0:00:07.369,0:00:09.722
İncil'de geçen Babil Kulesi[br]hikayesine göre,

0:00:09.722,0:00:12.566
tüm insanlık tek bir dil konuşuyordu

0:00:12.566,0:00:14.818
ta ki aniden değişik gruplara ayrılıp

0:00:14.818,0:00:16.973
bunun sonucunda birbirlerini[br]anlamayana kadar.

0:00:16.973,0:00:20.526
Bizler bu türden kaynak bir dilin varlığı[br]konusunda emin değiliz,

0:00:20.526,0:00:23.792
ancak günümüzde var olan binlerce dilin

0:00:23.792,0:00:26.931
kaynağına inildiğinde daha küçük sayılara[br]ulaşıldığı görülür.

0:00:26.931,0:00:29.245
Peki bu kadar çok sayıdaki [br]dile nasıl ulaştık ?

0:00:29.245,0:00:31.607
Kavimler göçünün ilk zamanlarında

0:00:31.607,0:00:33.652
dünya nüfusu oldukça azdı.

0:00:33.652,0:00:36.621
Ortak bir dili ve kültürü [br]paylaşan insan grupları

0:00:36.621,0:00:38.726
daha küçük kabilelere ayrılıp,

0:00:38.726,0:00:42.166
daha yeni av alanları ve verimli topraklar[br]aramak için dağıldılar.

0:00:42.166,0:00:44.600
Göç edip, yeni yerlere yerleştikçe,

0:00:44.600,0:00:46.431
birbirlerinden iyice soyutlandılar

0:00:46.431,0:00:48.602
ve farklı alanlarda [br]gelişmeler gösterdiler.

0:00:48.602,0:00:50.475
Yüzyıllar boyunca [br]farklı şartlardaki

0:00:50.475,0:00:51.569
hayat tarzı,

0:00:51.569,0:00:53.482
yiyecek tüketimi ve[br]farklı komşuluklar

0:00:53.482,0:00:56.886
aynı türdeki lehçeleri sesletim ve [br]kelime yönünden farklılaştırmış

0:00:56.886,0:00:59.197
farklı tür dillere dönüşmelerine [br]neden olmuştur,

0:00:59.197,0:01:02.912
nüfus arttıkça ve yayıldıkça[br]bu sınıflandırma devam edececektir.

0:01:02.912,0:01:06.597
Soybilimciler gibi, modern [br]dilbilbilimciler de bu sürecin haritasını

0:01:06.597,0:01:09.705
birden fazla dilin olabildiğince[br]kaynağına inip

0:01:09.705,0:01:12.651
ortak kökenlerini, ata dillerini bularak [br]çıkarmaya çalışıyor.

0:01:12.651,0:01:16.865
Bu türden bir ilişki gösteren[br]her bir dil grubuna dil ailesi denilir

0:01:16.865,0:01:20.271
ki bunlar birçok ayrı dil kolunu ve [br]alt dil grupları içine alabilir.

0:01:20.271,0:01:24.416
Peki dillerin en baştan beri ilişkili [br]olup olmadığına nasıl karar veriyoruz?

0:01:24.416,0:01:26.570
Benzer sesli sözcükler pek [br]yardımcı olmaz.

0:01:26.570,0:01:29.862
Yanıltıcı kökteş ya da yalnızca [br]aktarma terimler olabilir,

0:01:29.862,0:01:32.382
yani ortak bir kökenden gelmekten ziyade.

0:01:32.382,0:01:34.756
Gramer ve sözdizimi daha [br]güvenilir kılavuzdur,

0:01:34.756,0:01:36.463
temel sözcüklerin yanı sıra,

0:01:36.463,0:01:39.146
örneğin, zamirler, sayılar,[br]akrabalık terimleri gibi.

0:01:39.146,0:01:41.504
Bunların aktarılmış [br]olması düşük bir ihtimal.

0:01:41.504,0:01:43.790
Bu özellikler sistematik [br]olarak karşılaştırılıp,

0:01:43.790,0:01:46.346
ses değişimindeki kurallı yapılara

0:01:46.346,0:01:48.556
ve diller arasındaki [br]benzerliklere bakılarak

0:01:48.556,0:01:50.501
dilbilimciler bağları[br]tespit edebilir,

0:01:50.501,0:01:52.718
gelişimlerindeki evreleri saptayabilir

0:01:52.718,0:01:56.723
ve de yazılı kaynakları olmayan [br]kadim dilleri yeniden yapılandırabilirler.

0:01:56.723,0:02:00.744
Dilbilimciler önemli tarihi ipuçlarını[br]da ortaya çıkarabilir,

0:02:00.744,0:02:04.683
örneğin, ilkel insanların yaşam [br]tarzlarını ve de coğrafi kökenlerini

0:02:04.683,0:02:06.542
konuşulan dillerin yerel mi [br]alıntı mı

0:02:06.542,0:02:08.761
olduğundan yola çıkarak belirleyebilirler.

0:02:08.761,0:02:10.724
Dilbilimcilerin elinde iki problem var,

0:02:10.724,0:02:13.049
dil aile ağacını oluştururken [br]ki problemler.

0:02:13.049,0:02:15.642
Bunlardan biri kesin bir karar [br]verme yolunun olmaması

0:02:15.642,0:02:17.505
dipteki kolların bitişi ile,

0:02:17.505,0:02:22.755
dil lehçelerinin farklı tür [br]diller mi olduğu ile ilgili.

0:02:22.755,0:02:25.248
Çince tek bir dil olarak [br]sınıflandırılmış,

0:02:25.248,0:02:29.052
ancak lehçeleri içindeki [br]ayrımları güçleştirecek şekilde farklı.

0:02:29.052,0:02:31.017
İspanyolca ve Portekizce konuşanlar,

0:02:31.017,0:02:32.885
çoğunlukla birbirlerini anlayabilir.

0:02:32.885,0:02:35.626
Günümüz insanlarınca [br]konuşulan diller, aslında

0:02:35.626,0:02:38.041
bu kategorilerin [br]hiç birinde mevcut değiller,

0:02:38.041,0:02:40.111
ancak geçişlere meyillidirler,

0:02:40.111,0:02:42.621
sınırları ve de sınıflandırmaları[br]yok sayarlar.

0:02:42.621,0:02:44.900
Diller ve lehçeler arasındaki [br]en genel fark

0:02:44.900,0:02:48.011
dilbilimsel özelliklerden ziyade [br]siyasi ve ulusal hususlardaki

0:02:48.011,0:02:50.637
değişimlerden kaynaklanır.

0:02:50.637,0:02:52.877
"Kaç dil var?" sorusuna böylece[br]verilecek cevap

0:02:52.877,0:02:56.026
3,000 ile 8,000 arasında bir yerdedir[br]şeklinde olabilir,

0:02:56.026,0:02:58.080
kimin hesapladığına [br]bağlı olarak değişir.

0:02:58.080,0:03:00.784
Bir diğer problem ise zamanda [br]ne kadar geriye

0:03:00.784,0:03:02.149
ağacın tepesine ilerlersek,

0:03:02.149,0:03:05.445
diller hakkındaki veriler [br]de o derece azalacaktır.

0:03:05.445,0:03:07.499
Başlıca dil gruplarının [br]günümüzdeki ayrımı,

0:03:07.499,0:03:10.675
ilişkilerin mantıki çerçeve[br]içerisinde tespit edilebilecek

0:03:10.675,0:03:12.615
sınırlılığı temsil etmektedir,

0:03:12.615,0:03:14.194
yani farklı dil ailelerinin

0:03:14.194,0:03:17.359
hiçbir şekilde birbirleriyle ilişkili[br]olamayacağı farzediliyor.

0:03:17.359,0:03:18.819
Ancak bu değişebilir.

0:03:18.819,0:03:21.593
Yüksek seviyedeki ilişkiler konusundaki,

0:03:21.593,0:03:23.706
süperaile konusundaki önermeler[br]kurgusaldır.

0:03:23.706,0:03:25.436
Bazıları geniş [br]çapta kabul görmüş,

0:03:25.436,0:03:27.015
ötekiler halen [br]değerlendiriliyor,

0:03:27.015,0:03:30.482
konuşan nüfusu az olan[br]yerel diller için geçerli olanlar üzerinde

0:03:30.482,0:03:32.432
geniş çapta araştırmalar yapılmıyor.

0:03:32.432,0:03:35.633
Dillerin nasıl ortaya çıktığını [br]hiçbir zaman tespit edemeyebiliriz,

0:03:35.633,0:03:38.808
ya da tüm insan dillerinin gerçekte [br]Babil göçüyle ortaya çıkan

0:03:38.808,0:03:41.196
ortak bir atasının olup olmadığını.

0:03:41.196,0:03:44.158
Ancak gelecek sefer, yabancı bir dil [br]duyduğunuzda dikkat edin

0:03:44.158,0:03:46.571
belki de düşündüğünüz [br]kadar yabancı gelmeyebilir.