WEBVTT

00:00:08.690 --> 00:00:10.272
ลองดูนี่

00:00:10.272 --> 00:00:14.769
นี่คือตาราง ไม่มีอะไรพิเศษ
แค่ตารางธรรมดาทั่วไป

00:00:14.769 --> 00:00:18.546
แต่ดูที่จุดสีขาวตรงกลาง

00:00:18.546 --> 00:00:22.824
ตรงที่เส้นขวางและเส้นดิ่งตัดกันให้ดี ๆ

00:00:22.824 --> 00:00:26.545
ดูให้ดี ๆ เห็นอะไรแปลก ๆ ไหม

00:00:26.545 --> 00:00:27.915
ไม่เห็นจะมีอะไร

00:00:27.915 --> 00:00:30.686
ดูต่อไป
ลองจ้องต่อไป

00:00:30.686 --> 00:00:33.742
แล้วลองเพ่งที่จุดสีขาวนี้

00:00:33.742 --> 00:00:36.689
แล้วดูรอบ ๆ ว่าเห็นอะไร

00:00:36.689 --> 00:00:43.697
จุดอื่นยังเป็นสีขาวไหม
หรือกลายเป็นจุดสีเทากะพริบ

00:00:43.697 --> 00:00:46.654
ลองมาดูถาดอบมัฟฟินนี้บ้าง

00:00:46.654 --> 00:00:50.865
อุ๊ย ขอโทษที มีหลุมหนึ่ง
นูนออกมาแทนที่จะบุ๋มลงไป

00:00:50.865 --> 00:00:54.994
เดี๋ยวก่อน ลองกลับด้านถาดดู
อีกห้าหลุมกลับปูดออกมาแทน

00:00:54.994 --> 00:00:58.475
จะยังไงเสีย ถาดนี้ก็มีตำหนิ

00:00:58.475 --> 00:01:02.168
ส่วนนี่คือรูปอับราฮัม ลินคอล์น
และรูปนี้กลับหัว

00:01:02.168 --> 00:01:03.866
ไม่มีอะไรแปลก

00:01:03.866 --> 00:01:09.827
เดี๋ยวก่อน ลองกลับหัวให้ถูกทิศ
เกิดอะไรขึ้นกับลินคอล์นกันเนี่ย

00:01:09.827 --> 00:01:13.491
ทั้งสามภาพเป็นเหมือนภาพลวงตา
มันหลอกพวกเรา

00:01:13.491 --> 00:01:15.175
มันเป็นไปได้อย่างไรกัน

00:01:15.175 --> 00:01:18.389
ภาพพวกนี้มีเวทมนตร์หรืออย่างไร

00:01:18.389 --> 00:01:20.942
หรือพวกเราอาจแอบใส่จุดเทากะพริบ

00:01:20.942 --> 00:01:24.123
รอบจุดสีขาวในตารางเมื่อครู่นี้ก็เป็นได้

00:01:24.123 --> 00:01:26.417
แต่ ขอสัญญาเลยว่าเราไม่ได้ทำ

00:01:26.417 --> 00:01:30.333
คุณจะเห็นแบบเดียวกัน
แม้จะลงมือพิมพ์ลงบนกระดาษธรรมดา

00:01:30.333 --> 00:01:35.855
ที่จริงแล้ว ตารางนี้เป็นแค่ตารางธรรมดา
แต่ไม่ใช่สำหรับระบบรับภาพในสมอง

00:01:35.855 --> 00:01:40.615
นี่คือวิธีที่สมองตีความข้อมูลแสง
จากตารางที่คุณเห็น

00:01:40.615 --> 00:01:46.170
จุดตัดสีขาวถูกล้อมรอบด้วย
เส้นสีขาวทั้งสี่ด้าน


00:01:46.170 --> 00:01:49.437
ซึ่งมีมากกว่าจุดสีขาวในเส้น

00:01:49.437 --> 00:01:54.231
เซลล์จอประสาทตาตรวจจับได้ว่า
มีสีขาวมากกว่าที่รอบ ๆ จุดตัด

00:01:54.231 --> 00:01:59.632
เพราะพวกมันเพิ่มความแตกต่างของแสง
ด้วยวิธียับยั้งเซลล์ข้างเคียง

00:01:59.632 --> 00:02:03.389
ยิ่งเห็นความแตกต่างของแสงมาก
ยิ่งทำให้เห็นขอบของวัตถุได้ง่าย

00:02:03.389 --> 00:02:07.780
ซึ่งตาและสมองของเรา
วิวัฒนาการมาเพื่อเห็นสิ่งนี้

00:02:07.780 --> 00:02:11.633
เซลล์จอประสาทตาไม่ตอบสนองต่อสีขาว
ของจุดตัดมากเท่าที่ควร

00:02:11.633 --> 00:02:15.847
เพราะเกิดการยับยั้งเซลล์ข้างเคียง
ที่เส้นสีขาวรอบ ๆ มากกว่า

00:02:15.847 --> 00:02:20.041
ซึ่งเส้นเหล่านั้น
ถูกล้อมรอบด้วยสีดำ

00:02:20.041 --> 00:02:22.307
นี่ไม่ใช่เพราะตาคุณบกพร่อง

00:02:22.307 --> 00:02:26.503
หากคุณมองเห็นได้ ภาพลวงตา
ก็หลอกคุณได้แม้ว่าจะสวมแว่นตา

00:02:26.503 --> 00:02:30.331
ไม่ว่าจะดูจากกระดาษ
หรือจอคอมพิวเตอร์ตรงหน้า

00:02:30.331 --> 00:02:32.355
ภาพลวงตาแสดงให้เห็นว่า

00:02:32.355 --> 00:02:37.025
เซลล์รับแสงและสมองนั้น
ประกอบข้อมูลภาพ

00:02:37.025 --> 00:02:39.895
เป็นโลกสามมิติรอบตัวเราได้อย่างไร

00:02:39.895 --> 00:02:42.169
และเน้นตรงขอบมุมเป็นพิเศษ

00:02:42.169 --> 00:02:45.789
เพราะวัตถุที่มีขอบคม
อาจช่วยหรือฆ่าเราได้

00:02:45.789 --> 00:02:49.316
ลองดูถาดมัฟฟินอีกรอบ
รู้ไหมอะไรทำให้คุณสับสน

00:02:49.316 --> 00:02:54.812
สมองส่วนของการมองเห็น
ทำงานโดยคิดว่าแสงในภาพ

00:02:54.812 --> 00:02:59.222
ต้องมาจากแหล่งเดียว
โดยฉายจากด้านบนลงล่าง

00:02:59.222 --> 00:03:03.573
และส่วนของเงา
ต้องเกิดจากแสงที่ส่องลงมา

00:03:03.573 --> 00:03:07.131
ตรงส่วนนูนของโดม
หรือที่ก้นหลุมเท่านั้น

00:03:07.131 --> 00:03:10.547
หากเราวาดภาพแรเงาแบบเดียวกันนี้

00:03:10.547 --> 00:03:12.652
แม้บนกระดาษเรียบๆ

00:03:12.652 --> 00:03:17.319
สมองของเราจะสร้างทรงเว้าหรือทรงนูน
โดยอัตโนมัติ

00:03:17.319 --> 00:03:20.195
ทีนี้มาดูรูปลินคอล์นกลับหัวชวนขนลุกกัน

00:03:20.195 --> 00:03:23.185
ใบหน้ากระตุ้นการทำงาน
ของสมองบริเวณ

00:03:23.185 --> 00:03:27.152
ส่วนที่พัฒนามาเพื่อช่วยเราแยกแยะ
ใบหน้ามนุษย์โดยเฉพาะ

00:03:27.152 --> 00:03:31.944
เช่น เขตรับรู้หน้าในรอยนูนรูปกระสวย
และส่วนอื่น ๆ ในสมองกลีบท้ายทอยและขมับ

00:03:31.944 --> 00:03:34.974
ซึ่งสมเหตุสมผล
เพราะมนุษย์เป็นสัตว์สังคม

00:03:34.974 --> 00:03:37.914
ที่มีวิธีปฏิสัมพันธ์ซับซ้อนอย่างมาก

00:03:37.914 --> 00:03:41.186
เมื่อเห็นใบหน้า 
เราต้องแยกแยะได้ว่านี่คือใบหน้า

00:03:41.186 --> 00:03:44.475
และบอกสีหน้าได้อย่างรวดเร็ว

00:03:44.475 --> 00:03:47.769
สิ่งที่เราสนใจที่สุด
คือตาและปาก

00:03:47.769 --> 00:03:51.539
เพราะช่วยบอกเราว่า
คนคนนั้นโกรธเราอยู่หรืออยากผูกมิตร

00:03:51.539 --> 00:03:53.085
ในภาพหน้าลินคอล์นกลับหัว

00:03:53.085 --> 00:03:56.104
ตาและปากหันถูกทิศแล้ว

00:03:56.104 --> 00:03:58.302
เราจึงไม่รู้สึกว่ามีอะไรแปลก

00:03:58.302 --> 00:04:01.819
แต่เมื่อกลับหัวภาพ
ส่วนที่สำคัญที่สุดของใบหน้า

00:04:01.819 --> 00:04:06.617
นั่นคือตาและปาก ดันกลับหัว
เราจึงรู้ว่าภาพผิดเพี้ยนไป

00:04:06.617 --> 00:04:10.770
เราบอกได้ว่าสมองเราใช้ทางลัด
และมองข้ามบางอย่างไป

00:04:10.770 --> 00:04:14.938
นี่ไม่ใช่เพราะสมองขี้เกียจ
แต่เป็นเพราะมันยุ่งอย่างมาก

00:04:14.938 --> 00:04:18.454
จึงต้องใช้พลังงาน
ให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด

00:04:18.454 --> 00:04:24.595
และพึ่งสมมติฐานเกี่ยวกับข้อมูลภาพ
เพื่อสร้างภาพโลกที่ดัดแปลงแก้ไขมาแล้ว

00:04:24.595 --> 00:04:27.641
ลองจินตนาการสมองของเรา
แก้ไขภาพเหล่านี้ทันทีที่เห็น

00:04:27.641 --> 00:04:29.732
“โอเค สี่เหลี่ยมนั้นอาจเป็นสิ่งของ

00:04:29.732 --> 00:04:33.724
เพิ่มค่าความแตกต่างของแสงตรงขอบ
ด้วยการยับยั้งเซลล์ข้างเคียง

00:04:33.724 --> 00:04:34.948
ทำให้ขอบเข้มขึ้นอีก!

00:04:34.948 --> 00:04:36.874
ไล่จากเทาเข้มไปเทาอ่อน

00:04:36.874 --> 00:04:39.891
น่าจะมีแดดเหนือศีรษะ
ตกกระทบส่วนโค้ง ต่อไป!

00:04:39.891 --> 00:04:43.782
ตาคู่นี้เหมือนตาที่เคยเห็นมา
ไม่มีอะไรผิดเพี้ยน”

00:04:43.782 --> 00:04:47.380
เห็นไหม ภาพลวงตาเหล่านี้
เผยให้เห็นหน้าที่ของสมอง

00:04:47.380 --> 00:04:52.012
ในฐานะผู้กำกับภาพเคลื่อนไหวสามมิติ
ในห้องส่งภายในกะโหลกของเรา

00:04:52.012 --> 00:04:56.270
ทำหน้าที่แบ่งสรรพลังสมอง
และสร้างโลกไปด้วย

00:04:56.270 --> 00:05:01.020
ด้วยกลเม็ดที่ใช้ได้ผลจริงแท้
แม้อาจลวงหลอกบ้างก็ตาม