1
00:00:00,835 --> 00:00:02,901
Sevdiğim büyük bir gizem var.

2
00:00:02,901 --> 00:00:07,313
Bilimdeki bu en büyük
çözülmemiş gizem beni büyüledi,

3
00:00:07,313 --> 00:00:09,681
belki de kişisel olmasından kaynaklanıyor.

4
00:00:09,681 --> 00:00:11,539
Bu gizem, bizim kim olduğumuzla alakalı.

5
00:00:11,539 --> 00:00:13,656
Merak etmeden duramıyorum.

6
00:00:14,186 --> 00:00:16,275
İşte merak edilen şey:

7
00:00:16,275 --> 00:00:19,290
Beynimiz ve bilinçli deneyimlerimiz

8
00:00:19,290 --> 00:00:21,221
arasında nasıl bir ilişki var?

9
00:00:21,221 --> 00:00:23,891
Mesela çikolata tadının veya kadifeye

10
00:00:23,891 --> 00:00:25,665
dokunduğunuzdaki hissin deneyimi?

11
00:00:26,805 --> 00:00:28,989
Öncelikle, bu gizem yeni değil.

12
00:00:28,999 --> 00:00:32,598
1868'de Thomas Huxley söyle demiştir:

13
00:00:32,598 --> 00:00:37,892
"Bilinçli hâl kadar olağanüstü
bir şeyin garip sinir dokusunun

14
00:00:37,892 --> 00:00:41,259
sonucunda ortaya çıkması,

15
00:00:41,259 --> 00:00:43,325
Alaaddin’in lambasını

16
00:00:43,325 --> 00:00:47,378
ovuşturmasıyla cinin görünmesi
kadar anlaşılmazdır."

17
00:00:49,268 --> 00:00:51,545
Huxley, beyin faaliyetlerinin ve

18
00:00:51,545 --> 00:00:54,819
bilinçli deneyimlerin birbiriyle
ilişkili olduğunu biliyordu

19
00:00:54,819 --> 00:00:56,978
ama nedenini bilmiyordu.

20
00:00:56,978 --> 00:01:00,299
Onun zamanındaki
bilim için bu bir gizemdi.

21
00:01:00,299 --> 00:01:02,435
Huxley'den beri bilim,

22
00:01:02,435 --> 00:01:05,801
beyin faliyetleri hakkında
çok şey öğrendi,

23
00:01:05,801 --> 00:01:07,822
ama beyin faaliyetleri ve

24
00:01:07,822 --> 00:01:10,910
bilinçli deneyimler arasındaki
ilişki hâlâ gizemini koruyor.

25
00:01:10,910 --> 00:01:14,555
Neden? Neden bu kadar az
ilerleme kaydettik?

26
00:01:14,555 --> 00:01:19,414
Bazı uzmanlara göre bu gizemi,
gereken kavrayış ve zekâdan

27
00:01:19,414 --> 00:01:23,213
yoksun olduğumuz için çözemeyiz.

28
00:01:23,883 --> 00:01:27,952
Kuantum mekaniğindeki sorunları
maymunların çözmesini ummadığımız gibi

29
00:01:27,952 --> 00:01:32,117
bu sorunu da bizim türümüzün
çözmesini umamayız.

30
00:01:32,527 --> 00:01:35,662
Buna katılmıyorum, ben daha iyimserim.

31
00:01:35,662 --> 00:01:38,703
Bence, biz yanlış bir kanıya vardık.

32
00:01:38,703 --> 00:01:42,209
Ancak bundan kurtulduğumuzda,
bu sorunu çözebiliriz.

33
00:01:42,209 --> 00:01:44,626
Bugün, size bu kanının ne olduğunu,

34
00:01:44,626 --> 00:01:47,854
neden yanlış olduğunu ve nasıl
kurtulacağımızı anlatacağım.

35
00:01:47,874 --> 00:01:49,738
Hadi, bir soruyla başlayalım:

36
00:01:49,778 --> 00:01:52,866
Gerçekliği olduğu gibi mi görüyoruz?

37
00:01:52,866 --> 00:01:54,561
Gözlerimi açıyorum

38
00:01:54,561 --> 00:01:59,498
ve bir metre uzaktakinin kırmızı bir
domates olduğunu anlıyorum.

39
00:02:00,606 --> 00:02:03,849
Sonuç olarak, bunun gerçekliğine
inanmaya başlıyorum;

40
00:02:03,849 --> 00:02:06,491
bir metre ötede bir kırmızı domates var.

41
00:02:06,751 --> 00:02:12,390
Sonra gözlerimi kapatıyorum
ve deneyimim gri bir alana dönüşüyor,

42
00:02:12,390 --> 00:02:17,591
ama gerçekten hâlâ bir metre ötede
kırmızı bir domates var mı?

43
00:02:18,361 --> 00:02:21,913
Sanırım var, ama olmayabilir de mi?

44
00:02:21,913 --> 00:02:26,511
Algılarımın doğasını yanlış
yorumluyor olabilir miyim?

45
00:02:27,351 --> 00:02:30,551
Daha önce algılarımızı
yanlış yorumladık.

46
00:02:30,551 --> 00:02:34,710
Eskiden Dünya'nın düz olduğunu
düşünürdük, çünkü öyle gözüküyordu.

47
00:02:34,710 --> 00:02:37,586
Pisagor, yanlış olduğumuzu keşfetti.

48
00:02:37,586 --> 00:02:41,598
Sonra Dünya'nın Evren'in hareket
etmeyen merkezi olduğunu düşündük,

49
00:02:41,603 --> 00:02:44,386
yine çünkü öyle gözüküyordu.

50
00:02:44,416 --> 00:02:49,312
Kopernik ve Galileo da
yanlış olduğumuzu keşfetti.

51
00:02:49,312 --> 00:02:54,540
Galileo daha sonra deneyimlerimizi yanlış
yorumlayıp yorumlamadığımızı merak etti.

52
00:02:54,540 --> 00:02:55,668
Şöyle demişti:

53
00:02:55,668 --> 00:02:59,917
"Tatlar, kokular, renkler ve bunlara benzer

54
00:02:59,917 --> 00:03:02,301
şeyler bilincimizde bulunur.

55
00:03:02,301 --> 00:03:08,043
Bu sebeple, eğer yaşayan varlıklar yok
olursa tüm bu değerler de yok olmuş olur."

56
00:03:08,955 --> 00:03:11,184
Bu baş döndürücü bir iddia.

57
00:03:11,194 --> 00:03:12,995
Galileo haklı olabilir mi?

58
00:03:12,995 --> 00:03:17,593
Algılarımızı bu denli kötü
yorumluyor olabilir miyiz?

59
00:03:17,593 --> 00:03:20,154
Modern bilim bu konuda neler söyleyebilir?

60
00:03:20,704 --> 00:03:25,928
Sinirbilimciler, bize beyin
kabuğunun yaklaşık üçte birinin

61
00:03:25,928 --> 00:03:27,786
görme ile meşgul olduğunu söylüyor.

62
00:03:27,786 --> 00:03:31,292
Şöyle bir gözlerinizi açıp
bu odaya baktığınızda,

63
00:03:31,292 --> 00:03:35,564
milyarlarca sinir hücresi ve
trilyonlarca sinaps harekete geçiyor.

64
00:03:35,564 --> 00:03:37,172
Bu biraz şaşırtıcı,

65
00:03:37,172 --> 00:03:39,813
çünkü görme işini düşündüğümüzde,

66
00:03:39,813 --> 00:03:42,650
bunu bir kamera gibi düşünüyoruz.

67
00:03:42,650 --> 00:03:46,590
Gerçekliğin resmini olduğu gibi çekiyor.

68
00:03:46,590 --> 00:03:50,290
Tamam, görme işinde kameraya
benzeyen bir taraf var:

69
00:03:50,290 --> 00:03:54,929
Gözün arkasında görüntüye odaklanan

70
00:03:54,929 --> 00:03:58,319
130 milyon ışık alıcısının
olduğu bir lens var,

71
00:03:58,319 --> 00:04:02,219
yani gözümüz 130 megapiksellik
bir kamera gibi.

72
00:04:02,219 --> 00:04:05,702
Ama bu milyarlarca sinir hücresinin
ve trilyonlarca sinapsın görme işiyle

73
00:04:05,702 --> 00:04:09,324
ne alakası olduğunu açıklamıyor.

74
00:04:09,324 --> 00:04:11,623
Bu sinir hücreleri neyin peşinde?

75
00:04:11,623 --> 00:04:15,830
Sinirbilimciler bize, gördüğümüz
bütün biçimleri, nesneleri, renkleri

76
00:04:15,830 --> 00:04:20,160
ve hareketleri onların
oluşturduğunu söylüyor.

77
00:04:20,160 --> 00:04:23,651
Bize sadece bu odanın şipşak
fotoğrafını çekiyormuşuz gibi geliyor,

78
00:04:23,651 --> 00:04:27,226
ama aslında, gördüğümüz
her şeyi oluşturuyoruz.

79
00:04:27,226 --> 00:04:30,407
Bütün dünyayı tek seferde
oluşturmuyoruz tabii,

80
00:04:30,407 --> 00:04:33,172
o anda ihtiyacımız olanı oluşturuyoruz.

81
00:04:33,542 --> 00:04:36,909
Gördüğümüz şeyi bizim
oluşturduğumuza dair

82
00:04:36,909 --> 00:04:38,720
oldukça ikna edici kanıtlar var.

83
00:04:38,720 --> 00:04:40,763
Size sadece ikisini göstereceğim.

84
00:04:40,763 --> 00:04:46,529
Bu örnekte, kesik parçaları olan
birkaç kırmızı daire görüyorsunuz.

85
00:04:46,529 --> 00:04:49,470
Fakat bu daireleri yalnızca
birazcık döndürürsem,

86
00:04:49,470 --> 00:04:54,207
birden üç boyutlu bir küp görüyorsunuz.

87
00:04:54,207 --> 00:04:57,040
Ekran tabii ki düz,

88
00:04:57,040 --> 00:04:59,640
demek ki gördüğünüz üç boyutlu küpü

89
00:04:59,640 --> 00:05:02,617
siz kendiniz oluşturuyorsunuz.

90
00:05:03,397 --> 00:05:05,310
Sıradaki örnekte,

91
00:05:05,310 --> 00:05:09,534
gördüğünüz oldukça belirgin
kenarlı, parlayan mavi şeritler

92
00:05:09,534 --> 00:05:12,718
noktalı bir alanda ilerliyor.

93
00:05:13,708 --> 00:05:16,845
Aslında noktalar hareket etmiyor.

94
00:05:16,845 --> 00:05:21,466
Yaptığım tek şey, görüntü karesindeki
noktaların rengini değiştirmek,

95
00:05:21,466 --> 00:05:23,927
siyahtan maviye, maviden siyaha.

96
00:05:23,927 --> 00:05:25,761
Ama bunu hızlı bir şekilde yaptığımda,

97
00:05:25,761 --> 00:05:29,476
görme sisteminiz, belirgin kenarlı,

98
00:05:29,476 --> 00:05:32,147
parlayan mavi şeritler oluşturuyor.

99
00:05:32,147 --> 00:05:34,817
Daha bir sürü örnek verilebilir
ama sadece bu ikisi bile

100
00:05:34,817 --> 00:05:37,580
gördüğümüz şeyi oluşturduğumuzu gösterir.

101
00:05:37,580 --> 00:05:39,955
Ama sinirbilimciler daha ileri gidiyorlar.

102
00:05:41,395 --> 00:05:46,496
Bizim, gerçekliği yeniden
oluşturduğumuzu söylüyorlar.

103
00:05:46,496 --> 00:05:50,722
Yani kırmızı bir domates olarak
tanımladığımı deneyimime göre,

104
00:05:50,722 --> 00:05:54,855
bu deneyim aslında, bakmasam da var olacak

105
00:05:54,855 --> 00:05:56,970
gerçek kırmızı bir domatesin

106
00:05:56,970 --> 00:06:00,265
özelliklerinin yeniden oluşturulmasıdır.

107
00:06:01,595 --> 00:06:04,816
Peki neden sinirbilimciler
yalnızca oluşturmakla kalmayıp

108
00:06:04,816 --> 00:06:06,696
yeniden oluşturduğumuzu söylüyor?

109
00:06:06,696 --> 00:06:09,227
Öne çıkan görüş

110
00:06:09,227 --> 00:06:12,321
genellikle evrimsel olandır.

111
00:06:12,321 --> 00:06:15,380
Atalarımızdan daha iyi görenlerin

112
00:06:15,380 --> 00:06:20,233
iyi görmeyenlere karşı
rekabetçi üstünlükleri vardı,

113
00:06:20,233 --> 00:06:22,989
bu yüzden iyi görenlerin
genlerini aktarması daha olasıdır.

114
00:06:22,989 --> 00:06:26,380
Bizler, iyi görenlerin yavrularıyız ve

115
00:06:26,380 --> 00:06:29,149
bu yüzden normal şartlarda algılarımızın

116
00:06:29,149 --> 00:06:31,680
kusursuz olduğundan emin olabiliriz.

117
00:06:31,680 --> 00:06:35,375
Bunu standart ders
kitaplarında görebilirsiniz.

118
00:06:35,375 --> 00:06:37,369
Bir ders kitabında diyor ki:

119
00:06:37,369 --> 00:06:39,340
"Evrimsel olarak konuşursak,

120
00:06:39,340 --> 00:06:43,383
görme duyusu, kusursuz
olduğu için işimize yarar."

121
00:06:43,383 --> 00:06:48,181
Yani, kusursuz algılar
daha uygun algılardır.

122
00:06:48,181 --> 00:06:50,325
Size hayatta kalma üstünlüğü verirler.

123
00:06:50,325 --> 00:06:51,560
Şimdi, bu doğru mu?

124
00:06:51,560 --> 00:06:54,899
Bu, evrim kuramının doğru yorumu mu?

125
00:06:54,899 --> 00:06:58,280
Hadi ilk önce, bunun doğadaki
birkaç örneğine bakalım.

126
00:06:58,800 --> 00:07:01,238
Avustralya altın kın kanatlısı

127
00:07:01,238 --> 00:07:04,349
girintili, parlak ve kahverengidir.

128
00:07:04,349 --> 00:07:06,694
Dişisi uçamaz.

129
00:07:06,694 --> 00:07:10,711
Erkeği uçar ve tabii ki
çekici bir dişi arar.

130
00:07:10,711 --> 00:07:14,659
Bulduğunda ise yere iner ve çiftleşir.

131
00:07:14,659 --> 00:07:17,130
Ve uzaklarda bir de başka bir tür var:

132
00:07:17,130 --> 00:07:18,464
Homo sapiens.

133
00:07:18,464 --> 00:07:21,531
Bu türün erkekleri çok
büyük bir beyne sahiptir

134
00:07:21,531 --> 00:07:25,479
ve bunu soğuk bira
avlamak için kullanırlar.

135
00:07:25,629 --> 00:07:27,168
(Gülüşmeler)

136
00:07:27,168 --> 00:07:29,542
Bir tane bulduklarında, hemen bitirirler.

137
00:07:29,542 --> 00:07:32,932
Bazen, şişesini etrafa fırlatırlar.

138
00:07:32,932 --> 00:07:37,180
Bu şişeler de girintili ve parlaktır


139
00:07:37,180 --> 00:07:42,110
ve tam da kın kanatlıların içini
gıcıklayacak kahverenginin tonundadır.

140
00:07:42,692 --> 00:07:46,235
Erkekler şişelere üşüşür
ve çiftleşmeye çalışırlar.

141
00:07:47,582 --> 00:07:50,369
Gerçek dişilere olan bütün
isteklerini kaybederler.

142
00:07:50,369 --> 00:07:54,572
Dişileri, şişeler için terk eden
erkeklerin klasik durumu.

143
00:07:54,572 --> 00:07:57,519
(Gülüşmeler) (Alkış)

144
00:07:59,402 --> 00:08:01,773
Bu tür neredeyse yok olacaktı.

145
00:08:02,443 --> 00:08:06,752
Avustralya bu böcek türünü korumak için
şişeleri değiştirmek zorunda kaldı.

146
00:08:06,752 --> 00:08:08,422
(Gülüşmeler)

147
00:08:09,932 --> 00:08:13,960
Erkekler, dişileri binlerce,
belki de milyonlarca yıldır

148
00:08:13,960 --> 00:08:16,398
bulmayı başardılar.

149
00:08:16,398 --> 00:08:20,832
Gerçekliği olduğu gibi görmüşler
gibiydi, ama belli ki görememişler.

150
00:08:20,832 --> 00:08:23,689
Evrim onlara bir kandırmaca yaptı.

151
00:08:23,689 --> 00:08:28,425
Dişi; girintili, parlak ve kahverengi 
olan herhangi bir şey olabilirdi,

152
00:08:28,425 --> 00:08:30,701
ne kadar büyükse o kadar iyi olurdu.

153
00:08:30,701 --> 00:08:32,535
(Gülüşmeler)

154
00:08:32,535 --> 00:08:37,375
Şişenin her yerine sürünürken bile
erkek hatasını farkedemedi.

155
00:08:37,945 --> 00:08:41,590
Tabii şimdi siz, böcekler
oldukça basit varlıklar,

156
00:08:41,590 --> 00:08:43,448
memeliler böyle değil diyebilirsiniz.

157
00:08:43,448 --> 00:08:46,165
Memeliler hilelere bel bağlamaz.

158
00:08:46,165 --> 00:08:52,178
Meseleyi uzatmayacağım,
siz anladınız. (Gülüşmeler)

159
00:08:52,178 --> 00:08:55,336
Bu durum, beraberinde şu soruyu getiriyor:

160
00:08:55,336 --> 00:09:01,327
Doğal seçilim, gerçekten gerçekliği
olduğu gibi görmenin mi tarafını tutuyor?

161
00:09:01,877 --> 00:09:05,413
Neyse ki elimizi sallayıp tahmin
etmek zorunda değiliz;

162
00:09:05,413 --> 00:09:08,594
evrim, matematiksel olarak
kesin bir kuramdır.

163
00:09:08,594 --> 00:09:12,147
Evrimin denklemlerini
bunun için kullanabiliriz.

164
00:09:12,147 --> 00:09:16,300
Yapay dünyalarda birçok organizmayı yarıştırıp

165
00:09:16,300 --> 00:09:18,253
hangisinin hayatta kalıp geliştiğini,

166
00:09:18,253 --> 00:09:21,806
hangisinin duyu sistemlerinin
daha uygun olduğunu görebiliriz.

167
00:09:21,806 --> 00:09:25,891
Bu denklemlerdeki
anahtar kavram uygunluktur.

168
00:09:25,891 --> 00:09:28,586
Bu bifteği ele alalım:

169
00:09:29,736 --> 00:09:32,698
Bir hayvanın uygunluğu
için bu biftek ne demektir?

170
00:09:33,438 --> 00:09:39,454
Yiyecek arayan aç bir
aslan için uygunluğu arttırır.

171
00:09:40,179 --> 00:09:44,773
Ama karnı tok, çiftleşmeyi bekleyen bir
aslan için uygunluğu arttırmaz.

172
00:09:46,053 --> 00:09:49,924
Bir tavşan için karnı aç olsun, tok
olsun, uygunluğu arttırmaz.

173
00:09:49,924 --> 00:09:53,798
Yani uygunluk, gerçekliğin olduğu gibi
ele alınmasına dayanır, evet.

174
00:09:53,798 --> 00:09:58,236
Ama aynı zamanda organizmaya, onun
durumuna ve davranışına dayanır.

175
00:09:58,236 --> 00:10:01,789
Uygunluk, gerçeklikle aynı şey değildir

176
00:10:01,789 --> 00:10:05,272
ve evrim denklemlerinin
merkezinde bulunan

177
00:10:05,272 --> 00:10:09,451
gerçekliğin kendisi değil, uygunluktur.

178
00:10:09,451 --> 00:10:12,642
Bu yüzden, laboratuvarımda,

179
00:10:12,642 --> 00:10:16,417
rastgele seçilmiş birçok dünyalar ve 
bu dünyalardaki kaynaklar için

180
00:10:16,417 --> 00:10:19,482
mücadele edecek organizmalarla dolu

181
00:10:19,482 --> 00:10:23,661
yüzbinlerce evrim
benzetimi gerçekleştirdik.

182
00:10:23,661 --> 00:10:27,980
Bu organizmalardan bazıları
gerçekliğin tamamını görürken

183
00:10:27,980 --> 00:10:29,869
diğerleri sadece bir kısmını görüyordu

184
00:10:29,869 --> 00:10:31,974
ve bazıları gerçekliği hiç görmüyordu,

185
00:10:31,974 --> 00:10:33,740
tek gördükleri uygunluktu.

186
00:10:34,240 --> 00:10:35,820
Kim kazandı?

187
00:10:36,290 --> 00:10:42,255
Kötü haber vermekten nefret ediyorum
ama gerçekliğin algısı yok oluyor.

188
00:10:42,255 --> 00:10:44,164
Neredeyse her benzetimde,

189
00:10:44,164 --> 00:10:46,346
gerçekliği hiç göremeyip

190
00:10:46,346 --> 00:10:48,436
yalnızca uygunluğa yönlendirilienler

191
00:10:48,436 --> 00:10:53,660
gerçekliği olduğu gibi
görenlerin neslini tüketti.

192
00:10:53,660 --> 00:10:58,250
İşin özü; evrim, dikey ya da

193
00:10:58,250 --> 00:10:59,906
kusursuz algının tarafını tutmaz.

194
00:10:59,906 --> 00:11:03,668
Gerçekliğin bu algıları yok olur.

195
00:11:03,668 --> 00:11:05,688
Şimdi, bu biraz kafa karıştırıcı.

196
00:11:05,688 --> 00:11:09,370
Nasıl olur da dünyayı olduğu gibi görmemek

197
00:11:09,370 --> 00:11:11,190
bize hayatta kalma üstünlüğü sağlar?

198
00:11:11,190 --> 00:11:13,303
Bu biraz mantıkdışı.

199
00:11:13,303 --> 00:11:15,138
Hadi altın kın kanatlıları hatırlayın.

200
00:11:15,138 --> 00:11:18,899
Basit numaraları kullanarak
binlerce, belki milyonlarca

201
00:11:18,899 --> 00:11:21,593
yıl hayatta kaldılar.

202
00:11:21,593 --> 00:11:24,770
Evrimin denklemlerinin bize anlattığı şey;

203
00:11:24,770 --> 00:11:30,413
biz dahil bütün organizmalar, 
altın kın kanatlılarla aynı teknedeyiz.

204
00:11:30,413 --> 00:11:32,343
Biz gerçekliği olduğu gibi görmüyoruz.

205
00:11:32,343 --> 00:11:36,615
Bizi hayatta tutan
basit numaralarla şekillendik.

206
00:11:36,615 --> 00:11:37,615
Yine de,

207
00:11:37,702 --> 00:11:40,702
sezgilerimizde biraz
yardıma ihtiyacımız var.

208
00:11:40,702 --> 00:11:45,485
Nasıl olur da gerçekliği olduğu gibi
algılamak yararlı olamaz?

209
00:11:45,485 --> 00:11:49,154
Neyse ki, elimizde bize çok yardımcı 
olacak bir mecaz var:

210
00:11:49,154 --> 00:11:51,986
Bilgisayarınızdaki masaüstü arayüzü.

211
00:11:51,986 --> 00:11:56,119
Bu mavi simgenin yazdığınız bir TED
konuşması olduğunu varsayın.

212
00:11:56,119 --> 00:12:00,123
Simge mavi, dikdörtgen

213
00:12:00,123 --> 00:12:02,504
ve masaüstünüzün sağ alt köşesinde.

214
00:12:03,324 --> 00:12:07,510
Bu bilgisayardaki yazının kendisinin de
mavi, dikdörtgen ve bilgisayarın

215
00:12:08,200 --> 00:12:11,955
sağ altında olduğu anlamına mı geliyor?

216
00:12:11,955 --> 00:12:13,278
Tabii ki hayır.

217
00:12:13,278 --> 00:12:17,987
Böyle düşünen herhangi biri
arayüzün amacını yanlış yorumlar.

218
00:12:17,987 --> 00:12:20,755
Simge size bilgisayarın
gerçekliğini göstermek için

219
00:12:20,755 --> 00:12:23,680
orada değildir. Aslında, gerçekliği
saklamak için oradadır.

220
00:12:23,680 --> 00:12:25,555
Diyodlar, dirençler ve megabaytlarca

221
00:12:25,555 --> 00:12:27,805
yazılım hakkında
bir şey bilmek istemezsiniz.

222
00:12:27,805 --> 00:12:30,866
Bunlarla uğraşmak zorunda kalsanız
yazınızı asla yazamaz ya da

223
00:12:30,866 --> 00:12:32,411
fotoğrafınızı düzenleyemezsiniz.

224
00:12:32,411 --> 00:12:37,128
Yani ana fikir şu: Evrim bize gerçekliği 
saklayan ve uyumlu davranışlar için

225
00:12:37,128 --> 00:12:41,443
yol gösteren bir arayüz sağladı.

226
00:12:41,443 --> 00:12:44,461
Uzay ve zaman, şu an algıladığınız gibi

227
00:12:44,461 --> 00:12:46,635
sizin masaüstünüz.

228
00:12:46,635 --> 00:12:51,372
Fiziksel nesneler, yalnızca
masaüstünüzdeki simgeleriniz.

229
00:12:52,192 --> 00:12:54,413
Buna bariz bir itiraz var.

230
00:12:54,413 --> 00:12:58,361
Hoffman: Rayda 320 km
hızla giden bir treni

231
00:12:58,361 --> 00:13:00,822
masaüstünüzdeki bir simge
olarak düşünüyorsanız

232
00:13:00,822 --> 00:13:02,947
neden önüne atlamıyorsunuz?

233
00:13:02,947 --> 00:13:05,240
Siz ve kuramınız
raylara yapıştıktan sonra

234
00:13:05,240 --> 00:13:08,554
trenin yalnızca bir simgeden
fazlası olduğunu anlamış olacağız.

235
00:13:08,554 --> 00:13:10,597
Masaüstümdeki simgeyi

236
00:13:10,597 --> 00:13:12,153
nasıl dikkatsizce çöp kutusuna

237
00:13:12,153 --> 00:13:16,448
sürüklemiyorsam,
o trenin önüne de atlamam.

238
00:13:16,448 --> 00:13:19,629
Simgeyi gerçekmiş gibi
algılamadığımdan değil --

239
00:13:19,629 --> 00:13:22,634
dosya gerçekten mavi
ya da dikdörtgen değil --

240
00:13:22,934 --> 00:13:25,260
fakat bu işi ciddiye aldığım için.

241
00:13:25,260 --> 00:13:27,291
Haftaların çalışmasını kaybedebilirim.

242
00:13:27,291 --> 00:13:29,845
Benzer şekilde, evrim,

243
00:13:29,845 --> 00:13:34,281
bizi hayatta tutan algısal
simgelerle şekillendirdi.

244
00:13:34,811 --> 00:13:37,276
Onları ciddiye almamız bizim yararımıza.

245
00:13:37,276 --> 00:13:39,481
Eğer bi yılan görürseniz;
eğilip almayın.

246
00:13:40,391 --> 00:13:43,150
Eğer bi tepe görürseniz;
zıplayıp atlamayın.

247
00:13:43,150 --> 00:13:46,726
Simgeler bizi güvende tutmak için var
ve onları ciddiye almalıyız.

248
00:13:46,726 --> 00:13:49,417
Bu, onları oldukları gibi
algılamalıyız demek değil.

249
00:13:49,417 --> 00:13:51,671
Bu bir mantık hatası.

250
00:13:51,671 --> 00:13:54,876
Diğer bir itiraz ise: Denilenlerde
pek de yeni bir şey yok.

251
00:13:54,876 --> 00:13:58,800
Fizikçiler bize uzun zamandır
trenin metalinin katı göründüğünü,

252
00:13:58,800 --> 00:14:03,188
ama gerçekte, çoğunlukla etrafta koşturan
mikroskobik parçacıkların olduğu boşluk.

253
00:14:03,188 --> 00:14:04,676
Pek de yeni bir şey yok.

254
00:14:04,676 --> 00:14:06,880
Aslında tam olarak değil.

255
00:14:06,880 --> 00:14:10,920
Masaüstündeki mavi simgenin bilgisayarın

256
00:14:10,920 --> 00:14:13,219
gerçekliği olmadığını
biliyorum demek gibi,

257
00:14:13,219 --> 00:14:16,678
fakat güvenilir büyütecimi
bırakıp daha yakından baksam,

258
00:14:16,678 --> 00:14:18,489
yalnızca küçük pikseller görürüm

259
00:14:18,489 --> 00:14:20,950
işte bu, bilgisayarın gerçekliğidir.

260
00:14:20,950 --> 00:14:24,758
Aslında tam olarak değil -- hâlâ
masaüstündesin ve asıl mesele de bu.

261
00:14:24,758 --> 00:14:27,754
Bu mikroskobik parçacıklar
hâlâ aynı uzay ve zamanda:

262
00:14:27,754 --> 00:14:30,145
Hâlâ kullanıcı arayüzündeler.

263
00:14:30,145 --> 00:14:33,907
Ben fizikçilerin söylediklerinden
çok daha aşırı bir şey söylüyorum.

264
00:14:34,727 --> 00:14:36,200
İtiraz edebilirsiniz,

265
00:14:36,200 --> 00:14:38,759
bak işte, hepimiz treni görüyoruz,

266
00:14:38,759 --> 00:14:41,801
bu yüzden hiçbirimiz treni oluşturmuyor.

267
00:14:41,801 --> 00:14:43,891
Ama bu örneği hatırlayın.

268
00:14:43,891 --> 00:14:46,607
Bu örnekte, hepimiz bir küp görüyoruz.

269
00:14:47,597 --> 00:14:49,690
ama ekranın kendisi düz,

270
00:14:49,690 --> 00:14:52,427
yani aslında gördüğünüz
küpü siz oluşturuyorsunuz.

271
00:14:53,736 --> 00:14:55,779
Hepimiz bir küp görüyoruz.

272
00:14:55,779 --> 00:15:00,638
Çünkü, hepimiz, her birimiz
oluşturduğumuz küpü görüyoruz.

273
00:15:00,638 --> 00:15:02,698
Aynı şey tren için de geçerli.

274
00:15:02,698 --> 00:15:07,180
Hepimiz bir tren görüyoruz çünkü her
birimiz oluşturduğumuz treni görüyoruz,

275
00:15:07,180 --> 00:15:10,733
aynı şey, bütün fiziksel
nesneler için geçerli.

276
00:15:12,343 --> 00:15:17,396
Algının, gerçekliği olduğu gibi gösteren
bir pencere olduğunu düşünmeye meyilliyiz.

277
00:15:17,396 --> 00:15:22,400
Evrim kuramı, bize böyle düşünmenin
algılarımızın yanlış yorumlaması

278
00:15:22,400 --> 00:15:23,865
olduğunu söylüyor.

279
00:15:25,095 --> 00:15:28,639
Bunun yerine, gerçeklik, daha çok
gerçek dünyanın karmaşıklığını

280
00:15:28,639 --> 00:15:31,936
gizlemek ve uyumlu davranmaya
yol göstermek için tasarlanmış

281
00:15:31,936 --> 00:15:33,802
üç boyutlu bir masaüstü gibidir.

282
00:15:34,282 --> 00:15:37,210
Algıladığınız uzay sizin masaüstünüzdür.

283
00:15:37,210 --> 00:15:40,236
Fiziksel nesneler yalnızca
o masaüstündeki simgelerdir.

284
00:15:41,456 --> 00:15:45,126
Öyle göründüğü için Dünya'nın
düz olduğunu düşünmüştük.

285
00:15:45,520 --> 00:15:48,654
Sonra, Dünya'nın gerçekliğin değişmez
merkezi olduğunu düşündük,

286
00:15:48,654 --> 00:15:50,378
çünkü öyle görünüyor.

287
00:15:50,378 --> 00:15:51,520
Yanıldık.

288
00:15:51,520 --> 00:15:54,190
Algılarımızı yanlış yorumladık.

289
00:15:54,910 --> 00:15:58,319
Şimdiyse, uzayzamanın
ve nesnelerin gerçekliğin doğası

290
00:15:58,319 --> 00:16:00,933
olduğunu düşünüyoruz.

291
00:16:01,453 --> 00:16:05,377
Evrim teorisi bize bi kere daha hatalı
olduğumuzu söylüyor.

292
00:16:05,377 --> 00:16:10,416
Algısal deneyimlerimizin
içeriğini yanlış yorumluyoruz.

293
00:16:10,416 --> 00:16:12,947
Bakmadığında var olan bir şey var,

294
00:16:12,947 --> 00:16:16,350
fakat bun uzayzaman
ve fiziksel nesneler değil.

295
00:16:16,350 --> 00:16:19,378
Bizim uzayzamanı ve fiziksel
nesnelerden vazgeçmemiz,

296
00:16:19,378 --> 00:16:22,861
altın kın kanatlıların
şişelerini bırakmaları kadar zor.

297
00:16:22,861 --> 00:16:27,279
Neden mi? Kendi körlüğümüzü
göremeyecek kadar körüz.

298
00:16:28,409 --> 00:16:30,756
Ama altın kın kanatlılardan
bir üstünlüğümüz var:

299
00:16:30,756 --> 00:16:32,544
Bilim ve teknolojimiz.

300
00:16:32,544 --> 00:16:34,935
Teleskobun merceğinden bakarak

301
00:16:34,935 --> 00:16:39,571
Dünya'nın gerçekliğin değişmez
merkezi olmadığını keşfettik.

302
00:16:39,571 --> 00:16:42,449
Evrim kuramının merceğinden bakarak

303
00:16:42,449 --> 00:16:44,771
uzayzaman ve nesnelerin gerçekliğin doğası

304
00:16:44,771 --> 00:16:47,139
olmadığını keşfettik.

305
00:16:47,139 --> 00:16:51,424
Kırmızı bi domates olarak
tanımladığım deneyimimde,

306
00:16:51,424 --> 00:16:54,361
gerçeklikle etkileşimde bulunuyorum,

307
00:16:54,361 --> 00:16:59,571
fakat gerçeklik kırmızı bir domates değil,
kırmızı bir domates ile alakası yok.

308
00:16:59,571 --> 00:17:04,972
Benzer şekilde, bir aslanı veya bifteği
tanımladığım deneyimimde,

309
00:17:04,972 --> 00:17:06,820
gerçeklikle etkileşiyorum,

310
00:17:06,820 --> 00:17:09,978
fakat bu gerçeklik
ne bir aslan ne de bir biftek.

311
00:17:09,978 --> 00:17:11,998
Ve işte, can alıcı noktaya geldik:

312
00:17:11,998 --> 00:17:16,688
Beyin veya sinir hücrelerini
tanımladığım algısal deneyimimde,

313
00:17:16,688 --> 00:17:18,778
gerçeklikle etkileşimde bulunuyorum,

314
00:17:18,778 --> 00:17:22,307
ama gerçeklik, ne bir beyin
ne de sinir hücreleri,

315
00:17:22,307 --> 00:17:25,805
beyin veya sinir hücreleriyle alakası yok.

316
00:17:25,805 --> 00:17:30,584
Ve bu gerçeklik her ne ise

317
00:17:30,584 --> 00:17:34,195
dünyadaki sebep ve sonucun
gerçek kaynağıdır.

318
00:17:34,195 --> 00:17:38,227
Beyin değil, sinir hücreleri de değil.

319
00:17:38,227 --> 00:17:40,827
Beyinin ve sinir hücrelerinin
nedensel güçleri yoktur.

320
00:17:40,827 --> 00:17:43,428
Algısal deneyimlerimize, davranışlarımıza

321
00:17:43,428 --> 00:17:45,216
neden oluşturamazlar.

322
00:17:45,216 --> 00:17:50,592
Beyinler ve sinir hücreleri
türe özgü simgeler dizisidir.

323
00:17:50,592 --> 00:17:53,273
Peki bu, bilincin gizemi
için ne anlama geliyor?

324
00:17:53,923 --> 00:17:57,916
Yeni ihtimallere kapı aralıyor.

325
00:17:57,916 --> 00:17:59,611
Örneğin,

326
00:17:59,611 --> 00:18:06,590
belki de gerçeklik, bilinçli deneyimlere
neden olan kocaman bir makinedir.

327
00:18:06,590 --> 00:18:10,260
Bundan pek emin değilim, 
ama araştırmaya değer.

328
00:18:10,260 --> 00:18:15,609
Belki de gerçeklik, basit ve karmaşık, 
birbirini etkileyen, bilinçli etkenlerin

329
00:18:15,609 --> 00:18:21,182
kocaman bir ağıdır, bu da birbirlerinin
bilinçli deneyimlerine neden oluyordur.

330
00:18:21,182 --> 00:18:24,432
Aslında, kulağa geldiği kadar
delice bir fikir değil,

331
00:18:24,432 --> 00:18:26,052
hâlâ araştırmalarım sürüyor.

332
00:18:26,592 --> 00:18:28,658
Fakat asıl mesele şu:

333
00:18:28,658 --> 00:18:31,979
Gerçekliğin doğası hakkındaki
devasa ölçekteki sezgisel,

334
00:18:31,979 --> 00:18:35,903
ama yanlış kanılarımızı bir 
kenara bıraktığımız zaman,

335
00:18:35,903 --> 00:18:40,291
bu bize hayatın en büyük gizemi üzerine
düşündürecek yeni yollar açacak.

336
00:18:41,251 --> 00:18:45,860
İddiasına varım ki; gerçeklik şimdiye
dek hayal ettiğimizden daha büyüleyici

337
00:18:45,860 --> 00:18:49,834
ve beklenmedik bir hâle gelecek.

338
00:18:49,834 --> 00:18:54,222
Evrim kuramı, bize
doruktaki cesareti sunar:

339
00:18:54,222 --> 00:18:59,364
Algılamanın, gerçeği
görmekle ilgili değil de,

340
00:18:59,364 --> 00:19:03,060
çocuk sahibi olmakla
olduğunu anlama cesareti.

341
00:19:03,060 --> 00:19:08,200
Bu arada, şu TED bile
yalnızca kafanızın içinde.

342
00:19:08,200 --> 00:19:10,244
Çok teşekkür ederim.

343
00:19:10,244 --> 00:19:13,632
(Alkış)

344
00:19:20,786 --> 00:19:24,221
Chris Anderson: Gördüğüm gerçekten
sensen, çok teşekkürler.

345
00:19:24,221 --> 00:19:27,152
Diyorsun ki bu işin ötesi var.

346
00:19:27,152 --> 00:19:30,421
Her şeyden önce, bazı insanlar bunun
düşüncesiyle bile sarsılıyorlar.

347
00:19:30,421 --> 00:19:35,970
Ya evrim gerçekliğin tarafını tutmuyorsa?

348
00:19:35,970 --> 00:19:39,300
Demek istediğim, bu durum bütün
çabalarımızı sarsmaz mı,

349
00:19:39,300 --> 00:19:41,984
tüm gerçeği düşünebildiğimizi
düşünme yeteneğimizi ve

350
00:19:41,984 --> 00:19:45,490
düşünürsek muhtemelen
senin kendi kuramını da?

351
00:19:45,490 --> 00:19:49,944
Donald Hoffman: Bu bizi başarılı bir
bilimden alıkoymaz.

352
00:19:49,944 --> 00:19:52,756
Elde edeceğimiz, kuramın
yanlışlığının ortaya çıkışı olur,

353
00:19:52,756 --> 00:19:57,215
algı gerçeklik gibidir,
gerçeklikse algılarımız gibi.

354
00:19:57,215 --> 00:19:58,900
Tamam diyelim ki, bu kuram yanlış.

355
00:19:58,900 --> 00:20:00,318
Tamam, bu kuramı unutun.

356
00:20:00,318 --> 00:20:03,572
Bu, gerçekliğin doğası hakkında
öne süreceğimiz diğer kuramlardan

357
00:20:03,572 --> 00:20:04,930
bizi alıkoyamaz,

358
00:20:04,930 --> 00:20:08,535
bu yüzden aslında bir kuramımızın
yanlışlığını gördüğümüz ilerlemedir.

359
00:20:08,535 --> 00:20:11,193
Yani, bilim olduğu gibi devam eder.
Bir sorun yok bunda.

360
00:20:11,193 --> 00:20:13,794
CA:Yani bu mümkün diyorsun.
-- (Gülüşmeler) --

361
00:20:13,794 --> 00:20:17,904
Tamam iyi hoş da, benim anladığım
diyorsun ki evrimin bize yine de

362
00:20:17,904 --> 00:20:20,551
akıl yürüttürmesi mümkündür.

363
00:20:20,551 --> 00:20:22,864
DH: Aynen, çok çok iyi
bir noktaya değindin.

364
00:20:22,864 --> 00:20:27,391
Evrim benzetimlerinde
gösterdiklerim özellikle algı hakkındaydı

365
00:20:27,391 --> 00:20:29,969
ve bize algılarımızın gerçeği
olduğu gibi göstermek

366
00:20:29,969 --> 00:20:31,849
için şekillenmediğini gösteriyor,

367
00:20:31,849 --> 00:20:36,122
fakat bu, mantığımızla ya da
matematikle aynı anlama gelmiyor.

368
00:20:36,122 --> 00:20:39,744
Bunun benzetimlerini yapmadık, ama 
iddiasına varım ki mantığımız

369
00:20:39,744 --> 00:20:43,366
ve matematik arasında en azından
gerçeğin yönünde olmak için

370
00:20:43,366 --> 00:20:45,532
bazı seçilim baskıları var.

371
00:20:45,532 --> 00:20:48,219
Yani sen benim gibiysen,
matematik ve mantık kolay değil.

372
00:20:48,219 --> 00:20:51,570
Tam anlamıyoruz ama en azından
seçilim baskıları, gerçek matematik

373
00:20:51,570 --> 00:20:53,908
ve mantıktan eşit uzaklıkta değildir.

374
00:20:53,908 --> 00:20:57,228
Yani, diyorum ki her bir bilişsel
duyuma tek tek bakıp evrimin

375
00:20:57,228 --> 00:20:59,852
ona ne yaptığına bakmak
zorunda olduğumuzu anlayacağız.

376
00:20:59,852 --> 00:21:03,613
Algı için doğru olan şey, matematik ve
mantık için doğru olmayabilir.

377
00:21:03,613 --> 00:21:07,607
CA: Yani, anlatmaya çalıştığın şey,
Bishop Berkeley dünyasının

378
00:21:07,607 --> 00:21:09,998
günümüze yorumlanması:

379
00:21:09,998 --> 00:21:12,947
Bilinç maddeye neden olur ama
madde bilince neden olmaz.

380
00:21:12,947 --> 00:21:15,339
DH: Şey, Berkeley'den birazcık farklı.

381
00:21:15,339 --> 00:21:18,701
Berkeley, o tanrıcıydı,
ona göre gerçekliğin en son

382
00:21:18,701 --> 00:21:20,740
doğası Tanrı'ydı,

383
00:21:20,740 --> 00:21:23,850
benim Berkeley'in gittiği
yoldan gitmeme gerek yok,

384
00:21:23,850 --> 00:21:26,545
yani bu Berkeley'den epey farklı.

385
00:21:26,575 --> 00:21:31,235
Ben buna bilinçli gerçeklik diyorum.
Aslında oldukça farklı bir yaklaşım.

386
00:21:31,235 --> 00:21:34,825
CA: Seninle saatlerce konuşabilirim,
umarım konuşuruz da.

387
00:21:34,825 --> 00:21:37,298
Bunun için çok teşekkürler.
DH: Teşekkürler. (Alkış)