WEBVTT

00:00:08.243 --> 00:00:12.673
Viên sỏi thận to nhất từng được ghi nhận
nặng hơn một kilogram

00:00:12.673 --> 00:00:16.765
và có đường kính 17 cm.

00:00:16.765 --> 00:00:20.643
Bệnh nhân thật ra không hề nuốt viên sỏi
có kích cỡ của một quả dừa.

00:00:20.643 --> 00:00:23.464
Sỏi thận hình thành bên trong cơ thể,

00:00:23.464 --> 00:00:28.704
nhưng không may là rất đau đớn
để chúng có thể ra ngoài.

00:00:28.704 --> 00:00:33.245
Sỏi thận là một khối tinh thể cứng
có thể hình thành trong thận,

00:00:33.245 --> 00:00:34.345
niệu quản,

00:00:34.345 --> 00:00:35.254
bàng quang,

00:00:35.254 --> 00:00:36.846
hay niệu đạo.

00:00:36.846 --> 00:00:39.595
Nước tiểu chứa các hợp chất
có thành phần canxi,

00:00:39.595 --> 00:00:40.485
natri,

00:00:40.485 --> 00:00:41.387
kali,

00:00:41.387 --> 00:00:42.406
oxalat,

00:00:42.406 --> 00:00:43.476
axit uric,

00:00:43.476 --> 00:00:45.487
và photphat.

00:00:45.487 --> 00:00:48.327
Nếu mật độ của những hạt này quá cao,

00:00:48.327 --> 00:00:51.275
hay nước tiểu trở nên
axit hoặc bazơ hóa quá nhiều,

00:00:51.275 --> 00:00:56.635
các hạt này sẽ tạo khối và kết tinh.

00:00:56.635 --> 00:00:58.316
Nếu vấn đề không được để ý,

00:00:58.316 --> 00:01:03.907
các tinh thể sẽ dần phát triển qua
vài tuần, vài tháng hay thậm chí vài năm,

00:01:03.907 --> 00:01:08.116
tạo thành viên sỏi có thể nhận ra.

00:01:08.116 --> 00:01:12.214
Canxi oxalat là tinh thể phổ biến nhất
được hình thành theo cách này,

00:01:12.214 --> 00:01:16.657
và chiếm khoảng 80% lượng sỏi thận.

00:01:16.657 --> 00:01:21.938
Số ít sỏi thận được tạo từ canxi phốtphát
hoặc axit uric.

00:01:21.938 --> 00:01:23.777
Một loại khác của sỏi

00:01:23.777 --> 00:01:27.528
tạo bởi chất khoáng 
magie amoni photphat, hay strutive,

00:01:27.528 --> 00:01:31.258
có thể gây ra bởi sự lây nhiễm vi khuẩn.

00:01:31.258 --> 00:01:35.169
Và thậm chí sỏi hiếm gặp hơn là kết quả
từ sự rối loạn di truyền

00:01:35.169 --> 00:01:38.489
hay việc dùng thuốc nào đó.

00:01:38.489 --> 00:01:44.099
Sỏi thận không thể bị phát hiện
cho tới khi nó bắt đầu di chuyển.

00:01:44.099 --> 00:01:47.428
Khi viên sỏi đi qua thận và vào niệu quản,

00:01:47.428 --> 00:01:52.469
cạnh sắc của nó cào thành của đường tiết niệu.

00:01:52.469 --> 00:01:57.481
Mút thần kinh gắn ở mô này sẽ truyền
tín hiệu của cơn đau nhức nhối

00:01:57.481 --> 00:01:59.802
qua hệ thần kinh.

00:01:59.802 --> 00:02:04.142
Và vết xước chảy máu
trôi vào trong nước tiểu.

00:02:04.142 --> 00:02:06.892
Kèm theo đó là các triệu chứng buồn nôn,

00:02:06.892 --> 00:02:07.734
nôn mửa,

00:02:07.734 --> 00:02:11.144
và cảm giác nóng buốt khi đi tiểu.

00:02:11.144 --> 00:02:14.594
Nếu viên sỏi đủ to để chặn được
dòng chảy của nước tiểu,

00:02:14.594 --> 00:02:17.472
nó có thể gây nhiễm trùng, trào ngược,

00:02:17.472 --> 00:02:21.253
và làm hư hại thận.

00:02:21.253 --> 00:02:24.124
Nhưng hầu hết sỏi thận không trở nên
nghiêm trọng tới vậy,

00:02:24.124 --> 00:02:27.353
hay yêu cầu sự điều trị xâm lấn.

00:02:27.353 --> 00:02:30.157
Khối có đường kính nhỏ hơn năm milimet

00:02:30.157 --> 00:02:33.685
thường sẽ tự ra ngoài cơ thể.

00:02:33.685 --> 00:02:37.415
Bác sĩ thường sẽ đề nghị bạn
uống thật nhiều nước

00:02:37.415 --> 00:02:39.895
để giúp tăng tốc quá trình,

00:02:39.895 --> 00:02:43.385
và có thể nhận vài liều thuốc giảm đau.

00:02:43.385 --> 00:02:47.165
Nếu sỏi lớn hơn một chút,
việc cấp thuốc như thuốc ức chế alpha

00:02:47.165 --> 00:02:50.326
giúp thư giãn cơ ở niệu quản

00:02:50.326 --> 00:02:54.126
và khiến sỏi đi qua dễ dàng hơn.

00:02:54.126 --> 00:02:56.406
Một loại thuốc khác là kali citrate

00:02:56.406 --> 00:03:02.987
giúp phân huỷ sỏi bằng cách
tạo ít nước tiểu axit hơn.

00:03:02.987 --> 00:03:06.197
Với sỏi kích cỡ trung bình
tới khoảng mười milimet,

00:03:06.197 --> 00:03:10.577
một lựa chọn là nghiền chúng
bằng sóng âm.

00:03:10.577 --> 00:03:16.226
Tán sỏi ngoài cơ thể sử dụng
các xung cường độ cao

00:03:16.226 --> 00:03:21.708
từ năng lượng siêu âm hội tụ
nhắm vào trực tiếp tại viên sỏi.

00:03:21.708 --> 00:03:25.369
Các xung tạo nên dao động
ngay bên trong sỏi

00:03:25.369 --> 00:03:29.149
và các bọt khí nhỏ sẽ chen vào nó.

00:03:29.149 --> 00:03:33.127
Các lực kết hợp này nghiền
sỏi thành các mảnh nhỏ hơn

00:03:33.127 --> 00:03:37.389
có thể đi qua cơ thể dễ dàng.

00:03:37.389 --> 00:03:40.108
Nhưng việc hạ gục viên sỏi
với sóng âm cũng không hiệu quả

00:03:40.108 --> 00:03:42.565
nếu đơn giản là nó quá lớn.

00:03:42.565 --> 00:03:47.050
Do đó đôi lúc cần thêm các ca
điều trị xâm lấn.

00:03:47.050 --> 00:03:53.071
Một ống cứng được gọi là stent được đặt
trong niệu quản để mở rộng nó.

00:03:53.071 --> 00:03:57.550
Sợi quang sẽ giải phóng 
xung la-ze để đập vỡ viên sỏi.

00:03:57.550 --> 00:04:00.980
Sỏi cũng được phẫu thuật loại bỏ
thông qua đường rạch

00:04:00.980 --> 00:04:04.489
ở lưng hoặc háng bệnh nhân.

00:04:04.489 --> 00:04:07.901
Vậy còn phòng tránh sỏi thận
ngay từ ban đầu?

00:04:07.901 --> 00:04:09.821
Với những người dễ mắc phải chúng,

00:04:09.821 --> 00:04:12.470
các bác sĩ của họ hay đề nghị
uống nhiều nước,

00:04:12.470 --> 00:04:15.651
giúp làm loãng canxi oxalat
và các hợp chất khác

00:04:15.651 --> 00:04:20.615
mà có thể phát triển thành
những viên sỏi đầy đau đớn.

00:04:20.615 --> 00:04:21.878
Thức ăn như khoai tây chiên,

00:04:21.878 --> 00:04:22.932
rau chân vịt,

00:04:22.932 --> 00:04:23.744
cây đại hoàng,

00:04:23.744 --> 00:04:26.280
và củ cải đường sẽ có nhiều oxalat,

00:04:26.280 --> 00:04:29.847
do đó các bác sĩ khuyên nên hạn chế chúng.

00:04:29.847 --> 00:04:32.432
Mặc dù canxi thường được
tìm thấy trong sỏi,

00:04:32.432 --> 00:04:36.281
canxi trong thức ăn và đồ uống
thực tế có thể hỗ trợ

00:04:36.281 --> 00:04:39.101
bằng cách liên kết với oxalat
trong đường tiêu hoá

00:04:39.101 --> 00:04:43.143
trước khi nó có thể được hấp thu
và tới được thận.

00:04:43.143 --> 00:04:46.222
Nếu kết cục bạn bị sỏi thận,
bạn không hề đơn độc.

00:04:46.222 --> 00:04:48.913
Dữ liệu cho thấy rằng tỷ lệ đang gia tăng,

00:04:48.913 --> 00:04:52.852
nhưng có thể kỉ lục thế giới đó sẽ
không thể bị phá vỡ nữa.