1
00:00:04,831 --> 00:00:08,237
Džordž i Šarlot Blonski,

2
00:00:08,237 --> 00:00:11,609
bračni par iz Bronksa u Njujorku,

3
00:00:11,609 --> 00:00:12,854
izumeli su jednu stvar.

4
00:00:12,854 --> 00:00:16,833
Godine 1965, patentirali su

5
00:00:16,833 --> 00:00:22,508
"napravu za pomoć ženama pri porođaju".

6
00:00:22,508 --> 00:00:26,438
Ova naprava se sastoji od
velikog, okruglog stola

7
00:00:26,438 --> 00:00:28,191
i nekih mehaničkih delova.

8
00:00:28,191 --> 00:00:31,400
Kad je žena spremna da se porodi,

9
00:00:31,400 --> 00:00:32,801
legne na leđa

10
00:00:32,801 --> 00:00:35,232
i vežu je za sto

11
00:00:35,232 --> 00:00:38,311
koji se onda vrti velikom brzinom.

12
00:00:38,311 --> 00:00:41,736
Dete izleti napolje

13
00:00:41,736 --> 00:00:46,987
pomoću centrifugalne sile.

14
00:00:49,717 --> 00:00:54,246
Ako pažljivo pogledate patent,

15
00:00:54,246 --> 00:00:58,115
naročito ako imate
nekog inženjerskog dara,

16
00:00:58,115 --> 00:00:59,574
možete primetiti

17
00:00:59,574 --> 00:01:06,261
jednu ili dve tačke gde dizajn
nije baš adekvatan. (Smeh)

18
00:01:06,261 --> 00:01:09,030
Doktor Ivan Švab iz Kalifornije

19
00:01:09,030 --> 00:01:10,594
je jedan od glavnih ljudi

20
00:01:10,594 --> 00:01:12,570
koji su pomogli u odgovoru na pitanje:

21
00:01:12,570 --> 00:01:18,281
zašto detlići nemaju glavobolje?

22
00:01:18,281 --> 00:01:19,498
Došlo se do odgovora

23
00:01:19,498 --> 00:01:21,722
da je to zato što je mozak

24
00:01:21,722 --> 00:01:23,493
u njihovoj glavi

25
00:01:23,493 --> 00:01:25,993
malo drugačije upakovan

26
00:01:25,993 --> 00:01:28,497
nego naš,

27
00:01:28,497 --> 00:01:32,456
ljudski mozak.

28
00:01:32,456 --> 00:01:34,839
Oni, detlići, tipično

29
00:01:34,839 --> 00:01:37,027
kljucaju, udaraju glavom u drvo

30
00:01:37,027 --> 00:01:42,318
hiljadama puta dnevno. Svaki dan!

31
00:01:42,318 --> 00:01:43,951
I koliko znamo,

32
00:01:43,951 --> 00:01:45,437
to im ni najmanje ne smeta.

33
00:01:45,437 --> 00:01:47,703
Zašto je to tako?

34
00:01:47,703 --> 00:01:50,629
Njihov mozak se ne pomera kao naš.

35
00:01:50,629 --> 00:01:53,341
Njihov mozak je čvrsto zaštićen,

36
00:01:53,341 --> 00:01:56,197
barem od udaraca spreda.

37
00:01:56,197 --> 00:01:58,140
Mnogi nisu obraćali pažnju

38
00:01:58,140 --> 00:02:01,224
na to proučavanje do pre nekoliko godina,

39
00:02:01,224 --> 00:02:03,839
kada su, naročito u ovoj zemlji,

40
00:02:03,839 --> 00:02:05,227
ljudi počeli da se interesuju

41
00:02:05,227 --> 00:02:07,632
šta se dešava sa mozgovima
igrača američkog fudbala

42
00:02:07,632 --> 00:02:10,150
koji stalno udaraju glave.

43
00:02:10,150 --> 00:02:15,218
Pa detlić možda može
da se dovede u vezu s tim.

44
00:02:15,218 --> 00:02:17,311
Objavljen je rad

45
00:02:17,311 --> 00:02:18,796
u medicinskom časopisu "Lanset"

46
00:02:18,796 --> 00:02:21,116
u Engleskoj pre nekoliko godina
pod nazivom:

47
00:02:21,116 --> 00:02:27,903
"Čovek koji se ubo u prst
i smrdeo na trulež pet godina."

48
00:02:27,903 --> 00:02:29,711
Dr Kerolajn Mils i njen tim

49
00:02:29,711 --> 00:02:33,810
primili su ovog pacijenta
i nisu znali šta da rade.

50
00:02:33,810 --> 00:02:35,670
Čovek je posekao prst,

51
00:02:35,670 --> 00:02:39,143
radio je na tranžiranju pilića,

52
00:02:39,143 --> 00:02:40,939
i počeo je jako da smrdi.

53
00:02:40,939 --> 00:02:42,798
Tako gadno da kada je
ušao u ordinaciju,

54
00:02:42,798 --> 00:02:44,115
lekari i sestre nisu mogli

55
00:02:44,115 --> 00:02:46,874
da izdrže da budu u sobi sa njim.

56
00:02:46,874 --> 00:02:48,675
Bilo je nepodnošljivo.

57
00:02:48,675 --> 00:02:50,174
Probali su sve lekove

58
00:02:50,174 --> 00:02:52,072
i sve drugo što im je palo na pamet.

59
00:02:52,072 --> 00:02:54,223
Posle godinu dana,
još uvek je smrdeo na trulež.

60
00:02:54,223 --> 00:02:56,032
Posle dve godine, isto.

61
00:02:56,032 --> 00:02:59,262
Tri, četiri godine, i dalje je smrdeo.

62
00:02:59,262 --> 00:03:02,299
Posle pet godina,
nestalo je samo od sebe.

63
00:03:02,299 --> 00:03:05,998
To je misterija.

64
00:03:05,998 --> 00:03:08,347
Na Novom Zelandu, dr Lien Parkin

65
00:03:08,347 --> 00:03:13,909
i njen tim testirali su
staru tradiciju u njenom gradu.

66
00:03:13,909 --> 00:03:16,636
Oni žive u gradu sa ogromnim brdima,

67
00:03:16,636 --> 00:03:18,255
kao u San Francisku.

68
00:03:18,255 --> 00:03:20,372
Zimi tamo jako zahladni

69
00:03:20,372 --> 00:03:21,556
i ima puno leda.

70
00:03:21,556 --> 00:03:23,150
Ima puno povreda.

71
00:03:23,150 --> 00:03:25,415
Tradiciju su testirali

72
00:03:25,415 --> 00:03:27,047
tako što su zamolili ljude

73
00:03:27,047 --> 00:03:29,446
koji su krenuli na posao ujutru

74
00:03:29,446 --> 00:03:31,389
da stanu i probaju nešto.

75
00:03:31,389 --> 00:03:33,392
Da probaju jedan od dva uslova.

76
00:03:33,392 --> 00:03:36,145
Tradicija je da zimi u tom gradu

77
00:03:36,145 --> 00:03:40,861
nosite čarape preko čizama.

78
00:03:40,861 --> 00:03:44,260
I pomoću eksperimenta su otkrili,

79
00:03:44,260 --> 00:03:46,429
i bilo je vrlo slikovito,

80
00:03:46,429 --> 00:03:47,844
jeste da je tačno

81
00:03:47,844 --> 00:03:51,163
da ako nosite čarape preko, a ne iznutra,

82
00:03:51,163 --> 00:03:56,516
imate više šanse da preživite
i ne okliznete se i ne padnete.

83
00:03:56,516 --> 00:04:01,894
Nadam se da ćete se složiti sa mnom
da sve ove stvari

84
00:04:01,894 --> 00:04:04,109
koje sam vam opisao,

85
00:04:04,109 --> 00:04:10,289
zaslužuju neku nagradu.
(Smeh)

86
00:04:10,289 --> 00:04:11,924
I ovo je ono što su dobile,

87
00:04:11,924 --> 00:04:15,199
sve su dobile Ig Nobelovu nagradu.

88
00:04:15,199 --> 00:04:19,191
Godine 1991, zajedno s grupom ljudi,

89
00:04:19,191 --> 00:04:22,094
pokrenuo sam ceremoniju
dodele Ig Nobelove nagrade.

90
00:04:22,094 --> 00:04:25,026
Svake godine podelimo 10 nagrada.

91
00:04:25,026 --> 00:04:32,009
Nagrade su zasnovane samo na 
jednom kriterijumu, vrlo jednostavnom:

92
00:04:32,009 --> 00:04:37,993
da ste uradilli nešto što je ljude
nasmejalo, pa onda nateralo da se zamisle.

93
00:04:37,993 --> 00:04:41,837
Nešto što je ljude nasmejalo,
pa onda nateralo da se zamisle.

94
00:04:41,837 --> 00:04:43,845
Šta god da je to, postoji nešto

95
00:04:43,845 --> 00:04:46,582
što kada ljudi to vide ili čuju,

96
00:04:46,582 --> 00:04:49,893
njihova jedina moguća reakcija je smeh.

97
00:04:49,893 --> 00:04:51,816
A onda, posle nedelju dana,

98
00:04:51,816 --> 00:04:53,507
i dalje odzvanja u njihovim glavama

99
00:04:53,507 --> 00:04:56,267
i jedino što žele je da ispričaju to
svojim prijateljima.

100
00:04:56,267 --> 00:04:58,465
To je osobina koju tražimo.

101
00:04:58,465 --> 00:05:01,250
Svake godine dobijamo otprilike

102
00:05:01,250 --> 00:05:05,692
9.000 nominacija za Ig Nobelovu nagradu.

103
00:05:05,692 --> 00:05:08,521
Od toga, uvek između 10

104
00:05:08,521 --> 00:05:11,004
i 20 procenata

105
00:05:11,004 --> 00:05:14,914
su ljudi koji nominuju sami sebe.

106
00:05:14,914 --> 00:05:18,881
Ti samonominovani skoro nikad ne pobeđuju.

107
00:05:18,881 --> 00:05:23,200
Vrlo je teško, numerički,
da osvojite nagradu, ako to želite.

108
00:05:23,200 --> 00:05:25,045
Čak i ako ne želite,

109
00:05:25,045 --> 00:05:27,761
numerički je vrlo teško.

110
00:05:27,761 --> 00:05:30,851
Treba da znate da kad izaberemo nekog

111
00:05:30,851 --> 00:05:32,683
da dobije Ig Nobelovu nagradu,

112
00:05:32,683 --> 00:05:36,259
kontaktiramo tu osobu vrlo diskretno.

113
00:05:36,259 --> 00:05:38,820
Ponudimo im mogućnost da odbiju

114
00:05:38,820 --> 00:05:42,202
ovu veliku čast, ako hoće.

115
00:05:42,202 --> 00:05:45,526
Na našu sreću, skoro svi
kojima je ponuđena nagrada

116
00:05:45,526 --> 00:05:49,035
odluče da je prihvate.

117
00:05:49,035 --> 00:05:51,976
Šta dobijate ako dobijete
Ig Nobelovu nagradu?

118
00:05:51,976 --> 00:05:53,553
Dobijate nekoliko stvari.

119
00:05:53,553 --> 00:05:57,083
Ig Nobelovu nagradu.

120
00:05:57,083 --> 00:05:59,414
Dizajn je drugačiji svake godine.

121
00:05:59,414 --> 00:06:04,220
Uvek je to ručni rad
od izuzetno jeftinih materijala.

122
00:06:04,220 --> 00:06:05,881
Gledate sliku

123
00:06:05,881 --> 00:06:09,910
nagrade od prošle godine, 2013.

124
00:06:09,910 --> 00:06:11,946
Većina nagrada u svetu takođe daje

125
00:06:11,946 --> 00:06:16,644
pobednicima nešto para.

126
00:06:16,644 --> 00:06:17,707
Mi nemamo para,

127
00:06:17,707 --> 00:06:19,218
tako da ne možemo da im damo.

128
00:06:19,218 --> 00:06:22,094
U stvari, pobednici moraju sami da plate

129
00:06:22,094 --> 00:06:24,898
da dođu na ceremoniju dodele,

130
00:06:24,898 --> 00:06:26,761
što većina i uradi.

131
00:06:26,761 --> 00:06:29,754
Prošle godine smo ipak
došli do nekih para.

132
00:06:29,754 --> 00:06:34,265
Prošle godine, svaki od 10 dobitnika

133
00:06:34,265 --> 00:06:40,043
dobio je od nas 10 biliona dolara.

134
00:06:40,043 --> 00:06:45,476
Novčanicu od 10 biliona dolara
iz Zimbabvea. (Smeh)

135
00:06:45,476 --> 00:06:48,300
Možda se sećate da je Zimbabve
imao malu avanturu

136
00:06:48,300 --> 00:06:50,895
od nekoliko godina inflacije.

137
00:06:50,895 --> 00:06:52,515
Morali su da štampaju novčanice

138
00:06:52,515 --> 00:06:56,371
u apoenima od čak 100 biliona dolara.

139
00:06:56,371 --> 00:06:59,156
Uzgred, čovek koji vodi
tamošnju narodnu banku

140
00:06:59,156 --> 00:07:01,929
dobio je Ig Nobelovu nagradu
za matematiku.

141
00:07:01,929 --> 00:07:03,681
Druga stvar koju dobijate je poziv

142
00:07:03,681 --> 00:07:05,184
da dođete na ceremoniju

143
00:07:05,184 --> 00:07:07,036
koja se dešava
na univerzitetu Harvard.

144
00:07:07,036 --> 00:07:08,061
I kad stignete tamo,

145
00:07:08,061 --> 00:07:10,778
dolazite u najveću dvoranu
i učionicu na Harvardu.

146
00:07:10,778 --> 00:07:12,063
Ona prima 1.100 ljudi,

147
00:07:12,063 --> 00:07:13,189
puna je k'o oko,

148
00:07:13,189 --> 00:07:14,020
i na bini

149
00:07:14,020 --> 00:07:15,814
čeka da vam čestita,

150
00:07:15,814 --> 00:07:18,086
da vam uruči Ig Nobelovu nagradu

151
00:07:18,086 --> 00:07:20,735
gomila dobitnika Nobelove nagrade.

152
00:07:20,735 --> 00:07:22,034
To je srce ceremonije.

153
00:07:22,034 --> 00:07:24,184
Pobednici se čuvaju u tajnosti
do tog momenta,

154
00:07:24,184 --> 00:07:26,611
čak ni nobelovci koji će im čestitati

155
00:07:26,611 --> 00:07:29,854
ne znaju ko su oni do objavljivanja.

156
00:07:29,854 --> 00:07:32,974
Reći ću vam samo još za nekoliko

157
00:07:32,974 --> 00:07:36,028
nagrada u vezi sa medicinom
koje smo dodelili.

158
00:07:36,028 --> 00:07:38,284
Imajte na umu, dodelili smo 230 nagrada.

159
00:07:38,284 --> 00:07:40,578
Ima puno tih ljudi koji hodaju među vama.

160
00:07:40,578 --> 00:07:42,698
Možda i vi imate nekog.

161
00:07:42,698 --> 00:07:44,842
Rad koji je objavljen pre 30 godina

162
00:07:44,842 --> 00:07:47,352
pod nazivom "Povrede od padajućih
kokosovih oraha".

163
00:07:47,352 --> 00:07:49,307
Napisao ga je dr Piter Bars,

164
00:07:49,307 --> 00:07:51,518
koji je Kanađanin.

165
00:07:51,518 --> 00:07:53,704
Dr Bars je došao na ceremoniju

166
00:07:53,704 --> 00:07:55,571
i objasnio da je kao mlad lekar

167
00:07:55,571 --> 00:07:57,052
hteo da vidi svet.

168
00:07:57,052 --> 00:07:58,921
I tako je otišao u Papuu Novu Gvineju.

169
00:07:58,921 --> 00:08:02,120
Kad je stigao tamo, otišao je
da radi u bolnici, i zanimalo ga je

170
00:08:02,120 --> 00:08:06,445
kakve stvari se dešavaju ljudima
koje tamo dovode.

171
00:08:06,445 --> 00:08:08,493
Pogledao je u kartone i otkrio

172
00:08:08,493 --> 00:08:11,283
da je iznenađujuće mnogo ljudi

173
00:08:11,283 --> 00:08:12,449
u bolnicu došlo

174
00:08:12,449 --> 00:08:15,996
zbog povreda prouzrokovanih
padom kokosovih oraha.

175
00:08:15,996 --> 00:08:17,782
Tipično se dešava

176
00:08:17,782 --> 00:08:21,581
da ljudi sa brda, gde nema mnogo
kokosovog drveća,

177
00:08:21,581 --> 00:08:23,829
silaze do svojih rođaka na obali,

178
00:08:23,829 --> 00:08:25,289
gde ga ima mnogo.

179
00:08:25,289 --> 00:08:27,169
I pomisle da je ispod kokosovog drveta

180
00:08:27,169 --> 00:08:29,348
zgodno mesto da se stane ili legne.

181
00:08:29,348 --> 00:08:31,955
Kokosovo drvo je visoko 30 metara

182
00:08:31,955 --> 00:08:34,178
sa kokosima od 1 kilograma

183
00:08:34,178 --> 00:08:38,230
koji mogu da padnu svakog časa.

184
00:08:38,230 --> 00:08:40,023
Tim lekara u Evropi

185
00:08:40,023 --> 00:08:43,532
objavio je niz radova o kolonoskopiji.

186
00:08:43,532 --> 00:08:45,562
Poznata vam je kolonoskopija,

187
00:08:45,562 --> 00:08:46,854
ovako ili onako.

188
00:08:46,854 --> 00:08:48,169
Ili u nekim slučajevima,

189
00:08:48,169 --> 00:08:51,674
i ovako i onako.

190
00:08:51,674 --> 00:08:55,023
U ovim radovima

191
00:08:55,023 --> 00:08:59,191
objašnjavaju svojim kolegama lekarima
koji obavljaju kolonoskopiju

192
00:08:59,191 --> 00:09:01,162
kako da smanje rizik

193
00:09:01,162 --> 00:09:03,823
da im, kada obavljaju kolonoskopiju,

194
00:09:03,823 --> 00:09:07,413
pacijent ne eksplodira.
(Smeh)

195
00:09:07,413 --> 00:09:09,373
Dr Emanuel Ben-Susan,

196
00:09:09,373 --> 00:09:10,547
jedan od autora,

197
00:09:10,547 --> 00:09:13,706
doleteo je iz Pariza na ceremoniju

198
00:09:13,706 --> 00:09:15,597
gde je objasnio istoriju toga,

199
00:09:15,597 --> 00:09:16,773
da su pedesetih godina,

200
00:09:16,773 --> 00:09:22,101
kada je kolonoskopija
postajala uobičajena tehnika,

201
00:09:22,101 --> 00:09:24,740
ljudi otkrivali kako da je urade dobro.

202
00:09:24,740 --> 00:09:27,500
U početku je bilo nekih teškoća.

203
00:09:27,500 --> 00:09:31,471
Osnovni problem, sigurno vam je poznato,

204
00:09:31,471 --> 00:09:36,800
je taj što gledate u dugačko,
usko, mračno mesto.

205
00:09:36,800 --> 00:09:40,355
Pa onda želite da imate veći prostor.

206
00:09:40,355 --> 00:09:42,486
Dodajete malo gasa da ga naduvate,

207
00:09:42,486 --> 00:09:44,400
da biste imali mesta da pogledate okolo.

208
00:09:44,400 --> 00:09:47,127
To je dodatak gasu, metanu,

209
00:09:47,127 --> 00:09:48,635
koga već ima unutra.

210
00:09:48,635 --> 00:09:51,635
Gas koji su prvobitno koristili
bio je kiseonik.

211
00:09:51,635 --> 00:09:54,084
Tako da su dodavali kiseonik na metan.

212
00:09:54,084 --> 00:09:55,799
I onda su želeli da vide,

213
00:09:55,799 --> 00:09:56,947
trebalo im je svetlo,

214
00:09:56,947 --> 00:09:58,452
i stavljali bi izvor svetlosti

215
00:09:58,452 --> 00:10:00,228
koji je '50-tih godina bio jako vruć.

216
00:10:00,228 --> 00:10:03,546
Tako imate metan, koji je zapaljiv,

217
00:10:03,546 --> 00:10:06,338
kiseonik i toplotu.

218
00:10:06,338 --> 00:10:11,476
Ubrzo su prestali da koriste kiseonik.
(Smeh)

219
00:10:11,476 --> 00:10:13,997
Mada je retko da pacijenti eksplodiraju,

220
00:10:13,997 --> 00:10:19,736
ipak se dešava.

221
00:10:19,736 --> 00:10:23,311
Poslednja stvar koju bih
hteo da vam kažem je o nagradi

222
00:10:23,311 --> 00:10:25,742
koju smo dali dr Eleni Bodnar.

223
00:10:25,742 --> 00:10:29,867
Dr Elena Bodnar je izumela grudnjak

224
00:10:29,867 --> 00:10:31,425
koji se u hitnom slučaju

225
00:10:31,425 --> 00:10:32,618
može razdvojiti

226
00:10:32,618 --> 00:10:36,137
na dve zaštitne maske za lice.

227
00:10:36,137 --> 00:10:37,904
Jedna da spase vaš život,

228
00:10:37,904 --> 00:10:43,228
a jedan da da spase život nekog
srećnog prolaznika. (Smeh)

229
00:10:43,228 --> 00:10:46,255
Možda se pitate zašto bi neko ovo uradio.

230
00:10:46,255 --> 00:10:48,387
Dr Bodnar je došla na ceremoniju

231
00:10:48,387 --> 00:10:51,008
i objasnila da je ona odrasla u Ukrajini.

232
00:10:51,008 --> 00:10:53,064
Bila je jedan od lekara
koji su lečili žrtve

233
00:10:53,064 --> 00:10:55,108
černobilske nuklearne katastrofe.

234
00:10:55,108 --> 00:10:57,692
I kasnije su otkrili da su

235
00:10:57,692 --> 00:10:59,617
mnogi najteži medicinski problemi

236
00:10:59,617 --> 00:11:01,739
potekli od čestica koje su ljudi udisali.

237
00:11:01,739 --> 00:11:03,397
Tako da je uvek razmišljala o tome

238
00:11:03,397 --> 00:11:05,574
da li bi mogla da postoji
jednostavna maska

239
00:11:05,574 --> 00:11:09,580
koja je svuda dostupna
kad se desi neočekivano.

240
00:11:09,580 --> 00:11:11,603
Godinama kasnije, preselila se u Ameriku.

241
00:11:11,603 --> 00:11:12,447
Porodila se.

242
00:11:12,447 --> 00:11:14,203
Jednog dana je pogledala, i na podu,

243
00:11:14,203 --> 00:11:17,274
njen mali sin je uzeo njen brushalter

244
00:11:17,274 --> 00:11:19,133
i stavio ga na lice.

245
00:11:19,133 --> 00:11:20,814
I tu je nastala ideja.

246
00:11:20,814 --> 00:11:22,817
Ona je došla na Ig Nobel ceremoniju

247
00:11:22,817 --> 00:11:25,157
sa prvim prototipom grudnjaka

248
00:11:25,157 --> 00:11:29,511
i demonstrirala:

249
00:11:29,511 --> 00:11:53,275
(Smeh)
(Aplauz)

250
00:11:58,265 --> 00:12:06,694
["Pol Krugman,dobitnik
Nobelove nagrade (2008) za ekonomiju"]

251
00:12:28,574 --> 00:12:35,583
["Volfgang Keterle, dobitnik
Nobelove nagrade (2001) za fiziku"]

252
00:12:43,663 --> 00:12:47,283
I ja imam grudnjak za hitne slučajeve.
(Smeh)

253
00:12:47,283 --> 00:12:49,621
To je moj omiljeni grudnjak,

254
00:12:49,621 --> 00:12:52,273
ali bi bih ga rado podelio
s bilo kim od vas,

255
00:12:52,273 --> 00:12:54,122
ako bude potrebe.

256
00:12:54,122 --> 00:12:55,078
Hvala vam.

257
00:12:55,078 --> 00:13:00,075
(Aplauz)