1
00:00:07,369 --> 00:00:09,722
In het Bijbelse verhaal 
van de Toren van Babel

2
00:00:09,722 --> 00:00:12,566
sprak de hele mensheid 
ooit één enkele taal

3
00:00:12,566 --> 00:00:14,818
totdat ze plots 
in vele groepen uiteenvielen

4
00:00:14,818 --> 00:00:16,973
en elkaar niet meer begrepen.

5
00:00:16,973 --> 00:00:20,526
We weten niet of zo'n originele taal 
ooit heeft bestaan,

6
00:00:20,526 --> 00:00:23,792
maar we weten wel dat de duizenden 
talen die vandaag bestaan,

7
00:00:23,792 --> 00:00:27,021
zijn terug te voeren 
naar een veel kleiner aantal.

8
00:00:27,021 --> 00:00:29,245
Hoe kwamen we ooit 
aan zoveel talen?

9
00:00:29,245 --> 00:00:31,607
In de vroege dagen 
van de menselijke migratie

10
00:00:31,607 --> 00:00:33,652
was de wereld veel minder bevolkt.

11
00:00:33,652 --> 00:00:36,621
Groepen mensen die een enkele taal 
en cultuur deelden,

12
00:00:36,621 --> 00:00:38,726
splitsten vaak op 
in kleinere stammen,

13
00:00:38,726 --> 00:00:42,413
en gingen hun eigen weg op zoek 
naar vers wild en vruchtbare grond.

14
00:00:42,413 --> 00:00:44,847
Terwijl ze migreerden 
naar nieuwe plaatsen,

15
00:00:44,847 --> 00:00:46,507
raakten ze van elkaar geïsoleerd

16
00:00:46,507 --> 00:00:48,116
en ontwikkelden ze zich anders.

17
00:00:48,116 --> 00:00:50,200
Door eeuwen anders te leven,

18
00:00:50,200 --> 00:00:51,569
ander voedsel te eten

19
00:00:51,569 --> 00:00:53,482
en verschillende buren 
te ontmoeten,

20
00:00:53,482 --> 00:00:57,462
veranderden gelijkaardige dialecten 
met gevarieerde uitspraak en woordenschat

21
00:00:57,462 --> 00:00:59,197
in totaal verschillende talen.

22
00:00:59,197 --> 00:01:02,912
Die bleven zich opdelen naarmate 
de bevolking groeide en zich verspreidde.

23
00:01:02,912 --> 00:01:06,692
Net als genealogen proberen taalkundigen 
dit proces in kaart te brengen

24
00:01:06,692 --> 00:01:09,705
door meerdere talen zo ver 
als ze kunnen te traceren

25
00:01:09,705 --> 00:01:12,651
naar hun gemeenschappelijke 
voorouder of proto-taal.

26
00:01:12,651 --> 00:01:16,865
Een groep van alle zo verwante talen
wordt een taalfamilie genoemd.

27
00:01:16,865 --> 00:01:20,271
Die kan vele takken 
en subgroepen bevatten.

28
00:01:20,271 --> 00:01:23,832
Maar hoe bepalen we 
of talen verwant zijn?

29
00:01:23,832 --> 00:01:26,570
Gelijk klinkende woorden 
vertellen ons niet veel.

30
00:01:26,570 --> 00:01:29,422
Het kunnen valse vrienden 
of gewoon leenwoorden zijn,

31
00:01:29,422 --> 00:01:32,382
eerder dan dat ze een 
gemeenschappelijke oorsprong hebben.

32
00:01:32,382 --> 00:01:35,076
Grammatica en syntaxis 
zijn een betrouwbaarder gids,

33
00:01:35,076 --> 00:01:36,463
evenals de basiswoordenschat,

34
00:01:36,463 --> 00:01:39,146
zoals voornaamwoorden, 
cijfers of verwantschapstermen,

35
00:01:39,146 --> 00:01:41,504
die minder waarschijnlijk ontleend werden.

36
00:01:41,504 --> 00:01:43,790
Door deze zaken 
systematisch te vergelijken

37
00:01:43,790 --> 00:01:46,786
en te letten op regelmatige 
patronen van klankveranderingen

38
00:01:46,786 --> 00:01:48,556
en overeenkomsten tussen talen,

39
00:01:48,556 --> 00:01:50,501
kunnen taalkundigen relaties vinden,

40
00:01:50,501 --> 00:01:52,718
specifieke stappen 
in hun evolutie traceren

41
00:01:52,718 --> 00:01:56,723
en zelfs oudere talen 
zonder geschreven bronnen reconstrueren.

42
00:01:56,723 --> 00:02:00,744
Taalkunde kan zelfs andere belangrijke 
historische aanwijzingen onthullen,

43
00:02:00,744 --> 00:02:04,203
zoals de geografische oorsprong 
en levensstijl van oude volkeren

44
00:02:04,203 --> 00:02:06,717
op basis van welke woorden 
oorspronkelijk waren

45
00:02:06,717 --> 00:02:08,280
en welke ontleend werden.

46
00:02:08,280 --> 00:02:10,723
Taalkundigen ondervinden
twee belangrijke problemen

47
00:02:10,723 --> 00:02:13,049
bij de constructie 
van deze taalfamiliebomen.

48
00:02:13,049 --> 00:02:15,642
Eén is dat er geen duidelijke 
manier is om te bepalen

49
00:02:15,642 --> 00:02:17,745
waar de takken 
onderaan moeten eindigen.

50
00:02:17,745 --> 00:02:22,755
Welke dialecten moeten worden beschouwd
als afzonderlijke talen of vice versa.

51
00:02:22,755 --> 00:02:25,248
Chinees wordt geclassificeerd 
als één enkele taal,

52
00:02:25,248 --> 00:02:29,052
maar de dialecten ervan 
zijn soms wederzijds onbegrijpelijk,

53
00:02:29,052 --> 00:02:31,017
terwijl sprekers 
van Spaans en Portugees

54
00:02:31,017 --> 00:02:32,885
elkaar vaak kunnen begrijpen.

55
00:02:32,885 --> 00:02:38,006
Gesproken talen vallen niet in netjes 
van elkaar afgescheiden categorieën,

56
00:02:38,041 --> 00:02:40,111
maar gaan vaak geleidelijk
in elkaar over

57
00:02:40,111 --> 00:02:42,361
en overschrijden grenzen 
en classificaties.

58
00:02:42,361 --> 00:02:44,900
Vaak is het verschil 
tussen talen en dialecten

59
00:02:44,900 --> 00:02:48,011
een kwestie van veranderende 
politieke en nationale overwegingen

60
00:02:48,011 --> 00:02:50,220
in plaats van taalkundige kenmerken.

61
00:02:50,220 --> 00:02:53,549
Daarom ligt het antwoord 
op hoeveel talen er zijn

62
00:02:53,549 --> 00:02:57,217
tussen 3.000 en 8.000,
afhankelijk van wie telt.

63
00:02:57,217 --> 00:03:00,784
Het andere probleem is dat 
hoe verder we terug gaan in de tijd,

64
00:03:00,784 --> 00:03:02,149
naar de top van de boom,

65
00:03:02,149 --> 00:03:04,932
hoe minder we weten 
over de talen daar.

66
00:03:04,932 --> 00:03:07,499
De huidige verdeling 
van de grote taalfamilies

67
00:03:07,499 --> 00:03:11,823
is de limiet waarop relaties met redelijke
zekerheid kunnen worden vastgesteld.

68
00:03:11,823 --> 00:03:14,457
Dat betekent dat de talen 
van verschillende families

69
00:03:14,457 --> 00:03:17,359
geacht worden op geen enkel niveau 
verwant te zijn.

70
00:03:17,359 --> 00:03:18,819
Maar dit kan veranderen.

71
00:03:18,819 --> 00:03:21,593
Terwijl vele voorstellen 
voor relaties op hoger niveau -

72
00:03:21,593 --> 00:03:23,706
of superfamilies – 
speculatief zijn,

73
00:03:23,706 --> 00:03:25,436
zijn sommige algemeen aanvaard

74
00:03:25,436 --> 00:03:27,015
en worden andere overwogen,

75
00:03:27,015 --> 00:03:29,776
vooral voor inheemse talen 
met weinig sprekers

76
00:03:29,776 --> 00:03:31,760
die niet uitgebreid werden bestudeerd.

77
00:03:31,760 --> 00:03:34,901
Misschien zullen we nooit weten 
hoe taal tot stand kwam,

78
00:03:34,901 --> 00:03:38,808
en of alle talen een 
gemeenschappelijke voorouder hadden,

79
00:03:38,808 --> 00:03:41,026
verspreid door de babel van de migratie.

80
00:03:41,026 --> 00:03:44,158
Maar als je nog eens een vreemde taal 
hoort, let er dan op.

81
00:03:44,158 --> 00:03:46,571
Misschien is ze niet zo vreemd 
als je denkt.