1
00:00:06,828 --> 00:00:11,292
A, C, E, D, B, K.

2
00:00:11,292 --> 00:00:14,600
Đây không phải những chữ cái ngẫu nhiên 
trong bảng chữ cái đâu.

3
00:00:14,600 --> 00:00:18,092
Đây là các loại vitamin, cũng giống như 
các chữ cái giúp tạo thành từ,

4
00:00:18,092 --> 00:00:21,903
chúng là những dưỡng chất 
giúp cơ thể ta "chạy tốt".

5
00:00:21,903 --> 00:00:25,039
Vitamin là những hợp chất hữu cơ
mà ta cần tiêu thụ

6
00:00:25,039 --> 00:00:27,598
một lượng nhỏ mỗi ngày
để cơ thể "chạy" tốt.

7
00:00:27,598 --> 00:00:31,010
Chúng là những thợ xây, bảo vệ, 
bảo trì viên của cơ thể,

8
00:00:31,010 --> 00:00:34,200
giúp cơ thể ta hình thành cơ, xương,
sử dụng chất dinh dưỡng,

9
00:00:34,200 --> 00:00:37,820
dự trữ và sử dụng năng lượng,
cũng như chữa lành vết thương.

10
00:00:37,820 --> 00:00:40,243
Nếu bạn cần dẫn chứng
về giá trị của vitamin,

11
00:00:40,243 --> 00:00:43,279
hãy xem xét trường hợp 
của các thuỷ thủ ngày xưa,

12
00:00:43,279 --> 00:00:46,599
những người không được tiếp cận 
với nguồn thực phẩm giàu vitamin.

13
00:00:46,599 --> 00:00:48,018
Họ thường bị bệnh hoại huyết.

14
00:00:48,018 --> 00:00:50,921
Trong khi vitamin C, 
có nhiều trong trái cây và rau củ,

15
00:00:50,921 --> 00:00:53,504
lại là phương pháp 
đơn giản nhất để chữa bệnh này .

16
00:00:53,504 --> 00:00:57,062
Trong khi Vi khuẩn, nấm và thực vật 
có thể tự tạo ra vitamin,

17
00:00:57,062 --> 00:01:01,468
thì cơ thể chúng ta lại không thể,
nên phải lấy vitamin từ các nguồn khác.

18
00:01:01,468 --> 00:01:05,131
Vậy làm thế nào cơ thể hấp thụ được 
vitamin từ môi trường bên ngoài?

19
00:01:05,131 --> 00:01:08,379
Đó còn tuỳ vào trạng thái
của các hợp chất này.

20
00:01:08,379 --> 00:01:09,920
Vitamin có 2 loại:

21
00:01:09,920 --> 00:01:12,371
loại tan trong mỡ 
và loại tan trong nước,

22
00:01:12,371 --> 00:01:14,933
chính sự khác biệt này 
sẽ quyết định cách mà cơ thể

23
00:01:14,933 --> 00:01:19,252
vận chuyển, dự trữ vitamin
cũng như đào thải lượng thừa.

24
00:01:19,252 --> 00:01:21,739
Những vitamin tan trong nước gồm vitamin C

25
00:01:21,739 --> 00:01:25,615
và các hợp chất vitamin B
gồm 8 loại khác nhau

26
00:01:25,615 --> 00:01:27,250
có công dụng riêng biệt.

27
00:01:27,250 --> 00:01:31,532
Những chất này tan trong phần chứa nước
của các loại trái cây, rau củ và ngũ cốc,

28
00:01:31,532 --> 00:01:35,090
nên đường hấp thụ vào cơ thể
của chúng khá đơn giản.

29
00:01:35,090 --> 00:01:37,659
Khi đã vào cơ thể, những thức ăn này
sẽ đươc tiêu hoá

30
00:01:37,659 --> 00:01:41,626
và các vitamin 
sẽ được hấp thụ trực tiếp vào máu.

31
00:01:41,626 --> 00:01:43,876
Do huyết tương 
vốn dĩ là môi trường nước,

32
00:01:43,876 --> 00:01:48,194
nên vitamin C và B
được vận chuyển thuận lợi

33
00:01:48,194 --> 00:01:50,867
và có thể di chuyển
tự do trong cơ thể.

34
00:01:50,867 --> 00:01:53,668
Đối với các vitamin 
tan trong mỡ

35
00:01:53,668 --> 00:01:56,933
có trong các thực phẩm
làm từ sữa, bơ và dầu,

36
00:01:56,933 --> 00:01:59,951
thì đường vào máu 
phiêu lưu hơn một chút.

37
00:01:59,951 --> 00:02:02,938
Chúng đi vào trong dạ dày và ruột,

38
00:02:02,938 --> 00:02:06,423
nơi có mật - một chất có tính axit 
được sản xuất ở gan,

39
00:02:06,423 --> 00:02:11,133
mật phân nhỏ mỡ 
và giúp hấp thụ chúng qua thành ruột.

40
00:02:11,133 --> 00:02:14,943
Do vitamin tan trong mỡ không thể 
di chuyển trong môi trường nước của máu,

41
00:02:14,943 --> 00:02:17,338
chúng cần một thứ gì đó
giúp chúng di chuyển,

42
00:02:17,338 --> 00:02:21,740
đó chính là protein dính trên vitamin,
đóng vai trò như "người vận chuyển",

43
00:02:21,740 --> 00:02:26,314
giúp đưa vitamin tan trong mỡ 
vào máu và đi quanh cơ thể.

44
00:02:26,314 --> 00:02:29,708
Sự khác biệt này giữa 2 loại vitamin

45
00:02:29,708 --> 00:02:31,913
quyết định cách chúng đi vào máu,

46
00:02:31,913 --> 00:02:35,401
cũng như cách chúng được dự trữ 
và đào thải khỏi cơ thể.

47
00:02:35,401 --> 00:02:38,443
Vì cơ thể có thể vận chuyển
vitamin tan trong nước

48
00:02:38,443 --> 00:02:40,100
theo máu một cách dễ dàng

49
00:02:40,100 --> 00:02:45,156
nên hầu hết các vitamin này
sẽ được thải qua thận.

50
00:02:45,156 --> 00:02:47,725
Chính vì lí do đó, đa phần
vitamin tan trong nước

51
00:02:47,725 --> 00:02:51,897
cần được hấp thụ mỗi ngày 
qua thức ăn.

52
00:02:51,897 --> 00:02:54,636
Trong khi vitamin tan trong mỡ
ở lại lâu hơn trong cơ thể

53
00:02:54,636 --> 00:02:58,464
vì chúng được trữ lại trong gan
và tế bào chất béo.

54
00:02:58,464 --> 00:03:00,642
Cơ thể dùng những nơi này
như nhà kho,

55
00:03:00,642 --> 00:03:04,274
trữ vitamin rồi đem chúng ra 
sử dụng khi cần,

56
00:03:04,274 --> 00:03:06,772
vì thế ta không nên
hấp thụ quá nhiều những vitamin này

57
00:03:06,772 --> 00:03:09,674
bởi cơ thể vốn dĩ 
đã trữ một lượng đáng kể.

58
00:03:09,674 --> 00:03:12,642
Khi đã hiểu cách vận chuyển
và dự trữ vitamin,

59
00:03:12,642 --> 00:03:16,513
hãy để vitamin thực hiện 
phần nhiệm vụ định sẵn của chúng.

60
00:03:16,513 --> 00:03:20,510
Chẳng hạn như các hợp chất vitamin B
giúp hình thành men hỗ trợ,

61
00:03:20,510 --> 00:03:24,848
giúp enzym 
giải phóng năng lượng từ thức ăn.

62
00:03:24,848 --> 00:03:28,271
Các vitamin B khác giúp cơ thể
sử dụng nguồn năng lượng này.

63
00:03:28,271 --> 00:03:32,793
Vitamin C giúp chống
nhiễm trùng và tạo collagen,

64
00:03:32,793 --> 00:03:37,568
một loại mô hình thành xương, răng
và chữa lành vết thương.

65
00:03:37,568 --> 00:03:41,767
Vitamin A giúp tạo bạch cầu,
chìa khoá của hệ miễn dịch,

66
00:03:41,767 --> 00:03:47,666
hình thành xương, cải thiện thị lực
bằng cách giúp tế bào mắt hoạt động tốt.

67
00:03:47,666 --> 00:03:51,549
Vitamin D giúp hấp thụ canxi, phốt pho
từ đó tạo ra xương,

68
00:03:51,549 --> 00:03:54,429
còn vitamin E là chất chống oxi hoá,

69
00:03:54,429 --> 00:03:57,767
loại bỏ các thành phần 
gây hại cho tế bào.

70
00:03:57,767 --> 00:04:01,568
Cuối cùng, vitamin K giúp đông máu,

71
00:04:01,568 --> 00:04:04,369
bằng cách hỗ trợ protein
thực hiện nhiệm vụ này.

72
00:04:04,369 --> 00:04:06,338
Nếu không có vitamin,

73
00:04:06,338 --> 00:04:10,147
con người sẽ thiếu rất nhiều chất,
dẫn đến các vấn đề như

74
00:04:10,147 --> 00:04:13,036
suy nhược, tổn thương dây thần kinh
các bệnh tim mạch,

75
00:04:13,036 --> 00:04:15,956
hoặc các bệnh còi xương 
hay hoại huyết.

76
00:04:15,956 --> 00:04:19,489
Tuy nhiên quá nhiều vitamin
cũng gây độc cho cơ thể,

77
00:04:19,489 --> 00:04:23,841
nên bạn đừng nghĩ nạp nhiều vitamin 
là tốt cho cơ thể nhé.

78
00:04:23,841 --> 00:04:26,431
Trên thực tế,
giữ được cân bằng,

79
00:04:26,431 --> 00:04:29,304
cung cấp vừa đủ lượng
vitamin mới là điều cốt yếu.