[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:03.12,0:00:10.89,Default,,0000,0000,0000,,Om dichter te zijn moet je \Neen keer door hel zijn gegaan.
Dialogue: 0,0:00:11.85,0:00:17.94,Default,,0000,0000,0000,,Mijn eerste keer in de gevangenis \Nkeek ik nergens van op.
Dialogue: 0,0:00:17.94,0:00:24.03,Default,,0000,0000,0000,,Niet van het geluid van de sloten, \Nde deuren die dichtgingen, niet de tralies
Dialogue: 0,0:00:24.03,0:00:28.04,Default,,0000,0000,0000,,of wat dan ook van wat ik \Nme ervan had voorgesteld.
Dialogue: 0,0:00:28.04,0:00:32.88,Default,,0000,0000,0000,,Misschien omdat de gevangenis\Nzich op een vrij open plek bevindt.
Dialogue: 0,0:00:32.88,0:00:35.42,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt de lucht zien.
Dialogue: 0,0:00:35.42,0:00:39.11,Default,,0000,0000,0000,,Meeuwen vliegen voorbij en het voelt net\Nalsof je dichtbij zee bent.
Dialogue: 0,0:00:39.11,0:00:42.09,Default,,0000,0000,0000,,Alsof je dichtbij het strand bent.
Dialogue: 0,0:00:42.09,0:00:48.42,Default,,0000,0000,0000,,Maar in werkelijkheid komen de meeuwen\Nvoor de vuilnisbelt vlakbij de gevangenis.
Dialogue: 0,0:00:49.25,0:00:55.85,Default,,0000,0000,0000,,Ik liep verder naar binnen en ineens zag \Nik gevangenen heen en weer lopen.
Dialogue: 0,0:00:55.85,0:01:00.07,Default,,0000,0000,0000,,Het was alsof ik een stap terug deed\Nen ik dacht bij mezelf
Dialogue: 0,0:01:00.07,0:01:03.68,Default,,0000,0000,0000,,dat ik best een van hen had kunnen zijn.
Dialogue: 0,0:01:03.68,0:01:09.64,Default,,0000,0000,0000,,Met een andere achtergrond, \Nander context, ander geluk.
Dialogue: 0,0:01:10.26,0:01:16.77,Default,,0000,0000,0000,,Want niemand, maar dan ook niemand\Nkan kiezen waar hij of zij geboren wordt.
Dialogue: 0,0:01:17.74,0:01:22.46,Default,,0000,0000,0000,,In 2009 werd ik uitgenodigd \Nom mee te doen aan een project
Dialogue: 0,0:01:22.46,0:01:27.83,Default,,0000,0000,0000,,in Unidad 48, dat onderdeel is van \Nde Nationale Universiteit van San Martín.
Dialogue: 0,0:01:27.84,0:01:31.08,Default,,0000,0000,0000,,Het ging om het geven \Nvan een schrijfworkshop.
Dialogue: 0,0:01:31.08,0:01:37.57,Default,,0000,0000,0000,,De penitentiaire dienst stelde een \Ndeel van de gevangenis ter beschikking
Dialogue: 0,0:01:37.57,0:01:42.82,Default,,0000,0000,0000,,en daar bouwde men \Nhet universitair centrum.
Dialogue: 0,0:01:43.54,0:01:46.22,Default,,0000,0000,0000,,Tijdens mijn eerste ontmoeting\Nmet de gevangenen
Dialogue: 0,0:01:46.22,0:01:49.77,Default,,0000,0000,0000,,vroeg ik hen waarom ze graag een \Nschrijfworkshop wilden doen.
Dialogue: 0,0:01:49.77,0:01:53.35,Default,,0000,0000,0000,,Ze zeiden dat ze graag op\Npapier zouden willen zetten
Dialogue: 0,0:01:53.35,0:01:58.21,Default,,0000,0000,0000,,wat ze niet kunnen \Nzeggen en doen.
Dialogue: 0,0:01:58.92,0:02:04.33,Default,,0000,0000,0000,,Op dat moment besloot ik om poëzie\Nte introduceren in de gevangenis.
Dialogue: 0,0:02:05.27,0:02:08.97,Default,,0000,0000,0000,,Dus ik stelde voor om met poëzie te gaan\Nwerken en ik vroeg
Dialogue: 0,0:02:08.97,0:02:11.51,Default,,0000,0000,0000,,of iemand wist wat poëzie betekent.
Dialogue: 0,0:02:11.51,0:02:16.47,Default,,0000,0000,0000,,Niemand wist eigenlijk\Nwat poëzie nou echt was.
Dialogue: 0,0:02:17.38,0:02:21.52,Default,,0000,0000,0000,,Daarnaast stelden ze voor om \Nde workshop niet alleen te geven
Dialogue: 0,0:02:21.52,0:02:24.74,Default,,0000,0000,0000,,aan gevangenen die \Nuniversitaire lessen volgen
Dialogue: 0,0:02:24.74,0:02:28.02,Default,,0000,0000,0000,,maar aan alle gevangenen.
Dialogue: 0,0:02:28.49,0:02:32.11,Default,,0000,0000,0000,,Ik zei: om de workshop te beginnen
Dialogue: 0,0:02:32.12,0:02:35.76,Default,,0000,0000,0000,,heb ik een hulpmiddel nodig \Nwaarover wij allemaal beschikken.
Dialogue: 0,0:02:35.76,0:02:38.23,Default,,0000,0000,0000,,Dat hulpmiddel is taal.
Dialogue: 0,0:02:38.75,0:02:44.36,Default,,0000,0000,0000,,Dus we hadden taal en we hadden een \Nworkshop. We konden poëzie maken.
Dialogue: 0,0:02:44.95,0:02:50.78,Default,,0000,0000,0000,,Maar ik stond niet stil bij de \Nongelijkheid die er is in de gevangenis.
Dialogue: 0,0:02:50.78,0:02:55.84,Default,,0000,0000,0000,,Velen van hen hebben de \Nbasisschool niet eens afgemaakt.
Dialogue: 0,0:02:55.84,0:03:01.28,Default,,0000,0000,0000,,Velen konden alleen \Nblokletters lezen.
Dialogue: 0,0:03:03.08,0:03:06.85,Default,,0000,0000,0000,,Ook schreven ze niet vloeiend genoeg.
Dialogue: 0,0:03:06.85,0:03:14.32,Default,,0000,0000,0000,,Dus begonnen we hele korte\Nmaar krachtige gedichten te zoeken.
Dialogue: 0,0:03:14.32,0:03:17.97,Default,,0000,0000,0000,,En we begonnen te lezen\Nen we lazen auteur na auteur
Dialogue: 0,0:03:17.97,0:03:23.81,Default,,0000,0000,0000,,en door dat lezen van korte gedichten\Nbegonnen ze door te krijgen
Dialogue: 0,0:03:23.82,0:03:26.50,Default,,0000,0000,0000,,dat de poëtische taal
Dialogue: 0,0:03:26.50,0:03:29.100,Default,,0000,0000,0000,,een bepaalde logica afbreekt\Nen een ander systeem aanmaakt.
Dialogue: 0,0:03:29.100,0:03:33.81,Default,,0000,0000,0000,,Bij het breken van de logica van taal \Nbreek je ook de logica van het systeem
Dialogue: 0,0:03:33.81,0:03:37.74,Default,,0000,0000,0000,,waarop zij gewend zijn te reageren.
Dialogue: 0,0:03:37.74,0:03:43.14,Default,,0000,0000,0000,,Dus ontstond er een nieuw systeem, \Neen aantal nieuwe regels
Dialogue: 0,0:03:43.15,0:03:48.53,Default,,0000,0000,0000,,waardoor zij supersnel begrepen
Dialogue: 0,0:03:48.53,0:03:55.54,Default,,0000,0000,0000,,dat zij door middel van gedichten \Nprecies kunnen zeggen wat ze willen.
Dialogue: 0,0:03:59.06,0:04:04.72,Default,,0000,0000,0000,,"Om dichter te zijn moet je \Neen keer door hel zijn gegaan."
Dialogue: 0,0:04:05.28,0:04:09.99,Default,,0000,0000,0000,,En zij hebben genoeg hel. \NGenoeg hel.
Dialogue: 0,0:04:09.99,0:04:14.36,Default,,0000,0000,0000,,Één keer vertelde een van hen: \N"In de gevangenis slaap je nooit."
Dialogue: 0,0:04:14.36,0:04:19.84,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt nooit slapen in de gevangenis. \NJe kunt nooit je ogen sluiten.
Dialogue: 0,0:04:20.35,0:04:25.13,Default,,0000,0000,0000,,Dus gaf ik ze, zoals ik nu ook doe,
Dialogue: 0,0:04:25.13,0:04:31.17,Default,,0000,0000,0000,,een moment stilte en ik zei: \Njongens, dat is poëzie.
Dialogue: 0,0:04:31.17,0:04:37.31,Default,,0000,0000,0000,,Poëzie is in dit gevangenisleven, \Nhet is overal om jullie heen.
Dialogue: 0,0:04:37.31,0:04:39.87,Default,,0000,0000,0000,,Dit alles, dat jullie nooit slapen.
Dialogue: 0,0:04:39.87,0:04:47.24,Default,,0000,0000,0000,,Dit straalt angst uit. Alles wat niet \Nwordt opgeschreven, dat is poëzie.
Dialogue: 0,0:04:47.24,0:04:51.50,Default,,0000,0000,0000,,Dus we begonnen die hel te gebruiken.
Dialogue: 0,0:04:51.50,0:04:55.03,Default,,0000,0000,0000,,We sprongen meteen in het diepe. \NIn de zevende cirkel van de hel.
Dialogue: 0,0:04:55.03,0:04:59.01,Default,,0000,0000,0000,,En in deze zevende cirkel van\Nonze geliefde hel
Dialogue: 0,0:04:59.01,0:05:03.30,Default,,0000,0000,0000,,leerden ze dat muren \Nonzichtbaar konden zijn,
Dialogue: 0,0:05:03.30,0:05:05.66,Default,,0000,0000,0000,,dat ze ramen konden laten schreeuwen
Dialogue: 0,0:05:05.66,0:05:09.54,Default,,0000,0000,0000,,en dat we ons konden \Nverstoppen in de schaduw.
Dialogue: 0,0:05:11.38,0:05:15.63,Default,,0000,0000,0000,,Aan het eind van het eerste jaar\Nvan de workshop
Dialogue: 0,0:05:15.63,0:05:17.97,Default,,0000,0000,0000,,hebben we een klein \Neindejaarsfeest gegeven
Dialogue: 0,0:05:17.97,0:05:21.32,Default,,0000,0000,0000,,zoals men dat doet wanneer \Ner iets met zoveel liefde wordt gedaan.
Dialogue: 0,0:05:21.32,0:05:23.72,Default,,0000,0000,0000,,Je wil het vieren met een feestje.
Dialogue: 0,0:05:23.72,0:05:28.95,Default,,0000,0000,0000,,We nodigden familieleden, vrienden \Nen autoriteiten van de universiteit uit.
Dialogue: 0,0:05:28.95,0:05:32.74,Default,,0000,0000,0000,,De gevangenen hoefden alleen maar \Neen gedicht op te lezen
Dialogue: 0,0:05:32.74,0:05:38.05,Default,,0000,0000,0000,,en hun diploma en applaus in \Nontvangst nemen en dat was ons feestje.
Dialogue: 0,0:05:40.16,0:05:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Het enige wat ik aan jullie \Nduidelijk wil maken,
Dialogue: 0,0:05:46.00,0:05:50.65,Default,,0000,0000,0000,,is het moment dat deze mannen,
Dialogue: 0,0:05:50.65,0:05:53.46,Default,,0000,0000,0000,,soms enorm groot vergeleken met mij,
Dialogue: 0,0:05:53.46,0:05:58.92,Default,,0000,0000,0000,,of jongeren, maar met een enorme trots,
Dialogue: 0,0:05:58.92,0:06:04.52,Default,,0000,0000,0000,,hun papier trillend \Nen zwetend vasthielden
Dialogue: 0,0:06:04.52,0:06:10.91,Default,,0000,0000,0000,,en hun gedicht met trillende stem oplazen.
Dialogue: 0,0:06:11.73,0:06:16.70,Default,,0000,0000,0000,,Op dit moment bedacht ik me \N
Dialogue: 0,0:06:16.70,0:06:21.10,Default,,0000,0000,0000,,dat dit waarschijnlijk voor velen van hen
Dialogue: 0,0:06:21.10,0:06:27.03,Default,,0000,0000,0000,,de eerste keer was dat er geklapt werd \Nvoor iets dat zij hadden bereikt.
Dialogue: 0,0:06:28.61,0:06:32.26,Default,,0000,0000,0000,,In de gevangenis zijn er dingen \Ndie je niet kunt doen.
Dialogue: 0,0:06:32.26,0:06:36.48,Default,,0000,0000,0000,,In de gevangenis kun je niet dromen, \Nin de gevangenis kun je niet huilen.
Dialogue: 0,0:06:36.48,0:06:41.86,Default,,0000,0000,0000,,Sommigen woorden zijn gewoon verboden, \Nzoals het woord "tijd",
Dialogue: 0,0:06:41.86,0:06:46.60,Default,,0000,0000,0000,,het woord "toekomst" en het woord "wens".
Dialogue: 0,0:06:46.60,0:06:52.28,Default,,0000,0000,0000,,Maar wij durfden het aan om te dromen\Nen om groot te dromen,
Dialogue: 0,0:06:52.28,0:06:56.82,Default,,0000,0000,0000,,want we hadden besloten\Nom een boek te gaan schrijven.
Dialogue: 0,0:06:56.82,0:07:01.40,Default,,0000,0000,0000,,Ze schreven niet alleen een boek,\Nmaar bonden het ook zelf in.
Dialogue: 0,0:07:01.40,0:07:03.80,Default,,0000,0000,0000,,Dit was eind 2010.
Dialogue: 0,0:07:03.80,0:07:07.17,Default,,0000,0000,0000,,We schreven een tweede boek.
Dialogue: 0,0:07:07.17,0:07:10.35,Default,,0000,0000,0000,,En we bonden dit tweede boek in.
Dialogue: 0,0:07:10.35,0:07:14.44,Default,,0000,0000,0000,,Dit was pas geleden, \Neind vorig jaar.
Dialogue: 0,0:07:16.36,0:07:21.62,Default,,0000,0000,0000,,Wat ik elke week weer zie \Nis hoe ze veranderen
Dialogue: 0,0:07:21.62,0:07:26.53,Default,,0000,0000,0000,,in een ander persoon.\NHoe ze zich transformeren.
Dialogue: 0,0:07:26.53,0:07:31.12,Default,,0000,0000,0000,,Hoe het woord hen zelfrespect geeft\Ndat ze eerst niet kenden,
Dialogue: 0,0:07:31.12,0:07:33.09,Default,,0000,0000,0000,,dat ze zich niet voor konden stellen.
Dialogue: 0,0:07:33.09,0:07:38.72,Default,,0000,0000,0000,,Ze wisten niet dat dit gevoel bestond \Nen dat het van hen zou kunnen komen.
Dialogue: 0,0:07:38.72,0:07:42.88,Default,,0000,0000,0000,,Tijdens de workshop, in onze geliefde hel,
Dialogue: 0,0:07:42.88,0:07:45.59,Default,,0000,0000,0000,,geven we allemaal iets.
Dialogue: 0,0:07:45.59,0:07:48.49,Default,,0000,0000,0000,,We openen onze handen en ons hart
Dialogue: 0,0:07:48.49,0:07:51.42,Default,,0000,0000,0000,,en geven wat we hebben en wat we kunnen.
Dialogue: 0,0:07:51.42,0:07:52.92,Default,,0000,0000,0000,,Iedereen doet dit.
Dialogue: 0,0:07:52.92,0:07:57.31,Default,,0000,0000,0000,,Op deze manier voelt iemand \Ndat hij een heel klein beetje
Dialogue: 0,0:07:57.31,0:08:02.16,Default,,0000,0000,0000,,die enorme sociale scheur aan het \Nrepareren is die er voor zorgt
Dialogue: 0,0:08:02.16,0:08:09.80,Default,,0000,0000,0000,,dat voor velen zoals zij de gevangenis \Nde enige eindbestemming is.
Dialogue: 0,0:08:11.56,0:08:17.50,Default,,0000,0000,0000,,Ik herinner me een vers \Nvan een groot dichter,
Dialogue: 0,0:08:17.50,0:08:25.25,Default,,0000,0000,0000,,van Unidad 48 van onze workshop: \NNicolás Dorado.
Dialogue: 0,0:08:27.54,0:08:34.78,Default,,0000,0000,0000,,"Ik heb een oneindig stuk draad nodig \Nom deze schade te kunnen naaien".
Dialogue: 0,0:08:34.78,0:08:40.67,Default,,0000,0000,0000,,Dit doet poëzie. \NZe naait een wond van uitsluiting.
Dialogue: 0,0:08:40.67,0:08:46.38,Default,,0000,0000,0000,,Ze opent deuren. \NPoëzie maakt een spiegel.
Dialogue: 0,0:08:46.38,0:08:48.77,Default,,0000,0000,0000,,Die spiegel is het gedicht.
Dialogue: 0,0:08:48.77,0:08:54.05,Default,,0000,0000,0000,,Ze herkennen zichzelf, \Nze bekijken het gedicht
Dialogue: 0,0:08:54.05,0:08:58.76,Default,,0000,0000,0000,,en schrijven wat ze zijn... \Nen zijn wat ze schrijven.
Dialogue: 0,0:08:58.76,0:09:05.14,Default,,0000,0000,0000,,Om te kunnen schrijven moeten zij zich\Nhet moment van het schrijven toe-eigenen,
Dialogue: 0,0:09:05.14,0:09:08.48,Default,,0000,0000,0000,,dat uitzonderlijke moment van vrijheid.
Dialogue: 0,0:09:08.48,0:09:11.63,Default,,0000,0000,0000,,Ze moeten in hun hoofd\Nop zoek naar dat stukje vrijheid
Dialogue: 0,0:09:11.63,0:09:16.41,Default,,0000,0000,0000,,dat niemand ze kan ontnemen\Nwanneer zij schrijven.
Dialogue: 0,0:09:16.41,0:09:20.25,Default,,0000,0000,0000,,Het is ook goed om te bewijzen\Ndat vrijheid mogelijk is,
Dialogue: 0,0:09:20.25,0:09:24.70,Default,,0000,0000,0000,,ook al zitten we in de gevangenis\Nen bestaan de enige tralies die we hebben
Dialogue: 0,0:09:24.70,0:09:30.80,Default,,0000,0000,0000,,op deze mooie plek, \Nuit het woord 'tralies'.
Dialogue: 0,0:09:30.81,0:09:33.65,Default,,0000,0000,0000,,In onze hel branden we van geluk
Dialogue: 0,0:09:33.65,0:09:37.66,Default,,0000,0000,0000,,wanneer het lont van het woord \Nwordt aangestoken.
Dialogue: 0,0:09:37.66,0:09:40.70,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)
Dialogue: 0,0:10:04.66,0:10:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik heb jullie verteld over de gevangenis, \Nover wat ik elke week meemaak
Dialogue: 0,0:10:11.00,0:10:15.64,Default,,0000,0000,0000,,en waar ik van geniet \Nen dat ik samen met hun verander.
Dialogue: 0,0:10:15.64,0:10:21.38,Default,,0000,0000,0000,,Maar ik zou willen dat jullie \Nzouden kunnen voelen en meemaken,
Dialogue: 0,0:10:21.38,0:10:25.06,Default,,0000,0000,0000,,ook al is het maar voor een paar seconden,
Dialogue: 0,0:10:25.06,0:10:29.71,Default,,0000,0000,0000,,waar ik elke week van geniet\Nen wat me maakt me wie ik ben.
Dialogue: 0,0:10:31.86,0:10:35.15,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)
Dialogue: 0,0:10:41.23,0:10:45.41,Default,,0000,0000,0000,,"Het hart kauwt de tranen van tijd,
Dialogue: 0,0:10:45.41,0:10:48.28,Default,,0000,0000,0000,,verblind door dat licht.
Dialogue: 0,0:10:48.28,0:10:51.70,Default,,0000,0000,0000,,Het verbergt de snelheid van het bestaan
Dialogue: 0,0:10:51.70,0:10:53.37,Default,,0000,0000,0000,,waar beelden varen.
Dialogue: 0,0:10:53.37,0:10:56.77,Default,,0000,0000,0000,,Het vecht, het laat niet los.
Dialogue: 0,0:10:56.77,0:11:00.51,Default,,0000,0000,0000,,Het hart breekt door trieste blikken.
Dialogue: 0,0:11:00.51,0:11:03.18,Default,,0000,0000,0000,,Het rijdt op een vuurspuwende storm
Dialogue: 0,0:11:03.18,0:11:07.12,Default,,0000,0000,0000,,en recht de schouders \Ndie zijn gebogen door schaamte,
Dialogue: 0,0:11:07.12,0:11:10.57,Default,,0000,0000,0000,,wetend dat het niet alleen draait\Nom lezen en doorgaan
Dialogue: 0,0:11:10.57,0:11:14.42,Default,,0000,0000,0000,,maar ook om de wens \Nhet oneindige blauw te zien.
Dialogue: 0,0:11:14.42,0:11:17.63,Default,,0000,0000,0000,,Het hart gaat zitten \Nom over dingen na te denken,
Dialogue: 0,0:11:17.63,0:11:20.84,Default,,0000,0000,0000,,vecht tegen een alledaags bestaan.
Dialogue: 0,0:11:20.84,0:11:24.26,Default,,0000,0000,0000,,Trachtend lief te hebben zonder pijn,
Dialogue: 0,0:11:24.26,0:11:27.95,Default,,0000,0000,0000,,ademt het zon en spreekt zichzelf moed in.
Dialogue: 0,0:11:27.95,0:11:31.69,Default,,0000,0000,0000,,Het geeft zichzelf over \Nop weg naar de rede.
Dialogue: 0,0:11:31.69,0:11:35.05,Default,,0000,0000,0000,,Het hart vecht tussen moerassen,
Dialogue: 0,0:11:35.05,0:11:38.77,Default,,0000,0000,0000,,staat op de rand van de onderwereld.
Dialogue: 0,0:11:38.77,0:11:42.66,Default,,0000,0000,0000,,Het valt uitgeput neer, maar zal niet\Nkiezen voor de makkelijke weg.
Dialogue: 0,0:11:42.66,0:11:47.08,Default,,0000,0000,0000,,Terwijl onregelmatige stappen\Nuit dronkenschap ontwaken,
Dialogue: 0,0:11:47.08,0:11:49.03,Default,,0000,0000,0000,,ontwaakt de stilte."
Dialogue: 0,0:11:49.03,0:11:51.34,Default,,0000,0000,0000,,Ik ben Martín Bustamante.
Dialogue: 0,0:11:51.34,0:11:54.98,Default,,0000,0000,0000,,Ik zit gevangen \Nin Unidad 48 van San Martín.
Dialogue: 0,0:11:54.98,0:11:57.97,Default,,0000,0000,0000,,Vandaag ben ik op tijdelijk verlof.
Dialogue: 0,0:11:57.97,0:11:59.58,Default,,0000,0000,0000,,Poëzie en literatuur
Dialogue: 0,0:11:59.58,0:12:01.58,Default,,0000,0000,0000,,hebben mijn leven veranderd.
Dialogue: 0,0:12:01.58,0:12:02.60,Default,,0000,0000,0000,,Dank jullie wel!
Dialogue: 0,0:12:02.60,0:12:03.66,Default,,0000,0000,0000,,CD: Dank jullie wel!
Dialogue: 0,0:12:03.66,0:12:06.30,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)