0:00:08.675,0:00:10.272 Şuna bir bak: 0:00:10.272,0:00:14.769 Bir ızgara, özel değil sadece basit[br]bir ızgara şekli, çok kareli. 0:00:14.769,0:00:18.546 Ama ortadaki dikey ve yatay[br]çizgilerin kesiştiği 0:00:18.546,0:00:22.824 beyaz noktaya daha yakından bak. 0:00:22.824,0:00:26.545 Çok yakından bak. Bu noktada[br]bir tuhaflık fark ettin mi? 0:00:26.545,0:00:27.915 Yoo, tuhaflık yok. 0:00:27.915,0:00:30.686 Ama bakmaya devam et.[br]Tuhafça gözlerini dik hatta. 0:00:30.686,0:00:33.742 Şimdi, gözlerini bu beyaz [br]noktada sabit tutarak 0:00:33.742,0:00:36.712 çevresel görüşünde neler olduğuna bak. 0:00:36.712,0:00:41.977 Diğer noktalar hâlâ beyaz mı? Yoksa[br]garip gri ışıltılar mı gösteriyorlar? 0:00:43.697,0:00:46.654 Şimdi şu kek pişirme kalıbına bak. 0:00:46.654,0:00:50.865 Ah, pardon, kaplardan birisi tersmiş.[br]Çökük gözükeceğine kabarık gözüküyor. 0:00:50.865,0:00:54.994 Hayır bekle, kalıbı çevir.[br]Şimdi de diğer beşi kubbeli gözüküyor? 0:00:54.994,0:00:58.475 Hangisi olursa olsun, bu kalıp kusurlu. 0:00:58.475,0:01:02.168 İşte Abraham Lincoln'ün bir fotoğrafı[br]ve bu da ters çevrilmişi. 0:01:02.168,0:01:03.866 Burada garip bir şey yok. 0:01:03.866,0:01:08.127 Bekle, ters olanı düze çevir.[br]Abe'e ne yapmışlar öyle? 0:01:09.157,0:01:13.491 Bunlar sadece üç optik illüzyon,[br]yani bizi kandıran görüntüler. 0:01:13.491,0:01:15.175 Peki bizi nasıl kandırıyorlar? 0:01:15.175,0:01:18.389 Görüntülerin kendinde mi [br]büyüleyici bir şeyler oluyor? 0:01:18.389,0:01:21.542 Bu animasyon ızgaramızın çevresel[br]beyaz noktaları yerine pekâlâ da 0:01:21.542,0:01:24.123 gri ışıltılar sokuşturabileceğimiz hâlde 0:01:24.123,0:01:26.417 bunu yapmadığımızı öncelikle belirtelim. 0:01:26.417,0:01:30.333 Aynı etkiyi alelade bir kağıda basılmış[br]bir ızgarada da görebilirsiniz. 0:01:30.333,0:01:35.855 Gerçekte, bu ızgara sadece bir ızgara.[br]Ama beyninin görsel sistemi için değil. 0:01:35.855,0:01:40.585 Beynin ızgara dediğin bu şekli[br]şöyle yorumlar: 0:01:40.585,0:01:45.250 Beyaz kavşak noktaları, çizgi üzerindeki[br]herhangi bir beyaz noktaya göre 0:01:45.250,0:01:49.437 dört bir yandan[br]daha fazla beyazlıkla çevrilidir. 0:01:49.437,0:01:54.231 Retinal ganglion hücrelerin kavşaklarda[br]daha fazla beyaz olduğunu fark eder. 0:01:54.231,0:01:59.632 Çünkü bu hücreler lateral inhibisyonla[br]kontrastı arttırmak için düzenlenmiştir. 0:01:59.632,0:02:03.389 Daha iyi kontrast, bir şeyin kenarını[br]görmenin daha kolay olması demektir. 0:02:03.389,0:02:07.780 Nesneler, gözlerinin ve beyninin görmeye[br]evrildiği şekilde görünür. 0:02:07.780,0:02:11.633 Retinal ganglion hücrelerin kesişim[br]yerlerine çok tepki vermez. 0:02:11.633,0:02:15.847 Çünkü yakınlardaki beyaz noktalar için 0:02:15.847,0:02:20.041 etrafı siyahla çevrilmiş çizgilere göre[br]daha fazla yanal inhibisyon vardır. 0:02:20.041,0:02:22.307 Bu sadece gözlerinin bir kusuru değil, 0:02:22.307,0:02:26.503 eğer görme yetin varsa, optik illüzyonlar[br]seni gözlüklerin varken 0:02:26.503,0:02:30.331 ya da bu kağıtla ya da bilgisayar[br]ekranıyla fark etmez, kandırabilir. 0:02:30.331,0:02:32.355 Optik illüzyonlar bize, 0:02:32.355,0:02:36.645 foto reseptörlerimiz ve [br]beynimizin görsel bilgiyi 0:02:36.645,0:02:39.895 etrafımızdaki üç boyutlu dünyaya[br]nasıl monte ettiğini gösteriyor. 0:02:39.895,0:02:42.169 Bu dünyada kenarlar ekstra[br]ilgiyi hak ediyor. 0:02:42.169,0:02:45.789 Çünkü keskin kenarlı şeyler sana yardım[br]edebilir ya da seni öldürebilir. 0:02:45.789,0:02:49.316 Kek kalıbına tekrar bak. Burada[br]karışıklığa ne sebep oluyor biliyor musun? 0:02:49.316,0:02:54.812 Beyninin görsel korteksi görüntülerin[br]ışıklandırması üzerine tahminler yapar. 0:02:54.812,0:02:59.002 Işığın tek bir kaynaktan, yukarıdan[br]gelmesini bekler. 0:02:59.002,0:03:03.193 Buna göre, bu gölgelenmeler ancak[br]ışığın yukarıdan gelip 0:03:03.193,0:03:07.131 bir kubbenin konveks yüzeyine ya da bir[br]çukurun dibine çarpmasıyla oluşabilir. 0:03:07.131,0:03:10.547 Bu gölgelenme şekillerini dikkatlice[br]yeniden çizersek, 0:03:10.547,0:03:12.652 düz bir parça kâğıtta bile 0:03:12.652,0:03:17.319 beynimiz refleks olarak üç boyutlu[br]konveks ya da konkav bir şekil yaratır. 0:03:17.319,0:03:20.195 Şimdi şu ürkütücü ters Lincoln[br]resmine bakalım. 0:03:20.195,0:03:23.185 Yüzler, beynimizin yüz tanıma[br]için özelleşmiş bölgelerindeki 0:03:23.185,0:03:27.152 aktiviteyi tetikler. 0:03:27.152,0:03:31.944 Fusiform yüz alanı ile oksipital ve[br]temporal lobdaki diğer alanlar gibi. 0:03:31.944,0:03:33.754 Bu da mantıklı, çünkü biz 0:03:33.754,0:03:37.914 birbirleriyle karmaşık şekillerde[br]etkileşen, çok sosyal hayvanlarız. 0:03:37.914,0:03:41.186 Bir yüz gördüğümüzde,[br]bunun bir yüz olduğunu 0:03:41.186,0:03:44.475 ve yüzün hangi duyguyu anlattığını[br]çabucak anlamak zorundayız. 0:03:44.475,0:03:47.599 Bunu yaparken de en çok[br]gözlere ve ağza odaklanırız. 0:03:47.599,0:03:51.539 Böylece birinin bize kızgın mı olduğunu,[br]arkadaş mı olmak istediğini anlayabiliriz. 0:03:51.539,0:03:53.085 Ters olan Lincoln resminde, 0:03:53.085,0:03:56.104 gözler ve ağız aslında yukarı bakıyor. 0:03:56.104,0:03:58.302 O yüzden bir gariplik fark etmedin. 0:03:58.302,0:04:01.819 Ama tüm resmi çevirdiğimizde, [br]yüzün en önemli kısımları, 0:04:01.819,0:04:06.617 gözler ve ağız, ters dönmüş oldu.[br]Böylece bir bit yeniği olduğunu anladın. 0:04:06.617,0:04:10.700 Beyninin kısayoldan gittiğini ve[br]bir şeyler kaçırdığını fark ettin. 0:04:10.700,0:04:14.668 Ama aslında beynin tembellik etmiyor,[br]aksine çok meşgul. 0:04:14.668,0:04:18.354 Bu yüzden bilişsel enerjisini mümkün[br]olduğunca verimli kullanmaya çalışıyor, 0:04:18.354,0:04:24.345 düzenlenmiş bir dünya imgesi yaratmak için[br]görsel bilgiyle ilgili tahminler yapıyor. 0:04:24.345,0:04:27.641 Beyninin hızlıca, düşünmeksizin şu[br]düzenlemeleri bağırdığını düşün: 0:04:27.641,0:04:29.732 "Tamam, o kareler birer nesne olabilir. 0:04:29.732,0:04:33.724 Yanal inhibisyonla kenarlardaki[br]siyah-beyaz kontrastını arttıralım. 0:04:33.724,0:04:34.948 O köşeleri karart! 0:04:34.948,0:04:36.734 Koyu gri açık gri mi oluyor? 0:04:36.734,0:04:39.891 Tepedeki gün ışığının eğimli bir yere[br]düştüğünü varsay. Sıradaki! 0:04:39.891,0:04:43.782 Bu gözler daha önce gördüğüm gözlere[br]benziyor, burada bir gariplik yok." 0:04:43.782,0:04:47.290 Gördün mü? Bizim görsel yanıltmacalarımız[br]beyninin işini ortaya çıkardı, 0:04:47.290,0:04:49.512 kafatasının içindeki bir stüdyoda, 0:04:49.512,0:04:52.012 üç boyutlu bir animasyonun[br]meşgul yönetmeni olarak 0:04:52.012,0:04:56.270 bilişsel enerjiyi bölüştürüp düşünmeksizin[br]bir dünya inşa ediyor, 0:04:56.270,0:05:01.020 denenmiş ve genelde -ama her zaman değil-[br]doğru çıkan numaralarıyla.