiç bir zaman tam güvende değiller.

0:02:09.410,0:02:12.754
Ay'ın aksine --[br]ölü, kayalık dostumuz --

0:02:12.778,0:02:16.418
dünyanın canlı, jeolojik metabolizmasını

0:02:16.442,0:02:18.893
harekete geçiren yaratıcı ve[br]yok edici güçleri var.

0:02:19.864,0:02:22.237
Apollo astronotlarının getirdiği[br]Ay taşları,

0:02:22.261,0:02:25.228
Güneş Sistemi ile aynı yaşta.

0:02:25.609,0:02:27.849
Zamanın başından beri varlar.

0:02:28.960,0:02:33.086
Dünya kayaları ise, canlı bir[br]taş kürede olmanın tehlikelerini yaşıyor.

0:02:33.110,0:02:36.004
Baskı, bükme, koparma ve sıcaktan

0:02:36.024,0:02:37.954
oluşan bir kombinasyon tarafından,

0:02:37.964,0:02:40.074
hepsi zarar görüyor.

0:02:41.140,0:02:46.192
Ayrıca Dünya tarihine dair bilgimiz[br]eksik ve karmakarışık.

0:02:47.079,0:02:50.694
Kütüphane engin ve büyüleyici.

0:02:51.964,0:02:53.258
Fakat yıkık dökük.

0:02:54.273,0:02:57.139
Kayaları okumayı, yakın döneme kadar

0:02:57.163,0:03:00.194
zorlaştıran bu kompleks yanıydı.

0:03:01.031,0:03:03.357
Doğa jeologlara bir katalog sunmuyor,

0:03:03.381,0:03:05.094
baştan oluşturulması gerekti.

0:03:06.079,0:03:09.710
Sümerler'in kil tabletlere düşüncelerini[br]yazmaya başladığı

0:03:09.734,0:03:11.796
5.000 yıl öncesinden bugüne,

0:03:11.806,0:03:13.993
bu volüm insanlara esrarengiz geldi.

0:03:14.495,0:03:16.959
Jeolojik okur yazarlığımız yok,

0:03:17.637,0:03:20.819
gezegenimizin tarihinden,

0:03:20.843,0:03:22.352
ve geçmiş zamanlara bağımızdan

0:03:22.376,0:03:23.573
bihaberiz.

0:03:25.040,0:03:28.216
19. yüzyıla kadar da

0:03:28.240,0:03:30.636
körlükten kurtulamadık.

0:03:30.660,0:03:35.054
Önce, James Hutton'ın Dünya'nın

0:03:35.078,0:03:38.950
bir başlangıç ve bitiş sunmadığını söyleyen

0:03:38.974,0:03:40.752
"Dünya'nın Teorisi" kitabı,

0:03:41.545,0:03:45.491
sonra William Smith'in[br]ilk tüm ülkeyi gösteren

0:03:45.515,0:03:47.700
İngiltere haritası

0:03:47.724,0:03:49.090
bize bazı kaya tiplerini

0:03:49.114,0:03:53.042
nerede görebileceğimize dair öngörü sundu.

0:03:53.504,0:03:55.527
Sonra "Şuraya gidersek Jurassic'te oluruz"

0:03:55.551,0:03:58.554
ya da "Şu tepede Cretaceous bulabiliriz."

0:03:58.578,0:04:02.329
gibi şeyler söylemeye başladık.

0:04:03.129,0:04:05.984
Şu anda, trilobit bulmak isterseniz

0:04:06.008,0:04:08.137
kendinize iyi bir jeolojik harita edinin

0:04:08.161,0:04:10.412
ve Paleozoik kayaların olduğu yere gidin.

0:04:11.023,0:04:13.342
Ya da benim gibi dinozor bulmak istiyorsanız,

0:04:13.366,0:04:16.420
Mesozoik kayaları bulun ve oraya gidin.

0:04:17.217,0:04:20.316
Tabi fosiller sadece tortul kayaçlarda oluşuyor,

0:04:20.340,0:04:21.989
kum ve çamurdan kayalar.

0:04:22.489,0:04:23.656
Magma ya da granit

0:04:23.680,0:04:27.004
gibi sert kayalarda ya da[br]ısıtılmış, sıkıştırılmış

0:04:27.028,0:04:30.090
metamorfik kayalarda fosil bulamazsınız.

0:04:30.773,0:04:32.908
Ve bir çöle gitmeniz gerekir.

0:04:33.378,0:04:36.459
Dinozorlar çölde yaşadığı için değil,

0:04:36.483,0:04:38.047
her büyük toprak parçası

0:04:38.071,0:04:40.128
ve ortamda vardılar.

0:04:40.596,0:04:43.541
Şu anda çöl olan bir yere gitmelisiniz;

0:04:43.565,0:04:46.739
kayaları örten bitki örtüsünün olmadığı

0:04:46.763,0:04:50.643
ve erozyonun yeni kemikleri [br]yüzeye çıkarttığı.

0:04:51.302,0:04:52.835
Kısaca şu üçlüyü bulun;

0:04:52.859,0:04:55.954
Doğru döneme ait, çölde olan,

0:04:55.984,0:04:57.487
tortul kayaçlar

0:04:57.511,0:04:59.068
ve yola koyulun.

0:04:59.092,0:05:00.604
Kum arasında gözüken

0:05:00.628,0:05:03.216
bir kemik bulana kadar yürüyün.

0:05:04.562,0:05:07.664
İşte Güney Patagonya'da[br]çektiğim bir fotoğraf.

0:05:08.347,0:05:11.109
Yerde gördüğünüz her küçük parça

0:05:11.133,0:05:12.656
bir dinozor kemiği parçası.

0:05:13.478,0:05:15.344
Doğru yerdeyseniz,

0:05:15.368,0:05:18.122
soru fosil bulup bulamama değil,

0:05:18.146,0:05:19.535
fosil bulursunuz.

0:05:19.559,0:05:23.607
Soru, bilimsel değeri olan bir[br]parça bulabilecek misiniz?

0:05:23.631,0:05:27.601
Buna yardım etmek için, formülümüze[br]dördüncü bir kısım ekleyeceğim,

0:05:27.625,0:05:28.802
o da şu:

0:05:29.431,0:05:32.891
diğer paleontologlardan[br]olabildiğince uzaklaşın.

0:05:32.915,0:05:34.886
(Gülüşmeler)

0:05:34.910,0:05:37.265
Diğer paleontologları sevmediğimden değil.

0:05:37.289,0:05:39.814
Daha az keşfedilmiş bir yere gittiğinizde,

0:05:39.838,0:05:42.652
yeni fosilden öte, bilimsel olarak yeni

0:05:42.676,0:05:45.185
bir şey bulma ihtimaliniz artıyor.

0:05:45.788,0:05:47.899
Kısaca, dinozor bulmak için formülüm bu

0:05:47.923,0:05:49.956
ve tüm dünyada uyguladım.

0:05:49.980,0:05:52.308
2004'ün Güney Yarımküre yazında,

0:05:52.332,0:05:54.157
Güney Amerika'nın ucuna gittim,

0:05:54.181,0:05:56.298
Patagonya, Arjantin'in ucuna kadar,

0:05:56.322,0:05:58.575
dinozor aramak için.

0:05:58.599,0:06:01.972
Doğru döneme ait tortul kayaçları olan,

0:06:01.996,0:06:03.199
çölde,

0:06:03.223,0:06:06.485
paleontologların pek ziyaret etmediği.

0:06:07.166,0:06:08.469
Ve bunu bulduk.

0:06:09.206,0:06:11.319
Bu bir femur; bitki yiyen,

0:06:11.343,0:06:13.712
dev bir dinozorun kasık kemiği.

0:06:13.736,0:06:16.570
Kemiğin boyu 2.2 metre.

0:06:16.594,0:06:18.683
2 metreden uzun.

0:06:19.807,0:06:21.907
Maalesef, kemik tek başınaydı.

0:06:21.931,0:06:24.970
Etrafını kazıdık ama[br]başka kemik bulamadık.

0:06:24.994,0:06:27.689
Ama bir sonraki sene için iştahımızı açtı.

0:06:27.713,0:06:30.316
Bir sonraki sezonun ilk gününde,

0:06:30.340,0:06:33.709
başka bir 2 metrelik femur buldum.

0:06:33.733,0:06:35.376
Ve bu sefer tek değildi.

0:06:35.400,0:06:38.495
Etrafında dev bitki yiyenin

0:06:38.519,0:06:40.319
145 kemiği daha vardı.

0:06:41.064,0:06:45.160
3 zorlu sezondan sonra

0:06:45.184,0:06:47.136
alan böyle bir görüntü aldı.

0:06:47.597,0:06:51.715
Etrafımı saran bu dev yaratığın[br]kuyruğunu görebilirsiniz.

0:06:51.739,0:06:55.291
Burada yatan yaratığı,[br]yeni bir dinozor türünü,

0:06:55.315,0:06:59.013
"Dreadnoughtus schrani." olarak[br]adlandırdık.

0:06:59.513,0:07:02.509
Hortumundan kuyruğuna[br]kadar 26 metre uzunluğundaymış.

0:07:03.030,0:07:05.708
Omuz hizasında 2.5 katlık bir bina kadar,

0:07:06.217,0:07:10.401
ve tamamen gelişmiş, 65 ton ağırlığında.

0:07:11.290,0:07:14.872
Bazen T.rex'ten daha mı[br]büyük diye soruyorlar.

0:07:14.896,0:07:17.680
8-9 T.rex ağırlığındaydı.

0:07:18.669,0:07:21.253
Paleontolog olmanın[br]en havalı yanlarından biri

0:07:21.263,0:07:24.502
yeni tür bulduğunda, isim verebilmek.

0:07:24.526,0:07:28.360
Hep bu dev otçul dinozorlara

0:07:28.384,0:07:32.863
genellikle çevrenin pasif,[br]hantal et tabağı olarak

0:07:32.887,0:07:34.132
imaj çizilmesine üzülürdüm.

0:07:34.156,0:07:35.282
(Gülüşmeler)

0:07:35.585,0:07:36.884
Değiller.

0:07:36.908,0:07:39.927
Dev otçullar aksi ve sahiplenici olabilir.

0:07:39.951,0:07:44.474
Bir hippopotamla, gergedanla veya[br]deniz bizonuyla uğraşmak istemezsiniz.

0:07:44.871,0:07:49.822
Yellowstone'daki bizonlar, [br]boz ayılardan daha zararlı.

0:07:49.846,0:07:53.011
Şimdi, Siz 65 ton ağırlığında yavrulama

0:07:53.021,0:07:56.604
döneminde bölgesini korumaya çalışan

0:07:56.628,0:07:58.558
büyük bir boğa hayal edebilir misiniz?

0:07:58.990,0:08:01.310
Bu boğa, çevresi için inanılmaz derecede

0:08:01.334,0:08:06.055
tehlikeli, tehdit yayan ve hiç bir şeyden[br]korkmayan bir hayvan olur.

0:08:06.507,0:08:08.732
İşte bu yüzden adı da "Dreadnoughtus"

0:08:08.756,0:08:10.857
ya da "korkusuz."

0:08:12.047,0:08:13.463
Şimdi, Dreadnoughtus gibi

0:08:13.473,0:08:15.563
bu kadar büyük bir hayvanın

0:08:15.583,0:08:17.030
verim modeli olması lazım.

0:08:17.054,0:08:20.817
O uzun boyun ve uzun kuyruk hayvanın[br]sıcağı çevresine yaymasına yardım ediyor,

0:08:20.841,0:08:23.379
pasif şekilde sıcaklığı kontrol ediyor.

0:08:23.403,0:08:26.908
Ayrıca bu uzun boyun ona süper[br]bir yemek mekanizması olarak hizmet eder.

0:08:26.932,0:08:29.712
Dreadnoughtus'lar o boyunla bir yerdeki

0:08:29.736,0:08:32.028
kocaman bir bitki örtüsünü silip süpürebilir.

0:08:32.052,0:08:35.966
Vücuduna binlerce kalori alırken çok [br]az bir kısmını harcar.

0:08:36.621,0:08:40.921
Bunun gibi hayvanlar bulldog gibi duruş[br]ve yürüyüş biçiminde benzeşirler.

0:08:40.945,0:08:42.760
Bu onlara çok büyük bir dayanıklılık verir.

0:08:43.625,0:08:47.701
Çünkü eğer siz 65 tonsanız,[br]teknik olarak bir ev kadar iseniz,

0:08:47.725,0:08:49.832
yere düşmenizin cezası

0:08:49.856,0:08:51.013
ölümdür.

0:08:51.497,0:08:53.226
Evet, bu hayvanlar büyük ve sertler.

0:08:53.256,0:08:55.073
Fakat böyle bir darbeyi kaldıramazlar.

0:08:55.083,0:08:57.988
Dreadnoughtus'lar düşer,[br]kaburgalar kırılır ve ciğer oyulur.

0:08:58.012,0:08:59.537
Organları patlar.

0:08:59.561,0:09:01.347
65 tonluk bir Dreadnoughtus iseniz,

0:09:01.371,0:09:03.948
hayatınızda hiç düşememelisiniz,[br]bir kere bile.

0:09:05.664,0:09:09.230
Bu özel Dreadnoughtus ölüsü[br]gömüldükten sonra,

0:09:09.254,0:09:13.974
bakteriler, solucanlar ve böcekler[br]tarafından kemiklerine ayrıldıktan sonra

0:09:13.998,0:09:16.147
kemikleri kısa bir metamorfoza uğrar,

0:09:16.147,0:09:18.273
yeraltı sularıyla[br]molekül değişimi yaparlar

0:09:18.273,0:09:20.845
ve daha çok kayaya benzemeye başlarlar.

0:09:21.603,0:09:23.979
Katman üstüne katmana çökelti biriktikçe,

0:09:24.003,0:09:26.829
her taraftan basınç artarak ağırlaşır.

0:09:26.853,0:09:32.478
Her bir kemiğin stabil kalmasına[br]yardımcı olur.

0:09:33.654,0:09:35.304
Ve uzun bir süre...

0:09:36.044,0:09:37.273
hiç bir şey olmadı.

0:09:37.868,0:09:41.186
Hep aynı çağlar sonrasında

0:09:41.210,0:09:43.154
sayısız önemsiz olaylar.

0:09:43.501,0:09:46.923
Bütün bu süreçte, bu iskelet ebedi[br]ve değişmeyecek bir şekilde

0:09:46.947,0:09:49.310
taş mezarlığında

0:09:49.334,0:09:51.047
mükemmel bir dengededir.

0:09:51.995,0:09:54.012
Bu sırada, Dünya tarihi göz önüne serilir.

0:09:54.036,0:09:56.683
Dinozorlar 12 milyon yıl daha hüküm sürdü.

0:09:56.707,0:10:00.971
Egemenlikleri, ateşli bir kıyamet[br]tarafından yok edilmeden hemen önce.

0:10:01.542,0:10:04.220
Kıtalar ayrıldı. Memeliler yükseldi.

0:10:04.244,0:10:05.615
Buz Devri geldi.

0:10:06.623,0:10:08.870
Ve sonra, Doğu Afrika'da

0:10:08.894,0:10:14.506
Maymunların ümitsiz bir türünden[br]duygulu bir tür evrimleşti.

0:10:15.752,0:10:19.204
Bu beyinli primatlar özel olarak[br]hızlı veya güçlü değillerdi.

0:10:20.042,0:10:22.102
Ama onlar yeri kaplamada[br]baskın çıkmışlardı.

0:10:22.102,0:10:24.481
Ve dikkat çekici bir şekilde[br]dünyaya dağılmışlardı.

0:10:24.481,0:10:27.327
Dinozorların bölgesel yarışlarına[br]rağmen baskın çıkmışlardı.

0:10:27.351,0:10:29.281
Gezegenin dört bir yanına dağıldılar,

0:10:29.305,0:10:32.485
girdikleri her ekosistemin[br]düzenini bozarak.

0:10:32.509,0:10:35.690
Bütün yol boyunca, kültür,[br]metal çalışmaları, boyama,

0:10:35.714,0:10:37.056
dans ve müzik

0:10:37.786,0:10:39.000
ve bilim

0:10:39.793,0:10:44.322
ve nihayetinde 12 adet seçkin[br]maymunu Ay'ın yüzeyine

0:10:44.346,0:10:46.197
fırlatacak roketi icat ederek.

0:10:48.900,0:10:52.539
Dünya üzerindeki yedi milyar[br]Homo Sapiens ile birlikte

0:10:53.053,0:10:54.470
belki de kaçınılmaz olan şey

0:10:54.494,0:10:58.532
onlardan birinin er geç Güney[br]Patagonya'nın çorak arazilerine gömülmüş

0:10:58.556,0:11:01.508
görkemli titanyumun mezarına[br]basacak olmasıydı.

0:11:02.614,0:11:03.865
İşte o Maymun bendim.

0:11:05.038,0:11:07.981
Çölde yapayalnız dikilirken

0:11:08.640,0:11:09.791
bir kişinin

0:11:09.815,0:11:13.445
fosil kayıtlara geçme olasılığının[br]neredeyse sıfır olduğu

0:11:13.469,0:11:15.142
beni etkilememişti.

0:11:16.039,0:11:18.087
Ama Dünya çok, çok eski.

0:11:18.111,0:11:22.371
Ve çok, çok uzun zaman geçerse,[br]imkansız imkanlıya dönüşür.

0:11:22.395,0:11:25.086
İşte bu da jeolojik kayıtların sihridir.

0:11:25.110,0:11:28.292
Bundan dolayı, bu gezegende ölen[br]ve yaşayan varlıklar

0:11:28.316,0:11:30.243
arkasında sayısız fosiller bırakırlar.

0:11:30.267,0:11:31.909
Her biri küçük bir mucizedir.

0:11:32.691,0:11:35.224
Ama toplu olarak bu, kaçınılmazdı.

0:11:36.572,0:11:39.445
66 Milyon yıl önce,[br]bir asteroit Dünya'ya çarptı

0:11:39.953,0:11:41.636
ve dinozorları yok etti.

0:11:42.771,0:11:44.699
Bu kolayca gerçekleşmeyebilirdi.

0:11:45.312,0:11:48.167
Ama biz elimizde sadece bir tarih var[br]ve o da şu anda sahip olduğumuz.

0:11:48.191,0:11:50.467
Ama bu gerçeklik kaçınılmaz değildi.

0:11:50.491,0:11:53.293
O asteroitteki en küçük bir karışıklık

0:11:53.317,0:11:56.318
gezegeni çok büyük bir mesafeyle[br]kaçırmasına sebep olabilirdi.

0:11:56.754,0:12:00.107
Dinozorların yok olduğu[br]bu önemli, vahim gün

0:12:00.131,0:12:03.342
bizim bildiğimiz modern dünya[br]için sahneyi hazırlıyordu.

0:12:03.366,0:12:04.898
Olmak zorunda değildi.

0:12:04.922,0:12:06.887
Başka herhangi bir gün de olabilirdi --

0:12:07.443,0:12:08.784
bir Perşembe günü mesela --

0:12:09.856,0:12:14.783
Dinozorların keyif aldıkları[br]63 milyar yıl içinde bir gün.

0:12:15.313,0:12:16.698
Ama Jeolojik zaman geçtikçe,

0:12:16.722,0:12:19.607
olası olmayan, neredeyse imkansız olaylar

0:12:19.631,0:12:20.782
gerçekleşir.

0:12:20.806,0:12:23.729
Kurtlu, Kambriya dönemi atalarımızdan

0:12:23.753,0:12:26.156
giyinmiş primatlara giden yolda,

0:12:26.180,0:12:31.061
sayısız yol ayrımları bizi[br]bu çok özel gerçekliğe getirdi.

0:12:31.982,0:12:36.074
Dreadnoughtus'ların kemikleri[br]77 milyar yıldır yerin altında duruyor.

0:12:36.899,0:12:38.070
Kim hayal ederdi ki,

0:12:38.094,0:12:41.058
dinozorlar çağında kayaların

0:12:41.082,0:12:43.126
çatlakları içerisinde yaşayan

0:12:43.150,0:12:46.882
faremsi bir memeli türünün,[br]korkmaları gereken dinazorları

0:12:46.902,0:12:49.032
karakterize edip anlayacak[br]duyarlı bireylere

0:12:49.062,0:12:50.613
evrilebileceğini?

0:12:52.775,0:12:55.798
Bir kere, Mizuri Nehri başında dikilmiş

0:12:57.107,0:12:58.488
ve ona yukarıdan bakmıştım.

0:12:59.123,0:13:01.785
Orada, çağlayan bir nehirden[br]başka bir şey yoktu.

0:13:01.815,0:13:04.214
Bitterroot Dağları'nın yüksek kesimlerinde[br]

0:13:04.224,0:13:07.681
otlak alandaki büyük bir kayanın[br]altından çıkıyordu.

0:13:08.165,0:13:10.667
Onun yanındaki akarsu,[br]bir kaç yüz metre devam ediyor

0:13:11.407,0:13:13.039
ve küçük bir gölette son buluyor.

0:13:13.970,0:13:16.867
Bu iki akarsu -- birbirinin aynısı.

0:13:17.732,0:13:20.271
Ama biri bilinmeyen bir su sızıntısı.

0:13:20.295,0:13:22.564
diğeri ise Mizuri Nehri.

0:13:23.667,0:13:27.164
Şimdi St. Louis'in yanından[br]Mizuri'nin ağzına inin.

0:13:27.188,0:13:29.905
Bu nehrin çok önemli olduğu aşikâr.

0:13:30.640,0:13:33.354
Ama Bitterroots'a çıkıp[br]Mizuri'ye baktığınızda,

0:13:33.378,0:13:37.848
insan perspektifi bunu özel bir şey[br]olarak görmemize izin vermiyor.

0:13:39.030,0:13:40.984
Şimdi Kratese Dönemine dönelim

0:13:41.008,0:13:43.453
ve ufacık, minicik atalarımıza bakalım.

0:13:43.477,0:13:44.914
Özel bir şey olacaklarını

0:13:44.938,0:13:46.739
asla tahmin edemezdiniz.

0:13:46.759,0:13:48.687
Ve o belalı asteroid olmasaydı

0:13:48.711,0:13:50.948
muhtemelen olmayacaklardı da.

0:13:51.797,0:13:55.158
Şimdi, binlerce yeni dünya ve[br]binlerce yeni güneş sistemi yapın

0:13:55.182,0:13:56.468
ve bırakın koşsunlar.

0:13:57.047,0:13:59.201
Aynı sonucu elde edemeyeceksiniz.

0:13:59.225,0:14:02.630
Hiç şüphe yok ki onlar da akıllara ziyan[br]ve olasılıksız olacaklar.

0:14:02.654,0:14:05.962
Ama onlar ne bizim geçmişimiz[br]ne de bizim dünyamız değiller.

0:14:05.986,0:14:08.839
Sahip olabileceğimiz sonsuz[br]sayıda geçmişimiz olabilir.

0:14:08.839,0:14:11.515
Bir tane aldık ve gerçekten[br]güzel bir tane almışız.

0:14:11.539,0:14:14.377
Dreadnoughtus gibi dinozorlar gerçekti.

0:14:15.058,0:14:18.423
Mosasaur gibi deniz canavarları gerçekti.

0:14:19.216,0:14:23.312
Kartal kadar kanat boyu olan yusufçuklar[br]ve araba uzunluğunda tespih böcekleri

0:14:23.336,0:14:24.899
gerçekten vardı.

0:14:27.192,0:14:29.175
Peki neden Antik geçmişe çalışalım?

0:14:30.652,0:14:32.319
Çünkü bu bize bakış açısı

0:14:33.065,0:14:34.319
Ve tevazu kazandırdı.

0:14:34.977,0:14:38.409
Dinozorlar Dünyadaki beşinci[br]kütlesel yok oluşta öldüler,

0:14:38.433,0:14:42.201
onların hatası olmayan[br]kozmik bir kazada yok oldular.

0:14:43.114,0:14:46.573
Bunun geleceğini göremediler[br]ve başka şansları da yoktu.

0:14:48.009,0:14:51.475
Bizim, tam tersine, şansımız var.

0:14:51.943,0:14:55.934
Bütün bu fosil kayıtları bizlere,[br]bu gezegendeki yerimizin

0:14:55.958,0:14:58.757
istikrarsız ve kısa süreli olacağını söylüyor.

0:14:59.127,0:15:02.895
Şu anda, bizim türümüz çevresel[br]bir felaketi yayıyor.

0:15:02.919,0:15:06.502
Çok engin ve geniş olan[br]bu jeolojik boyutlar

0:15:06.526,0:15:09.151
altıncı yok oluş olarak adlandırılabilir.

0:15:10.429,0:15:12.245
Dinozorların aksine

0:15:13.128,0:15:14.739
biz bunun geleceğini görebiliriz.

0:15:15.438,0:15:17.111
Dinozorların aksine,

0:15:17.708,0:15:19.624
bunun hakkında bir şeyler yapabiliriz.

0:15:20.406,0:15:22.815
Bu seçim bizlere ait.

0:15:23.490,0:15:24.641
Teşekkür Ederim.

0:15:24.665,0:15:30.023
(Alkışlar)