0:00:06.828,0:00:11.292
A, C, E, D, B, K.

0:00:11.292,0:00:14.600
Nee, dit is geen willekeurige[br]volgorde van het alfabet.

0:00:14.600,0:00:18.092
Dit zijn vitamines die,[br]zoals letters woorden maken,

0:00:18.092,0:00:21.903
de bouwstenen zijn[br]die het lichaam draaiende houden.

0:00:21.903,0:00:25.569
Vitamines zijn organische verbindingen[br]die we in kleine beetjes moeten innemen

0:00:25.569,0:00:27.258
om te blijven functioneren.

0:00:27.258,0:00:30.540
Zij bouwen, verdedigen[br]en onderhouden het lichaam.

0:00:30.540,0:00:34.460
Ze helpen spieren en botten maken,[br]voedingsstoffen gebruiken,

0:00:34.460,0:00:37.800
energie vasthouden en gebruiken[br]en wonden genezen.

0:00:37.800,0:00:40.243
Wil je overtuigd worden[br]van de waarde van vitamines,

0:00:40.243,0:00:43.279
denk dan aan de benarde situatie [br]van zeelieden van vroeger.

0:00:43.279,0:00:46.599
Zij hadden geen verse producten[br]die rijk waren aan vitamines.

0:00:46.599,0:00:48.018
Zij kregen scheurbuik.

0:00:48.018,0:00:50.691
Maar vitamine C, [br]dat veel in groenten en fruit zit,

0:00:50.691,0:00:53.504
was de remedie tegen deze ziekte.

0:00:53.504,0:00:57.062
Terwijl bacteriën, schimmels en planten [br]hun eigen vitamines maken,

0:00:57.062,0:01:01.468
kan ons lichaam dat niet, dus moeten[br]we deze uit andere bronnen halen.

0:01:01.468,0:01:05.131
Hoe krijgt ons lichaam vitamines binnen?

0:01:05.131,0:01:08.189
Dat hangt af van de vorm[br]van deze verbindingen.

0:01:08.189,0:01:09.920
Er zijn twee soorten vitamines:

0:01:09.920,0:01:12.371
vetoplosbare en wateroplosbare.

0:01:12.371,0:01:17.003
Het verschil bepaalt hoe het lichaam[br]vitamines vervoert en opslaat,

0:01:17.003,0:01:19.252
en hoe het overtollige[br]vitamines uitscheidt.

0:01:19.252,0:01:23.309
Wateroplosbaar zijn[br]vitamines C en B-complex,

0:01:23.309,0:01:25.615
die uit acht verschillende delen bestaan,

0:01:25.615,0:01:27.410
die allemaal iets unieks doen.

0:01:27.410,0:01:31.532
Ze bevinden zich in waterige delen[br]van groente, fruit en granen,

0:01:31.532,0:01:35.090
en hun reis door het lichaam[br]is redelijk rechttoe rechtaan.

0:01:35.090,0:01:37.659
Eenmaal in ons systeem[br]wordt het voedsel verteerd.

0:01:37.659,0:01:41.626
De vitamines worden meteen[br]door de bloedsomloop opgenomen.

0:01:41.626,0:01:43.876
Omdat bloedplasma een waterbasis heeft,

0:01:43.876,0:01:48.194
kunnen de wateroplosbare vitamines[br]C en B direct meedrijven

0:01:48.194,0:01:50.867
en zich vrijelijk[br]door het lichaam bewegen.

0:01:50.867,0:01:53.038
Voor vetoplosbare vitamines,[br]

0:01:53.038,0:01:56.933
die oplossen in vet en die je vindt[br]in melkproducten, boter en oliën,

0:01:56.933,0:01:59.951
is de reis naar het bloed [br]avontuurlijker.

0:01:59.951,0:02:02.938
Deze vitamines gaan[br]door de maag en de darmen,

0:02:02.938,0:02:06.423
waar een zure substantie, gal, [br]vanuit de lever wordt toegevoegd,

0:02:06.423,0:02:11.133
die het vet opbreekt en klaarmaakt [br]om door de darmwand opgenomen te worden.

0:02:11.133,0:02:14.943
Vetoplosbare vitamines kunnen [br]het waterige bloed niet gebruiken.

0:02:14.943,0:02:17.338
Zij hebben iets anders nodig [br]om hen te vervoeren,

0:02:17.338,0:02:21.740
en wel eiwitten die aan de vitamines [br]hechten en die als koerier fungeren.

0:02:21.740,0:02:26.314
Zij vervoeren de vetoplosbare vitamines[br]naar het bloed en door het lichaam.

0:02:26.314,0:02:29.708
Dit verschil tussen wateroplosbare[br]en vetoplosbare vitamines

0:02:29.708,0:02:31.913
bepaalt dus hoe ze in het bloed komen.

0:02:31.913,0:02:35.401
Het bepaalt ook hoe ze in het lichaam [br]worden opgeslagen of afgevoerd.

0:02:35.401,0:02:40.103
Dat wateroplosbare vitamines zo makkelijk [br]in de bloedsomloop kunnen circuleren

0:02:40.103,0:02:45.156
betekent dat een teveel ervan makkelijk [br]via de nieren kan worden afgescheiden.

0:02:45.156,0:02:47.725
Daarom moeten we de meeste [br]wateroplosbare vitamines

0:02:47.725,0:02:51.897
dagelijks aanvullen [br]door het voedsel dat we eten.

0:02:51.897,0:02:54.636
Vetoplosbare vitamines [br]hebben uithoudingsvermogen.

0:02:54.636,0:02:58.464
Zij kunnen in de lever [br]en in vetcellen opgeslagen worden.

0:02:58.464,0:03:00.642
Het lichaam gebruikt dit als provisiekast

0:03:00.642,0:03:04.274
om vitamines op te slaan[br]en te gebruiken wanneer nodig.

0:03:04.274,0:03:06.772
Maar we moeten er[br]niet teveel van binnen krijgen,

0:03:06.772,0:03:09.674
omdat het lichaam vaak [br]een goede voorraad heeft.

0:03:09.674,0:03:12.642
Nu we eenmaal weten[br]hoe ze vervoerd en opgeslagen worden,

0:03:12.642,0:03:16.513
kunnen de vitamines het werk[br]gaan doen waarvoor ze kwamen.

0:03:16.513,0:03:20.510
Sommige, zoals veel B-vitamines,[br]maken co-enzymen,

0:03:20.510,0:03:24.848
wier taak het is om enzymen te helpen [br]energie uit voedsel vrij te geven.

0:03:24.848,0:03:28.271
Andere B-vitamines helpen het lichaam[br]deze energie te gebruiken.

0:03:28.271,0:03:32.793
Uit vitamine C haal je weerbaarheid [br]tegen infecties en het maakt collageen,

0:03:32.793,0:03:37.568
een weefsel nodig voor botten en tanden [br]en dat wonden heelt.

0:03:37.568,0:03:40.167
Vitamine A helpt de aanmaak[br]van witte bloedlichaampjes,

0:03:40.167,0:03:41.767
onmisbaar voor onze weerbaarheid,

0:03:41.767,0:03:44.666
helpt botten vormen en verbetert het zicht

0:03:44.666,0:03:47.666
door de oogcellen[br]onder controle te houden.

0:03:47.666,0:03:51.549
Vitamine D verzamelt[br]calcium en fosfor om bot te maken.

0:03:51.549,0:03:54.429
Vitamine E werkt als anti-oxidant,

0:03:54.429,0:03:57.767
het voert elementen af [br]die cellen kunnen beschadigen.

0:03:57.767,0:04:01.568
Tot slot, door vitamine K [br]kan ons bloed stollen,

0:04:01.568,0:04:04.369
want het helpt[br]de eiwitten maken die dit doen.

0:04:04.369,0:04:06.338
Zonder deze variëteit aan vitamines

0:04:06.338,0:04:10.147
kunnen mensen tekorten krijgen[br]die diverse problemen kunnen veroorzaken,

0:04:10.147,0:04:13.036
zoals vermoeidheid,[br]zenuwschade, hartproblemen

0:04:13.036,0:04:15.956
Engelse ziekte en scheurbuik.

0:04:15.956,0:04:19.489
Anderzijds kunnen teveel vitamines[br]giftigheid in het lichaam veroorzaken.

0:04:19.489,0:04:23.741
Dat ontkracht de mythe dat het goed is [br]om veel supplementen te slikken.

0:04:23.741,0:04:26.471
Waar het wel om draait,[br]is het vinden van de juiste balans

0:04:26.471,0:04:28.814
om die vitamine-jackpot te winnen.