WEBVTT

00:00:00.709 --> 00:00:03.989
Технология, өнер және ғылымды

00:00:03.989 --> 00:00:06.636
байланыстыратын не?

00:00:06.636 --> 00:00:08.733
Әуестік пен қызығушылық,

00:00:08.733 --> 00:00:11.646
өйткені бұл бізді зерттеуге жетелейді,

00:00:11.646 --> 00:00:15.110
өйткені бізді көзге көрінбейтін
нәрселер қоршап жатыр.

00:00:15.110 --> 00:00:16.724
Фильм түсіруді жақсы көремін,

00:00:16.724 --> 00:00:19.130
уақыт пен кеңістік порталынан өтіп,

00:00:19.130 --> 00:00:20.940
саяхат жасау үшін,

00:00:20.940 --> 00:00:23.314
көрінбейтінді көрсету үшін.

00:00:23.314 --> 00:00:24.964
Бұл фильмдер

00:00:24.964 --> 00:00:26.887
мүмкіндігімізді арттырып,

00:00:26.887 --> 00:00:29.348
түйсігімізді түрлендіреді,

00:00:29.348 --> 00:00:31.678
ой-өрісімізді кеңейтіп,

00:00:31.678 --> 00:00:33.642
жүрегімізге жетеді.

00:00:33.642 --> 00:00:35.591
Мінеки, "Көрінбейтін әлемнің құпиялары"

00:00:35.591 --> 00:00:37.170
деп аталатын менің 3D IMAX

00:00:37.170 --> 00:00:39.679
фильмімнен алынған кейбір көріністер,

NOTE Paragraph

00:00:39.679 --> 00:00:41.641
(Музыка)

NOTE Paragraph

00:00:42.101 --> 00:00:43.777
Байқауға шамамыз жете бермейтін

00:00:43.777 --> 00:00:46.192
өте баяу қимыл-қозғалыстар бар,

00:00:46.192 --> 00:00:49.082
жылдамдатылған кадрлық уақыт
өмір туралы көзқарасымызды

00:00:49.082 --> 00:00:51.560
айқындап, кеңейтуге мүмкіндік береді.

00:00:51.560 --> 00:00:55.270
Біз организмдердің
қалай пайда болып, дамитынын,

00:00:55.270 --> 00:00:59.615
жүзім сабағының күн шуағына жету үшін
орман ағашына өрмелеу арқылы

00:00:59.615 --> 00:01:02.534
өмірге талпынысын көре аламыз.

00:01:03.943 --> 00:01:05.803
Үлкен масштабта

00:01:05.803 --> 00:01:10.736
жылдамдатылған кадрлық уақыт қозғалыстағы
планетамызды көруге мүмкіндік береді.

00:01:10.736 --> 00:01:13.510
Табиғаттың ұланғайыр
аумағын көріп қана қоймай,

00:01:13.510 --> 00:01:17.198
адамзаттың дамылсыз қозғалыстарын да
тамашалай аламыз.

00:01:17.198 --> 00:01:20.650
Әрбір ұшып бара жатқан нүкте
жолаушылар ұшағын білдіреді.

00:01:20.650 --> 00:01:22.390
Егер әуе тасымалы деректерін алып,

00:01:22.390 --> 00:01:23.992
кадрды жылдамдатсақ,

00:01:23.992 --> 00:01:26.560
төбемізде тұрақты бірнәрсе
бар екеніне көз жеткіземіз,

00:01:26.560 --> 00:01:28.111
бірақ көрінбейді:

00:01:28.111 --> 00:01:33.655
АҚШ төбесіндегі шексіз әуежолдар желісі.

00:01:33.655 --> 00:01:36.826
Осыны теңіздегі кемелерге де жасай аламыз.

00:01:36.826 --> 00:01:39.708
Біз қозғалыстағы ғаламдық
экономика көрінісін

00:01:39.708 --> 00:01:44.261
уақытты жылдамдату арқылы бейнелей аламыз.

00:01:49.549 --> 00:01:51.123
Он жылда жиналған деректер

00:01:51.123 --> 00:01:53.524
бізге бүкіл планетамызды бір организм ретінде

00:01:53.524 --> 00:01:55.245
келесі көріністерді көрсетеді:

00:01:55.245 --> 00:01:58.425
барлық мұхиттарды
шарлап өтетін ағыстар мен

00:01:58.425 --> 00:02:02.580
атмосфераны айналып жатқан бұлттар
арқылы үздіксіз жалғасып жатқан,

00:02:02.580 --> 00:02:04.849
жарқылдаған найзағайлар мен

00:02:04.849 --> 00:02:07.800
солтүстік шұғыладан тәж кигендей.

00:02:07.800 --> 00:02:11.830
Бұл жердің жылдамдатылған түпкі көрінісі:

00:02:11.830 --> 00:02:15.862
Жердің жанданған анатомиясы.

NOTE Paragraph

00:02:19.441 --> 00:02:21.133
Сонымен қатар

00:02:21.133 --> 00:02:24.702
көзіміз байқап үлгермейтін
өте жылдам нәрселер бар,

00:02:24.702 --> 00:02:26.560
бұндай әлемді де көруге

00:02:26.560 --> 00:02:29.703
мүмкіндік беретін технологиямыз бар.

00:02:31.573 --> 00:02:33.003
Жоғары жылдамдықты камерамен

00:02:33.003 --> 00:02:34.819
кадрлар жылдамдығын баяулата аламыз .

00:02:34.819 --> 00:02:36.995
Бейнелерді көзімізден мың есе жоғары

00:02:36.995 --> 00:02:40.801
жылдамдықпен түсіре аламыз.

00:02:40.801 --> 00:02:44.985
Табиғаттың данышпан механизмдерінің
қалай жұмыс істейтінін көре аламыз,

00:02:44.985 --> 00:02:48.215
бәлкім тіпті олардың көшірмесін де
жасай алармыз.

00:02:50.275 --> 00:02:52.665
Жаныңыздан инелік ұшып бара жатқан кезде

00:02:52.665 --> 00:02:54.462
оның табиғаттағы

00:02:54.462 --> 00:02:57.120
ең асқан шебер ұшқыш екенін
білмейтін шығарсыз.

00:02:57.120 --> 00:03:01.151
Ол бір орында қалықтап,
артқа қарап,

00:03:01.151 --> 00:03:04.476
тіпті төңкеріліп те ұша алады.

00:03:04.476 --> 00:03:07.577
Қанаттарының салған ізіне қарап,

00:03:07.577 --> 00:03:11.042
жасалған ауа қозғалысын көре аламыз.

00:03:11.042 --> 00:03:12.594
Ешкім бұл құпияны білген жоқ.

00:03:12.594 --> 00:03:15.143
Бірақ жоғары жылдамдық
инеліктің бір уақытта

00:03:15.143 --> 00:03:17.370
барлық қанаттарын әр түрлі бағытта

00:03:17.370 --> 00:03:19.680
қозғалтатынын көрсетеді.

00:03:19.680 --> 00:03:21.258
Бұл білім бізді

00:03:21.258 --> 00:03:23.292
маңызды, әрі алыс жерлерді

00:03:23.292 --> 00:03:25.110
зерттеу мүмкіндігімізді арттыратын

00:03:25.110 --> 00:03:30.924
жаңа ұшқыш роботтар
түріне алып келеді.

NOTE Paragraph

00:03:32.138 --> 00:03:34.296
Біз - алыппыз және көзімізге көрінбейтін

00:03:34.296 --> 00:03:36.746
кіп-кішкентай нәрселердің барын білмейміз.

00:03:36.746 --> 00:03:39.722
Электронды микроскоп заттарды

00:03:39.722 --> 00:03:41.369
миллион есе үлкейте отырып,

00:03:41.369 --> 00:03:43.050
суретке түсіретін

00:03:43.050 --> 00:03:45.496
электрондарды атқылайды.

00:03:45.496 --> 00:03:49.210
Мынау — көбелектің жұмыртқасы.

00:03:49.210 --> 00:03:52.544
Денемізде өмір сүретін көзге
көрінбейтін жаратылыстар.

00:03:52.544 --> 00:03:54.239
Соның ішіне кенелер кіреді.

00:03:54.239 --> 00:03:57.290
Бүкіл өмірін кірпігіңізде өткізіп,

00:03:57.290 --> 00:04:00.722
түнде теріңізде өрмелеп жүреді.

00:04:00.722 --> 00:04:03.750
Мынаның не екенін аңғара аласыз ба?

00:04:03.750 --> 00:04:06.224
Акула терісі.

00:04:07.960 --> 00:04:10.864
Жұлдызқұрт тұмсығы.

00:04:12.170 --> 00:04:15.367
Шыбын көзі.

00:04:17.283 --> 00:04:20.247
Жұмыртқа қабығы.

00:04:22.070 --> 00:04:24.775
Бүрге.

00:04:27.293 --> 00:04:31.207
Ұлу тілі.

00:04:31.995 --> 00:04:34.473
Біз жануарлар әлемінің басым бөлігін
білеміз деп ойлаймыз.

00:04:34.473 --> 00:04:36.885
бірақ ашылуын күтіп тұрған миллиондаған

00:04:36.885 --> 00:04:40.503
кіп-кішкентай организмдер болуы мүмкін.

NOTE Paragraph

00:04:43.151 --> 00:04:45.779
Өрмекшінің де ұлы құпиялары бар.

00:04:45.779 --> 00:04:47.931
Өйткені оның өрмегі

00:04:47.931 --> 00:04:49.683
болаттан да мықты,

00:04:49.683 --> 00:04:51.744
оның үстіне бүтіндей созылғыш келеді.

00:04:51.744 --> 00:04:53.855
Бұл саяхат бізді нано әлеміне

00:04:53.855 --> 00:04:55.987
алып келеді.

00:04:55.987 --> 00:04:58.771
Өрмекшінің өрмегі адам шашынан

00:04:58.771 --> 00:05:02.293
жүз есе жұқа.

00:05:02.293 --> 00:05:05.020
Өрмектің үстінде бактерия бар,

00:05:05.020 --> 00:05:08.221
ал оның жанында одан 10 есе кіші

00:05:08.221 --> 00:05:11.145
вирус бар.

00:05:11.145 --> 00:05:14.647
Вирустың іщінде одан 10 есе кіші

00:05:14.647 --> 00:05:17.507
ДНҚ-ның үш жолағы бар.

00:05:17.507 --> 00:05:20.897
Ең қуатты микроскоптарымыздың көре алатын
мүмкіндігінің шегіне жақындай,

00:05:20.897 --> 00:05:25.859
жалғыз көміртек атомын көреміз.

NOTE Paragraph

00:05:25.859 --> 00:05:27.935
Қуатты микроскоптың көмегімен

00:05:27.935 --> 00:05:29.939
атомдарды жылжытып,

00:05:29.939 --> 00:05:35.827
таңғажайып нано құрылғыларын
жасауды бастай аламыз.

00:05:35.827 --> 00:05:37.819
Олардың кейбірі денемізді

00:05:37.819 --> 00:05:40.050
барлық дерттің түрлерінен күзетіп,

00:05:40.050 --> 00:05:44.100
бітелген артерияларды тазалай алады.

00:05:44.100 --> 00:05:46.952
Бәлкім болашақтың кішкентай
химиялық машиналары

00:05:46.952 --> 00:05:50.943
бір күні ДНҚ-ны жөндей алатын шығар.

00:05:50.943 --> 00:05:54.151
Біз өмірдің жұмбақтарын ашу
талпынысымыздан туған

00:05:54.151 --> 00:05:55.901
ерекше жетістіктердің

00:05:55.901 --> 00:05:59.558
босағасында тұрмыз.

NOTE Paragraph

00:06:00.618 --> 00:06:03.562
Сансыз ғарыштық шаң-тозаңдар
ағыны әсерінен

00:06:03.562 --> 00:06:06.109
ауа кеңістігі тозаңдарға,
микробриллианттарға,

00:06:06.109 --> 00:06:08.843
өзге планетадан келген және
супернова жұлдыздарының

00:06:08.843 --> 00:06:11.478
жарылыстарынан туған асылтастарға толуда.

00:06:11.478 --> 00:06:13.487
Адамдар көрінбейтін жаратылыстардың

00:06:13.487 --> 00:06:18.191
арасында өмір сүріп жатыр.

00:06:18.191 --> 00:06:20.384
Айналамызды көзіміз көре алатын
көп нәрсенің


00:06:20.384 --> 00:06:21.760
барын біле отырып,

00:06:21.760 --> 00:06:24.816
олар әлемді түсіну көзқарасымызды
мәңгіге өзгертеді.

00:06:24.816 --> 00:06:27.115
Көзге көрінбейтін дүниеге қарай отырып,

00:06:27.115 --> 00:06:29.264
тірі ғаламда бар екенімізді мойындаймыз,

00:06:29.264 --> 00:06:32.312
бұндай жаңа көзғарас бізді әуестендіріп,

00:06:32.312 --> 00:06:34.915
өз ауламызда зерттеуші болуға

00:06:34.915 --> 00:06:38.235
шабыттандырады.

NOTE Paragraph

00:06:38.235 --> 00:06:40.796
Кім біледі, көрінуге талпынып тұрған
нелер бар,

00:06:40.796 --> 00:06:44.554
әрі өмірімізді түрлендірер
қандай жаңа кереметтер бар?

NOTE Paragraph

00:06:44.554 --> 00:06:50.048
Тірі болсақ, көре жатармыз.

00:06:50.048 --> 00:06:54.952
(Қол шапалақ)

00:06:54.952 --> 00:07:02.140
Рахмет. (Қол шапалақ)