0:00:00.190,0:00:01.720
संसर्गजन्य आजार

0:00:01.720,0:00:03.870
संसर्गजन्य आजार हे आज सुद्धा

0:00:03.870,0:00:06.197
जगभर मृत्यूचे मुख्य कारण आहेत

0:00:06.197,0:00:11.367
मलेरिया,क्षय ,एच. आय व्ही, सारख्या [br]आजारांमुळे दर वर्षी लाखो मृत्यू होतात

0:00:11.367,0:00:13.713
जगभर आणि अमेरिकेत सुद्धा.

0:00:13.713,0:00:17.319
अमेरिकेत सुद्धा दर वर्षी हजारो नागरिकांचा[br]तापामुळे मृत्यु होतो.

0:00:17.319,0:00:19.474
पण आपण माणसे कल्पक आहोत,[br]बरोबर?

0:00:19.474,0:00:22.799
आपण ह्या रोगांपासून बचावाचे[br]उपाय शोधून काढले आहेत.

0:00:22.799,0:00:24.104
आपल्यासाठी औषधे आणि लसी आहेत

0:00:24.104,0:00:27.489
आपण जागरूक आहोत. [br]आपण अनुभवांवरुन शिकतो

0:00:27.489,0:00:29.416
आणि नवीन उपाय शोधून काढतो.

0:00:29.416,0:00:32.481
आपल्याला वाटायचे की असे आपण एकटेच आहोत. [br]पण आता आपल्याला माहीत आहे की असे नाही

0:00:32.481,0:00:34.620
वैद्यक शास्त्राचा वापर करणारे [br]केवळ आपणच नाही.

0:00:34.620,0:00:37.376
आता आपल्याला माहीत आहे की [br]अनेक प्राणी सुद्धा हे करू शकतात.

0:00:37.376,0:00:39.330
सर्वांना माहित असलेले उदाहरण, [br]चिंपाझी माकडे .

0:00:39.330,0:00:40.831
अगदी आपल्यासारखेच

0:00:40.831,0:00:43.696
ते सुद्धा पोटातील जंतांच्या उपचारासाठी[br]झाडांचा वापर करतात .

0:00:43.696,0:00:47.143
पण गेल्या दशकांत असे आढळून आले आहे[br]की इतर प्राणी सुद्धा हे करतात

0:00:47.143,0:00:50.522
हत्ती, साळींदर, शेळी , मेंढी [br]असे अनेक प्राणी

0:00:50.522,0:00:54.161
आणि ह्या पेक्षाही विशेष म्हणजे [br]नुकतेच लागलेले शोध

0:00:54.161,0:00:59.603
की कीटक आणि अनेक छोटे जीव सुद्धा [br]औषधोपचार करू शकतात

0:00:59.603,0:01:02.132
संसर्गजन्य रोगांचे वैशिष्ट हे की

0:01:02.132,0:01:04.081
संसर्गजन्य जीवाणू सतत विकसित होत असतात

0:01:04.081,0:01:06.317
आणि आपण निर्माण केलेल्या अनेक औषधांचा

0:01:06.317,0:01:07.976
प्रभावीपणा कमी होत आहे.

0:01:07.976,0:01:13.977
ह्यामुळेच गरज आहे ह्या आजारांवर [br]औषध शोधायच्या नव्या पद्धतीची

0:01:13.977,0:01:19.851
आपले आजार कसे बरे करावे हे आपण ह्या [br]प्राण्यांकडून शिकायला हवे असे मला वाटते

0:01:20.461,0:01:24.689
एक जीवशास्त्रज्ञ म्हणून मी मोनार्क [br]फुलपाखरांचा दहा वर्ष अभ्यास करत आहे.

0:01:24.689,0:01:31.069
मोनार्क फुलपाखरे दरवर्षी अमेरिका [br]आणि कॅनडा येथून लाखोंच्या संखेने मेक्सिको

0:01:31.069,0:01:35.101
येथील स्थलांतरासाठी प्रसिद्ध आहेत पण [br]मी त्यांचा अभ्यास करण्यामागे हे कारण नाही.

0:01:35.451,0:01:37.943
मी त्यांचा अभ्यास करतो [br]कारण ते आजारी पडतात.

0:01:37.943,0:01:40.630
ते तुमच्या माझ्यासारखेच आजारी पडतात.

0:01:40.630,0:01:45.172
मला वाटते की त्यांच्यापासून आपण [br]आपल्या औषधांबद्दल बरच काही शिकू शकतो [br]

0:01:45.347,0:01:51.592
मोनार्क फुलपाखरांना ओफ्रिओसिस्टीस [br]इलेक्ट्रोस्केरा हया परोपजीवीमुळे संसर्ग होतो

0:01:51.692,0:01:55.424
ते फुलपाखरांवर बाहेरून [br]लाखो अतिसूक्ष्म बीजाणू पसरवतात

0:01:55.424,0:01:59.439
जे त्यांच्या पंखावर [br]सूक्ष्म कणांमध्ये आढळतात

0:01:59.439,0:02:01.417
जे फुलपाखरांसाठी खूपच हानिकारक ठरते.

0:02:01.417,0:02:03.062
ह्यामुळे त्यांचे आयुष्यमान कमी होते,

0:02:03.062,0:02:05.079
त्यांना उडण्यात अडचणी निर्माण होतात,

0:02:05.079,0:02:07.450
आणि पूर्ण वाढ होण्याआधीच [br]त्यांचा मृत्त्यू सुध्धा होऊ शकतो.

0:02:07.450,0:02:09.696
अतिशय हानिकारक परोपजीवी.

0:02:09.726,0:02:13.759
माझ्या कामासाठी झाडे वाढवण्याकरता [br]मी हरितगृहांमध्ये खूप वेळ काम करतो

0:02:13.759,0:02:17.264
ह्याचे कारण कि मोनार्क फुलपाखरे [br]खाण्याबाबत खूप निवडक असतात

0:02:17.264,0:02:19.419
अळी असताना ते फक्त मिल्कवीडच खातात.

0:02:19.419,0:02:22.415
चांगली गोष्ट अशी की [br]मिल्कवीडचे अनेक प्रकार आहेत

0:02:22.415,0:02:24.969
आणि त्या सर्वात कार्डेनोलाईड असतात

0:02:24.969,0:02:26.684
जी विषारी रसायने आहेत

0:02:26.684,0:02:29.456
ही रसायने अनेक प्राण्यांना घातक आहेत[br]पण मोनार्क फुलपाखरांना नाही.

0:02:29.456,0:02:32.644
उलट मोनार्क फुलपाखरे ही रसायने[br]आपल्या शरीरात साठवतात

0:02:32.644,0:02:36.003
आणि ज्यामुळे ते त्यांच्या शिकारयांसाठी, [br]उदाहरणार्थ पक्षी, विषारी बनतात

0:02:36.003,0:02:38.024
ते ह्या विषारीपणाची कल्पनाही देतात

0:02:38.028,0:02:42.156
आपल्या शरीरावरील नारिंगी, काळे आणि पांढरे [br]अश्या सुंदर व इशारापूर्ण रंगसंगतीने

0:02:42.608,0:02:47.394
मी माझ्या कामानिमित्त हरितगृहामध्ये[br]अनेक झाडे वाढवली,

0:02:47.394,0:02:48.288
मिल्कवीडच्या विविध प्रजाती

0:02:48.288,0:02:50.827
काही विषारी, जसे उष्ण प्रदेशीय मिल्कवीड

0:02:50.827,0:02:54.405
ज्यात कार्डेनोलाईडचे प्रमाण खूप जास्त असते

0:02:54.405,0:02:55.785
आणि काही बिनविषारी.

0:02:55.785,0:02:57.658
मी ही झाडे ममोनार्कांना खाऊ घातली.

0:02:57.668,0:03:00.003
काही मोनार्क फुलपाखरे निरोगी राहिली,[br]एकही आजार नाही

0:03:00.003,0:03:02.046
पण काही फुलपाखरे आजारी होती.

0:03:02.046,0:03:04.963
मला असे आढळले की [br]काही मिल्कवीड प्रजाती औषधी आहेत

0:03:04.963,0:03:08.090
म्हणजे त्यांनी मोनार्क फुलपाखारांमधली [br]रोगाची लक्षणे कमी केली .

0:03:08.090,0:03:11.041
ह्याचा अर्थ असा कि ही फुलपाखरे [br]जरी संसर्गीत असली तरी

0:03:11.041,0:03:13.322
ह्या औषधी झाडांच्या आहारामुळे [br]जास्त दिवस जगू शकतात

0:03:13.732,0:03:16.035
हे जेव्हा समजले तेव्हा [br]माझ्या मनात एक कल्पना आली,

0:03:16.035,0:03:18.343
अनेक लोकांनी सांगितले की [br]हि एक अश्यक कल्पना आहे,

0:03:18.343,0:03:20.817
मी विचार केला कि जर मोनार्क फुलपाखरे[br]ह्याचा उपयोग करू शकली तर ?

0:03:20.817,0:03:23.876
जर ते ह्या झाडांचा [br]औषधी उपयोग करू शकले तर ?

0:03:23.876,0:03:26.478
जर ते स्व:ताचे वैद्य बनू शकले तर ?

0:03:26.828,0:03:28.854
मग मी आणि माझ्या सहकाऱयांनी [br]प्रयोग सुरु केले.

0:03:28.854,0:03:30.315
सर्वप्रथम आम्ही

0:03:30.315,0:03:32.825
सुरवंटावर प्रयोग केले.[br]आम्ही त्यांना दोन पर्याय दिले:

0:03:32.825,0:03:35.566
औषधी आणि बिन औषधी मिल्कवीड

0:03:35.566,0:03:39.186
आणि त्यांच्या आयुष्यभरात त्यांनी दोन्ही प्रकारची [br]किती झाडे खाल्ली ह्याचा आम्ही अभ्यास केला

0:03:39.186,0:03:42.200
आणि त्याचे निष्कर्ष विज्ञानातल्या इतर [br]कोणत्याही प्रयोगाप्रमाणेच अतिशय साधे होते.

0:03:42.200,0:03:46.451
पन्नास टक्के औषधी [br]पन्नास टक्के बिन औषधी.

0:03:46.451,0:03:49.721
ह्या सुरवंटानी स्वताच्या भल्यासाठी [br]काहीच प्रयन्त केले नाहीत.

0:03:50.611,0:03:52.686
मग आम्ही पूर्ण वाढ झालेल्या [br]फुलपाखरांकडे लक्ष वळवले. [br]

0:03:52.686,0:03:54.577
आमचा प्रश्न होता कि

0:03:54.577,0:03:57.735
एक मादी फुलपाखरू आपल्या [br]अपत्यांना औषधोपचार करू शकते का ?

0:03:57.735,0:04:00.509
एक मादी औषधी झाडावर अंडी घालेल का

0:04:00.509,0:04:03.708
ज्यामुळे तिची अपत्ये कमी आजारी पडतील .

0:04:03.708,0:04:06.236
आम्ही हे प्रयोग अनेक वर्ष केले आहेत

0:04:06.236,0:04:08.024
आणि नेहमी एकसारखेच निष्कर्ष मिळतात.

0:04:08.024,0:04:10.186
आम्ही एका मोठ्या पिंजऱ्यात एक मोनार्क ,

0:04:10.186,0:04:13.669
एका बाजूला औषधी झाड आणि [br]दुसर्या बाजूला बिन औषधी झाड ठेवतो,

0:04:13.669,0:04:18.245
आणि त्यानंतर फुलपाखराने दोन्ही झाडांवर[br]घातलेली अंड्याची संख्या मोजतो.

0:04:18.245,0:04:21.354
आणि आम्हाला दरवेळेस सारखेच निकाल मिळतात. [br]

0:04:21.354,0:04:24.947
आम्ही पाहिले की मोनार्क फुलपाखरे [br]मोठ्या प्रमाणावर औषधी मिल्कवीड निवडतात.

0:04:24.947,0:04:27.048
सरळ सांगायचे म्हटले तर

0:04:27.048,0:04:30.392
मादी मोनार्क ६८ टक्के अंडी [br]औषधी झाडावर घालतात.

0:04:30.392,0:04:36.102
आश्चर्य म्हणजे, अंडी घालताना त्या [br]परोपजीवीसुद्धा संक्रमित करतात .

0:04:36.102,0:04:37.512
ते हे टाळू शकत नाहीत.

0:04:37.512,0:04:39.443
ते स्व:तावर औषधोपचार सुद्धा [br]करू शकत नाहीत.[br]

0:04:39.443,0:04:41.680
पण हे प्रयोग हे दाखवतात की

0:04:41.680,0:04:46.509
ह्या मोनार्क माद्या त्यांची अंडी [br]औषधी झाडांवर टाकू शकतात ज्यामुळे

0:04:46.509,0:04:49.888
त्यांच्या अपत्यांचे आजार कमी होतात.

0:04:51.058,0:04:53.581
हा एक महत्वपूर्ण शोध आहे,

0:04:53.581,0:04:56.415
केवळ ह्यामुळेच नाही कारण ह्यातन आपल्याला [br]निसर्गा बद्दल अद्भुत माहिती मिळते

0:04:56.415,0:05:00.101
पण ह्यामुळे कि आपल्याला औषधे कशी [br]शोधता येतील ह्याबद्दल नविन माहिती मिळते.

0:05:00.101,0:05:02.101
हे खूपच छोटे प्राणी आहेत.

0:05:02.101,0:05:04.200
आणि आपण त्यांचा अतिशय साधे असा विचार करतो.

0:05:04.200,0:05:05.757
त्यांचा मेंदू अतिशय सूक्ष्म असून सुद्धा

0:05:05.757,0:05:08.181
ते अतिशय प्रगत असे औषधोपचार करू शकतात.[br]

0:05:08.811,0:05:11.389
आपल्याला माहित आहे,[br]अगदी आजसुद्धा आपली अनेक औषधे

0:05:11.389,0:05:14.148
झाडांसकट इतर नैसर्गिक घटकांवर आधारीत आहेत.

0:05:14.148,0:05:15.760
अनेक स्थानिक संस्कृतींमध्ये

0:05:15.760,0:05:18.595
पारंपारिक वैद्य नव्या औषधांसाठी [br]प्राण्यांचा अभ्यास करत असत.

0:05:18.595,0:05:22.002
ह्या पद्धतीने हत्तीं पासन आपण अपचनावर[br]उपाय शिकलो अहोत.

0:05:22.002,0:05:25.291
तर साळींदरापासन जुलाबावर [br]उपाय शिकलो अहोत.

0:05:25.291,0:05:27.946
माझ्या मते महत्वाचे हे आहे की

0:05:27.946,0:05:31.754
ह्या मोठ्या सस्तन प्राण्यांच्या पलीकडे जाउन[br]या प्राण्यांना सुद्धा श्रेय दिले पाहिजे.

0:05:31.754,0:05:34.656
हे प्राणी , हे कीटक ज्यांचा आपण

0:05:34.656,0:05:37.905
अतिशय साधे आणि छोटा मेंदू असलेले [br]असा विचार करतो.

0:05:37.905,0:05:41.876
हे प्राणी सुद्धा औषधोपचार करू शकतात[br]ह्या शोधामुळे

0:05:41.876,0:05:44.355
अनेक नव्या संधी निर्माण झाल्या आहेत.

0:05:44.355,0:05:49.069
आणि मला असे वाटते की एके दिवशी आपण [br]अश्या औषधांनी मनुष्यांवर उपचार करत असू

0:05:49.069,0:05:52.178
ज्यांचा शोध सर्व प्रथम [br]फुलपाखरांनी लावला असेल.

0:05:52.178,0:05:56.153
आणि मला वाटते ही एक मोलाची संधी आहे.

0:05:56.153,0:05:57.526
धन्यवाद

0:05:57.526,0:06:02.821
(टाळ्या)