1
00:00:06,424 --> 00:00:10,609
Van elke 10.000 bankbiljetten in de VS

2
00:00:10,609 --> 00:00:12,738
is er naar schatting één vervalst.

3
00:00:12,928 --> 00:00:14,851
Dat lijkt misschien niet veel,

4
00:00:14,851 --> 00:00:19,458
maar het tikt aan tot miljoenen dollars 
in koud, hard contant geld.

5
00:00:19,728 --> 00:00:23,720
Valsmunterij heeft de potentie 
allerlei problemen te veroorzaken,

6
00:00:23,720 --> 00:00:28,790
van een kleine financiële tegenvaller 
tot nationale economische destabilisatie.

7
00:00:28,980 --> 00:00:30,265
Maak je maar geen zorgen.

8
00:00:30,265 --> 00:00:32,325
Je kan helpen vals geld te onderscheppen.

9
00:00:32,325 --> 00:00:35,710
Je hebt slechts enkele simpele tools 
en een vleugje scheikunde nodig.

10
00:00:35,910 --> 00:00:39,303
Als eerste de valsgeld-detectiepen.

11
00:00:39,853 --> 00:00:41,618
De pen lijkt op een markeerstift

12
00:00:41,618 --> 00:00:45,187
en bevat een mengsel van kaliumjodide

13
00:00:45,187 --> 00:00:47,239
en elementair jodium.

14
00:00:47,639 --> 00:00:50,286
Het ontmaskert 
de aanwezigheid van zetmeel,

15
00:00:50,286 --> 00:00:53,966
dat doorgaans wordt gebruikt 
om standaard kopieerpapier te versterken,

16
00:00:53,966 --> 00:00:56,426
maar niet aangetroffen wordt in echt geld.

17
00:00:56,816 --> 00:01:00,729
Dat komt omdat authentieke bankbiljetten 
van katoen en linnen zijn gemaakt

18
00:01:00,729 --> 00:01:04,086
en aaneengeregen zijn
door minuscule rode en blauwe vezels.

19
00:01:04,326 --> 00:01:08,332
Dat materiaal wordt gemaakt 
door één zwaarbewaakt bedrijf

20
00:01:08,332 --> 00:01:10,133
genaamd Crane and Company,

21
00:01:10,133 --> 00:01:13,870
dat al valuta drukt
sinds Paul Revere hen vroeg

22
00:01:13,870 --> 00:01:17,086
de Onafhankelijkheidsoorlog
te helpen financieren.

23
00:01:18,286 --> 00:01:21,387
Het zetmeel dat vaak
in valse bankbiljetten zit,

24
00:01:21,387 --> 00:01:23,323
is echter gemaakt van twee moleculen:

25
00:01:23,323 --> 00:01:25,651
amylopectine en amylose.

26
00:01:25,821 --> 00:01:28,341
Amylose onderscheidt nep van echt.

27
00:01:28,341 --> 00:01:32,421
Zijn lange keten van suikermoleculen 
in verbinding met zuurstofatomen

28
00:01:32,421 --> 00:01:35,447
vormt een spiraalvormige 
structuur die op DNA lijkt.

29
00:01:35,977 --> 00:01:38,879
Jodide wurmt zich graag in dit spiraal

30
00:01:38,879 --> 00:01:42,653
en vormt zo een mengsel dat een donkere 
markering achterlaat op het papier.

31
00:01:43,053 --> 00:01:47,460
Maar zonder zetmeel
is er geen chemische reactie

32
00:01:47,460 --> 00:01:49,713
en zal de markering lichtgeel zijn.

33
00:01:50,073 --> 00:01:53,132
Als het valse biljet niet 
op zetmeelrijk papier is gedrukt,

34
00:01:53,132 --> 00:01:55,358
kunnen jodiummengsels 
je niet vooruithelpen.

35
00:01:55,628 --> 00:01:59,819
Dat is een van de redenen waarom 
Amerikaanse biljetten van na 1996

36
00:01:59,819 --> 00:02:04,824
chemisch werden aangepast
om een andere maatregel toe te voegen:

37
00:02:04,824 --> 00:02:07,977
een strook die oplicht onder UV-licht.

38
00:02:08,297 --> 00:02:11,760
Dat is hetzelfde soort licht
dat gebruikt wordt bij neonfeesten

39
00:02:11,760 --> 00:02:14,067
en douanecontroles.

40
00:02:14,457 --> 00:02:17,986
De polyester strook,
gedrukt met onzichtbare inkt,

41
00:02:17,986 --> 00:02:20,055
is slechts één millimeter breed

42
00:02:20,055 --> 00:02:23,976
en zit op verschillende plekken,
afhankelijk van de biljetwaarde.

43
00:02:24,296 --> 00:02:26,865
Als je je dollarbiljet 
tegen het daglicht houdt,

44
00:02:26,865 --> 00:02:30,586
zie je het waardecijfer en het woord USA 
op de strook gedrukt staan.

45
00:02:30,586 --> 00:02:33,824
Maar onder UV-licht
lichten deze stroken pas echt op.

46
00:02:34,324 --> 00:02:36,717
Ze bevatten moleculen die actief worden

47
00:02:36,717 --> 00:02:39,577
als ze een bepaalde hoeveelheid energie
geabsorbeerd hebben,

48
00:02:39,577 --> 00:02:43,082
specifiek die energie
die afgegeven wordt door UV-lampen.

49
00:02:43,752 --> 00:02:47,478
Zodra die opgeladen moleculen 
terugkeren naar hun normale staat,

50
00:02:47,478 --> 00:02:52,278
geven ze een beetje energie af als warmte 
en stralen ze het restant uit als licht.

51
00:02:52,638 --> 00:02:55,779
Energie is omgekeerd evenredig
met golflengte,

52
00:02:55,779 --> 00:02:59,814
wat betekent dat de langere golflengtes 
minder energie bevatten.

53
00:03:00,134 --> 00:03:02,989
De lagere energiegolven
die de strook uitstraalt

54
00:03:02,989 --> 00:03:06,414
hebben langere golflengtes 
en vallen binnen het zichtbare spectrum,

55
00:03:06,414 --> 00:03:09,959
waardoor we plots zien
wat tot dan toe onzichtbaar was gebleven.

56
00:03:10,149 --> 00:03:13,584
En als er op een recent bankbiljet 
geen strook verschijnt,

57
00:03:13,584 --> 00:03:15,668
heb je een vals biljet in handen.

58
00:03:16,508 --> 00:03:19,855
Tenzij je te maken hebt
met criminele meesterbreinen,

59
00:03:19,855 --> 00:03:22,631
is het opsporen van simpele
visuele aanwijzingen al genoeg.

60
00:03:23,341 --> 00:03:26,853
Let erop dat het portret er levendig
en niet vlak uitziet,

61
00:03:26,853 --> 00:03:30,207
dat het zegel perfecte 
en gelijkmatige zaagtanden heeft,

62
00:03:30,207 --> 00:03:32,543
dat de geïnkte rand intact is

63
00:03:32,543 --> 00:03:37,512
en dat er precies evenveel ruimte zit
tussen de cijfers van het serienummer.

64
00:03:37,832 --> 00:03:40,938
Mocht je dubieus geld in handen krijgen,

65
00:03:40,938 --> 00:03:42,253
bekijk het dan nauwkeurig,

66
00:03:42,253 --> 00:03:44,114
haal je jodiummengsel tevoorschijn

67
00:03:44,114 --> 00:03:46,417
of neem het mee naar een fuif

68
00:03:46,417 --> 00:03:49,330
en wie weet onderschep jij 
een vervalst exemplaar.