0:00:00.835,0:00:02.901
Sevdiğim büyük bir gizem var.

0:00:02.901,0:00:07.313
Bilimdeki bu en büyük[br]çözülmemiş gizem beni büyüledi,

0:00:07.313,0:00:09.681
belki de kişisel olmasından kaynaklanıyor.

0:00:09.681,0:00:11.539
Bu gizem, bizim kim olduğumuzla alakalı.

0:00:11.539,0:00:13.656
Merak etmeden duramıyorum.

0:00:14.186,0:00:16.275
İşte merak edilen şey:

0:00:16.275,0:00:19.290
Beynimiz ve bilinçli deneyimlerimiz

0:00:19.290,0:00:21.221
arasında nasıl bir ilişki var?

0:00:21.221,0:00:23.891
Mesela çikolata tadının veya kadifeye

0:00:23.891,0:00:25.665
dokunduğunuzdaki hissin deneyimi?

0:00:26.805,0:00:28.989
Öncelikle, bu gizem yeni değil.

0:00:28.999,0:00:32.598
1868'de Thomas Huxley söyle demiştir:

0:00:32.598,0:00:37.892
"Bilinçli hâl kadar olağanüstü[br]bir şeyin garip sinir dokusunun

0:00:37.892,0:00:41.259
sonucunda ortaya çıkması,

0:00:41.259,0:00:43.325
Alaaddin’in lambasını

0:00:43.325,0:00:47.378
ovuşturmasıyla cinin görünmesi[br]kadar anlaşılmazdır."

0:00:49.268,0:00:51.545
Huxley, beyin faaliyetlerinin ve

0:00:51.545,0:00:54.819
bilinçli deneyimlerin birbiriyle[br]ilişkili olduğunu biliyordu

0:00:54.819,0:00:56.978
ama nedenini bilmiyordu.

0:00:56.978,0:01:00.299
Onun zamanındaki[br]bilim için bu bir gizemdi.

0:01:00.299,0:01:02.435
Huxley'den beri bilim,

0:01:02.435,0:01:05.801
beyin faliyetleri hakkında[br]çok şey öğrendi,

0:01:05.801,0:01:07.822
ama beyin faaliyetleri ve

0:01:07.822,0:01:10.910
bilinçli deneyimler arasındaki[br]ilişki hâlâ gizemini koruyor.

0:01:10.910,0:01:14.555
Neden? Neden bu kadar az[br]ilerleme kaydettik?

0:01:14.555,0:01:19.414
Bazı uzmanlara göre bu gizemi,[br]gereken kavrayış ve zekâdan

0:01:19.414,0:01:23.213
yoksun olduğumuz için çözemeyiz.

0:01:23.883,0:01:27.952
Kuantum mekaniğindeki sorunları[br]maymunların çözmesini ummadığımız gibi

0:01:27.952,0:01:32.117
bu sorunu da bizim türümüzün[br]çözmesini umamayız.

0:01:32.527,0:01:35.662
Buna katılmıyorum, ben daha iyimserim.

0:01:35.662,0:01:38.703
Bence, biz yanlış bir kanıya vardık.

0:01:38.703,0:01:42.209
Ancak bundan kurtulduğumuzda,[br]bu sorunu çözebiliriz.

0:01:42.209,0:01:44.626
Bugün, size bu kanının ne olduğunu,

0:01:44.626,0:01:47.854
neden yanlış olduğunu ve nasıl[br]kurtulacağımızı anlatacağım.

0:01:47.874,0:01:49.738
Hadi, bir soruyla başlayalım:

0:01:49.778,0:01:52.866
Gerçekliği olduğu gibi mi görüyoruz?

0:01:52.866,0:01:54.561
Gözlerimi açıyorum

0:01:54.561,0:01:59.498
ve bir metre uzaktakinin kırmızı bir[br]domates olduğunu anlıyorum.

0:02:00.606,0:02:03.849
Sonuç olarak, bunun gerçekliğine[br]inanmaya başlıyorum;

0:02:03.849,0:02:06.491
bir metre ötede bir kırmızı domates var.

0:02:06.751,0:02:12.390
Sonra gözlerimi kapatıyorum[br]ve deneyimim gri bir alana dönüşüyor,

0:02:12.390,0:02:17.591
ama gerçekten hâlâ bir metre ötede[br]kırmızı bir domates var mı?

0:02:18.361,0:02:21.913
Sanırım var, ama olmayabilir de mi?

0:02:21.913,0:02:26.511
Algılarımın doğasını yanlış[br]yorumluyor olabilir miyim?

0:02:27.351,0:02:30.551
Daha önce algılarımızı[br]yanlış yorumladık.

0:02:30.551,0:02:34.710
Eskiden Dünya'nın düz olduğunu[br]düşünürdük, çünkü öyle gözüküyordu.

0:02:34.710,0:02:37.586
Pisagor, yanlış olduğumuzu keşfetti.

0:02:37.586,0:02:41.598
Sonra Dünya'nın Evren'in hareket[br]etmeyen merkezi olduğunu düşündük,

0:02:41.603,0:02:44.386
yine çünkü öyle gözüküyordu.

0:02:44.416,0:02:49.312
Kopernik ve Galileo da[br]yanlış olduğumuzu keşfetti.

0:02:49.312,0:02:54.540
Galileo daha sonra deneyimlerimizi yanlış[br]yorumlayıp yorumlamadığımızı merak etti.

0:02:54.540,0:02:55.668
Şöyle demişti:

0:02:55.668,0:02:59.917
"Tatlar, kokular, renkler ve bunlara benzer

0:02:59.917,0:03:02.301
şeyler bilincimizde bulunur.

0:03:02.301,0:03:08.043
Bu sebeple, eğer yaşayan varlıklar yok[br]olursa tüm bu değerler de yok olmuş olur."

0:03:08.955,0:03:11.184
Bu baş döndürücü bir iddia.

0:03:11.194,0:03:12.995
Galileo haklı olabilir mi?

0:03:12.995,0:03:17.593
Algılarımızı bu denli kötü[br]yorumluyor olabilir miyiz?

0:03:17.593,0:03:20.154
Modern bilim bu konuda neler söyleyebilir?

0:03:20.704,0:03:25.928
Sinirbilimciler, bize beyin[br]kabuğunun yaklaşık üçte birinin

0:03:25.928,0:03:27.786
görme ile meşgul olduğunu söylüyor.

0:03:27.786,0:03:31.292
Şöyle bir gözlerinizi açıp[br]bu odaya baktığınızda,

0:03:31.292,0:03:35.564
milyarlarca sinir hücresi ve[br]trilyonlarca sinaps harekete geçiyor.

0:03:35.564,0:03:37.172
Bu biraz şaşırtıcı,

0:03:37.172,0:03:39.813
çünkü görme işini düşündüğümüzde,

0:03:39.813,0:03:42.650
bunu bir kamera gibi düşünüyoruz.

0:03:42.650,0:03:46.590
Gerçekliğin resmini olduğu gibi çekiyor.

0:03:46.590,0:03:50.290
Tamam, görme işinde kameraya[br]benzeyen bir taraf var:

0:03:50.290,0:03:54.929
Gözün arkasında görüntüye odaklanan

0:03:54.929,0:03:58.319
130 milyon ışık alıcısının[br]olduğu bir lens var,

0:03:58.319,0:04:02.219
yani gözümüz 130 megapiksellik[br]bir kamera gibi.

0:04:02.219,0:04:05.702
Ama bu milyarlarca sinir hücresinin[br]ve trilyonlarca sinapsın görme işiyle

0:04:05.702,0:04:09.324
ne alakası olduğunu açıklamıyor.

0:04:09.324,0:04:11.623
Bu sinir hücreleri neyin peşinde?

0:04:11.623,0:04:15.830
Sinirbilimciler bize, gördüğümüz[br]bütün biçimleri, nesneleri, renkleri

0:04:15.830,0:04:20.160
ve hareketleri onların[br]oluşturduğunu söylüyor.

0:04:20.160,0:04:23.651
Bize sadece bu odanın şipşak[br]fotoğrafını çekiyormuşuz gibi geliyor,

0:04:23.651,0:04:27.226
ama aslında, gördüğümüz[br]her şeyi oluşturuyoruz.

0:04:27.226,0:04:30.407
Bütün dünyayı tek seferde[br]oluşturmuyoruz tabii,

0:04:30.407,0:04:33.172
o anda ihtiyacımız olanı oluşturuyoruz.

0:04:33.542,0:04:36.909
Gördüğümüz şeyi bizim[br]oluşturduğumuza dair

0:04:36.909,0:04:38.720
oldukça ikna edici kanıtlar var.

0:04:38.720,0:04:40.763
Size sadece ikisini göstereceğim.

0:04:40.763,0:04:46.529
Bu örnekte, kesik parçaları olan[br]birkaç kırmızı daire görüyorsunuz.

0:04:46.529,0:04:49.470
Fakat bu daireleri yalnızca[br]birazcık döndürürsem,

0:04:49.470,0:04:54.207
birden üç boyutlu bir küp görüyorsunuz.

0:04:54.207,0:04:57.040
Ekran tabii ki düz,

0:04:57.040,0:04:59.640
demek ki gördüğünüz üç boyutlu küpü

0:04:59.640,0:05:02.617
siz kendiniz oluşturuyorsunuz.

0:05:03.397,0:05:05.310
Sıradaki örnekte,

0:05:05.310,0:05:09.534
gördüğünüz oldukça belirgin[br]kenarlı, parlayan mavi şeritler

0:05:09.534,0:05:12.718
noktalı bir alanda ilerliyor.

0:05:13.708,0:05:16.845
Aslında noktalar hareket etmiyor.

0:05:16.845,0:05:21.466
Yaptığım tek şey, görüntü karesindeki[br]noktaların rengini değiştirmek,

0:05:21.466,0:05:23.927
siyahtan maviye, maviden siyaha.

0:05:23.927,0:05:25.761
Ama bunu hızlı bir şekilde yaptığımda,

0:05:25.761,0:05:29.476
görme sisteminiz, belirgin kenarlı,

0:05:29.476,0:05:32.147
parlayan mavi şeritler oluşturuyor.

0:05:32.147,0:05:34.817
Daha bir sürü örnek verilebilir[br]ama sadece bu ikisi bile

0:05:34.817,0:05:37.580
gördüğümüz şeyi oluşturduğumuzu gösterir.

0:05:37.580,0:05:39.955
Ama sinirbilimciler daha ileri gidiyorlar.

0:05:41.395,0:05:46.496
Bizim, gerçekliği yeniden[br]oluşturduğumuzu söylüyorlar.

0:05:46.496,0:05:50.722
Yani kırmızı bir domates olarak[br]tanımladığımı deneyimime göre,

0:05:50.722,0:05:54.855
bu deneyim aslında, bakmasam da var olacak

0:05:54.855,0:05:56.970
gerçek kırmızı bir domatesin

0:05:56.970,0:06:00.265
özelliklerinin yeniden oluşturulmasıdır.

0:06:01.595,0:06:04.816
Peki neden sinirbilimciler[br]yalnızca oluşturmakla kalmayıp

0:06:04.816,0:06:06.696
yeniden oluşturduğumuzu söylüyor?

0:06:06.696,0:06:09.227
Öne çıkan görüş

0:06:09.227,0:06:12.321
genellikle evrimsel olandır.

0:06:12.321,0:06:15.380
Atalarımızdan daha iyi görenlerin

0:06:15.380,0:06:20.233
iyi görmeyenlere karşı[br]rekabetçi üstünlükleri vardı,

0:06:20.233,0:06:22.989
bu yüzden iyi görenlerin[br]genlerini aktarması daha olasıdır.

0:06:22.989,0:06:26.380
Bizler, iyi görenlerin yavrularıyız ve

0:06:26.380,0:06:29.149
bu yüzden normal şartlarda algılarımızın

0:06:29.149,0:06:31.680
kusursuz olduğundan emin olabiliriz.

0:06:31.680,0:06:35.375
Bunu standart ders[br]kitaplarında görebilirsiniz.

0:06:35.375,0:06:37.369
Bir ders kitabında diyor ki:

0:06:37.369,0:06:39.340
"Evrimsel olarak konuşursak,

0:06:39.340,0:06:43.383
görme duyusu, kusursuz[br]olduğu için işimize yarar."

0:06:43.383,0:06:48.181
Yani, kusursuz algılar[br]daha uygun algılardır.

0:06:48.181,0:06:50.325
Size hayatta kalma üstünlüğü verirler.

0:06:50.325,0:06:51.560
Şimdi, bu doğru mu?

0:06:51.560,0:06:54.899
Bu, evrim kuramının doğru yorumu mu?

0:06:54.899,0:06:58.280
Hadi ilk önce, bunun doğadaki[br]birkaç örneğine bakalım.

0:06:58.800,0:07:01.238
Avustralya altın kın kanatlısı

0:07:01.238,0:07:04.349
girintili, parlak ve kahverengidir.

0:07:04.349,0:07:06.694
Dişisi uçamaz.

0:07:06.694,0:07:10.711
Erkeği uçar ve tabii ki[br]çekici bir dişi arar.

0:07:10.711,0:07:14.659
Bulduğunda ise yere iner ve çiftleşir.

0:07:14.659,0:07:17.130
Ve uzaklarda bir de başka bir tür var:

0:07:17.130,0:07:18.464
Homo sapiens.

0:07:18.464,0:07:21.531
Bu türün erkekleri çok[br]büyük bir beyne sahiptir

0:07:21.531,0:07:25.479
ve bunu soğuk bira[br]avlamak için kullanırlar.

0:07:25.629,0:07:27.168
(Gülüşmeler)

0:07:27.168,0:07:29.542
Bir tane bulduklarında, hemen bitirirler.

0:07:29.542,0:07:32.932
Bazen, şişesini etrafa fırlatırlar.

0:07:32.932,0:07:37.180
Bu şişeler de girintili ve parlaktır[br]

0:07:37.180,0:07:42.110
ve tam da kın kanatlıların içini[br]gıcıklayacak kahverenginin tonundadır.

0:07:42.692,0:07:46.235
Erkekler şişelere üşüşür[br]ve çiftleşmeye çalışırlar.

0:07:47.582,0:07:50.369
Gerçek dişilere olan bütün[br]isteklerini kaybederler.

0:07:50.369,0:07:54.572
Dişileri, şişeler için terk eden[br]erkeklerin klasik durumu.

0:07:54.572,0:07:57.519
(Gülüşmeler) (Alkış)

0:07:59.402,0:08:01.773
Bu tür neredeyse yok olacaktı.

0:08:02.443,0:08:06.752
Avustralya bu böcek türünü korumak için[br]şişeleri değiştirmek zorunda kaldı.

0:08:06.752,0:08:08.422
(Gülüşmeler)

0:08:09.932,0:08:13.960
Erkekler, dişileri binlerce,[br]belki de milyonlarca yıldır

0:08:13.960,0:08:16.398
bulmayı başardılar.

0:08:16.398,0:08:20.832
Gerçekliği olduğu gibi görmüşler[br]gibiydi, ama belli ki görememişler.

0:08:20.832,0:08:23.689
Evrim onlara bir kandırmaca yaptı.

0:08:23.689,0:08:28.425
Dişi; girintili, parlak ve kahverengi [br]olan herhangi bir şey olabilirdi,

0:08:28.425,0:08:30.701
ne kadar büyükse o kadar iyi olurdu.

0:08:30.701,0:08:32.535
(Gülüşmeler)

0:08:32.535,0:08:37.375
Şişenin her yerine sürünürken bile[br]erkek hatasını farkedemedi.

0:08:37.945,0:08:41.590
Tabii şimdi siz, böcekler[br]oldukça basit varlıklar,

0:08:41.590,0:08:43.448
memeliler böyle değil diyebilirsiniz.

0:08:43.448,0:08:46.165
Memeliler hilelere bel bağlamaz.

0:08:46.165,0:08:52.178
Meseleyi uzatmayacağım,[br]siz anladınız. (Gülüşmeler)

0:08:52.178,0:08:55.336
Bu durum, beraberinde şu soruyu getiriyor:

0:08:55.336,0:09:01.327
Doğal seçilim, gerçekten gerçekliği[br]olduğu gibi görmenin mi tarafını tutuyor?

0:09:01.877,0:09:05.413
Neyse ki elimizi sallayıp tahmin[br]etmek zorunda değiliz;

0:09:05.413,0:09:08.594
evrim, matematiksel olarak[br]kesin bir kuramdır.

0:09:08.594,0:09:12.147
Evrimin denklemlerini[br]bunun için kullanabiliriz.

0:09:12.147,0:09:16.300
Yapay dünyalarda birçok organizmayı yarıştırıp

0:09:16.300,0:09:18.253
hangisinin hayatta kalıp geliştiğini,

0:09:18.253,0:09:21.806
hangisinin duyu sistemlerinin[br]daha uygun olduğunu görebiliriz.

0:09:21.806,0:09:25.891
Bu denklemlerdeki[br]anahtar kavram uygunluktur.

0:09:25.891,0:09:28.586
Bu bifteği ele alalım:

0:09:29.736,0:09:32.698
Bir hayvanın uygunluğu[br]için bu biftek ne demektir?

0:09:33.438,0:09:39.454
Yiyecek arayan aç bir[br]aslan için uygunluğu arttırır.

0:09:40.179,0:09:44.773
Ama karnı tok, çiftleşmeyi bekleyen bir[br]aslan için uygunluğu arttırmaz.

0:09:46.053,0:09:49.924
Bir tavşan için karnı aç olsun, tok[br]olsun, uygunluğu arttırmaz.

0:09:49.924,0:09:53.798
Yani uygunluk, gerçekliğin olduğu gibi[br]ele alınmasına dayanır, evet.

0:09:53.798,0:09:58.236
Ama aynı zamanda organizmaya, onun[br]durumuna ve davranışına dayanır.

0:09:58.236,0:10:01.789
Uygunluk, gerçeklikle aynı şey değildir

0:10:01.789,0:10:05.272
ve evrim denklemlerinin[br]merkezinde bulunan

0:10:05.272,0:10:09.451
gerçekliğin kendisi değil, uygunluktur.

0:10:09.451,0:10:12.642
Bu yüzden, laboratuvarımda,

0:10:12.642,0:10:16.417
rastgele seçilmiş birçok dünyalar ve [br]bu dünyalardaki kaynaklar için

0:10:16.417,0:10:19.482
mücadele edecek organizmalarla dolu

0:10:19.482,0:10:23.661
yüzbinlerce evrim[br]benzetimi gerçekleştirdik.

0:10:23.661,0:10:27.980
Bu organizmalardan bazıları[br]gerçekliğin tamamını görürken

0:10:27.980,0:10:29.869
diğerleri sadece bir kısmını görüyordu

0:10:29.869,0:10:31.974
ve bazıları gerçekliği hiç görmüyordu,

0:10:31.974,0:10:33.740
tek gördükleri uygunluktu.

0:10:34.240,0:10:35.820
Kim kazandı?

0:10:36.290,0:10:42.255
Kötü haber vermekten nefret ediyorum[br]ama gerçekliğin algısı yok oluyor.

0:10:42.255,0:10:44.164
Neredeyse her benzetimde,

0:10:44.164,0:10:46.346
gerçekliği hiç göremeyip

0:10:46.346,0:10:48.436
yalnızca uygunluğa yönlendirilienler

0:10:48.436,0:10:53.660
gerçekliği olduğu gibi[br]görenlerin neslini tüketti.

0:10:53.660,0:10:58.250
İşin özü; evrim, dikey ya da

0:10:58.250,0:10:59.906
kusursuz algının tarafını tutmaz.

0:10:59.906,0:11:03.668
Gerçekliğin bu algıları yok olur.

0:11:03.668,0:11:05.688
Şimdi, bu biraz kafa karıştırıcı.

0:11:05.688,0:11:09.370
Nasıl olur da dünyayı olduğu gibi görmemek

0:11:09.370,0:11:11.190
bize hayatta kalma üstünlüğü sağlar?

0:11:11.190,0:11:13.303
Bu biraz mantıkdışı.

0:11:13.303,0:11:15.138
Hadi altın kın kanatlıları hatırlayın.

0:11:15.138,0:11:18.899
Basit numaraları kullanarak[br]binlerce, belki milyonlarca

0:11:18.899,0:11:21.593
yıl hayatta kaldılar.

0:11:21.593,0:11:24.770
Evrimin denklemlerinin bize anlattığı şey;

0:11:24.770,0:11:30.413
biz dahil bütün organizmalar, [br]altın kın kanatlılarla aynı teknedeyiz.

0:11:30.413,0:11:32.343
Biz gerçekliği olduğu gibi görmüyoruz.

0:11:32.343,0:11:36.615
Bizi hayatta tutan[br]basit numaralarla şekillendik.

0:11:36.615,0:11:37.615
Yine de,

0:11:37.702,0:11:40.702
sezgilerimizde biraz[br]yardıma ihtiyacımız var.

0:11:40.702,0:11:45.485
Nasıl olur da gerçekliği olduğu gibi[br]algılamak yararlı olamaz?

0:11:45.485,0:11:49.154
Neyse ki, elimizde bize çok yardımcı [br]olacak bir mecaz var:

0:11:49.154,0:11:51.986
Bilgisayarınızdaki masaüstü arayüzü.

0:11:51.986,0:11:56.119
Bu mavi simgenin yazdığınız bir TED[br]konuşması olduğunu varsayın.

0:11:56.119,0:12:00.123
Simge mavi, dikdörtgen

0:12:00.123,0:12:02.504
ve masaüstünüzün sağ alt köşesinde.

0:12:03.324,0:12:07.510
Bu bilgisayardaki yazının kendisinin de[br]mavi, dikdörtgen ve bilgisayarın

0:12:08.200,0:12:11.955
sağ altında olduğu anlamına mı geliyor?

0:12:11.955,0:12:13.278
Tabii ki hayır.

0:12:13.278,0:12:17.987
Böyle düşünen herhangi biri[br]arayüzün amacını yanlış yorumlar.

0:12:17.987,0:12:20.755
Simge size bilgisayarın[br]gerçekliğini göstermek için

0:12:20.755,0:12:23.680
orada değildir. Aslında, gerçekliği[br]saklamak için oradadır.

0:12:23.680,0:12:25.555
Diyodlar, dirençler ve megabaytlarca

0:12:25.555,0:12:27.805
yazılım hakkında[br]bir şey bilmek istemezsiniz.

0:12:27.805,0:12:30.866
Bunlarla uğraşmak zorunda kalsanız[br]yazınızı asla yazamaz ya da

0:12:30.866,0:12:32.411
fotoğrafınızı düzenleyemezsiniz.

0:12:32.411,0:12:37.128
Yani ana fikir şu: Evrim bize gerçekliği [br]saklayan ve uyumlu davranışlar için

0:12:37.128,0:12:41.443
yol gösteren bir arayüz sağladı.

0:12:41.443,0:12:44.461
Uzay ve zaman, şu an algıladığınız gibi

0:12:44.461,0:12:46.635
sizin masaüstünüz.

0:12:46.635,0:12:51.372
Fiziksel nesneler, yalnızca[br]masaüstünüzdeki simgeleriniz.

0:12:52.192,0:12:54.413
Buna bariz bir itiraz var.

0:12:54.413,0:12:58.361
Hoffman: Rayda 320 km[br]hızla giden bir treni

0:12:58.361,0:13:00.822
masaüstünüzdeki bir simge[br]olarak düşünüyorsanız

0:13:00.822,0:13:02.947
neden önüne atlamıyorsunuz?

0:13:02.947,0:13:05.240
Siz ve kuramınız[br]raylara yapıştıktan sonra

0:13:05.240,0:13:08.554
trenin yalnızca bir simgeden[br]fazlası olduğunu anlamış olacağız.

0:13:08.554,0:13:10.597
Masaüstümdeki simgeyi

0:13:10.597,0:13:12.153
nasıl dikkatsizce çöp kutusuna

0:13:12.153,0:13:16.448
sürüklemiyorsam,[br]o trenin önüne de atlamam.

0:13:16.448,0:13:19.629
Simgeyi gerçekmiş gibi[br]algılamadığımdan değil --

0:13:19.629,0:13:22.634
dosya gerçekten mavi[br]ya da dikdörtgen değil --

0:13:22.934,0:13:25.260
fakat bu işi ciddiye aldığım için.

0:13:25.260,0:13:27.291
Haftaların çalışmasını kaybedebilirim.

0:13:27.291,0:13:29.845
Benzer şekilde, evrim,

0:13:29.845,0:13:34.281
bizi hayatta tutan algısal[br]simgelerle şekillendirdi.

0:13:34.811,0:13:37.276
Onları ciddiye almamız bizim yararımıza.

0:13:37.276,0:13:39.481
Eğer bi yılan görürseniz;[br]eğilip almayın.

0:13:40.391,0:13:43.150
Eğer bi tepe görürseniz;[br]zıplayıp atlamayın.

0:13:43.150,0:13:46.726
Simgeler bizi güvende tutmak için var[br]ve onları ciddiye almalıyız.

0:13:46.726,0:13:49.417
Bu, onları oldukları gibi[br]algılamalıyız demek değil.

0:13:49.417,0:13:51.671
Bu bir mantık hatası.

0:13:51.671,0:13:54.876
Diğer bir itiraz ise: Denilenlerde[br]pek de yeni bir şey yok.

0:13:54.876,0:13:58.800
Fizikçiler bize uzun zamandır[br]trenin metalinin katı göründüğünü,

0:13:58.800,0:14:03.188
ama gerçekte, çoğunlukla etrafta koşturan[br]mikroskobik parçacıkların olduğu boşluk.

0:14:03.188,0:14:04.676
Pek de yeni bir şey yok.

0:14:04.676,0:14:06.880
Aslında tam olarak değil.

0:14:06.880,0:14:10.920
Masaüstündeki mavi simgenin bilgisayarın

0:14:10.920,0:14:13.219
gerçekliği olmadığını[br]biliyorum demek gibi,

0:14:13.219,0:14:16.678
fakat güvenilir büyütecimi[br]bırakıp daha yakından baksam,

0:14:16.678,0:14:18.489
yalnızca küçük pikseller görürüm

0:14:18.489,0:14:20.950
işte bu, bilgisayarın gerçekliğidir.

0:14:20.950,0:14:24.758
Aslında tam olarak değil -- hâlâ[br]masaüstündesin ve asıl mesele de bu.

0:14:24.758,0:14:27.754
Bu mikroskobik parçacıklar[br]hâlâ aynı uzay ve zamanda:

0:14:27.754,0:14:30.145
Hâlâ kullanıcı arayüzündeler.

0:14:30.145,0:14:33.907
Ben fizikçilerin söylediklerinden[br]çok daha aşırı bir şey söylüyorum.

0:14:34.727,0:14:36.200
İtiraz edebilirsiniz,

0:14:36.200,0:14:38.759
bak işte, hepimiz treni görüyoruz,

0:14:38.759,0:14:41.801
bu yüzden hiçbirimiz treni oluşturmuyor.

0:14:41.801,0:14:43.891
Ama bu örneği hatırlayın.

0:14:43.891,0:14:46.607
Bu örnekte, hepimiz bir küp görüyoruz.

0:14:47.597,0:14:49.690
ama ekranın kendisi düz,

0:14:49.690,0:14:52.427
yani aslında gördüğünüz[br]küpü siz oluşturuyorsunuz.

0:14:53.736,0:14:55.779
Hepimiz bir küp görüyoruz.

0:14:55.779,0:15:00.638
Çünkü, hepimiz, her birimiz[br]oluşturduğumuz küpü görüyoruz.

0:15:00.638,0:15:02.698
Aynı şey tren için de geçerli.

0:15:02.698,0:15:07.180
Hepimiz bir tren görüyoruz çünkü her[br]birimiz oluşturduğumuz treni görüyoruz,

0:15:07.180,0:15:10.733
aynı şey, bütün fiziksel[br]nesneler için geçerli.

0:15:12.343,0:15:17.396
Algının, gerçekliği olduğu gibi gösteren[br]bir pencere olduğunu düşünmeye meyilliyiz.

0:15:17.396,0:15:22.400
Evrim kuramı, bize böyle düşünmenin[br]algılarımızın yanlış yorumlaması

0:15:22.400,0:15:23.865
olduğunu söylüyor.

0:15:25.095,0:15:28.639
Bunun yerine, gerçeklik, daha çok[br]gerçek dünyanın karmaşıklığını

0:15:28.639,0:15:31.936
gizlemek ve uyumlu davranmaya[br]yol göstermek için tasarlanmış

0:15:31.936,0:15:33.802
üç boyutlu bir masaüstü gibidir.

0:15:34.282,0:15:37.210
Algıladığınız uzay sizin masaüstünüzdür.

0:15:37.210,0:15:40.236
Fiziksel nesneler yalnızca[br]o masaüstündeki simgelerdir.

0:15:41.456,0:15:45.126
Öyle göründüğü için Dünya'nın[br]düz olduğunu düşünmüştük.

0:15:45.520,0:15:48.654
Sonra, Dünya'nın gerçekliğin değişmez[br]merkezi olduğunu düşündük,

0:15:48.654,0:15:50.378
çünkü öyle görünüyor.

0:15:50.378,0:15:51.520
Yanıldık.

0:15:51.520,0:15:54.190
Algılarımızı yanlış yorumladık.

0:15:54.910,0:15:58.319
Şimdiyse, uzayzamanın[br]ve nesnelerin gerçekliğin doğası

0:15:58.319,0:16:00.933
olduğunu düşünüyoruz.

0:16:01.453,0:16:05.377
Evrim teorisi bize bi kere daha hatalı[br]olduğumuzu söylüyor.

0:16:05.377,0:16:10.416
Algısal deneyimlerimizin[br]içeriğini yanlış yorumluyoruz.

0:16:10.416,0:16:12.947
Bakmadığında var olan bir şey var,

0:16:12.947,0:16:16.350
fakat bun uzayzaman[br]ve fiziksel nesneler değil.

0:16:16.350,0:16:19.378
Bizim uzayzamanı ve fiziksel[br]nesnelerden vazgeçmemiz,

0:16:19.378,0:16:22.861
altın kın kanatlıların[br]şişelerini bırakmaları kadar zor.

0:16:22.861,0:16:27.279
Neden mi? Kendi körlüğümüzü[br]göremeyecek kadar körüz.

0:16:28.409,0:16:30.756
Ama altın kın kanatlılardan[br]bir üstünlüğümüz var:

0:16:30.756,0:16:32.544
Bilim ve teknolojimiz.

0:16:32.544,0:16:34.935
Teleskobun merceğinden bakarak

0:16:34.935,0:16:39.571
Dünya'nın gerçekliğin değişmez[br]merkezi olmadığını keşfettik.

0:16:39.571,0:16:42.449
Evrim kuramının merceğinden bakarak

0:16:42.449,0:16:44.771
uzayzaman ve nesnelerin gerçekliğin doğası

0:16:44.771,0:16:47.139
olmadığını keşfettik.

0:16:47.139,0:16:51.424
Kırmızı bi domates olarak[br]tanımladığım deneyimimde,

0:16:51.424,0:16:54.361
gerçeklikle etkileşimde bulunuyorum,

0:16:54.361,0:16:59.571
fakat gerçeklik kırmızı bir domates değil,[br]kırmızı bir domates ile alakası yok.

0:16:59.571,0:17:04.972
Benzer şekilde, bir aslanı veya bifteği[br]tanımladığım deneyimimde,

0:17:04.972,0:17:06.820
gerçeklikle etkileşiyorum,

0:17:06.820,0:17:09.978
fakat bu gerçeklik[br]ne bir aslan ne de bir biftek.

0:17:09.978,0:17:11.998
Ve işte, can alıcı noktaya geldik:

0:17:11.998,0:17:16.688
Beyin veya sinir hücrelerini[br]tanımladığım algısal deneyimimde,

0:17:16.688,0:17:18.778
gerçeklikle etkileşimde bulunuyorum,

0:17:18.778,0:17:22.307
ama gerçeklik, ne bir beyin[br]ne de sinir hücreleri,

0:17:22.307,0:17:25.805
beyin veya sinir hücreleriyle alakası yok.

0:17:25.805,0:17:30.584
Ve bu gerçeklik her ne ise

0:17:30.584,0:17:34.195
dünyadaki sebep ve sonucun[br]gerçek kaynağıdır.

0:17:34.195,0:17:38.227
Beyin değil, sinir hücreleri de değil.

0:17:38.227,0:17:40.827
Beyinin ve sinir hücrelerinin[br]nedensel güçleri yoktur.

0:17:40.827,0:17:43.428
Algısal deneyimlerimize, davranışlarımıza

0:17:43.428,0:17:45.216
neden oluşturamazlar.

0:17:45.216,0:17:50.592
Beyinler ve sinir hücreleri[br]türe özgü simgeler dizisidir.

0:17:50.592,0:17:53.273
Peki bu, bilincin gizemi[br]için ne anlama geliyor?

0:17:53.923,0:17:57.916
Yeni ihtimallere kapı aralıyor.

0:17:57.916,0:17:59.611
Örneğin,

0:17:59.611,0:18:06.590
belki de gerçeklik, bilinçli deneyimlere[br]neden olan kocaman bir makinedir.

0:18:06.590,0:18:10.260
Bundan pek emin değilim, [br]ama araştırmaya değer.

0:18:10.260,0:18:15.609
Belki de gerçeklik, basit ve karmaşık, [br]birbirini etkileyen, bilinçli etkenlerin

0:18:15.609,0:18:21.182
kocaman bir ağıdır, bu da birbirlerinin[br]bilinçli deneyimlerine neden oluyordur.

0:18:21.182,0:18:24.432
Aslında, kulağa geldiği kadar[br]delice bir fikir değil,

0:18:24.432,0:18:26.052
hâlâ araştırmalarım sürüyor.

0:18:26.592,0:18:28.658
Fakat asıl mesele şu:

0:18:28.658,0:18:31.979
Gerçekliğin doğası hakkındaki[br]devasa ölçekteki sezgisel,

0:18:31.979,0:18:35.903
ama yanlış kanılarımızı bir [br]kenara bıraktığımız zaman,

0:18:35.903,0:18:40.291
bu bize hayatın en büyük gizemi üzerine[br]düşündürecek yeni yollar açacak.

0:18:41.251,0:18:45.860
İddiasına varım ki; gerçeklik şimdiye[br]dek hayal ettiğimizden daha büyüleyici

0:18:45.860,0:18:49.834
ve beklenmedik bir hâle gelecek.

0:18:49.834,0:18:54.222
Evrim kuramı, bize[br]doruktaki cesareti sunar:

0:18:54.222,0:18:59.364
Algılamanın, gerçeği[br]görmekle ilgili değil de,

0:18:59.364,0:19:03.060
çocuk sahibi olmakla[br]olduğunu anlama cesareti.

0:19:03.060,0:19:08.200
Bu arada, şu TED bile[br]yalnızca kafanızın içinde.

0:19:08.200,0:19:10.244
Çok teşekkür ederim.

0:19:10.244,0:19:13.632
(Alkış)

0:19:20.786,0:19:24.221
Chris Anderson: Gördüğüm gerçekten[br]sensen, çok teşekkürler.

0:19:24.221,0:19:27.152
Diyorsun ki bu işin ötesi var.

0:19:27.152,0:19:30.421
Her şeyden önce, bazı insanlar bunun[br]düşüncesiyle bile sarsılıyorlar.

0:19:30.421,0:19:35.970
Ya evrim gerçekliğin tarafını tutmuyorsa?

0:19:35.970,0:19:39.300
Demek istediğim, bu durum bütün[br]çabalarımızı sarsmaz mı,

0:19:39.300,0:19:41.984
tüm gerçeği düşünebildiğimizi[br]düşünme yeteneğimizi ve

0:19:41.984,0:19:45.490
düşünürsek muhtemelen[br]senin kendi kuramını da?

0:19:45.490,0:19:49.944
Donald Hoffman: Bu bizi başarılı bir[br]bilimden alıkoymaz.

0:19:49.944,0:19:52.756
Elde edeceğimiz, kuramın[br]yanlışlığının ortaya çıkışı olur,

0:19:52.756,0:19:57.215
algı gerçeklik gibidir,[br]gerçeklikse algılarımız gibi.

0:19:57.215,0:19:58.900
Tamam diyelim ki, bu kuram yanlış.

0:19:58.900,0:20:00.318
Tamam, bu kuramı unutun.

0:20:00.318,0:20:03.572
Bu, gerçekliğin doğası hakkında[br]öne süreceğimiz diğer kuramlardan

0:20:03.572,0:20:04.930
bizi alıkoyamaz,

0:20:04.930,0:20:08.535
bu yüzden aslında bir kuramımızın[br]yanlışlığını gördüğümüz ilerlemedir.

0:20:08.535,0:20:11.193
Yani, bilim olduğu gibi devam eder.[br]Bir sorun yok bunda.

0:20:11.193,0:20:13.794
CA:Yani bu mümkün diyorsun.[br]-- (Gülüşmeler) --

0:20:13.794,0:20:17.904
Tamam iyi hoş da, benim anladığım[br]diyorsun ki evrimin bize yine de

0:20:17.904,0:20:20.551
akıl yürüttürmesi mümkündür.

0:20:20.551,0:20:22.864
DH: Aynen, çok çok iyi[br]bir noktaya değindin.

0:20:22.864,0:20:27.391
Evrim benzetimlerinde[br]gösterdiklerim özellikle algı hakkındaydı

0:20:27.391,0:20:29.969
ve bize algılarımızın gerçeği[br]olduğu gibi göstermek

0:20:29.969,0:20:31.849
için şekillenmediğini gösteriyor,

0:20:31.849,0:20:36.122
fakat bu, mantığımızla ya da[br]matematikle aynı anlama gelmiyor.

0:20:36.122,0:20:39.744
Bunun benzetimlerini yapmadık, ama [br]iddiasına varım ki mantığımız

0:20:39.744,0:20:43.366
ve matematik arasında en azından[br]gerçeğin yönünde olmak için

0:20:43.366,0:20:45.532
bazı seçilim baskıları var.

0:20:45.532,0:20:48.219
Yani sen benim gibiysen,[br]matematik ve mantık kolay değil.

0:20:48.219,0:20:51.570
Tam anlamıyoruz ama en azından[br]seçilim baskıları, gerçek matematik

0:20:51.570,0:20:53.908
ve mantıktan eşit uzaklıkta değildir.

0:20:53.908,0:20:57.228
Yani, diyorum ki her bir bilişsel[br]duyuma tek tek bakıp evrimin

0:20:57.228,0:20:59.852
ona ne yaptığına bakmak[br]zorunda olduğumuzu anlayacağız.

0:20:59.852,0:21:03.613
Algı için doğru olan şey, matematik ve[br]mantık için doğru olmayabilir.

0:21:03.613,0:21:07.607
CA: Yani, anlatmaya çalıştığın şey,[br]Bishop Berkeley dünyasının

0:21:07.607,0:21:09.998
günümüze yorumlanması:

0:21:09.998,0:21:12.947
Bilinç maddeye neden olur ama[br]madde bilince neden olmaz.

0:21:12.947,0:21:15.339
DH: Şey, Berkeley'den birazcık farklı.

0:21:15.339,0:21:18.701
Berkeley, o tanrıcıydı,[br]ona göre gerçekliğin en son

0:21:18.701,0:21:20.740
doğası Tanrı'ydı,

0:21:20.740,0:21:23.850
benim Berkeley'in gittiği[br]yoldan gitmeme gerek yok,

0:21:23.850,0:21:26.545
yani bu Berkeley'den epey farklı.

0:21:26.575,0:21:31.235
Ben buna bilinçli gerçeklik diyorum.[br]Aslında oldukça farklı bir yaklaşım.

0:21:31.235,0:21:34.825
CA: Seninle saatlerce konuşabilirim,[br]umarım konuşuruz da.

0:21:34.825,0:21:37.298
Bunun için çok teşekkürler.[br]DH: Teşekkürler. (Alkış)