0:00:05.316,0:00:08.199
George i Charlotte Blonsky,

0:00:08.199,0:00:11.668
małżeństwo z Bronksu w Nowym Jorku,

0:00:11.668,0:00:12.883
wynaleźli pewną rzecz.

0:00:12.883,0:00:16.302
W 1965 dostali patent na urządzenie

0:00:16.302,0:00:21.410
"pomagające kobietom przy porodzie".

0:00:22.417,0:00:26.486
Urządzenie składało się z dużego, [br]okrągłego stołu

0:00:26.486,0:00:28.276
i pewnej maszynerii.

0:00:28.276,0:00:31.187
Kiedy kobieta jest gotowa do porodu,

0:00:31.187,0:00:32.747
kładzie się na plecach,

0:00:32.747,0:00:34.963
jest przypinana pasami do stołu

0:00:34.963,0:00:38.652
i stół zaczyna wirować z dużą prędkością.

0:00:38.652,0:00:40.368
Dziecko wyfruwa na zewnątrz

0:00:40.368,0:00:41.834
(Śmiech)

0:00:41.834,0:00:44.561
w wyniku działania siły odśrodkowej.

0:00:44.561,0:00:46.429
(Śmiech)

0:00:49.289,0:00:52.829
Przyglądając się ich patentowi,

0:00:54.335,0:00:58.085
zwłaszcza mając wiedzę [br]lub talent do inżynierii,

0:00:58.085,0:01:00.591
można dostrzec jedną czy dwie rzeczy,

0:01:00.591,0:01:03.358
w których projekt odbiega od ideału.

0:01:03.358,0:01:04.145
(Śmiech)

0:01:06.705,0:01:10.922
Doktor Ivan Schwab z Kalifornii[br]jest jedną z osób,

0:01:10.922,0:01:16.519
które pomogły odpowiedzieć na pytanie:[br]"Dlaczego dzięcioły nie maja bólu głowy?".

0:01:18.420,0:01:23.401
Okazuje się, że ich mózg[br]jest upakowany w czaszce

0:01:23.407,0:01:27.514
w inny sposób niż nasze mózgi.

0:01:27.514,0:01:30.131
"Nasze" w znaczeniu ludzkie.

0:01:31.621,0:01:35.729
Dzięcioły zazwyczaj stukają,

0:01:35.729,0:01:38.229
walą głową w kawałek drewna,

0:01:38.238,0:01:40.348
tysiące razy dziennie.

0:01:40.348,0:01:41.928
Każdego dnia!

0:01:43.278,0:01:45.799
I wiadomo, że wcale im nie przeszkadza.

0:01:45.808,0:01:47.071
Jak to możliwe?

0:01:47.976,0:01:51.178
Ich mózg nie obija się o czaszkę, [br]jak u nas.

0:01:51.178,0:01:53.303
Jest bardzo ciasno upakowany,

0:01:53.303,0:01:56.434
przygotowany na uderzenia z przodu.

0:01:56.437,0:01:59.704
Niewiele osób zwróciło uwagę [br]na te badania.

0:01:59.704,0:02:03.277
Dopiero ostatnio, szczególnie w tym kraju,

0:02:03.277,0:02:07.174
zaczęto się interesować,[br]co się dzieje z mózgami piłkarzy,

0:02:07.174,0:02:10.302
przy częstych uderzeniach w głowę.

0:02:10.304,0:02:13.294
Możliwe, że dzięcioły mają z tym związek.

0:02:15.535,0:02:18.150
Kilka lat temu w Anglii[br]opublikowano artykuł

0:02:18.150,0:02:20.690
w czasopiśmie medycznym [br]"The Lancet" pod tytułem:

0:02:20.690,0:02:26.520
"Człowiek, który ukłuł się w palec [br]i cuchnął zgnilizną przez 5 lat".

0:02:27.175,0:02:31.209
Dr Caroline Mills i jej zespół[br]przyjęli tego pacjenta,

0:02:31.209,0:02:33.934
ale nie wiedzieli, co z nim zrobić.

0:02:33.934,0:02:38.824
Mężczyzna skaleczył się w palec [br]przy obróbce kurczaków,

0:02:38.824,0:02:41.066
i zaczął cuchnąć.

0:02:41.066,0:02:44.782
Tak źle, że nawet lekarze i pielęgniarki

0:02:44.782,0:02:47.044
nie mogli wytrzymać z nim w pokoju.

0:02:47.044,0:02:48.631
Było to nie do zniesienia.

0:02:48.631,0:02:51.950
Próbowano przeróżnych lekarstw[br]i terapii leczniczych.

0:02:51.950,0:02:54.270
Po roku ciągle śmierdział zgnilizną.

0:02:54.270,0:02:56.174
Po dwóch latach to samo.

0:02:56.174,0:02:59.015
Po trzech, czterech latach[br]nadal śmierdział zgnilizną.

0:02:59.015,0:03:01.404
Po pięciu latach zapach sam zniknął.

0:03:02.274,0:03:03.738
To niewytłumaczalne.

0:03:06.314,0:03:09.829
W Nowej Zelandii[br]dr Lianne Parkin i jej zespół

0:03:09.829,0:03:13.649
wystawili na próbę [br]starą tradycję z jej miasta.

0:03:13.657,0:03:16.564
W ich mieście jest wiele wzniesień,

0:03:16.564,0:03:18.419
rangi tych z San Francisco.

0:03:18.422,0:03:21.243
Zimą jest bardzo zimno[br]i wszędzie jest lód.

0:03:21.243,0:03:22.839
Jest wiele wypadków.

0:03:23.501,0:03:25.491
Tradycję, którą poddali próbie,

0:03:25.492,0:03:29.295
testowano prosząc ludzi [br]idących rano do pracy

0:03:29.295,0:03:31.393
o wypróbowanie czegoś:

0:03:31.393,0:03:33.540
jednego z dwóch przypadków.

0:03:33.540,0:03:36.940
Tradycyjnie zimą w tym mieście

0:03:36.944,0:03:41.257
zakłada się skarpetki na buty.

0:03:41.257,0:03:47.990
Eksperymentalnie dowiedli, [br]i to dość obrazowo,

0:03:47.990,0:03:51.301
że faktycznie skarpetki na butach[br]zamiast w butach

0:03:51.301,0:03:55.931
zwiększają szansę[br]na uniknięcie poślizgu i upadku.

0:03:56.608,0:04:00.195
Mam nadzieję, że zgodzicie się ze mną,

0:04:00.195,0:04:03.782
że przypadki, które właśnie opisałem,

0:04:03.782,0:04:07.370
zasługują na jakąś nagrodę.

0:04:07.370,0:04:10.530
(Śmiech)

0:04:10.532,0:04:12.432
I takową też dostały.

0:04:12.432,0:04:15.507
Każdy z nich dostał nagrodę Ig Nobla.

0:04:15.507,0:04:19.077
W 1991 wraz z kilkoma osobami

0:04:19.077,0:04:22.159
zapoczątkowałem ceremonię[br]rozdania nagród Ig Nobla.

0:04:22.159,0:04:24.218
Co roku rozdajemy 10 nagród.

0:04:25.286,0:04:29.802
Stosujemy tylko jedno kryterium.

0:04:29.802,0:04:31.795
To bardzo proste.

0:04:31.795,0:04:38.001
Trzeba zrobić coś, co rozśmieszy, [br]a potem da do myślenia.

0:04:38.001,0:04:41.411
Rozśmieszyć, a potem dać do myślenia.

0:04:41.414,0:04:46.448
W każdym wypadku tak właśnie było.

0:04:46.448,0:04:50.831
Pierwszą reakcją jest śmiech.

0:04:50.835,0:04:53.673
Po tygodniu sprawa wciąż za nimi chodzi

0:04:53.673,0:04:56.555
i chcą się tym podzielić ze znajomymi.

0:04:56.563,0:04:58.484
Właśnie tej cechy szukamy.

0:04:58.484,0:05:02.338
Co roku dostajemy blisko 9000

0:05:02.338,0:05:06.192
nowych nominacji do nagrody Ig Nobla.

0:05:06.192,0:05:10.048
Od 10 do 20% z nich pochodzi od ludzi,

0:05:10.048,0:05:14.169
którzy sami się nominowali. (Śmiech)

0:05:14.169,0:05:18.855
Samo-zgłaszający[br]prawie nigdy nie wygrywają.

0:05:18.855,0:05:23.581
Statystycznie jest bardzo trudno [br]dostać nagrodę celowo.

0:05:23.581,0:05:27.400
Nawet niechcący jest dość ciężko.

0:05:27.400,0:05:32.677
Wybierając kandydata do nagrody Ig Nobla,

0:05:32.680,0:05:36.425
kontaktujemy się z daną osobą po cichu.

0:05:36.425,0:05:41.682
Dajemy im szansę odmowy [br]przyjęcia tego zaszczytu.

0:05:42.109,0:05:45.380
Ku naszej radości prawie wszyscy kandydaci

0:05:45.384,0:05:47.833
decydują się przyjąć nagrodę.

0:05:49.273,0:05:52.353
Co się dostaje po wygraniu [br]nagrody Ig Nobla?

0:05:52.353,0:05:53.633
Dostaje się kilka rzeczy.

0:05:53.643,0:05:56.095
Nagrodę Ig Nobla.

0:05:56.955,0:05:59.423
Jej wygląd zmienia się co roku. (Śmiech)

0:05:59.424,0:06:04.209
Jest to zawsze ręczna robota, [br]z niezwykle tanich tworzyw.

0:06:05.249,0:06:07.044
Patrzycie właśnie na zdjęcie

0:06:07.049,0:06:09.833
zeszłorocznej nagrody, z 2013.

0:06:10.608,0:06:16.161
Większość nagród na świecie[br]daje laureatom gotówkę.

0:06:16.162,0:06:19.453
My nie mamy pieniędzy,[br]więc nie możemy im dać.

0:06:19.461,0:06:21.706
Właściwie to zwycięzcy muszą zapłacić

0:06:21.706,0:06:25.212
za swoją podróż na ceremonię Ig Nobla

0:06:25.214,0:06:27.018
i większość z nich tak robi.

0:06:27.018,0:06:30.094
W zeszłym roku udało się nam[br]zebrać trochę pieniędzy.

0:06:30.095,0:06:34.640
Każdy z 10 zeszłorocznych laureatów[br]nagrody Ig Nobla

0:06:34.640,0:06:39.060
dostał od nas 10 trylionów dolarów.

0:06:40.219,0:06:43.801
Banknot o wartości[br]10 trylionów dolarów Zimbabwe.

0:06:45.528,0:06:47.828
Pewnie pamiętacie, że Zimbabwe

0:06:47.828,0:06:50.842
miało kilkuletnią przygodę z inflacją.

0:06:50.847,0:06:56.495
Skończyli na drukowaniu banknotów [br]o nominałach wartości 100 trylionów.

0:06:56.495,0:06:59.252
Naczelnik tamtejszego banku narodowego

0:06:59.252,0:07:02.022
wygrał Ig Nobla[br]w dziedzinie matematyki. (Śmiech)

0:07:02.025,0:07:05.094
Wygrana daje też zaproszenie na ceremonię,

0:07:05.094,0:07:07.486
która odbywa się [br]na Uniwersytecie Harvarda,

0:07:07.486,0:07:12.171
w największej sali,[br]która może pomieścić 1110 osób.

0:07:12.171,0:07:13.867
Sala jest wypełniona po brzegi,

0:07:13.867,0:07:18.061
a na scenie, z nagrodami i uściskiem dłoni

0:07:18.061,0:07:20.819
czekają na ciebie laureaci Nobla.

0:07:20.819,0:07:22.149
To sedno ceremonii.

0:07:22.149,0:07:24.866
Nazwiska zwycięzców są tajemnicą [br]do ostatniej chwili.

0:07:24.866,0:07:27.844
Nawet laureaci nagrody Nobla [br]nie wiedzą, komu uścisną dłoń

0:07:27.844,0:07:29.716
aż do momentu ogłoszenia zwycięzców.

0:07:29.726,0:07:33.430
Opowiem wam jeszcze [br]o kilku innych nagrodach,

0:07:33.430,0:07:35.953
jakie przyznaliśmy w kategorii medycznej.

0:07:35.954,0:07:38.648
Pamiętajcie, że rozdaliśmy 230 nagród.

0:07:38.650,0:07:40.771
Wielu z tych ludzi jest między wami.

0:07:40.771,0:07:42.638
Może ty jesteś jednym z laureatów.

0:07:42.638,0:07:45.210
30 lat temu opublikowano [br]artykuł pod tytułem

0:07:45.210,0:07:47.570
"Obrażenia spowodowane [br]spadającymi kokosami".

0:07:47.570,0:07:51.060
Autorem jest dr Peter Barss z Kanady.

0:07:52.011,0:07:54.053
Dr Barss uczestniczył w naszej ceremonii.

0:07:54.059,0:07:57.279
Tłumaczył, że jako młody lekarz [br]chciał zobaczyć świat,

0:07:57.279,0:07:59.459
więc pojechał do Papui-Nowej Gwinei.

0:07:59.469,0:08:01.377
Po przyjeździe pracował w szpitalu

0:08:01.377,0:08:07.390
i ciekawiło go, [br]co sprowadza ludzi do szpitala.

0:08:07.390,0:08:11.589
W archiwach odkrył, że zaskakująco często

0:08:11.589,0:08:16.616
przyczyną obrażeń były spadające kokosy.

0:08:16.621,0:08:19.846
Zwykle ludzie z terenów górzystych,

0:08:19.846,0:08:22.052
gdzie nie ma zbyt wielu palm kokosowych,

0:08:22.052,0:08:25.363
odwiedzali rodzinę na wybrzeżu,[br]gdzie palm jest wiele.

0:08:25.363,0:08:27.925
Sądzili, że palma świetnie się nadaje,

0:08:27.925,0:08:29.863
żeby pod nią stanąć czy się położyć.

0:08:29.863,0:08:34.033
Palma kokosowa, wysoka na 30 m, [br]z kokosami ważącymi około kilograma,

0:08:34.038,0:08:35.995
które mogą spaść w każdym momencie.

0:08:38.469,0:08:40.039
Grupa lekarzy z Europy

0:08:40.046,0:08:43.544
opublikowała serię artykułów [br]na temat kolonoskopii.

0:08:43.544,0:08:45.628
Wszyscy znacie kolonoskopie

0:08:45.628,0:08:47.121
z jednej lub drugiej strony.

0:08:47.131,0:08:49.489
Może czasem z obydwu stron.

0:08:49.489,0:08:52.157
(Śmiech)

0:08:52.157,0:08:55.775
Artykuły zawierały instrukcje

0:08:55.775,0:08:58.540
dla lekarzy prowadzących kolonoskopie,

0:08:58.540,0:09:01.089
jak zmniejszyć ryzyko

0:09:01.089,0:09:05.635
wybuchu pacjenta podczas zabiegu.

0:09:07.861,0:09:10.740
Dr Emmanuel Ben-Soussan,[br]jeden z autorów,

0:09:10.740,0:09:13.258
przyleciał na ceremonię z Paryża

0:09:13.258,0:09:15.660
i wyjaśnił historię tego zabiegu.

0:09:15.660,0:09:17.475
Przypomniał, że w latach 50. XX wieku,

0:09:17.475,0:09:20.499
kiedy kolonoskopie stały się popularne,

0:09:20.499,0:09:24.668
próbowano ustalić najlepszą metodę.

0:09:24.668,0:09:27.622
Z początku było to problematyczne.

0:09:27.622,0:09:30.700
Po pierwsze, jak pewnie wiecie,

0:09:30.700,0:09:36.573
trzeba zajrzeć w długie, [br]wąskie, ciemne miejsce,

0:09:36.573,0:09:40.673
więc potrzeba więcej przestrzeni.

0:09:40.682,0:09:42.599
Dodając gaz, rozszerza się przestrzeń

0:09:42.599,0:09:44.697
żeby móc się rozejrzeć.

0:09:44.697,0:09:47.196
Gaz ten dodawany jest do metanu,

0:09:47.196,0:09:48.881
który jest już w środku.

0:09:48.882,0:09:51.830
Z początku często używano tlenu.

0:09:51.830,0:09:54.037
Dodawano tlen do metanu.

0:09:54.037,0:09:57.113
Ale by coś zobaczyć, potrzeba światła,

0:09:57.115,0:09:59.175
więc wprowadzano [br]źródło światła do środka,

0:09:59.175,0:10:01.089
które w latach 50. było bardzo gorące.

0:10:01.089,0:10:06.039
Mieliśmy więc łatwopalny metan, [br]tlen i żar.

0:10:06.039,0:10:08.668
Zaprzestano używania tlenu dość szybko.

0:10:08.668,0:10:11.297
(Śmiech)

0:10:11.297,0:10:13.926
Dziś rzadko się zdarza wybuch pacjenta,

0:10:13.926,0:10:16.015
ale zdarza.

0:10:19.523,0:10:21.826
Na koniec chciałbym wam opowiedzieć

0:10:21.826,0:10:25.365
o nagrodzie przyznanej dr Elenie Bodnar.

0:10:25.365,0:10:29.776
Dr Elena Bodnar wynalazła biustonosz,

0:10:29.776,0:10:31.842
który w razie nagłego wypadku

0:10:31.842,0:10:36.308
można szybko przekształcić [br]w parę ochronnych masek na twarz.

0:10:36.308,0:10:41.291
Jedna dla siebie, [br]druga dla szczęściarza obok.

0:10:41.291,0:10:43.504
(Śmiech)

0:10:43.504,0:10:46.097
Dlaczego ktoś to wymyślił?

0:10:46.097,0:10:48.725
Dr Bodnar przyjechała na ceremonię

0:10:48.725,0:10:51.223
i wyjaśniła, że wychowała się na Ukrainie.

0:10:51.223,0:10:53.103
Była jednym z lekarzy zajmujących się

0:10:53.103,0:10:55.398
ofiarami wybuchu w Czarnobylu.

0:10:55.398,0:10:59.714
Odkryli, że przyczyną najgorszych [br]problemów medycznych,

0:10:59.722,0:11:01.898
było wchłonięcie cząsteczek przez nos.

0:11:01.898,0:11:05.629
Od tego czasu wciąż myślała[br]o prostej masce,

0:11:05.629,0:11:09.858
która byłaby zawsze pod ręką[br]w razie nieprzewidzianej sytuacji.

0:11:09.858,0:11:12.638
Przeprowadziła się do Ameryki,[br]urodziła dziecko.

0:11:12.638,0:11:14.892
Pewnego dnia dostrzegła, jak jej synek

0:11:14.892,0:11:17.259
podniósł jej biustonosz z podłogi

0:11:17.259,0:11:19.124
i założył sobie na twarz.

0:11:19.124,0:11:20.855
Stąd właśnie zrodził się pomysł.

0:11:20.865,0:11:22.960
Przyjechała na ceremonię Ig Nobla

0:11:22.963,0:11:26.893
z pierwszym prototypem stanika [br]i zademonstrowała go.

0:11:28.233,0:11:34.506
(Śmiech)

0:11:36.836,0:11:41.333
(Brawa)

0:11:43.333,0:11:45.640
(Śmiech)

0:11:58.980,0:12:03.187
[Paul Krugman, laureat Nobla [br]w dziedzinie ekonomii (2008)]

0:12:20.417,0:12:23.415
(Brawa)

0:12:28.355,0:12:32.994
[Wolfgang Ketterle, laureat Nobla [br]w dziedzinie fizyki (2001)]

0:12:43.510,0:12:45.506
Ja też mam taki biustonosz.

0:12:45.506,0:12:47.502
(Śmiech)

0:12:47.502,0:12:49.847
To mój ulubiony,

0:12:49.847,0:12:51.853
ale chętnie się nim z kimś podzielę

0:12:51.853,0:12:53.983
w razie potrzeby.

0:12:53.993,0:12:55.063
Dziękuję.

0:12:55.072,0:12:58.642
(Brawa)