1
00:00:07,369 --> 00:00:09,722
İncil'de geçen Babil Kulesi
hikayesine göre,

2
00:00:09,722 --> 00:00:12,566
tüm insanlık tek bir dil konuşuyordu

3
00:00:12,566 --> 00:00:14,818
ta ki aniden değişik gruplara ayrılıp

4
00:00:14,818 --> 00:00:16,973
bunun sonucunda birbirlerini
anlamayana kadar.

5
00:00:16,973 --> 00:00:20,526
Bizler bu türden kaynak bir dilin varlığı
konusunda emin değiliz,

6
00:00:20,526 --> 00:00:23,792
ancak günümüzde var olan binlerce dilin

7
00:00:23,792 --> 00:00:26,931
kaynağına inildiğinde daha küçük sayılara
ulaşıldığı görülür.

8
00:00:26,931 --> 00:00:29,245
Peki bu kadar çok sayıdaki 
dile nasıl ulaştık ?

9
00:00:29,245 --> 00:00:31,607
Kavimler göçünün ilk zamanlarında

10
00:00:31,607 --> 00:00:33,652
dünya nüfusu oldukça azdı.

11
00:00:33,652 --> 00:00:36,621
Ortak bir dili ve kültürü 
paylaşan insan grupları

12
00:00:36,621 --> 00:00:38,726
daha küçük kabilelere ayrılıp,

13
00:00:38,726 --> 00:00:42,166
daha yeni av alanları ve verimli topraklar
aramak için dağıldılar.

14
00:00:42,166 --> 00:00:44,600
Göç edip, yeni yerlere yerleştikçe,

15
00:00:44,600 --> 00:00:46,431
birbirlerinden iyice soyutlandılar

16
00:00:46,431 --> 00:00:48,602
ve farklı alanlarda 
gelişmeler gösterdiler.

17
00:00:48,602 --> 00:00:50,475
Yüzyıllar boyunca 
farklı şartlardaki

18
00:00:50,475 --> 00:00:51,569
hayat tarzı,

19
00:00:51,569 --> 00:00:53,482
yiyecek tüketimi ve
farklı komşuluklar

20
00:00:53,482 --> 00:00:56,886
aynı türdeki lehçeleri sesletim ve 
kelime yönünden farklılaştırmış

21
00:00:56,886 --> 00:00:59,197
farklı tür dillere dönüşmelerine 
neden olmuştur,

22
00:00:59,197 --> 00:01:02,912
nüfus arttıkça ve yayıldıkça
bu sınıflandırma devam edececektir.

23
00:01:02,912 --> 00:01:06,597
Soybilimciler gibi, modern 
dilbilbilimciler de bu sürecin haritasını

24
00:01:06,597 --> 00:01:09,705
birden fazla dilin olabildiğince
kaynağına inip

25
00:01:09,705 --> 00:01:12,651
ortak kökenlerini, ata dillerini bularak 
çıkarmaya çalışıyor.

26
00:01:12,651 --> 00:01:16,865
Bu türden bir ilişki gösteren
her bir dil grubuna dil ailesi denilir

27
00:01:16,865 --> 00:01:20,271
ki bunlar birçok ayrı dil kolunu ve 
alt dil grupları içine alabilir.

28
00:01:20,271 --> 00:01:24,416
Peki dillerin en baştan beri ilişkili 
olup olmadığına nasıl karar veriyoruz?

29
00:01:24,416 --> 00:01:26,570
Benzer sesli sözcükler pek 
yardımcı olmaz.

30
00:01:26,570 --> 00:01:29,862
Yanıltıcı kökteş ya da yalnızca 
aktarma terimler olabilir,

31
00:01:29,862 --> 00:01:32,382
yani ortak bir kökenden gelmekten ziyade.

32
00:01:32,382 --> 00:01:34,756
Gramer ve sözdizimi daha 
güvenilir kılavuzdur,

33
00:01:34,756 --> 00:01:36,463
temel sözcüklerin yanı sıra,

34
00:01:36,463 --> 00:01:39,146
örneğin, zamirler, sayılar,
akrabalık terimleri gibi.

35
00:01:39,146 --> 00:01:41,504
Bunların aktarılmış 
olması düşük bir ihtimal.

36
00:01:41,504 --> 00:01:43,790
Bu özellikler sistematik 
olarak karşılaştırılıp,

37
00:01:43,790 --> 00:01:46,346
ses değişimindeki kurallı yapılara

38
00:01:46,346 --> 00:01:48,556
ve diller arasındaki 
benzerliklere bakılarak

39
00:01:48,556 --> 00:01:50,501
dilbilimciler bağları
tespit edebilir,

40
00:01:50,501 --> 00:01:52,718
gelişimlerindeki evreleri saptayabilir

41
00:01:52,718 --> 00:01:56,723
ve de yazılı kaynakları olmayan 
kadim dilleri yeniden yapılandırabilirler.

42
00:01:56,723 --> 00:02:00,744
Dilbilimciler önemli tarihi ipuçlarını
da ortaya çıkarabilir,

43
00:02:00,744 --> 00:02:04,683
örneğin, ilkel insanların yaşam 
tarzlarını ve de coğrafi kökenlerini

44
00:02:04,683 --> 00:02:06,542
konuşulan dillerin yerel mi 
alıntı mı

45
00:02:06,542 --> 00:02:08,761
olduğundan yola çıkarak belirleyebilirler.

46
00:02:08,761 --> 00:02:10,724
Dilbilimcilerin elinde iki problem var,

47
00:02:10,724 --> 00:02:13,049
dil aile ağacını oluştururken 
ki problemler.

48
00:02:13,049 --> 00:02:15,642
Bunlardan biri kesin bir karar 
verme yolunun olmaması

49
00:02:15,642 --> 00:02:17,505
dipteki kolların bitişi ile,

50
00:02:17,505 --> 00:02:22,755
dil lehçelerinin farklı tür 
diller mi olduğu ile ilgili.

51
00:02:22,755 --> 00:02:25,248
Çince tek bir dil olarak 
sınıflandırılmış,

52
00:02:25,248 --> 00:02:29,052
ancak lehçeleri içindeki 
ayrımları güçleştirecek şekilde farklı.

53
00:02:29,052 --> 00:02:31,017
İspanyolca ve Portekizce konuşanlar,

54
00:02:31,017 --> 00:02:32,885
çoğunlukla birbirlerini anlayabilir.

55
00:02:32,885 --> 00:02:35,626
Günümüz insanlarınca 
konuşulan diller, aslında

56
00:02:35,626 --> 00:02:38,041
bu kategorilerin 
hiç birinde mevcut değiller,

57
00:02:38,041 --> 00:02:40,111
ancak geçişlere meyillidirler,

58
00:02:40,111 --> 00:02:42,621
sınırları ve de sınıflandırmaları
yok sayarlar.

59
00:02:42,621 --> 00:02:44,900
Diller ve lehçeler arasındaki 
en genel fark

60
00:02:44,900 --> 00:02:48,011
dilbilimsel özelliklerden ziyade 
siyasi ve ulusal hususlardaki

61
00:02:48,011 --> 00:02:50,637
değişimlerden kaynaklanır.

62
00:02:50,637 --> 00:02:52,877
"Kaç dil var?" sorusuna böylece
verilecek cevap

63
00:02:52,877 --> 00:02:56,026
3,000 ile 8,000 arasında bir yerdedir
şeklinde olabilir,

64
00:02:56,026 --> 00:02:58,080
kimin hesapladığına 
bağlı olarak değişir.

65
00:02:58,080 --> 00:03:00,784
Bir diğer problem ise zamanda 
ne kadar geriye

66
00:03:00,784 --> 00:03:02,149
ağacın tepesine ilerlersek,

67
00:03:02,149 --> 00:03:05,445
diller hakkındaki veriler 
de o derece azalacaktır.

68
00:03:05,445 --> 00:03:07,499
Başlıca dil gruplarının 
günümüzdeki ayrımı,

69
00:03:07,499 --> 00:03:10,675
ilişkilerin mantıki çerçeve
içerisinde tespit edilebilecek

70
00:03:10,675 --> 00:03:12,615
sınırlılığı temsil etmektedir,

71
00:03:12,615 --> 00:03:14,194
yani farklı dil ailelerinin

72
00:03:14,194 --> 00:03:17,359
hiçbir şekilde birbirleriyle ilişkili
olamayacağı farzediliyor.

73
00:03:17,359 --> 00:03:18,819
Ancak bu değişebilir.

74
00:03:18,819 --> 00:03:21,593
Yüksek seviyedeki ilişkiler konusundaki,

75
00:03:21,593 --> 00:03:23,706
süperaile konusundaki önermeler
kurgusaldır.

76
00:03:23,706 --> 00:03:25,436
Bazıları geniş 
çapta kabul görmüş,

77
00:03:25,436 --> 00:03:27,015
ötekiler halen 
değerlendiriliyor,

78
00:03:27,015 --> 00:03:30,482
konuşan nüfusu az olan
yerel diller için geçerli olanlar üzerinde

79
00:03:30,482 --> 00:03:32,432
geniş çapta araştırmalar yapılmıyor.

80
00:03:32,432 --> 00:03:35,633
Dillerin nasıl ortaya çıktığını 
hiçbir zaman tespit edemeyebiliriz,

81
00:03:35,633 --> 00:03:38,808
ya da tüm insan dillerinin gerçekte 
Babil göçüyle ortaya çıkan

82
00:03:38,808 --> 00:03:41,196
ortak bir atasının olup olmadığını.

83
00:03:41,196 --> 00:03:44,158
Ancak gelecek sefer, yabancı bir dil 
duyduğunuzda dikkat edin

84
00:03:44,158 --> 00:03:46,571
belki de düşündüğünüz 
kadar yabancı gelmeyebilir.