0:00:06.674,0:00:13.169
ABD'deki her 10.000 banknottan birinin[br]sahte olduğu tahmin edilmektedir.

0:00:13.178,0:00:15.111
Kulağa çok gibi gelmeyebilir

0:00:15.111,0:00:19.958
ancak bu toplamda milyonlarca[br]dolar para anlamına gelir.

0:00:19.958,0:00:23.720
Sahte para, sizi [br]20 dolarınızdan etmekten tutun

0:00:23.720,0:00:29.020
milli ekonomilerin dengesini bozmaya[br]kadar birçok soruna neden olabilir.

0:00:29.020,0:00:30.395
Ama merak etmeyin.

0:00:30.395,0:00:32.775
Sahte paraları bulmaya[br]yardımcı olabilirsiniz.

0:00:32.775,0:00:36.150
Tek ihtiyacınız olan [br]birkaç basit alet ve biraz da kimya.

0:00:36.150,0:00:40.073
İlk olarak, sahtelik algılama kalemi.

0:00:40.073,0:00:41.808
Bu kalem fosforlu kaleme benzer

0:00:41.808,0:00:45.417
ve içinde potasyum iyodür çözeltisi

0:00:45.417,0:00:47.939
ve saf iyot vardır.

0:00:47.939,0:00:50.516
Bu kalem normal yazıcı kağıdını[br]güçlendirmek için

0:00:50.516,0:00:54.146
yaygın olarak kullanılan ancak [br]gerçek paralarda bulunmayan

0:00:54.146,0:00:56.806
nişastanın varlığını açığa çıkarır.

0:00:56.806,0:01:00.819
Çünkü gerçek banknotlar [br]pamuk ve ketenden yapılır

0:01:00.819,0:01:04.486
ve küçük kırmızı [br]ve mavi liflerle işlenir.

0:01:04.486,0:01:09.552
Bu malzeme, Paul Revere'den [br]Bağımsızlık Savaşı'nı finanse etmelerini

0:01:09.552,0:01:12.523
istediğinden beri para basan

0:01:12.523,0:01:18.386
Crane and Company adında çok iyi korunan[br]tek bir şirket tarafından üretiliyor.

0:01:18.386,0:01:23.427
Öte yandan, birçok sahte banknottaki[br]nişasta iki molekülden oluşur:

0:01:23.433,0:01:26.061
Amilopektin ve amiloz.

0:01:26.061,0:01:28.571
Sahte paraları amiloz ele verir.

0:01:28.571,0:01:32.421
Oksijen atomlarıyla bağlanmış[br]uzun şeker molekülleri zinciri,

0:01:32.421,0:01:36.187
DNA gibi sarmal bir yapı oluşturur.

0:01:36.187,0:01:38.879
İyodür bu sarmalın içine sığışmayı sever

0:01:38.879,0:01:43.343
ve kağıda koyu bir iz bırakan[br]yeni bir bileşim oluşturur.

0:01:43.343,0:01:47.460
Bununla birlikte, nişasta yokken[br]kimyasal reaksiyon olmaz

0:01:47.460,0:01:50.343
ve işaret açık sarı renkte görünür.

0:01:50.343,0:01:53.262
Bu yüzden eğer sahte para[br]nişasta kağıdına basılmadıysa

0:01:53.262,0:01:55.808
iyot çözeltileri size yardımcı olamaz.

0:01:55.808,0:01:59.559
1996'dan beri basılan ABD banknotlarının

0:01:59.559,0:02:02.449
sahtelik karşıtı başka [br]bir önlem içerecek şekilde

0:02:02.449,0:02:05.404
kimyasal olarak geliştirilmesinin [br]sebeplerinden biri de budur.

0:02:05.404,0:02:08.557
UV ışığı altında [br]floresan ışığı yayan bir şerit.

0:02:08.557,0:02:12.350
Bu, siyah ışık partilerinde [br]ve havaalanı güvenlik hatlarında

0:02:12.350,0:02:14.747
kullanılan ışıkla aynıdır.

0:02:14.747,0:02:18.096
Görünmez mürekkeple [br]basılan polyester şerit

0:02:18.096,0:02:20.275
yalnızca bir milimetre genişliğindedir

0:02:20.275,0:02:24.546
ve banknotun değerine bağlı olarak[br]farklı konumlarda bulunur.

0:02:24.546,0:02:26.865
Eğer dolarınızı gün ışığına tutarsanız

0:02:26.865,0:02:30.816
bu şeritin üstünde paranın değerini[br]ve ABD kelimesini görebilirsiniz.

0:02:30.816,0:02:34.474
Ama UV ışığı altında, [br]bu şeritler gerçekten parlar.

0:02:34.474,0:02:38.587
Özellikle UV ışık kaynakları [br]tarafından yayılan

0:02:38.587,0:02:43.592
belirli miktarda enerjiyi emerek[br]uyarılan moleküller içerirler.

0:02:43.592,0:02:47.588
Uyarılmış bu moleküller [br]temel hallerine dönerken

0:02:47.588,0:02:49.918
enerjilerinin bir kısmını [br]ısı olarak kaybederler

0:02:49.918,0:02:52.868
ve gerisini ışık olarak yayarlar.

0:02:52.868,0:02:55.879
Enerji dalga boyu ile ters orantılıdır.

0:02:55.879,0:03:00.104
Bu, daha uzun dalga boylarının daha düşük[br]enerjiye sahip olduğu anlamına gelir.

0:03:00.104,0:03:02.989
Yani, şerit tarafından verilen[br]düşük enerjili ışık

0:03:02.989,0:03:06.584
görünür aralıkta kalan [br]daha uzun dalga boyları anlamına gelir

0:03:06.584,0:03:10.529
ve biz de önceden görünmez [br]olan şeridi görebiliriz.

0:03:10.529,0:03:13.584
Eğer elinizdeki banknotta[br]parlayan bir şerit göremiyorsanız

0:03:13.584,0:03:15.888
elinizde sahte para vardır.

0:03:16.858,0:03:20.165
Sahtecilik dehalarıyla [br]uğraşmadığınız sürece

0:03:20.165,0:03:23.541
basit görsel ipuçları aramak [br]yeterli olacaktır.

0:03:23.541,0:03:26.853
Portrenin gerçekçi göründüğünden[br]ve dümdüz olmadığından,

0:03:26.853,0:03:30.317
mühürdeki testere dişlerinin [br]kusursuz olduğundan,

0:03:30.317,0:03:32.693
mürekkepli kenarların aralıksız olduğundan

0:03:32.693,0:03:35.622
ve seri numarasının [br]her bir rakamının arasında

0:03:35.622,0:03:38.132
eşit boşluk olduğunundan emin olun.

0:03:38.132,0:03:41.108
Bir dahaki sefer şüpheli[br]gözüken bir parayla karşılaşırsanız

0:03:41.108,0:03:42.363
iyice bir bakın,

0:03:42.363,0:03:44.224
iyot çözeltini çıkarın

0:03:44.224,0:03:46.597
veya onu çılgın bir partiye götürün

0:03:46.597,0:03:49.330
ve belki sahte parayı yakalayabilirsiniz.