1
00:00:08,675 --> 00:00:10,272
Şuna bir bak:

2
00:00:10,272 --> 00:00:14,769
Bir ızgara, özel değil sadece basit
bir ızgara şekli, çok kareli.

3
00:00:14,769 --> 00:00:18,546
Ama ortadaki dikey ve yatay
çizgilerin kesiştiği

4
00:00:18,546 --> 00:00:22,824
beyaz noktaya daha yakından bak.

5
00:00:22,824 --> 00:00:26,545
Çok yakından bak. Bu noktada
bir tuhaflık fark ettin mi?

6
00:00:26,545 --> 00:00:27,915
Yoo, tuhaflık yok.

7
00:00:27,915 --> 00:00:30,686
Ama bakmaya devam et.
Tuhafça gözlerini dik hatta.

8
00:00:30,686 --> 00:00:33,742
Şimdi, gözlerini bu beyaz 
noktada sabit tutarak

9
00:00:33,742 --> 00:00:36,712
çevresel görüşünde neler olduğuna bak.

10
00:00:36,712 --> 00:00:41,977
Diğer noktalar hâlâ beyaz mı? Yoksa
garip gri ışıltılar mı gösteriyorlar?

11
00:00:43,697 --> 00:00:46,654
Şimdi şu kek pişirme kalıbına bak.

12
00:00:46,654 --> 00:00:50,865
Ah, pardon, kaplardan birisi tersmiş.
Çökük gözükeceğine kabarık gözüküyor.

13
00:00:50,865 --> 00:00:54,994
Hayır bekle, kalıbı çevir.
Şimdi de diğer beşi kubbeli gözüküyor?

14
00:00:54,994 --> 00:00:58,475
Hangisi olursa olsun, bu kalıp kusurlu.

15
00:00:58,475 --> 00:01:02,168
İşte Abraham Lincoln'ün bir fotoğrafı
ve bu da ters çevrilmişi.

16
00:01:02,168 --> 00:01:03,866
Burada garip bir şey yok.

17
00:01:03,866 --> 00:01:08,127
Bekle, ters olanı düze çevir.
Abe'e ne yapmışlar öyle?

18
00:01:09,157 --> 00:01:13,491
Bunlar sadece üç optik illüzyon,
yani bizi kandıran görüntüler.

19
00:01:13,491 --> 00:01:15,175
Peki bizi nasıl kandırıyorlar?

20
00:01:15,175 --> 00:01:18,389
Görüntülerin kendinde mi 
büyüleyici bir şeyler oluyor?

21
00:01:18,389 --> 00:01:21,542
Bu animasyon ızgaramızın çevresel
beyaz noktaları yerine pekâlâ da

22
00:01:21,542 --> 00:01:24,123
gri ışıltılar sokuşturabileceğimiz hâlde

23
00:01:24,123 --> 00:01:26,417
bunu yapmadığımızı öncelikle belirtelim.

24
00:01:26,417 --> 00:01:30,333
Aynı etkiyi alelade bir kağıda basılmış
bir ızgarada da görebilirsiniz.

25
00:01:30,333 --> 00:01:35,855
Gerçekte, bu ızgara sadece bir ızgara.
Ama beyninin görsel sistemi için değil.

26
00:01:35,855 --> 00:01:40,585
Beynin ızgara dediğin bu şekli
şöyle yorumlar:

27
00:01:40,585 --> 00:01:45,250
Beyaz kavşak noktaları, çizgi üzerindeki
herhangi bir beyaz noktaya göre

28
00:01:45,250 --> 00:01:49,437
dört bir yandan
daha fazla beyazlıkla çevrilidir.

29
00:01:49,437 --> 00:01:54,231
Retinal ganglion hücrelerin kavşaklarda
daha fazla beyaz olduğunu fark eder.

30
00:01:54,231 --> 00:01:59,632
Çünkü bu hücreler lateral inhibisyonla
kontrastı arttırmak için düzenlenmiştir.

31
00:01:59,632 --> 00:02:03,389
Daha iyi kontrast, bir şeyin kenarını
görmenin daha kolay olması demektir.

32
00:02:03,389 --> 00:02:07,780
Nesneler, gözlerinin ve beyninin görmeye
evrildiği şekilde görünür.

33
00:02:07,780 --> 00:02:11,633
Retinal ganglion hücrelerin kesişim
yerlerine çok tepki vermez.

34
00:02:11,633 --> 00:02:15,847
Çünkü yakınlardaki beyaz noktalar için

35
00:02:15,847 --> 00:02:20,041
etrafı siyahla çevrilmiş çizgilere göre
daha fazla yanal inhibisyon vardır.

36
00:02:20,041 --> 00:02:22,307
Bu sadece gözlerinin bir kusuru değil,

37
00:02:22,307 --> 00:02:26,503
eğer görme yetin varsa, optik illüzyonlar
seni gözlüklerin varken

38
00:02:26,503 --> 00:02:30,331
ya da bu kağıtla ya da bilgisayar
ekranıyla fark etmez, kandırabilir.

39
00:02:30,331 --> 00:02:32,355
Optik illüzyonlar bize,

40
00:02:32,355 --> 00:02:36,645
foto reseptörlerimiz ve 
beynimizin görsel bilgiyi

41
00:02:36,645 --> 00:02:39,895
etrafımızdaki üç boyutlu dünyaya
nasıl monte ettiğini gösteriyor.

42
00:02:39,895 --> 00:02:42,169
Bu dünyada kenarlar ekstra
ilgiyi hak ediyor.

43
00:02:42,169 --> 00:02:45,789
Çünkü keskin kenarlı şeyler sana yardım
edebilir ya da seni öldürebilir.

44
00:02:45,789 --> 00:02:49,316
Kek kalıbına tekrar bak. Burada
karışıklığa ne sebep oluyor biliyor musun?

45
00:02:49,316 --> 00:02:54,812
Beyninin görsel korteksi görüntülerin
ışıklandırması üzerine tahminler yapar.

46
00:02:54,812 --> 00:02:59,002
Işığın tek bir kaynaktan, yukarıdan
gelmesini bekler.

47
00:02:59,002 --> 00:03:03,193
Buna göre, bu gölgelenmeler ancak
ışığın yukarıdan gelip

48
00:03:03,193 --> 00:03:07,131
bir kubbenin konveks yüzeyine ya da bir
çukurun dibine çarpmasıyla oluşabilir.

49
00:03:07,131 --> 00:03:10,547
Bu gölgelenme şekillerini dikkatlice
yeniden çizersek,

50
00:03:10,547 --> 00:03:12,652
düz bir parça kâğıtta bile

51
00:03:12,652 --> 00:03:17,319
beynimiz refleks olarak üç boyutlu
konveks ya da konkav bir şekil yaratır.

52
00:03:17,319 --> 00:03:20,195
Şimdi şu ürkütücü ters Lincoln
resmine bakalım.

53
00:03:20,195 --> 00:03:23,185
Yüzler, beynimizin yüz tanıma
için özelleşmiş bölgelerindeki

54
00:03:23,185 --> 00:03:27,152
aktiviteyi tetikler.

55
00:03:27,152 --> 00:03:31,944
Fusiform yüz alanı ile oksipital ve
temporal lobdaki diğer alanlar gibi.

56
00:03:31,944 --> 00:03:33,754
Bu da mantıklı, çünkü biz

57
00:03:33,754 --> 00:03:37,914
birbirleriyle karmaşık şekillerde
etkileşen, çok sosyal hayvanlarız.

58
00:03:37,914 --> 00:03:41,186
Bir yüz gördüğümüzde,
bunun bir yüz olduğunu

59
00:03:41,186 --> 00:03:44,475
ve yüzün hangi duyguyu anlattığını
çabucak anlamak zorundayız.

60
00:03:44,475 --> 00:03:47,599
Bunu yaparken de en çok
gözlere ve ağza odaklanırız.

61
00:03:47,599 --> 00:03:51,539
Böylece birinin bize kızgın mı olduğunu,
arkadaş mı olmak istediğini anlayabiliriz.

62
00:03:51,539 --> 00:03:53,085
Ters olan Lincoln resminde,

63
00:03:53,085 --> 00:03:56,104
gözler ve ağız aslında yukarı bakıyor.

64
00:03:56,104 --> 00:03:58,302
O yüzden bir gariplik fark etmedin.

65
00:03:58,302 --> 00:04:01,819
Ama tüm resmi çevirdiğimizde, 
yüzün en önemli kısımları,

66
00:04:01,819 --> 00:04:06,617
gözler ve ağız, ters dönmüş oldu.
Böylece bir bit yeniği olduğunu anladın.

67
00:04:06,617 --> 00:04:10,700
Beyninin kısayoldan gittiğini ve
bir şeyler kaçırdığını fark ettin.

68
00:04:10,700 --> 00:04:14,668
Ama aslında beynin tembellik etmiyor,
aksine çok meşgul.

69
00:04:14,668 --> 00:04:18,354
Bu yüzden bilişsel enerjisini mümkün
olduğunca verimli kullanmaya çalışıyor,

70
00:04:18,354 --> 00:04:24,345
düzenlenmiş bir dünya imgesi yaratmak için
görsel bilgiyle ilgili tahminler yapıyor.

71
00:04:24,345 --> 00:04:27,641
Beyninin hızlıca, düşünmeksizin şu
düzenlemeleri bağırdığını düşün:

72
00:04:27,641 --> 00:04:29,732
"Tamam, o kareler birer nesne olabilir.

73
00:04:29,732 --> 00:04:33,724
Yanal inhibisyonla kenarlardaki
siyah-beyaz kontrastını arttıralım.

74
00:04:33,724 --> 00:04:34,948
O köşeleri karart!

75
00:04:34,948 --> 00:04:36,734
Koyu gri açık gri mi oluyor?

76
00:04:36,734 --> 00:04:39,891
Tepedeki gün ışığının eğimli bir yere
düştüğünü varsay. Sıradaki!

77
00:04:39,891 --> 00:04:43,782
Bu gözler daha önce gördüğüm gözlere
benziyor, burada bir gariplik yok."

78
00:04:43,782 --> 00:04:47,290
Gördün mü? Bizim görsel yanıltmacalarımız
beyninin işini ortaya çıkardı,

79
00:04:47,290 --> 00:04:49,512
kafatasının içindeki bir stüdyoda,

80
00:04:49,512 --> 00:04:52,012
üç boyutlu bir animasyonun
meşgul yönetmeni olarak

81
00:04:52,012 --> 00:04:56,270
bilişsel enerjiyi bölüştürüp düşünmeksizin
bir dünya inşa ediyor,

82
00:04:56,270 --> 00:05:01,020
denenmiş ve genelde -ama her zaman değil-
doğru çıkan numaralarıyla.