[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.83,0:00:11.29,Default,,0000,0000,0000,,A, C, E, D, B, K.
Dialogue: 0,0:00:11.29,0:00:14.60,Default,,0000,0000,0000,,Nee, dit is geen willekeurige\Nvolgorde van het alfabet.
Dialogue: 0,0:00:14.60,0:00:18.09,Default,,0000,0000,0000,,Dit zijn vitamines die,\Nzoals letters woorden maken,
Dialogue: 0,0:00:18.09,0:00:21.90,Default,,0000,0000,0000,,de bouwstenen zijn\Ndie het lichaam draaiende houden.
Dialogue: 0,0:00:21.90,0:00:25.57,Default,,0000,0000,0000,,Vitamines zijn organische verbindingen\Ndie we in kleine beetjes moeten innemen
Dialogue: 0,0:00:25.57,0:00:27.26,Default,,0000,0000,0000,,om te blijven functioneren.
Dialogue: 0,0:00:27.26,0:00:30.54,Default,,0000,0000,0000,,Zij bouwen, verdedigen\Nen onderhouden het lichaam.
Dialogue: 0,0:00:30.54,0:00:34.46,Default,,0000,0000,0000,,Ze helpen spieren en botten maken,\Nvoedingsstoffen gebruiken,
Dialogue: 0,0:00:34.46,0:00:37.80,Default,,0000,0000,0000,,energie vasthouden en gebruiken\Nen wonden genezen.
Dialogue: 0,0:00:37.80,0:00:40.24,Default,,0000,0000,0000,,Wil je overtuigd worden\Nvan de waarde van vitamines,
Dialogue: 0,0:00:40.24,0:00:43.28,Default,,0000,0000,0000,,denk dan aan de benarde situatie \Nvan zeelieden van vroeger.
Dialogue: 0,0:00:43.28,0:00:46.60,Default,,0000,0000,0000,,Zij hadden geen verse producten\Ndie rijk waren aan vitamines.
Dialogue: 0,0:00:46.60,0:00:48.02,Default,,0000,0000,0000,,Zij kregen scheurbuik.
Dialogue: 0,0:00:48.02,0:00:50.69,Default,,0000,0000,0000,,Maar vitamine C, \Ndat veel in groenten en fruit zit,
Dialogue: 0,0:00:50.69,0:00:53.50,Default,,0000,0000,0000,,was de remedie tegen deze ziekte.
Dialogue: 0,0:00:53.50,0:00:57.06,Default,,0000,0000,0000,,Terwijl bacteriën, schimmels en planten \Nhun eigen vitamines maken,
Dialogue: 0,0:00:57.06,0:01:01.47,Default,,0000,0000,0000,,kan ons lichaam dat niet, dus moeten\Nwe deze uit andere bronnen halen.
Dialogue: 0,0:01:01.47,0:01:05.13,Default,,0000,0000,0000,,Hoe krijgt ons lichaam vitamines binnen?
Dialogue: 0,0:01:05.13,0:01:08.19,Default,,0000,0000,0000,,Dat hangt af van de vorm\Nvan deze verbindingen.
Dialogue: 0,0:01:08.19,0:01:09.92,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn twee soorten vitamines:
Dialogue: 0,0:01:09.92,0:01:12.37,Default,,0000,0000,0000,,vetoplosbare en wateroplosbare.
Dialogue: 0,0:01:12.37,0:01:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Het verschil bepaalt hoe het lichaam\Nvitamines vervoert en opslaat,
Dialogue: 0,0:01:17.00,0:01:19.25,Default,,0000,0000,0000,,en hoe het overtollige\Nvitamines uitscheidt.
Dialogue: 0,0:01:19.25,0:01:23.31,Default,,0000,0000,0000,,Wateroplosbaar zijn\Nvitamines C en B-complex,
Dialogue: 0,0:01:23.31,0:01:25.62,Default,,0000,0000,0000,,die uit acht verschillende delen bestaan,
Dialogue: 0,0:01:25.62,0:01:27.41,Default,,0000,0000,0000,,die allemaal iets unieks doen.
Dialogue: 0,0:01:27.41,0:01:31.53,Default,,0000,0000,0000,,Ze bevinden zich in waterige delen\Nvan groente, fruit en granen,
Dialogue: 0,0:01:31.53,0:01:35.09,Default,,0000,0000,0000,,en hun reis door het lichaam\Nis redelijk rechttoe rechtaan.
Dialogue: 0,0:01:35.09,0:01:37.66,Default,,0000,0000,0000,,Eenmaal in ons systeem\Nwordt het voedsel verteerd.
Dialogue: 0,0:01:37.66,0:01:41.63,Default,,0000,0000,0000,,De vitamines worden meteen\Ndoor de bloedsomloop opgenomen.
Dialogue: 0,0:01:41.63,0:01:43.88,Default,,0000,0000,0000,,Omdat bloedplasma een waterbasis heeft,
Dialogue: 0,0:01:43.88,0:01:48.19,Default,,0000,0000,0000,,kunnen de wateroplosbare vitamines\NC en B direct meedrijven
Dialogue: 0,0:01:48.19,0:01:50.87,Default,,0000,0000,0000,,en zich vrijelijk\Ndoor het lichaam bewegen.
Dialogue: 0,0:01:50.87,0:01:53.04,Default,,0000,0000,0000,,Voor vetoplosbare vitamines,\N
Dialogue: 0,0:01:53.04,0:01:56.93,Default,,0000,0000,0000,,die oplossen in vet en die je vindt\Nin melkproducten, boter en oliën,
Dialogue: 0,0:01:56.93,0:01:59.95,Default,,0000,0000,0000,,is de reis naar het bloed \Navontuurlijker.
Dialogue: 0,0:01:59.95,0:02:02.94,Default,,0000,0000,0000,,Deze vitamines gaan\Ndoor de maag en de darmen,
Dialogue: 0,0:02:02.94,0:02:06.42,Default,,0000,0000,0000,,waar een zure substantie, gal, \Nvanuit de lever wordt toegevoegd,
Dialogue: 0,0:02:06.42,0:02:11.13,Default,,0000,0000,0000,,die het vet opbreekt en klaarmaakt \Nom door de darmwand opgenomen te worden.
Dialogue: 0,0:02:11.13,0:02:14.94,Default,,0000,0000,0000,,Vetoplosbare vitamines kunnen \Nhet waterige bloed niet gebruiken.
Dialogue: 0,0:02:14.94,0:02:17.34,Default,,0000,0000,0000,,Zij hebben iets anders nodig \Nom hen te vervoeren,
Dialogue: 0,0:02:17.34,0:02:21.74,Default,,0000,0000,0000,,en wel eiwitten die aan de vitamines \Nhechten en die als koerier fungeren.
Dialogue: 0,0:02:21.74,0:02:26.31,Default,,0000,0000,0000,,Zij vervoeren de vetoplosbare vitamines\Nnaar het bloed en door het lichaam.
Dialogue: 0,0:02:26.31,0:02:29.71,Default,,0000,0000,0000,,Dit verschil tussen wateroplosbare\Nen vetoplosbare vitamines
Dialogue: 0,0:02:29.71,0:02:31.91,Default,,0000,0000,0000,,bepaalt dus hoe ze in het bloed komen.
Dialogue: 0,0:02:31.91,0:02:35.40,Default,,0000,0000,0000,,Het bepaalt ook hoe ze in het lichaam \Nworden opgeslagen of afgevoerd.
Dialogue: 0,0:02:35.40,0:02:40.10,Default,,0000,0000,0000,,Dat wateroplosbare vitamines zo makkelijk \Nin de bloedsomloop kunnen circuleren
Dialogue: 0,0:02:40.10,0:02:45.16,Default,,0000,0000,0000,,betekent dat een teveel ervan makkelijk \Nvia de nieren kan worden afgescheiden.
Dialogue: 0,0:02:45.16,0:02:47.72,Default,,0000,0000,0000,,Daarom moeten we de meeste \Nwateroplosbare vitamines
Dialogue: 0,0:02:47.72,0:02:51.90,Default,,0000,0000,0000,,dagelijks aanvullen \Ndoor het voedsel dat we eten.
Dialogue: 0,0:02:51.90,0:02:54.64,Default,,0000,0000,0000,,Vetoplosbare vitamines \Nhebben uithoudingsvermogen.
Dialogue: 0,0:02:54.64,0:02:58.46,Default,,0000,0000,0000,,Zij kunnen in de lever \Nen in vetcellen opgeslagen worden.
Dialogue: 0,0:02:58.46,0:03:00.64,Default,,0000,0000,0000,,Het lichaam gebruikt dit als provisiekast
Dialogue: 0,0:03:00.64,0:03:04.27,Default,,0000,0000,0000,,om vitamines op te slaan\Nen te gebruiken wanneer nodig.
Dialogue: 0,0:03:04.27,0:03:06.77,Default,,0000,0000,0000,,Maar we moeten er\Nniet teveel van binnen krijgen,
Dialogue: 0,0:03:06.77,0:03:09.67,Default,,0000,0000,0000,,omdat het lichaam vaak \Neen goede voorraad heeft.
Dialogue: 0,0:03:09.67,0:03:12.64,Default,,0000,0000,0000,,Nu we eenmaal weten\Nhoe ze vervoerd en opgeslagen worden,
Dialogue: 0,0:03:12.64,0:03:16.51,Default,,0000,0000,0000,,kunnen de vitamines het werk\Ngaan doen waarvoor ze kwamen.
Dialogue: 0,0:03:16.51,0:03:20.51,Default,,0000,0000,0000,,Sommige, zoals veel B-vitamines,\Nmaken co-enzymen,
Dialogue: 0,0:03:20.51,0:03:24.85,Default,,0000,0000,0000,,wier taak het is om enzymen te helpen \Nenergie uit voedsel vrij te geven.
Dialogue: 0,0:03:24.85,0:03:28.27,Default,,0000,0000,0000,,Andere B-vitamines helpen het lichaam\Ndeze energie te gebruiken.
Dialogue: 0,0:03:28.27,0:03:32.79,Default,,0000,0000,0000,,Uit vitamine C haal je weerbaarheid \Ntegen infecties en het maakt collageen,
Dialogue: 0,0:03:32.79,0:03:37.57,Default,,0000,0000,0000,,een weefsel nodig voor botten en tanden \Nen dat wonden heelt.
Dialogue: 0,0:03:37.57,0:03:40.17,Default,,0000,0000,0000,,Vitamine A helpt de aanmaak\Nvan witte bloedlichaampjes,
Dialogue: 0,0:03:40.17,0:03:41.77,Default,,0000,0000,0000,,onmisbaar voor onze weerbaarheid,
Dialogue: 0,0:03:41.77,0:03:44.67,Default,,0000,0000,0000,,helpt botten vormen en verbetert het zicht
Dialogue: 0,0:03:44.67,0:03:47.67,Default,,0000,0000,0000,,door de oogcellen\Nonder controle te houden.
Dialogue: 0,0:03:47.67,0:03:51.55,Default,,0000,0000,0000,,Vitamine D verzamelt\Ncalcium en fosfor om bot te maken.
Dialogue: 0,0:03:51.55,0:03:54.43,Default,,0000,0000,0000,,Vitamine E werkt als anti-oxidant,
Dialogue: 0,0:03:54.43,0:03:57.77,Default,,0000,0000,0000,,het voert elementen af \Ndie cellen kunnen beschadigen.
Dialogue: 0,0:03:57.77,0:04:01.57,Default,,0000,0000,0000,,Tot slot, door vitamine K \Nkan ons bloed stollen,
Dialogue: 0,0:04:01.57,0:04:04.37,Default,,0000,0000,0000,,want het helpt\Nde eiwitten maken die dit doen.
Dialogue: 0,0:04:04.37,0:04:06.34,Default,,0000,0000,0000,,Zonder deze variëteit aan vitamines
Dialogue: 0,0:04:06.34,0:04:10.15,Default,,0000,0000,0000,,kunnen mensen tekorten krijgen\Ndie diverse problemen kunnen veroorzaken,
Dialogue: 0,0:04:10.15,0:04:13.04,Default,,0000,0000,0000,,zoals vermoeidheid,\Nzenuwschade, hartproblemen
Dialogue: 0,0:04:13.04,0:04:15.96,Default,,0000,0000,0000,,Engelse ziekte en scheurbuik.
Dialogue: 0,0:04:15.96,0:04:19.49,Default,,0000,0000,0000,,Anderzijds kunnen teveel vitamines\Ngiftigheid in het lichaam veroorzaken.
Dialogue: 0,0:04:19.49,0:04:23.74,Default,,0000,0000,0000,,Dat ontkracht de mythe dat het goed is \Nom veel supplementen te slikken.
Dialogue: 0,0:04:23.74,0:04:26.47,Default,,0000,0000,0000,,Waar het wel om draait,\Nis het vinden van de juiste balans
Dialogue: 0,0:04:26.47,0:04:28.81,Default,,0000,0000,0000,,om die vitamine-jackpot te winnen.