[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.69,0:00:08.75,Default,,0000,0000,0000,,Wszyscy kochamy frytki.
Dialogue: 0,0:00:08.75,0:00:12.25,Default,,0000,0000,0000,,A frytki z keczupem to niebo w gębie.
Dialogue: 0,0:00:12.25,0:00:14.62,Default,,0000,0000,0000,,Jednak ciężko go wycisnąć dokładnie tyle,
Dialogue: 0,0:00:14.62,0:00:16.41,Default,,0000,0000,0000,,na ile mamy ochotę.
Dialogue: 0,0:00:16.41,0:00:19.09,Default,,0000,0000,0000,,Czy zastanawiały cię kiedyś
Dialogue: 0,0:00:19.09,0:00:21.85,Default,,0000,0000,0000,,dziwne właściwości keczupu?
Dialogue: 0,0:00:21.85,0:00:26.22,Default,,0000,0000,0000,,Wyobraź sobie butelkę wypełnioną \Nciałem stałym, jak stal.
Dialogue: 0,0:00:26.22,0:00:29.30,Default,,0000,0000,0000,,Nie by się nie dało wytrząsnąć.
Dialogue: 0,0:00:29.30,0:00:32.24,Default,,0000,0000,0000,,Z butelki wypełnionej wodą
Dialogue: 0,0:00:32.24,0:00:34.49,Default,,0000,0000,0000,,wylalibyśmy wszystko z łatwością.
Dialogue: 0,0:00:34.49,0:00:36.85,Default,,0000,0000,0000,,A co z keczupem?
Dialogue: 0,0:00:36.85,0:00:38.93,Default,,0000,0000,0000,,Jest stały czy płynny?
Dialogue: 0,0:00:38.93,0:00:41.34,Default,,0000,0000,0000,,To zależy.
Dialogue: 0,0:00:41.34,0:00:44.30,Default,,0000,0000,0000,,Płyny takie jak woda, olej, alkohol
Dialogue: 0,0:00:44.30,0:00:47.69,Default,,0000,0000,0000,,wykazują liniową zależność \Nnaprężenia od prędkości.
Dialogue: 0,0:00:47.69,0:00:51.48,Default,,0000,0000,0000,,Przy działaniu 2 razy większej siły \Nsą 2 razy szybsze.
Dialogue: 0,0:00:51.48,0:00:54.36,Default,,0000,0000,0000,,Relację tę zaproponował Izaak Newton,
Dialogue: 0,0:00:54.36,0:00:57.55,Default,,0000,0000,0000,,stąd nazywamy je płynami newtonowskimi.
Dialogue: 0,0:00:57.55,0:01:00.70,Default,,0000,0000,0000,,Keczup jednak należy \Ndo płynów nienewtonowskich,
Dialogue: 0,0:01:00.70,0:01:03.66,Default,,0000,0000,0000,,które nie zachowują tego prawa.
Dialogue: 0,0:01:03.66,0:01:07.12,Default,,0000,0000,0000,,Majonez, pasta do zębów, \Nkrew, farba, masło orzechowe
Dialogue: 0,0:01:07.12,0:01:09.67,Default,,0000,0000,0000,,wykazują zależność nieliniową.
Dialogue: 0,0:01:09.67,0:01:11.82,Default,,0000,0000,0000,,Ich gęstość zmienia się
Dialogue: 0,0:01:11.82,0:01:15.42,Default,,0000,0000,0000,,w zależności od siły, \Ndługości i prędkości nacisku.
Dialogue: 0,0:01:15.42,0:01:17.97,Default,,0000,0000,0000,,Keczup jest nienewtonowski \Nz dwóch powodów.
Dialogue: 0,0:01:17.97,0:01:19.77,Default,,0000,0000,0000,,Po pierwsze,
Dialogue: 0,0:01:19.77,0:01:22.63,Default,,0000,0000,0000,,im mocniej naciskasz, \Ntym wydaje się rzadszy.
Dialogue: 0,0:01:22.63,0:01:24.62,Default,,0000,0000,0000,,Poniżej pewnej siły nacisku
Dialogue: 0,0:01:24.62,0:01:26.72,Default,,0000,0000,0000,,keczup zachowuje się jak ciało stałe.
Dialogue: 0,0:01:26.72,0:01:29.13,Default,,0000,0000,0000,,Po przekroczeniu punktu krytycznego
Dialogue: 0,0:01:29.13,0:01:33.38,Default,,0000,0000,0000,,robi się tysiąc razy rzadszy.
Dialogue: 0,0:01:33.38,0:01:35.38,Default,,0000,0000,0000,,Brzmi znajomo, prawda?
Dialogue: 0,0:01:35.38,0:01:39.01,Default,,0000,0000,0000,,Po drugie: przy nacisku \Nz siłą poniżej siły progowej
Dialogue: 0,0:01:39.01,0:01:41.57,Default,,0000,0000,0000,,keczup w końcu zacznie wypływać.
Dialogue: 0,0:01:41.57,0:01:44.16,Default,,0000,0000,0000,,Wówczas, to nie siła, ale czas
Dialogue: 0,0:01:44.16,0:01:46.99,Default,,0000,0000,0000,,odgrywa rolę \Nw wyciskaniu keczupu z butelki.
Dialogue: 0,0:01:46.99,0:01:49.62,Default,,0000,0000,0000,,Dlaczego keczup zachowuje się tak dziwnie?
Dialogue: 0,0:01:49.62,0:01:52.32,Default,,0000,0000,0000,,Powstaje ze sproszkowanych, zmiażdżonych,
Dialogue: 0,0:01:52.32,0:01:54.71,Default,,0000,0000,0000,,kompletnie startych pomidorów.
Dialogue: 0,0:01:54.71,0:01:56.80,Default,,0000,0000,0000,,Widzicie te małe drobinki?
Dialogue: 0,0:01:56.80,0:01:59.27,Default,,0000,0000,0000,,To pozostałości po komórkach pomidorów
Dialogue: 0,0:01:59.27,0:02:01.22,Default,,0000,0000,0000,,po przetworzeniu na keczup.
Dialogue: 0,0:02:01.22,0:02:03.12,Default,,0000,0000,0000,,Płyn wokół cząsteczek
Dialogue: 0,0:02:03.12,0:02:06.16,Default,,0000,0000,0000,,to głównie woda, ocet, cukier i przyprawy.
Dialogue: 0,0:02:06.16,0:02:08.39,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli keczup leży na półce,
Dialogue: 0,0:02:08.39,0:02:11.58,Default,,0000,0000,0000,,drobinki pomidorów \Nsą rozmieszczone równomiernie.
Dialogue: 0,0:02:11.58,0:02:14.09,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli szybko i delikatnie \Nnaciśniemy na butelkę,
Dialogue: 0,0:02:14.09,0:02:15.85,Default,,0000,0000,0000,,cząsteczki zderzą się ze sobą,
Dialogue: 0,0:02:15.85,0:02:17.86,Default,,0000,0000,0000,,ale że nie mogą się wyminąć,
Dialogue: 0,0:02:17.86,0:02:19.77,Default,,0000,0000,0000,,keczup nie wycieknie z butelki.
Dialogue: 0,0:02:19.77,0:02:22.23,Default,,0000,0000,0000,,Szybki i mocny nacisk wystarczy,
Dialogue: 0,0:02:22.23,0:02:24.66,Default,,0000,0000,0000,,żeby zgnieść drobinki,
Dialogue: 0,0:02:24.66,0:02:26.42,Default,,0000,0000,0000,,i z małych kulek
Dialogue: 0,0:02:26.42,0:02:28.54,Default,,0000,0000,0000,,zmienią się w elipsy.
Dialogue: 0,0:02:28.54,0:02:30.78,Default,,0000,0000,0000,,To daje więcej miejsca,
Dialogue: 0,0:02:30.78,0:02:34.32,Default,,0000,0000,0000,,cząsteczki mogą się mijać \Ni keczup wycieka.
Dialogue: 0,0:02:34.32,0:02:36.83,Default,,0000,0000,0000,,Nie do końca wiemy, co dzieje się,
Dialogue: 0,0:02:36.83,0:02:41.10,Default,,0000,0000,0000,,gdy nacisk jest delikatny i trwa dłużej.
Dialogue: 0,0:02:41.10,0:02:44.07,Default,,0000,0000,0000,,Możliwe, że drobinki \Nprzy ścianie pojemnika
Dialogue: 0,0:02:44.07,0:02:46.96,Default,,0000,0000,0000,,powoli zsuwają się do środka,
Dialogue: 0,0:02:46.96,0:02:50.15,Default,,0000,0000,0000,,zostawiając zawiesinę, \Nw której zostały rozpuszczone,
Dialogue: 0,0:02:50.15,0:02:51.88,Default,,0000,0000,0000,,właściwie wody, blisko krawędzi.
Dialogue: 0,0:02:51.88,0:02:54.77,Default,,0000,0000,0000,,Woda służy jako smar \Nmiędzy szklaną butelką
Dialogue: 0,0:02:54.77,0:02:56.72,Default,,0000,0000,0000,,a zatyczką
Dialogue: 0,0:02:56.72,0:02:59.13,Default,,0000,0000,0000,,i keczup wycieka.
Dialogue: 0,0:02:59.13,0:03:00.46,Default,,0000,0000,0000,,Według innej teorii,
Dialogue: 0,0:03:00.46,0:03:03.46,Default,,0000,0000,0000,,drobinki reorganizują się w małe grupy,
Dialogue: 0,0:03:03.46,0:03:05.92,Default,,0000,0000,0000,,które potem przepływają obok siebie.
Dialogue: 0,0:03:05.92,0:03:08.39,Default,,0000,0000,0000,,Naukowcy, którzy badają przepływ płynów,
Dialogue: 0,0:03:08.39,0:03:11.13,Default,,0000,0000,0000,,wciąż rozważają, \Njak działa keczup i jemu podobne.
Dialogue: 0,0:03:11.13,0:03:14.23,Default,,0000,0000,0000,,Zasadniczo, keczup rzednie \Nim mocniejszy nacisk,
Dialogue: 0,0:03:14.23,0:03:16.71,Default,,0000,0000,0000,,ale inne substancje, jak masło orzechowe,
Dialogue: 0,0:03:16.71,0:03:19.08,Default,,0000,0000,0000,,gęstnieją przy mocniejszym nacisku.
Dialogue: 0,0:03:19.08,0:03:22.33,Default,,0000,0000,0000,,Jeszcze inne pną się po obrotowym pręcie,
Dialogue: 0,0:03:22.33,0:03:25.44,Default,,0000,0000,0000,,lub same wylewają się ze zlewki.
Dialogue: 0,0:03:25.44,0:03:27.59,Default,,0000,0000,0000,,Jednak z perspektywy fizyki,
Dialogue: 0,0:03:27.59,0:03:30.22,Default,,0000,0000,0000,,keczup jest najbardziej \Nskomplikowaną miksturą.
Dialogue: 0,0:03:30.22,0:03:32.13,Default,,0000,0000,0000,,Ponadto, balans składników
Dialogue: 0,0:03:32.13,0:03:35.30,Default,,0000,0000,0000,,i obecność naturalnych zagęstników, \Nnp. gumy ksantanowej,
Dialogue: 0,0:03:35.30,0:03:37.93,Default,,0000,0000,0000,,występującej w owocach \Ni napojach mlecznych,
Dialogue: 0,0:03:37.93,0:03:39.72,Default,,0000,0000,0000,,oznacza, że dwa różne keczupy
Dialogue: 0,0:03:39.72,0:03:41.55,Default,,0000,0000,0000,,mogą zachowywać się inaczej.
Dialogue: 0,0:03:41.55,0:03:44.12,Default,,0000,0000,0000,,Większość jednak ma dwie właściwości:
Dialogue: 0,0:03:44.12,0:03:46.65,Default,,0000,0000,0000,,nagłe gęstnienie \Nprzy nacisku o sile progowej
Dialogue: 0,0:03:46.65,0:03:50.38,Default,,0000,0000,0000,,i stopniowe gęstnienie \Nprzy słabym i długim nacisku.
Dialogue: 0,0:03:50.38,0:03:53.33,Default,,0000,0000,0000,,Można więc wycisnąć keczup \Nna dwa sposoby:
Dialogue: 0,0:03:53.33,0:03:55.97,Default,,0000,0000,0000,,albo potrząsać butelką wolno i długo,
Dialogue: 0,0:03:55.97,0:03:58.47,Default,,0000,0000,0000,,naciskając z tą samą siłą,
Dialogue: 0,0:03:58.47,0:04:02.17,Default,,0000,0000,0000,,albo wstrząsnąć butelką raz, ale mocno.
Dialogue: 0,0:04:02.17,0:04:04.50,Default,,0000,0000,0000,,Prawdziwi profesjonaliści
Dialogue: 0,0:04:04.50,0:04:06.83,Default,,0000,0000,0000,,wstrząsają zakręconą butelką,
Dialogue: 0,0:04:06.83,0:04:08.55,Default,,0000,0000,0000,,by rozruszać drobinki
Dialogue: 0,0:04:08.55,0:04:10.43,Default,,0000,0000,0000,,i dopiero wtedy ją odkręcają,
Dialogue: 0,0:04:10.43,0:04:14.52,Default,,0000,0000,0000,,by dokładnie rozprowadzić \Nkeczup na porcji frytek.