0:00:01.200,0:00:02.400
Demokracia.

0:00:02.960,0:00:04.296
Në Perëndim,

0:00:04.320,0:00:08.256
bëjmë një gabim kolosal,[br]kur e marrim për të mirëqenë.

0:00:08.280,0:00:09.576
Demokracinë e shohim

0:00:09.600,0:00:14.096
jo si lulen më të brishtë,[br]siç është në fakt,

0:00:14.120,0:00:16.960
por e shohim si pjesë[br]të mobilimit të shoqërisë tonë.

0:00:17.960,0:00:21.960
Priremi ta shohim si[br]një të dhënë të pandryshueshme.

0:00:22.680,0:00:27.896
Gabimisht besojmë se kapitalizmi[br]sjell pashmangshmërisht demokraci.

0:00:27.920,0:00:29.256
Ja që nuk sjell.

0:00:29.280,0:00:33.656
Lee Kuan Yew i Singaporit dhe[br]imituesit e tij të famshëm në Pekin

0:00:33.680,0:00:36.616
e kanë dëshmuar tej dyshimeve të arsyeshme

0:00:36.640,0:00:40.536
se është fare e mundur[br]të kihet një kapitalizëm i lulëzuar,

0:00:40.560,0:00:42.160
rritje spektakolare, teksa

0:00:42.960,0:00:46.016
politika të mbetet pa hiç demokraci.

0:00:46.040,0:00:50.456
Në fakt, në mëhallën tonë,[br]këtu në Europë,

0:00:50.480,0:00:52.056
demokracia po bën prapa.

0:00:52.080,0:00:55.456
Në fillimet e këtij viti,[br]teksa përfaqësoja Greqinë --

0:00:55.480,0:00:58.216
qeverinë e sapozgjedhur greke -

0:00:58.240,0:01:00.936
si ministër i saj i financave në Eurogrup,

0:01:00.960,0:01:05.896
më thanë në terma jo të paqartë se[br]procesi demokratik i kombit tonë -

0:01:05.920,0:01:07.336
zgjedhjet tona -

0:01:07.360,0:01:09.136
s’do të lejohej të ndërhynte

0:01:09.160,0:01:12.400
në politikat ekonomike[br]që po zbatoheshin në Greqi.

0:01:13.120,0:01:14.336
Në atë çast,

0:01:14.360,0:01:18.656
m’u duk se s’kish mbrojtje më të mirë[br]të Lee Kuan Yew-it,

0:01:18.680,0:01:20.216
ose Partisë Komuniste Kineze,

0:01:20.240,0:01:23.976
apo të disa miqve të mi të pabindur[br]që vijonin të më thoshin se

0:01:24.000,0:01:28.320
se demokracia duhet dëbuar[br]nëse zë e kërcënon për ndryshime.

0:01:29.640,0:01:32.896
Sot, këtu, dua t’ju parashtroj

0:01:32.920,0:01:36.080
një çështje ekonomike[br]për një demokraci të mirëfilltë.

0:01:36.600,0:01:41.456
Dua t’ju kërkoj t’i bashkoheni besimit tim

0:01:41.480,0:01:43.480
se Lee Kuan Yew-i,

0:01:44.480,0:01:45.856
Partia Komuniste Kineze

0:01:45.880,0:01:47.256
dhe edhe Eurogrupi

0:01:47.280,0:01:50.920
e kanë gabim tek besojnë se[br]mund të bëjmë pa demokracinë -

0:01:51.600,0:01:55.336
se na duhet një demokraci e mirëfilltë,[br]energjike.

0:01:55.360,0:01:58.336
Dhe se pa demokraci,

0:01:58.360,0:02:01.216
shoqëritë tona do të bëhen më të këqija,

0:02:01.240,0:02:03.310
e ardhmja jonë e zymtë

0:02:03.310,0:02:06.256
dhe teknologjitë tonë të reja,[br]të shkëlqyera, do të venë dëm.

0:02:06.256,0:02:07.496
Me që jemi te vajtja dëm,

0:02:07.520,0:02:10.294
më lejoni të tërheq vëmendjen[br]në një paradoks interesant

0:02:10.320,0:02:13.096
që po kërcënon ekonomitë[br]tona mu tani.

0:02:13.120,0:02:15.416
Unë e quaj paradoksi i majave binjake.

0:02:15.440,0:02:16.736
Njërën majë e kuptoni -

0:02:16.760,0:02:18.376
e njihni, e dalloni -

0:02:18.400,0:02:23.456
është mali i borxheve[br]që nxin prej kohësh

0:02:23.480,0:02:26.296
mbi Shtetet e Bashkuara,[br]Europën, krejt botën.

0:02:26.320,0:02:28.200
Malin e borxheve e shohim të gjithë.

0:02:28.880,0:02:33.000
Por pak vetë dallojnë vëllanë binjak.

0:02:33.640,0:02:35.840
Një mal me para të paqarkulluara

0:02:36.840,0:02:40.200
pronë e llogarish të pasurish[br]dhe korporatash,

0:02:41.120,0:02:43.696
tepër të tmerruar nga investimi i tyre

0:02:43.720,0:02:47.016
në aktivitete produktive[br]që mund të prodhojnë të ardhurat

0:02:47.040,0:02:50.096
me të cilat mund të eliminoni[br]malin e borxheve

0:02:50.120,0:02:54.096
dhe që mund të prodhojnë gjithë ato gjëra[br]për të cilat njerëzimi ka kaq nevojë,

0:02:54.120,0:02:55.776
bie fjala, energji të gjelbër.

0:02:55.800,0:02:58.136
Më lejoni t’ju sjell dy shifra.

0:02:58.160,0:02:59.496
Gjatë tre muajve të fundit,

0:02:59.520,0:03:02.296
në Shtetet e Bashkuara,[br]Britani dhe në Eurozonë,

0:03:02.320,0:03:06.736
kemi investuar, bashkërisht,[br]3.4 trilionë dollarë

0:03:06.760,0:03:09.416
në krejt të mirat që prodhojnë pasuri -

0:03:09.440,0:03:12.456
të tilla si objekte industriale, makineri,

0:03:12.480,0:03:14.696
ansamble zyrash, shkolla,

0:03:14.720,0:03:17.856
rrugë, hekurudha, makina, etj, etj.

0:03:17.880,0:03:20.616
3.4 trilionë duket si goxha para,

0:03:20.640,0:03:24.496
deri sa ta krahasoni me 5.1 trilionë

0:03:24.520,0:03:27.216
që kanë rrjedhur në të njëjtat vende,

0:03:27.240,0:03:29.056
nëpër institucionet tona financiare,

0:03:29.080,0:03:32.280
pa bërë absolutisht asgjë,[br]gjatë së njëjtës periudhë,

0:03:33.440,0:03:38.296
veç fryrjes së çmimeve të aksioneve[br]të sikuracioneve të shtëpive.

0:03:38.320,0:03:43.576
Pra një mal me borxhe dhe[br]një mal me para të papërdorura

0:03:43.600,0:03:47.296
formojnë majat binjake, [br]që s’arrijnë të asgjësojnë njëra-tjetrën

0:03:47.320,0:03:50.136
përmes funksionimit normal të tregjeve.

0:03:50.160,0:03:52.480
Rezultati është rroga që s’rriten,

0:03:53.360,0:03:59.016
më shumë se çereku i 25 - 54 vjeçarëve[br]në Amerikë, Japoni dhe Europë

0:03:59.040,0:04:00.536
të papunë.

0:04:00.560,0:04:02.896
Dhe për pasojë, kërkesë e ulët,

0:04:02.920,0:04:05.136
e cila, në një cikël të pafund,

0:04:05.160,0:04:07.880
riforcon pesimizmin e investitorëve,

0:04:08.880,0:04:12.696
që, duke iu trembur kërkesës së ulët,[br]e riprodhojnë duke mos investuar --

0:04:12.720,0:04:15.416
pikërisht si i ati i Edipit,

0:04:15.440,0:04:17.935
që, i tmerruar nga profecia e orakullit

0:04:17.959,0:04:20.696
se i biri do të rritej për ta vrarë,

0:04:20.720,0:04:22.656
afroi pa mend ditën

0:04:22.680,0:04:25.680
kur u bë e mundur që Edipi,[br]i biri, ta vriste.

0:04:26.560,0:04:29.200
Kjo është mosmarrëveshja[br]ime me kapitalizmin.

0:04:29.200,0:04:31.216
Natyra e tij e shpërdoruese,

0:04:31.240,0:04:32.856
gjithë ajo para e papërdorur,

0:04:32.880,0:04:36.976
do të duhej vënë në punë[br]për përmirësim jetësh,

0:04:37.000,0:04:38.336
për zhvillimin e talenteve njerëzore,

0:04:38.360,0:04:41.216
dhe për të financuar krejt[br]këto teknologji,

0:04:41.240,0:04:42.496
teknologji të gjelbra,

0:04:42.520,0:04:45.280
që janë absolutisht thelbësore[br]për shpëtimin e planetit Tokë.

0:04:46.280,0:04:49.536
A e kam mirë kur besoj se[br]demokracia mund të jetë përgjigja?

0:04:49.560,0:04:50.776
Besoj se po,

0:04:50.800,0:04:52.236
por para se të ecim më tej,

0:04:52.236,0:04:54.490
ç’kuptojmë me demokraci?

0:04:54.520,0:04:56.936
Aristoteli e përkufizonte demokracinë

0:04:56.960,0:05:01.476
si gjendjen në të cilën[br]i liri dhe i varfri,

0:05:01.476,0:05:04.910
meqë këta ishin shumica,[br]kontrollojnë qeverisjen.

0:05:05.000,0:05:08.296
Tani, sigurisht që demokracia[br]athinase linte shumë jashtë.

0:05:08.320,0:05:11.360
Gra, emigrantë dhe,[br]sigurisht, skllevërit.

0:05:12.040,0:05:13.296
Por do të ishte gabim

0:05:13.320,0:05:16.896
të hidhet tej rëndësia[br]e demokracia e Athinës së lashtë

0:05:16.920,0:05:18.920
mbi bazën se kë përjashtonte.

0:05:19.680,0:05:20.936
Çka kish më shumë rëndësi,

0:05:20.960,0:05:24.816
dhe vazhdon të jetë kështu për[br]demokracinë e Athinës së lashtë,

0:05:24.840,0:05:28.336
qe përfshirja e punëtorëve fukarenj,

0:05:28.360,0:05:33.056
që jo vetëm fituan[br]të drejtën e fjalës së lirë,

0:05:33.080,0:05:35.336
por edhe më me rëndësi, tejet me rëndësi,

0:05:35.360,0:05:37.976
fituan të drejtën për gjykime politike

0:05:38.000,0:05:40.376
të cilave u jepej e njëjta peshë

0:05:40.400,0:05:44.056
në vendimmarrje lidhur me punët e shtetit.

0:05:44.080,0:05:47.136
Sigurisht që demokracia[br]athinase nuk zgjati shumë.

0:05:47.160,0:05:51.576
Si qiriu që shkëlqen shumë,[br]u shua shpejt.

0:05:51.600,0:05:52.816
Dhe vërtet,

0:05:52.840,0:05:57.096
demokracitë tona liberale të sotme[br]nuk i kanë rrënjët në Athinën e Lashtë.

0:05:57.120,0:05:59.456
I kanë rrënjët te Magna Carta,

0:05:59.480,0:06:02.736
në Revolucionin e Dytë Anglez të 1688-s,

0:06:02.760,0:06:04.976
në fakt në kushtetutën amerikane.

0:06:05.000,0:06:10.016
Ndërsa demokracia athinase[br]përqendrohej te shtetasit pa zotër

0:06:10.040,0:06:12.320
dhe në fuqizimin e punëtorëve fukarenj,

0:06:13.240,0:06:17.416
demokracitë tona liberale janë themeluar[br]në traditën e Magna Carta-s,

0:06:17.440,0:06:20.536
e cila qe, tek e fundit,[br]kartë kushtetuese për padronët.

0:06:20.560,0:06:24.856
Dhe në fakt, demokracia liberale[br]u shpërfaq vetëm kur qe e mundur

0:06:24.880,0:06:28.736
të ndahej plotësisht sfera politike[br]nga sfera ekonomike,

0:06:28.760,0:06:33.816
që procesi demokratik të kufizohej[br]plotësisht në sferën politike,

0:06:33.840,0:06:35.696
duke e lënë sferën ekonomike -

0:06:35.720,0:06:37.746
botën e korporatave, nëse e doni kështu -

0:06:37.746,0:06:40.360
si një zonë pa demokraci.

0:06:41.720,0:06:44.696
Tani, në demokracitë tona sot,

0:06:44.720,0:06:48.216
kjo ndarje e sferës ekonomike[br]nga ajo politike,

0:06:48.240,0:06:50.496
në çastin që filloi të ndodhë,

0:06:50.520,0:06:54.816
solli shfaqjen e një ndeshjeje epike,[br]të pandalshme, mes të dyjave,

0:06:54.840,0:06:58.056
me sferën ekonomike që kolonizon[br]sferën politike,

0:06:58.080,0:07:00.480
duke e gllabëruar në pushtetin e vet.

0:07:00.480,0:07:03.880
A e keni pyetur veten pse politikanët [br]s’janë më ata si dikur?

0:07:04.560,0:07:06.976
Jo se u ka degjeneruar ADN-ja.

0:07:07.000,0:07:08.616
(Të qeshura)

0:07:08.640,0:07:13.256
Kjo vjen sepse dikush sot mund të jetë[br]në qeveri, por pa pushtet,

0:07:13.280,0:07:16.576
sepse pushteti ka migruar nga[br]sfera politike në atë ekonomike,

0:07:16.600,0:07:17.840
që është veçmas të parës.

0:07:19.160,0:07:20.736
Vërtet,

0:07:20.760,0:07:23.056
fola për mosmarrëveshjet[br]e mia me kapitalizmin.

0:07:23.080,0:07:24.816
Po ta mendoni,

0:07:24.840,0:07:28.160
ngjan pakëz me një kope grabitqarësh,

0:07:29.080,0:07:33.710
që janë kaq të suksesshëm në asgjësimin[br]e presë me të cilën ushqehen,

0:07:33.710,0:07:36.696
saqë në fund vdesin nga uria,[br]sepse mbeten pa të tilla.

0:07:36.720,0:07:37.936
Në mënyrë të ngjashme,

0:07:37.960,0:07:41.656
sfera ekonomike ka kolonizuar[br]dhe kanibalizuar sferën politike

0:07:41.680,0:07:45.056
aq shumë sa po gërryen vetveten,

0:07:45.080,0:07:46.816
duke shkaktuar krizë ekonomike.

0:07:46.840,0:07:48.936
Pushteti i korporatave po shtohet,

0:07:48.960,0:07:51.160
vlerat politike po zhvleftësohen,

0:07:51.160,0:07:52.980
pabarazia po ngrihet,

0:07:52.980,0:07:54.756
kërkesa po ulet

0:07:54.756,0:08:00.760
dhe CEO-të e korporatave i tremben shumë[br]investimit të parave të korporatave të tyre.

0:08:01.520,0:08:07.290
Pra, sa më shumë që arrin kapitalizmi[br]të nxjerrë jashtë nga demokracia demosin,

0:08:07.290,0:08:09.536
aq më të larta bëhen majat binjake

0:08:09.560,0:08:13.096
dhe aq më i madh shpërdorimi[br]i burimeve njerëzore

0:08:13.120,0:08:14.560
dhe i pasurisë së njerëzimit.

0:08:15.640,0:08:18.496
Qartë pra, nëse ky arsyetim vlen,

0:08:18.520,0:08:21.576
duhet të ribashkojmë sferat[br]politike dhe ekonomike

0:08:21.600,0:08:25.096
dhe më mirë të bëhet duke[br]e patur kontrollin demosi,

0:08:25.120,0:08:28.056
si në Athinën e lashtë,[br]vetëm se pa skllevër

0:08:28.080,0:08:31.040
apo pa përjashtim grash dhe emigrantësh.

0:08:32.120,0:08:33.856
Tani, kjo ide s’është origjinale.

0:08:33.880,0:08:36.655
E majta marksiste e kish[br]këtë ide 100 vjet më parë

0:08:36.679,0:08:38.360
dhe s’eci dhe aq mirë, apo jo?

0:08:38.840,0:08:42.256
Mësimi që nxorëm nga shkatërrimi[br]i Bashkimit Sovjetik

0:08:42.280,0:08:48.616
është se punëtorët fukarenj, mund[br]të rifuqizohen vetëm nga ndonjë mrekulli,

0:08:48.640,0:08:50.616
ashtu si qenë në Athinën e Lashtë,

0:08:50.640,0:08:54.400
pa krijuar forma të reja[br]të brutalitetit dhe shpërdorimit.

0:08:54.960,0:08:56.200
Por ka një zgjidhje:

0:08:56.880,0:08:58.720
eliminimi i të varfërve.

0:08:59.360,0:09:00.616
Kapitalizmi po e bën

0:09:00.640,0:09:05.520
duke zëvendësuar punëtorët e rrogave[br]të ulëta me automatë, androidë, robotë.

0:09:07.080,0:09:08.296
Puna është se

0:09:08.320,0:09:11.536
për sa kohë që sferat ekonomike[br]dhe politike janë të ndara,

0:09:11.560,0:09:15.880
automatizimi i bën[br]më të larta majat binjake,

0:09:16.640,0:09:18.376
shpërdorimin edhe më të madh

0:09:18.400,0:09:20.456
dhe përplasjet shoqërore më të thella,

0:09:20.480,0:09:21.680
përfshi --

0:09:22.320,0:09:23.856
së shpejti, besoj --

0:09:23.880,0:09:25.480
në vende si Kina.

0:09:26.720,0:09:29.136
Pra na duhet të riformësojmë,

0:09:29.160,0:09:32.816
na duhet të ribashkojmë sferën[br]ekonomike me atë politike,

0:09:32.840,0:09:38.216
por më mirë ta bëjmë duke[br]demokratizuar sferën e ribashkuar,

0:09:38.240,0:09:43.936
që të mos përfundojmë në ndonjë[br]hiperautokraci të marrosur pas përgjimeve

0:09:43.960,0:09:47.976
që e bën Matriksin, filmin,[br]të duket si dokumentar.

0:09:48.000,0:09:49.576
(Të qeshura)

0:09:49.600,0:09:53.016
Pra pyetja nuk është nëse do t’ia dalë[br]apo jo kapitalizmi t’u mbijetojë

0:09:53.040,0:09:55.360
risive teknologjike që po sjell.

0:09:55.960,0:09:57.576
Pyetja më me interes

0:09:57.600,0:10:03.336
është nëse kapitalizmit do t’ia zërë vendin[br]diçka e ngjashme me një distopi alla Matrix

0:10:03.360,0:10:07.776
ose diçka shumë më afër[br]një shoqërie alla Star Trek,

0:10:07.800,0:10:10.176
ku makinat u shërbejnë qenieve njerëzore

0:10:10.200,0:10:14.616
dhe qeniet njerëzore i shpenzojnë[br]energjitë për eksplorimin e gjithësisë

0:10:14.640,0:10:18.936
dhe duke u marrë me debate të gjata[br]rreth kuptimit të jetës,

0:10:18.960,0:10:22.960
në një agora high tech, të ngjashme me[br]atë të Athinës së lashtë.

0:10:24.360,0:10:27.800
Mendoj se i kemi mundësitë[br]të jemi optimistë.

0:10:29.400,0:10:30.696
Por çfarë do të duhej,

0:10:30.720,0:10:32.696
si do të dukej

0:10:32.720,0:10:37.600
pasja e një utopie alla Star Trek,[br]në vend se të një distopie alla Matrix?

0:10:38.240,0:10:39.496
Në terma praktikë,

0:10:39.520,0:10:41.256
lejomëni t’ju sjell fare shkurt,

0:10:41.280,0:10:42.480
nja dy shembuj.

0:10:43.080,0:10:44.856
Në nivel sipërmarrjesh,

0:10:44.880,0:10:47.216
përfytyroni një treg kapitalesh,

0:10:47.240,0:10:49.920
ku fitoni kapitale teksa punoni,

0:10:50.880,0:10:56.216
dhe ku kapitali juaj ju ndjek nga[br]një vend pune në tjetrin,

0:10:56.240,0:10:57.736
nga një kompani në një tjetër,

0:10:57.760,0:10:59.016
dhe kompania -

0:10:59.040,0:11:02.496
cilado qoftë ajo ku punoni[br]në një kohë të dhënë -

0:11:02.520,0:11:06.840
është pronë vetëm e atyre që punojnë[br]në të në atë kohë të caktuar.

0:11:07.400,0:11:12.096
Atëherë krejt të ardhurat vijnë[br]nga kapitali, nga fitimet

0:11:12.120,0:11:16.496
dhe vetë koncepti i punës[br]së paguar bëhet i vjetruar.

0:11:16.520,0:11:23.136
S’ka më hendek mes atyre që e zotërojnë[br]kompaninë, por s’punojnë në të

0:11:23.160,0:11:26.416
dhe atyre që punojnë në të[br]pa qenë zotër të kompanisë;

0:11:26.440,0:11:29.640
s’ka më betejë me kapitalit dhe punës;

0:11:30.440,0:11:34.576
s’ka më hendek të madh[br]mes investimeve dhe kursimeve;

0:11:34.600,0:11:37.840
pra, s’ka më maja binjake hijerënda.

0:11:38.600,0:11:40.976
Në nivelin e ekonomisë politike globale,

0:11:41.000,0:11:42.936
përfytyroni për një çast

0:11:42.960,0:11:47.936
që monedhat tona kombëtare[br]kanë kurs këmbimi të lirë,

0:11:47.960,0:11:51.736
kundrejt një monedhe dixhitale[br]universale, globale,

0:11:51.760,0:11:55.776
një të emetuar nga[br]Fondi Monetar Ndërkombëtar,

0:11:55.800,0:11:57.016
G-20-ta,

0:11:57.040,0:11:59.576
në emër të krejt njerëzimit.

0:11:59.600,0:12:00.816
Përfytyroni më tej

0:12:00.840,0:12:05.176
që krejt tregtia ndërkombëtare[br]të bazohej në këtë monedhë -

0:12:05.200,0:12:07.016
le ta quajmë "kozmosi,"

0:12:07.040,0:12:08.440
në njësi kozmosi -

0:12:09.720,0:12:14.096
me çdo qeveri dakord të paguajë[br]në një fond të përbashkët

0:12:14.120,0:12:19.656
një shumë kozmosish në përpjesëtim[br]me deficitin tregtar të vendit

0:12:19.680,0:12:23.080
apo të suficitit tregtar të një vendi.

0:12:23.720,0:12:28.936
Përfytyroni tani që ky fond të përdoret[br]për investime në teknologji të gjelbra,

0:12:28.960,0:12:34.280
veçanërisht në ato pjesë të botës[br]ku financimet mezi duken.

0:12:34.840,0:12:36.416
Kjo s’është ide e re.

0:12:36.440,0:12:39.776
Është ajo çka, në thelb, propozoi[br]John Maynard Keynes

0:12:39.800,0:12:43.120
më 1944-n në Konferencën[br]e Bretton Woods-it.

0:12:44.080,0:12:45.296
Problemi është se

0:12:45.320,0:12:48.616
atëherë, s’e kishin teknologjinë[br]për ta vënë në punë idenë.

0:12:48.640,0:12:49.856
Sot e kemi,

0:12:49.880,0:12:55.800
veçanërisht në kontekstin e sferës[br]së ribashkuar politiko-ekonomike.

0:12:56.640,0:12:59.056
Bota që po ju përshkruaj

0:12:59.080,0:13:01.536
është njëherësh libertariste,

0:13:01.560,0:13:06.136
meqë u jep përparësi[br]individëve të fuqizuar,

0:13:06.160,0:13:07.376
marksiste,

0:13:07.400,0:13:10.616
ngaqë do t’i duhet të hedhë[br]në koshin e plehrave të historisë

0:13:10.640,0:13:13.096
hendekun mes kapitalit dhe punës,

0:13:13.120,0:13:14.680
dhe kejnesiane,

0:13:15.320,0:13:16.800
kejnesiane globale.

0:13:18.320,0:13:19.896
Por mbi të gjitha,

0:13:19.920,0:13:24.840
një botë ku të mundemi të përfytyrojmë[br]një demokraci të mirëfilltë.

0:13:25.760,0:13:27.520
A do të agojë një botë e tillë?

0:13:28.400,0:13:32.896
Apo do të biem në[br]një distopi alla Matriks?

0:13:32.920,0:13:37.040
Përgjigja qëndron te zgjedhja politike[br]që do të bëjmë bashkërisht.

0:13:37.720,0:13:39.336
Është zgjedhje e jona,

0:13:39.360,0:13:41.680
dhe më mirë ta bëjmë demokratikisht.

0:13:42.280,0:13:43.536
Faleminderit.

0:13:43.560,0:13:46.920
(Duartrokitje)

0:13:49.480,0:13:50.680
Bruno Giussani: Yanis ...

0:13:51.880,0:13:56.320
Vetë ju në biografitë tuaja e keni[br]përshkruar veten si marksist libertarist.

0:13:58.400,0:14:00.920
Si lidhet analiza e Marksit sot?

0:14:02.000,0:14:05.336
Yanis Varoufakis: Nëse ka ndonjë lidhje[br]në çka sapo thashë,

0:14:05.360,0:14:06.576
atëherë Marksi ka lidhje.

0:14:06.600,0:14:10.096
Sepse lidhet krejt ideja e ribashkimit[br]të politikes dhe ekonomikes -

0:14:10.120,0:14:11.336
nëse s’e kryejmë,

0:14:11.360,0:14:13.616
atëherë risitë teknologjike[br]do të krijojnë

0:14:13.640,0:14:15.936
një rënie kaq masive të kërkesës,

0:14:15.960,0:14:20.736
atë së cilës Larry Summers[br]i referohet si stanjacion shekullar.

0:14:20.760,0:14:23.616
Me këtë krizë migrimi nga një anë e botës,

0:14:23.640,0:14:25.176
siç e kemi sot,

0:14:25.200,0:14:27.896
do të destabilizojë jo[br]vetëm demokracitë tona,

0:14:27.920,0:14:32.136
por edhe botën në zhvillim, që s’e ka[br]dhe aq për zemër demokracinë liberale.

0:14:32.160,0:14:35.976
Ndaj nëse kjo analizë qëndron,[br]atëherë Marksi ka absolutisht lidhje.

0:14:36.000,0:14:37.736
Por po njësoj edhe Hajeku,

0:14:37.760,0:14:39.520
ndaj jam marksist libertarist,

0:14:39.520,0:14:41.036
dhe po kështu është Kejnesi,

0:14:41.036,0:14:42.736
dhe ndaj jam tërësisht i hutuar.

0:14:42.760,0:14:43.850
(Të qeshura)

0:14:43.850,0:14:46.276
BG: Vërtet, dhe mundet që[br]kështu jemi edhe ne, tani.

0:14:46.276,0:14:47.376
(Të qeshura)

0:14:47.400,0:14:49.376
(Duartrokitje)

0:14:49.400,0:14:52.176
YV: Nëse s’hutoheni,[br]i bie që s’mendoni, OK?

0:14:52.200,0:14:55.250
BG: Kjo është vërtet [br]si prej filozofi grek -

0:14:55.250,0:14:56.976
YV: E ka thënë Ainshtajni në fakt -

0:14:57.000,0:14:59.616
BG: Në fjalën tuaj përmendët[br]Singaporin dhe Kinën,

0:14:59.640,0:15:01.696
dhe mbrëmë në darkën e folësve,

0:15:01.720,0:15:06.896
shprehët një opinion goxha të fortë[br]mbi se si e sheh Perëndimi Kinën.

0:15:06.920,0:15:08.496
Do të donit ta ndanit me ne?

0:15:08.520,0:15:10.680
JV: Po ja, ka një shkallë[br]të madhe hipokrizie.

0:15:11.400,0:15:15.530
Në demokracitë tona liberale,[br]kemi njëfarë vegimi demokracie.

0:15:15.530,0:15:18.456
Kjo vjen ngaqë jemi të kufizuar,[br]siç e thashë në fjalën time,

0:15:18.480,0:15:20.136
demokraci në sferën politike,

0:15:20.160,0:15:23.616
teksa lihet njëra sferë,[br]atje ku ndodh gjithë veprimi -

0:15:23.640,0:15:24.856
sfera ekonomike --

0:15:24.880,0:15:26.720
një zonë plotësisht pa demokraci.

0:15:27.280,0:15:28.536
Në një farë kuptimi,

0:15:28.560,0:15:30.760
nëse më lejohet të jem provokativ,

0:15:31.880,0:15:35.810
Kina sot ngjan më shumë me[br]Britaninë e shekullit XIX.

0:15:35.810,0:15:37.120
Ngaqë, rikujtoni,

0:15:37.120,0:15:39.766
priremi ta përshoqërojmë[br]liberalizmin me demokracinë --

0:15:39.766,0:15:41.456
kjo është një gabim, historikisht.

0:15:41.480,0:15:44.016
Liberalizmi, liberalja,[br]është si John Stuart Mill-i.

0:15:44.040,0:15:48.736
John Stuart Mill-i qe veçanërisht[br]skeptik ndaj procesit demokratik.

0:15:48.760,0:15:54.136
Pra ajo çka shihni sot në Kinë[br]është një proces shumë i ngjashëm

0:15:54.160,0:15:57.336
me atë që patëm në Britani[br]gjatë Revolucionit Industrial,

0:15:57.360,0:16:00.336
veçanërisht tranzicioni[br]nga i pari te i dyti.

0:16:00.360,0:16:03.656
Dhe të fshikullohet Kina

0:16:03.680,0:16:06.816
pse bën atë çka bëri Perëndimi[br]në shekullin e XIX,

0:16:06.840,0:16:09.330
vjen era hipokrizi.

0:16:09.330,0:16:12.790
BG: Jam i sigurt se mjaft vetë këtu[br]vrasin mendjen për përvojën tuaj

0:16:12.790,0:16:15.810
si ministër i financave i Greqisë[br]në fillimet e këtij viti.

0:16:15.810,0:16:17.521
YV: E dija që do vinte fjala te kjo.

0:16:17.521,0:16:18.616
BG: Po.

0:16:18.640,0:16:19.976
BG: Gjashtë muaj më pas,

0:16:20.000,0:16:22.400
si e shihni gjysmën e parë të vitit?

0:16:23.920,0:16:26.536
YV: Tejet ngazëlluese,[br]nga pikëpamja personale,

0:16:26.560,0:16:27.816
dhe shumë zhgënjyese,

0:16:27.840,0:16:31.736
pasi kishim një mundësi[br]të rinisnim Eurozonën.

0:16:31.760,0:16:33.856
Jo thjesht Greqinë, Eurozonën.

0:16:33.880,0:16:36.816
Që t’i hiqemi vetëkënaqësisë

0:16:36.840,0:16:39.296
dhe mohimit konstant[br]se kish thyerje masive --

0:16:39.320,0:16:42.176
dhe ka një thyerje masive tektonike

0:16:42.200,0:16:44.376
përmes Eurozonës,

0:16:44.400,0:16:48.816
që kërcënon, masivisht, krejt[br]procesin e Bashkimit Europian.

0:16:48.840,0:16:52.016
Patëm një mundësi[br]bazuar në programin grek -

0:16:52.040,0:16:53.376
i cili, meqë ra fjala,

0:16:53.400,0:16:57.776
qe i pari program[br]që e nxori në pah atë mohim --

0:16:57.800,0:16:59.016
t’i vinim gjërat në vend.

0:16:59.040,0:17:00.256
Dhe, mjerisht,

0:17:00.280,0:17:02.096
pushtetet në Eurozonë,

0:17:02.120,0:17:03.320
te Eurogrupi,

0:17:04.079,0:17:06.056
zgjodhën të rrinë me mohimin.

0:17:06.079,0:17:07.336
Por e dini se ç’ndodh.

0:17:07.358,0:17:09.415
Kemi rastin e Bashkimit Sovjetik.

0:17:09.440,0:17:11.935
Kur përpiqeni të mbani gjallë

0:17:11.960,0:17:15.839
një sistem ekonomik që nga pikëpamja[br]arkitekturore s’mund të mbijetojë,

0:17:16.520,0:17:19.175
përmes vullnetit politik dhe[br]përmes autoritarizmit,

0:17:19.200,0:17:20.856
mund t’ia dilni t’i zgjatni jetën,

0:17:20.880,0:17:22.454
por kur ndryshimi ndodh

0:17:22.480,0:17:24.976
ndodh shumë papritur[br]dhe katastrofikisht.

0:17:25.000,0:17:27.007
BG: Ç’lloj ndryshimi parashikoni?

0:17:27.031,0:17:28.285
YV: Nuk ka dyshim se

0:17:28.309,0:17:30.976
nëse nuk e ndryshojmë[br]arkitekturën e Eurozonës,

0:17:31.001,0:17:32.895
Eurozona s’ka të ardhme.

0:17:32.920,0:17:35.816
BG: A bëtë ndonjë gabim[br]sa kohë qetë ministër i financave?

0:17:35.840,0:17:37.056
YV: Përditë.

0:17:37.080,0:17:39.616
BG: Për shembull?[br]YV: Cilido që hedh vështrimin pas --

0:17:39.640,0:17:41.720
(Duartrokitje)

0:17:44.120,0:17:45.496
Jo, seriozisht.

0:17:45.520,0:17:49.096
Nëse ka ndonjë ministër financash,[br]apo çfarëdo tjetër të këtij lloji,

0:17:49.120,0:17:51.336
që ju thotë se pas[br]gjashtë muajsh në detyrë,

0:17:51.360,0:17:55.056
veçanërisht në situatë kaq stresuese,

0:17:55.080,0:17:57.776
se nuk ka bërë gabime, ai[br]është person i rrezikshëm.

0:17:57.800,0:17:59.096
Sigurisht që bëra gabime.

0:17:59.120,0:18:01.936
Gabimi më i madh[br]qe nënshkrimi i aplikimit

0:18:01.960,0:18:04.056
për zgjatjen e marrëveshjes së një borxhi

0:18:04.080,0:18:05.696
në fund të Shkurtit.

0:18:05.720,0:18:06.936
Mendoja

0:18:06.960,0:18:09.610
se kish interesim të pastër[br]nga ana e kreditorëve

0:18:09.610,0:18:11.256
për të gjetur pika të përbashkëta.

0:18:11.256,0:18:12.456
Por nuk pati.

0:18:12.480,0:18:15.096
U interesonte thjesht[br]të rrënonin qeverinë tonë,

0:18:15.120,0:18:16.576
thjesht sepse s’donin

0:18:16.600,0:18:19.736
të merreshin me krisjet tektonike

0:18:19.760,0:18:21.776
që përshkojnë Eurozonën mes për mes.

0:18:21.800,0:18:23.616
Dhe ngaqë s’donin të pranonin

0:18:23.640,0:18:27.256
se për pesë vjet me radhë po sendërtonin[br]në Greqi një program katastrofik.

0:18:27.280,0:18:30.020
Humbëm një të tretën[br]e PPB-së tonë nominale.

0:18:30.020,0:18:32.080
Kjo vlerë është më keq[br]se Depresioni i Madh.

0:18:32.080,0:18:33.826
Dhe askush nga trojka e huadhënësve,

0:18:33.826,0:18:36.376
që ka imponuar këtë politikë,[br]nuk e qëroi muhabetin

0:18:36.400,0:18:39.270
dhe të thoshte "Ky qe një gabim kolosal".

0:18:39.270,0:18:40.656
BG: Pavarësisht gjithë kësaj,

0:18:40.656,0:18:42.976
dhe pavarësisht nga[br]agresiviteti i diskutimit,

0:18:43.000,0:18:45.416
duket se mbeteni goxha pro-Europian.

0:18:45.440,0:18:46.656
YV: Absolutisht.

0:18:46.680,0:18:50.816
Dëgjoni, kriticizmi im për[br]Bashkimin Europian dhe Eurozonën

0:18:50.840,0:18:54.880
vjen nga dikush që rron dhe[br]merr frymë në Europë.

0:18:55.680,0:18:59.256
Frika ime më e madhe është[br]se Eurozona s’do të mbijetojë.

0:18:59.280,0:19:00.736
Sepse po s’mbijetoi,

0:19:00.760,0:19:03.616
forcat qendërikëse [br]që do të dalin duarsh

0:19:03.640,0:19:05.220
do të jenë demoniake,

0:19:05.220,0:19:07.290
dhe do të shkatërrojnë[br]Bashkimin Europian.

0:19:07.290,0:19:09.816
Dhe kjo do të jetë katastrofike[br]jo thjesht për Europën

0:19:09.816,0:19:11.416
por për krejt ekonominë globale.

0:19:11.440,0:19:15.536
Jemi ndoshta ekonomia[br]më e madhe në botë.

0:19:15.560,0:19:17.296
Dhe nëse e lëmë veten

0:19:17.320,0:19:20.136
të rrokullisemi në një shteg[br]postmodern alla 1930,

0:19:20.160,0:19:22.816
që më duket se këtë po bëjmë,

0:19:22.840,0:19:24.656
atëherë kjo do të jetë shkatërruese

0:19:24.680,0:19:28.070
për të ardhmen e europianëve[br]dhe të joeuropianëve.

0:19:28.070,0:19:30.590
BG: Shpresojmë vërtet që[br]ta keni gabim në këtë pikë.

0:19:30.590,0:19:32.526
Yanis, ju faleminderit që erdhët në TED.

0:19:32.526,0:19:33.916
YV: Faleminderit.

0:19:33.916,0:19:38.343
(Duartrokitje)