WEBVTT

00:00:06.915 --> 00:00:08.824
Dưới đây là một câu hỏi hóc búa:

00:00:08.824 --> 00:00:11.970
cặp song sinh giống hệt nhau
có cùng 1 ADN

00:00:11.970 --> 00:00:14.323
vậy làm thế nào họ có thể trở nên
rất khác nhau

00:00:14.323 --> 00:00:17.816
ngay cả trong những đặc điểm
có cùng thành phần di truyền?

00:00:17.816 --> 00:00:21.792
Ví dụ, tại sao một người 
lại mắc bệnh tim ở tuổi 55

00:00:21.792 --> 00:00:25.377
trong khi chị gái sinh đôi của mình 
chạy marathon có sức khỏe tốt?

00:00:25.377 --> 00:00:27.889
Tự nhiên và nuôi dưỡng
có mối tương quan với nhau

00:00:27.889 --> 00:00:33.131
nhưng câu trả lời liên quan sâu sắc hơn
có thể lý giải với tên "epigenetics"

00:00:33.131 --> 00:00:35.719
Nghiên cứu cách thức ADN
tương tác

00:00:35.719 --> 00:00:39.187
với vô số các phân tử nhỏ hơn
tìm thấy trong các tế bào

00:00:39.187 --> 00:00:43.291
mà có thể kích hoạt và vô hiệu hóa gen.

00:00:43.291 --> 00:00:45.572
Tưởng tượng ADN là sách công thức nấu ăn

00:00:45.572 --> 00:00:49.697
thì những phân tử này là phần lớn những gì
xác định khi nào và cái gì được nấu.

00:00:49.697 --> 00:00:53.692
Chúng không lựa chọn sáng suốt
cho chính mình

00:00:53.692 --> 00:00:58.388
chứ không phải sự hiện diện và nồng độ của
chúng trong tế bào tạo nên sự khác biệt

00:00:58.388 --> 00:01:00.099
Vậy nó thực hiện như thế nào?

00:01:00.099 --> 00:01:05.645
Gen trong DNA được biểu diễn
khi chúng đọc và sao chép thành RNA,

00:01:05.645 --> 00:01:10.579
được chuyển thành các protein
bởi các cấu trúc được gọi là ribosome.

00:01:10.579 --> 00:01:15.256
Và protein là phần lớn những gì xác định
tính chất và chức năng của tế bào.

00:01:15.256 --> 00:01:21.752
Thay đổi "epigenetic" có thể thúc đẩy
hoặc cản sự phiên mã của gen cụ thể.

00:01:21.752 --> 00:01:25.001
Cách can thiệp phổ biến nhất xảy ra là DNA

00:01:25.001 --> 00:01:27.252
hoặc những protein được bao quanh

00:01:27.252 --> 00:01:30.100
được gắn nhãn với thẻ hóa chất nhỏ.

00:01:30.100 --> 00:01:33.665
Các thiết lập của tất cả các thẻ hóa học
được gắn vào hệ gen

00:01:33.665 --> 00:01:35.037
của tế bào nhất định

00:01:35.037 --> 00:01:37.442
được gọi là "epigenome".

00:01:37.442 --> 00:01:41.508
Một số trong số này, giống như
một nhóm methyl, ức chế biểu hiện gen

00:01:41.508 --> 00:01:44.316
bằng cách làm chệch
các máy phiên mã của tế bào

00:01:44.316 --> 00:01:48.002
hoặc làm cho DNA cuộn chặt hơn,

00:01:48.002 --> 00:01:49.694
làm nó dễ tiếp cận hơn.

00:01:49.694 --> 00:01:52.788
Các gen vẫn còn đó, nhưng nó im lặng.

00:01:52.788 --> 00:01:55.729
Tăng cường phiên mã cơ bản thì ngược lại.

00:01:55.729 --> 00:02:00.828
Một số thẻ hóa học sẽ bung ra DNA,
làm cho nó dễ dàng hơn để phiên mã,

00:02:00.828 --> 00:02:04.507
mà dốc lên sản xuất các loại protein.

00:02:04.507 --> 00:02:07.788
thay đổi epigenetic có thể tồn tại
sự phân chia tế bào,

00:02:07.788 --> 00:02:11.827
nghĩa là chúng có thể ảnh hưởng đến sinh
vật đối với toàn bộ cuộc sống của mình

00:02:11.827 --> 00:02:13.634
Đôi khi đó là một điều tốt.

00:02:13.634 --> 00:02:16.377
Thay đổi epigenetic là một phần
sự phát triển bình thường.

00:02:16.377 --> 00:02:19.639
Các tế bào trong phôi
bắt đầu với một gen chủ.

00:02:19.639 --> 00:02:22.486
Khi các tế bào phân chia,
một số gen được hoạt hóa

00:02:22.486 --> 00:02:24.423
và một số khác bị ức chế.

00:02:24.423 --> 00:02:27.187
Qua thời gian, thông qua việc 
tái lập trình epigenetic,

00:02:27.187 --> 00:02:29.447
một số tế bào
phát triển thành các tế bào tim,

00:02:29.447 --> 00:02:31.629
và những tế bào khác vào các tế bào gan.

00:02:31.629 --> 00:02:34.799
Mỗi một trong số khoảng 200 loại tế bào
trong cơ thể của bạn

00:02:34.799 --> 00:02:37.064
về cơ bản có bộ gen giống nhau

00:02:37.064 --> 00:02:39.866
nhưng có epigenome riêng biệt.

00:02:39.866 --> 00:02:43.170
Các epigenome cũng làm trung gian
cho một cuộc đối thoại lâu dài

00:02:43.170 --> 00:02:45.914
giữa gen và môi trường.

00:02:45.914 --> 00:02:48.938
Các thẻ hóa học "bật" và "tắt" gen

00:02:48.938 --> 00:02:51.598
có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố
gồm chế độ ăn uống,

00:02:51.598 --> 00:02:52.970
tiếp xúc với hóa chất,

00:02:52.970 --> 00:02:54.971
và thuốc.

00:02:54.971 --> 00:02:58.754
Kết quả là thay đổi epigenetic 
cuối cùng có thể dẫn đến bệnh tật,

00:02:58.754 --> 00:03:04.324
nếu, ví dụ, họ tắt một gen
mà tạo ra một khối u ức chế.

00:03:04.324 --> 00:03:07.846
thay đổi epigenetic môi trường
là một phần lý do

00:03:07.846 --> 00:03:13.101
cặp song sinh giống nhau về di truyền
có cuộc sống rất khác nhau khi lớn lên.

00:03:13.101 --> 00:03:16.382
Khi cặp song sinh lớn lên,
epigenomes của họ bất đồng,

00:03:16.382 --> 00:03:20.820
ảnh hưởng đến cách họ già đi
và sự nhạy cảm với bệnh tật.

00:03:20.820 --> 00:03:24.628
Ngay cả kinh nghiệm xã hội có thể gây ra những thay đổi epigenetic

00:03:24.628 --> 00:03:26.378
Trong một thí nghiệm nổi tiếng,

00:03:26.378 --> 00:03:29.578
khi những con chuột mẹ 
không đủ chu đáo với con của chúng,

00:03:29.578 --> 00:03:34.034
các gen trong chuột con, thứ đã giúp chúng
quản lý căng thẳng, đã được methyl hóa

00:03:34.034 --> 00:03:36.067
và vô hiệu hoá

00:03:36.067 --> 00:03:38.565
Và nó có thể không dừng lại
với thế hệ đó.

00:03:38.565 --> 00:03:43.252
Hầu hết các điểm epigenetic bị xóa khi 
tế bào trứng và tinh trùng được hình thành

00:03:43.252 --> 00:03:47.783
Nhưng giờ đây các nhà nghiên cứu nghĩ rằng
một số những dấu ấn tồn tại,

00:03:47.783 --> 00:03:51.751
qua những đặc điểm epigenetic
đi vào các thế hệ tiếp theo.

00:03:51.751 --> 00:03:55.098
kinh nghiệm của mẹ hoặc cha bạn
như một đứa trẻ,

00:03:55.098 --> 00:03:57.064
hoặc lựa chọn như người lớn,

00:03:57.064 --> 00:04:00.073
thực sự có thể định hình epigenome của riêng bạn.

00:04:00.073 --> 00:04:02.573
Nhưng mặc dù thay đổi biểu sinh là gắn vào

00:04:02.573 --> 00:04:04.879
chúng không nhất thiết phải là vĩnh viễn.

00:04:04.879 --> 00:04:07.638
Một lối sống cân bằng bao gồm 
một chế độ ăn uống lành mạnh

00:04:07.638 --> 00:04:08.782
tập thể dục,

00:04:08.782 --> 00:04:10.914
và tránh tiếp xúc với chất gây ô nhiễm

00:04:10.914 --> 00:04:14.630
có thể trong thời gian dài
tạo ra một epigenome khỏe mạnh.

00:04:14.630 --> 00:04:17.696
Đây là một thời gian thú vị khi nghiên cứu

00:04:17.696 --> 00:04:19.785
Các nhà khoa học chỉ đang bắt đầu hiểu

00:04:19.785 --> 00:04:24.632
cách epigenetic có thể giải thíchcơ chế
của sự phát triển con người và lão hóa,

00:04:24.632 --> 00:04:26.469
cũng như nguồn gốc của ung thư,

00:04:26.469 --> 00:04:27.599
bệnh tim,

00:04:27.599 --> 00:04:28.750
bệnh tâm thần,

00:04:28.750 --> 00:04:29.721
nghiện,

00:04:29.721 --> 00:04:31.502
và nhiều điều kiện khác.

00:04:31.502 --> 00:04:35.632
Trong khi đó,kỹ thuật chỉnh sửa bộ gen mới
đang làm cho nó dễ dàng hơn nhiều

00:04:35.632 --> 00:04:40.574
để xác định những thay đổi epigenetic thực
sự quan trọng đối với sức khỏe và bệnh tật

00:04:40.574 --> 00:04:44.218
Khi hiểu epigenome ảnh hưởng đến ta
thế nào, ta cũng có thể tác động đến nó.