WEBVTT

00:00:04.830 --> 00:00:08.237
New York, Bronx'ta yaşayan

00:00:08.237 --> 00:00:11.609
George ve Charlotte Bronsky çifti

00:00:11.609 --> 00:00:12.854
bir şey keşfettiler.

00:00:12.854 --> 00:00:16.833
1965'te "doğum yapan kadınlara 
yardımcı alet" dedikleri

00:00:16.833 --> 00:00:22.508
şeyin patentini aldılar.

00:00:22.508 --> 00:00:26.438
Bu alet, büyük yuvarlak bir masadan

00:00:26.438 --> 00:00:28.191
ve bir düzenekten oluşuyor.

00:00:28.191 --> 00:00:31.400
Anne doğuma hazır olduğunda

00:00:31.400 --> 00:00:32.801
sırtüstü yatıyor,

00:00:32.801 --> 00:00:35.232
masaya bağlanıyor

00:00:35.232 --> 00:00:38.311
ve masa hızla döndürülüyor.

00:00:38.311 --> 00:00:41.736
Çocuk da merkezkaç kuvvetinin

00:00:41.736 --> 00:00:48.767
verdiği hızla uçarak dışarı çıkıyor.

00:00:49.717 --> 00:00:54.246
Patente dikkatla bakarsanız

00:00:54.246 --> 00:00:58.115
özellikle mühendislik geçmişiniz
veya ilginiz varsa

00:00:58.115 --> 00:00:59.574
tasarımın bazı noktalarının

00:00:59.574 --> 00:01:06.261
tam olarak uygun olmadığını 
fark edebilirsiniz. (Gülüşmeler)

00:01:06.261 --> 00:01:09.030
Kaliforniya'daki Doktor İvan Schwab

00:01:09.030 --> 00:01:10.984
"Ağaçkakanlar neden başağrısı çekmez?"

00:01:10.984 --> 00:01:12.570
sorusunun cevabını bulmaya

00:01:12.570 --> 00:01:18.281
yardımcı olan en önemli insanlardan biri.

00:01:18.281 --> 00:01:19.498
Görünüşe göre bu sorunun

00:01:19.498 --> 00:01:21.722
cevabı, onların beyninin

00:01:21.722 --> 00:01:23.493
kafatsaındaki yerleşiminin

00:01:23.493 --> 00:01:25.993
biz insanların beyninin

00:01:25.993 --> 00:01:28.497
kafatasındaki yerleşiminden

00:01:28.497 --> 00:01:32.456
farklı olmasıymış.

00:01:32.456 --> 00:01:34.839
Ağaçkakanlar genellikle

00:01:34.839 --> 00:01:37.027
her gün ağaçlara

00:01:37.027 --> 00:01:42.318
günde binlerce defa kafalarını
vuruyorlar. Her gün!

00:01:42.318 --> 00:01:44.231
Bildiğimiz kadarıyla da bu, onları

00:01:44.231 --> 00:01:45.437
azıcık da olsa rahatsız etmiyor.

00:01:45.437 --> 00:01:47.703
Bu nasıl oluyor?

00:01:47.703 --> 00:01:50.629
Onların beyni bizimki gibi yüzmüyor.

00:01:50.629 --> 00:01:53.341
Beyinleri sıkı bir şekilde yerleşmiş,

00:01:53.341 --> 00:01:56.197
en azından önden gelen etkiler için.

00:01:56.197 --> 00:01:58.140
Bu araştırmaya çok fazla kişi

00:01:58.140 --> 00:02:01.224
ilgi göstermedi, taa ki

00:02:01.224 --> 00:02:03.839
en azından bu ülkedeki insanların

00:02:03.839 --> 00:02:05.227
Amerikan futbolu oyuncularının

00:02:05.227 --> 00:02:07.422
kafalarını defalarca çarpınca beyinlerine

00:02:07.422 --> 00:02:10.150
ne olduğunu merak edene kadar.

00:02:10.150 --> 00:02:15.218
Belki de ağaçkakanların bununla
bir ilgisi vardır.

00:02:15.218 --> 00:02:17.311
Birkaç yıl önce İngiliiz bir

00:02:17.311 --> 00:02:19.056
tıp dergisi olan The Lancet'te

00:02:19.056 --> 00:02:20.486
bir makale yayınlandı. Adı

00:02:20.486 --> 00:02:27.903
"Parmağını kesen bir erkek
5 yıl boyunca küf koktu."

00:02:27.903 --> 00:02:29.711
Dr. Caroline Mills ve ekibine

00:02:29.711 --> 00:02:33.810
bu hasta geldi ve açıkçası
ne yapacaklarını bilemediler.

00:02:33.810 --> 00:02:35.670
Adam parmağını kesmişti,

00:02:35.670 --> 00:02:39.143
tavuk işletmesinde çalışıyordu

00:02:39.143 --> 00:02:41.579
ve sonra gerçekten çok kötü
kokmaya başlamıştı.

00:02:41.579 --> 00:02:42.798
Kökü o kada kötüydü ki

00:02:42.798 --> 00:02:44.115
doktorlar ve hemşireler

00:02:44.115 --> 00:02:46.874
onunla aynı odada duramıyorlardı.

00:02:46.874 --> 00:02:48.675
Dayanılmazdı.

00:02:48.675 --> 00:02:50.174
Akıllarına gelen

00:02:50.174 --> 00:02:51.992
her ilacı, her tedavi
yöntemini denediler.

00:02:51.992 --> 00:02:54.223
Bir yıl sonra
hala küf kokuyordu.

00:02:54.223 --> 00:02:56.032
İki yıl sonra
hala küf kokuyordu.

00:02:56.032 --> 00:02:59.262
Üç yıl, dört yıl,
hala küf kokuyordu.

00:02:59.262 --> 00:03:02.299
Beş yıl sonra gizemli bir şekilde

00:03:02.299 --> 00:03:05.998
kendi kendine geçti.

00:03:05.998 --> 00:03:08.347
Yeni Zelanda'da, Dr. Lianne Parkın

00:03:08.347 --> 00:03:13.909
ve ekibi şehirlerindeki bir geleneği
test ettiler.

00:03:13.909 --> 00:03:16.636
San Fransisko gibi dik yokuşları

00:03:16.636 --> 00:03:18.255
olan bir şehirde yaşıyorlar.

00:03:18.255 --> 00:03:20.372
Kışları oldukça soğuk

00:03:20.372 --> 00:03:21.556
ve buzlu geçiyor.

00:03:21.556 --> 00:03:23.150
Birçok sakatlanma oluyor.

00:03:23.150 --> 00:03:25.415
Geleneği yolda yürümekte

00:03:25.415 --> 00:03:27.047
olan insanlara durup

00:03:27.047 --> 00:03:29.446
bir şey denemelerini

00:03:29.446 --> 00:03:31.389
rica ederek test ettiler.

00:03:31.389 --> 00:03:33.392
İki seçenekten birini
denemelerini istediler.

00:03:33.392 --> 00:03:36.145
Gelenek su ki

00:03:36.145 --> 00:03:40.861
o şehirde çoraplarınızı
botlarınızın dışına giyiyorsunuz.

00:03:40.861 --> 00:03:44.260
Bu oldukça açık görüntülerle desteklenen

00:03:44.260 --> 00:03:46.429
deneylerinden bunun doğru olduğunu

00:03:46.429 --> 00:03:47.844
öğrendiler.

00:03:47.844 --> 00:03:51.163
Çoraplarınızı iç yerine dışa giyerseniz

00:03:51.163 --> 00:03:56.516
kayıp düşme olasılığınız oldukça artıyor.

00:03:56.516 --> 00:04:01.894
Şimdi umuyorum ki az önce size anlattığım

00:04:01.894 --> 00:04:04.109
bulguların her biri bir ödülü hak ediyor.

00:04:04.109 --> 00:04:10.289
(Gülüşmeler)

00:04:10.289 --> 00:04:11.924
Ve bunu aldılar,

00:04:11.924 --> 00:04:15.199
hepsinin bir Ig Nobel'i var.

00:04:15.199 --> 00:04:19.190
1991'de birkaç kişiyle birlikte

00:04:19.190 --> 00:04:22.094
Ig Nobel ödülü seramonisi başlattık.

00:04:22.094 --> 00:04:25.026
Her yıl 10 ödül veriyoruz.

00:04:25.026 --> 00:04:32.009
Ödüllerin tek bir değerlendirme koşulu
var. Çok basit.

00:04:32.009 --> 00:04:37.993
İnsanları önce güldüren, sonra düşündüren 
bir şey yapmış olmanız gerekiyor.

00:04:37.993 --> 00:04:41.837
Yaptığınız şeyin önce güldürmesi
sonra düşündürmesi.

00:04:41.837 --> 00:04:43.845
Ne olursa olsun, insanlar bununla

00:04:43.845 --> 00:04:46.582
karşılaştıklarında verebilecekleri ilk

00:04:46.582 --> 00:04:49.893
tepkinin gülmek olması gerekiyor.

00:04:49.893 --> 00:04:51.816
Bir hafta sonra, hala kafalarını

00:04:51.816 --> 00:04:53.507
kurcalaması ve tek yapmak

00:04:53.507 --> 00:04:56.267
istediklerinin arkadaşlarına
anlatmak olması gerekiyor.

00:04:56.267 --> 00:04:58.465
Aradığımız özellik bu.

00:04:58.465 --> 00:05:01.250
Ig Nobel ödülüne her yıl

00:05:01.250 --> 00:05:05.692
9.000 civarında aday alıyoruz.

00:05:05.692 --> 00:05:08.521
Bunların her yıl yüzde
10'u ile 20'sı arası

00:05:08.521 --> 00:05:11.004
kendini aday gösteren

00:05:11.004 --> 00:05:14.914
kişiler.

00:05:14.914 --> 00:05:18.881
Bu kendini aday gösterenler 
neredeyse hiç kazanamıyorlar.

00:05:18.881 --> 00:05:23.200
İsteseniz de, bir ödül kazanmak
sayısal olarak öldükça zor.

00:05:23.200 --> 00:05:25.045
İstemeseniz de,

00:05:25.045 --> 00:05:27.761
kazanmak oldukça zor.

00:05:27.761 --> 00:05:31.411
Bilmelisiniz ki birisini Ig Nobel'le

00:05:31.411 --> 00:05:32.683
ödüllendirmeye karar

00:05:32.683 --> 00:05:36.259
verdiğimizde onunla sessizce
temasa geçiyoruz.

00:05:36.259 --> 00:05:38.820
O kişiye bu büyük onuru

00:05:38.820 --> 00:05:42.202
isterse reddetme olanağı veriyoruz.

00:05:42.202 --> 00:05:45.526
Ne mutlu ki, ödüle layık görülen

00:05:45.526 --> 00:05:49.035
neredeyse herkes onu kabul etti.

00:05:49.035 --> 00:05:51.976
Peki Ig Nobel ödülüyle ne kazanıyorsunuz?

00:05:51.976 --> 00:05:53.553
Birkaç şey.

00:05:53.553 --> 00:05:57.083
Bir Ig Nobel ödülü kazanıyorsunuz.

00:05:57.083 --> 00:05:59.414
Tasarımı her yıl farklı oluyor.

00:05:59.414 --> 00:06:04.220
Her zaman aşırı ucuz maddelerden
el yapımı olarak hazırlanmış oluyor.

00:06:04.220 --> 00:06:05.881
Geçen yıl, 2013'te verdiğimizin

00:06:05.881 --> 00:06:09.910
resmine bakıyorsunuz.

00:06:09.910 --> 00:06:11.946
Dünyadaki ödüllerin birçoğu kazanana

00:06:11.946 --> 00:06:16.644
biraz nakit para da veriyor.

00:06:16.644 --> 00:06:17.707
Bizim hiç paramız yok,

00:06:17.707 --> 00:06:19.218
o yüzden veremiyoruz.

00:06:19.218 --> 00:06:22.094
Hatta, kazananlar Ig Nobel
ödülü seramonisine

00:06:22.094 --> 00:06:24.898
gelme masraflarını kendileri karşılamak

00:06:24.898 --> 00:06:26.761
zorundalar, birçoğu da bunu yapıyor.

00:06:26.761 --> 00:06:29.754
Ama geçen yıl biraz para toplamayı becerdik.

00:06:29.754 --> 00:06:34.265
Geçen yılın Ig Nobel kazananlarının
her biri bizden

00:06:34.265 --> 00:06:40.043
10 trilyon dolar kazandılar.

00:06:40.043 --> 00:06:45.476
Zimbabve'den 10 trilyonluk bir banknot. 
(Gülüşmeler)

00:06:45.476 --> 00:06:48.300
Zimbabve'ni birkaç yıllık bir enflasyon

00:06:48.300 --> 00:06:50.895
derdi çektiğini belki hatırlarsınız.

00:06:50.895 --> 00:06:52.515
100 trilyon dolara kadar

00:06:52.515 --> 00:06:56.371
banknotlar basmak zorunda kaldılar.

00:06:56.371 --> 00:06:59.156
Oradaki merkez bankasının müdürünün de

00:06:59.156 --> 00:07:01.929
matematik dalında Ig Nobel'i var bu arada.

00:07:01.929 --> 00:07:03.681
Diğer kazandığınızsa

00:07:03.681 --> 00:07:05.184
Harvard Üniversitesi'ndeki

00:07:05.184 --> 00:07:06.926
ödül törenine bir bilet.

00:07:06.926 --> 00:07:08.061
Harvard'ın en büyük

00:07:08.061 --> 00:07:10.778
salonunda ve sınıfında düzenleniyor.

00:07:10.778 --> 00:07:12.063
Tıka basa oturmuş 1.100

00:07:12.063 --> 00:07:13.189
kişi ve elinizi sıkmak

00:07:13.189 --> 00:07:14.020
ve Ig Nobel'inizi vermek için

00:07:14.020 --> 00:07:15.814
kürsüde daha önce

00:07:15.814 --> 00:07:18.086
Nobel kazanmış kişiler

00:07:18.086 --> 00:07:20.735
sizi bekliyor oluyorlar.

00:07:20.735 --> 00:07:22.034
Törenin özü bu.

00:07:22.034 --> 00:07:24.184
Kazananlar o ana kadar gizli tutuluyorlar.

00:07:24.184 --> 00:07:26.611
Kürsüde ellerini sıkacak

00:07:26.611 --> 00:07:29.854
Nobelliler bile kim olduklarını
açıklanana kadar bilmiyorlar.

00:07:29.854 --> 00:07:32.974
Sizinle tıpla ilgili ödül kazananlardan

00:07:32.974 --> 00:07:36.028
birkaçını daha paylaşmak istiyorum.

00:07:36.028 --> 00:07:38.284
Unutmayın ki şimdiye kadar 230 ödül verdik.

00:07:38.284 --> 00:07:40.578
Sizin aranızda ödül kazanmış 
birçok kişi var.

00:07:40.578 --> 00:07:42.698
Belki de sizin var.

00:07:42.698 --> 00:07:44.842
30 yıl kadar önce "Düşen Hindistan cevizi

00:07:44.842 --> 00:07:47.352
yaralanmaları." başlıklı bir makale yayınlandı.

00:07:47.352 --> 00:07:49.307
Kanadalı doktor Peter Barss

00:07:49.307 --> 00:07:51.518
tarafından yazıldı.

00:07:51.518 --> 00:07:53.704
Dr. Barss ödül törenine geldi

00:07:53.704 --> 00:07:55.571
ve genç bir doktorken

00:07:55.571 --> 00:07:57.052
dünyayı gezmek istediğini açıkladı.

00:07:57.052 --> 00:07:59.341
Bu nedenle Papua Yeni Gine'ye gitmiş.

00:07:59.341 --> 00:08:01.680
Oraya gidince, bir hastanede çalışmış

00:08:01.680 --> 00:08:07.195
ve orada insanların hastaneye gitmelerine
hangi olayların neden olduğunu merak etmiş.

00:08:07.195 --> 00:08:08.493
Kayıtlara bakmış ve

00:08:08.493 --> 00:08:11.283
şaşırtıcı derecede fazla kişinin

00:08:11.283 --> 00:08:12.449
düşen Hindistan cevizlerinden

00:08:12.449 --> 00:08:15.996
hastanelik olduğunu görmüş.

00:08:15.996 --> 00:08:17.782
Tipik olarak olan bir şey

00:08:17.782 --> 00:08:21.581
insanlar fazla Hindistan cevizi yetişmeyen
yüksek yerlerden çok Hindistan cevizi

00:08:21.581 --> 00:08:23.829
yetişen kıyıdaki akrabalarını

00:08:23.829 --> 00:08:25.289
ziyarete geliyorlar.

00:08:25.289 --> 00:08:26.679
Bu ağacın altının durmak ve belki de uzanmak

00:08:26.679 --> 00:08:29.348
için iyi bir yer olduğunu düşünüyorlar.

00:08:29.348 --> 00:08:31.955
Bu ağaçlar yaklaşık 30 metre uzunluğunda

00:08:31.955 --> 00:08:34.178
ve her an düşebilen

00:08:34.178 --> 00:08:38.230
meyveleri de 3 kg civarında.

00:08:38.230 --> 00:08:40.023
Avrupa'daki birkaç doktor

00:08:40.023 --> 00:08:43.532
kolonoskopiyle ilgili bir seri
makale yayınladılar.

00:08:43.532 --> 00:08:45.562
Hepiniz kolonoskopiyi

00:08:45.562 --> 00:08:46.854
aşağı yukarı bilirsiniz.

00:08:46.854 --> 00:08:48.169
Bazı durumlarda

00:08:48.169 --> 00:08:51.674
hem aşağı hem yukarı.

00:08:51.674 --> 00:08:55.023
Bu makalelerde

00:08:55.023 --> 00:08:59.191
kolonoskopi yapan meslektaşlarına

00:08:59.191 --> 00:09:01.162
kolonoskopi sırasında hastayı

00:09:01.162 --> 00:09:03.823
patlatma şansını nasıl en aza

00:09:03.823 --> 00:09:07.413
indirirler, bunu açıkladılar. (Gülüşmeler)

00:09:07.413 --> 00:09:09.373
Yazarlardan biri,

00:09:09.373 --> 00:09:10.547
Dr. Emmanuel Ben-Soussan

00:09:10.547 --> 00:09:13.706
tören için Paris'ten geldi.

00:09:13.706 --> 00:09:15.597
Törende bunun tarihini anlattı.

00:09:15.597 --> 00:09:16.773
1950'lerde

00:09:16.773 --> 00:09:22.101
kolonoskopi ilk defa yaygınlaştığında

00:09:22.101 --> 00:09:24.740
insanlar bunu nasıl iyi yapacaklarını araştırıyorlarmış.

00:09:24.740 --> 00:09:27.500
Başlangıçta bazı güçlükler olmuş.

00:09:27.500 --> 00:09:31.471
Temel sorun, eminim biliyorsunuz,

00:09:31.471 --> 00:09:36.800
uzun, dar ve karanlık bir şeyin
içine bakıyorsunuz.

00:09:36.800 --> 00:09:40.355
Daha geniş bir alanda çalışmak istiyorsunuz.

00:09:40.355 --> 00:09:42.486
Bakılan yeri genişletmek için

00:09:42.486 --> 00:09:44.400
gazla şişiriyorsunuz.

00:09:44.400 --> 00:09:47.127
Bu zaten içeride olan

00:09:47.127 --> 00:09:48.635
metan gazına ekleniyor.

00:09:48.635 --> 00:09:51.635
İlk denemelerinde çoğunlukla kullandıkları
gaz oksijenmiş.

00:09:51.635 --> 00:09:54.084
Yani metana oksijen ekliyorlarmış.

00:09:54.084 --> 00:09:55.799
E, görmek için de ışığa

00:09:55.799 --> 00:09:57.047
ihtiyaçları var,

00:09:57.047 --> 00:09:58.452
bu yüzden 1950'lerde

00:09:58.452 --> 00:10:00.228
oldukça sıcak olan ışık kaynağı tutuyorlarmış.

00:10:00.228 --> 00:10:03.546
Sonuç olarak yanıcı metan gazi,

00:10:03.546 --> 00:10:06.338
oksijen ve işi.

00:10:06.338 --> 00:10:11.476
Oksijenden kısa sürede vazgeçmişler.
(Gülüşmeler)

00:10:11.476 --> 00:10:13.997
Şimdilerde hastaların pek patlamıyor,

00:10:13.997 --> 00:10:19.736
ama yine de arada oluyor.

00:10:19.736 --> 00:10:23.311
Size son anlatmak istediğim ödülse

00:10:23.311 --> 00:10:25.742
Dr. Elena Bodnar'a verildi.

00:10:25.742 --> 00:10:29.867
Dr. Elena Bodnar

00:10:29.867 --> 00:10:31.425
acil durumlarda

00:10:31.425 --> 00:10:32.618
kolayca iki yüz maskesine

00:10:32.618 --> 00:10:36.137
ayrılan bir şutyen icat etti.

00:10:36.137 --> 00:10:37.904
Biri sizin için,

00:10:37.904 --> 00:10:43.228
diğeri de yanınızdaki şanslı bir kişi için.
(Gülüşmeler)

00:10:43.228 --> 00:10:46.255
Niye birisi böyle bir şey yapar merak edebilirsiniz.

00:10:46.255 --> 00:10:48.387
Dr. Bodnar törene geldi

00:10:48.387 --> 00:10:51.348
ve Ukrayna'da büyüdüğünü anlattı.

00:10:51.348 --> 00:10:53.064
Çernobil kazazedelerini tedavi eden

00:10:53.064 --> 00:10:55.108
doktorlardan biriymiş.

00:10:55.108 --> 00:10:57.692
Sonradan fark etmişler ki

00:10:57.692 --> 00:10:59.617
en kötü tıbbi sorunlar

00:10:59.617 --> 00:11:01.739
solunumla alınan parçalardan kaynaklanmış.

00:11:01.739 --> 00:11:03.667
Bu olaydan sonra beklenmeyen olduğunda

00:11:03.667 --> 00:11:05.294
her yerde kolayca bulunan

00:11:05.294 --> 00:11:09.990
bir maske nasıl yapılabilir
diye düşünmeye başlamış.

00:11:09.990 --> 00:11:11.603
Yıllar sonra Amerika'ya taşınmış.

00:11:11.603 --> 00:11:12.447
Bebeği olmuş.

00:11:12.447 --> 00:11:14.203
Bir gün bebeğinin

00:11:14.203 --> 00:11:17.274
yerden sutyenini alıp

00:11:17.274 --> 00:11:19.133
yüzüne götürdüğünü görmüş.

00:11:19.133 --> 00:11:20.814
Fikir böyle oluşmuş.

00:11:20.814 --> 00:11:22.817
Ig Nobel törenine

00:11:22.817 --> 00:11:25.157
sutyenin ilk prototipiyle geldi

00:11:25.157 --> 00:11:29.511
ve tanıtımını yaptı:

00:11:29.511 --> 00:11:41.905
(Gülüşmeler) (Alkış)

00:11:54.299 --> 00:12:06.694
["Paul Krugman, 
2008 Nobel Ekonomi Ödülü Sahibi"]

00:12:28.574 --> 00:12:35.583
["Wolfgang Ketterle, 
2001 Nobel Fizik Ödülü Sahibi"]

00:12:43.663 --> 00:12:47.283
Benim bir acil durum sutyenim var. 
(Gülüşmeler)

00:12:47.283 --> 00:12:49.621
En sevdiğim sutyenim,

00:12:49.621 --> 00:12:52.273
ama gerekirse, herhangi birinizle

00:12:52.273 --> 00:12:54.122
mutlulukla paylaşırım.

00:12:54.122 --> 00:12:55.078
Teşekkürler.

00:12:55.078 --> 00:13:00.075
(Alkış)