0:00:01.200,0:00:03.020
Δημοκρατία.

0:00:03.020,0:00:06.256
Στη Δύση κάνουμε το κολοσσιαίο λάθος

0:00:06.256,0:00:08.456
να τη θεωρούμε δεδομένη.

0:00:08.456,0:00:10.156
Δεν βλέπουμε τη δημοκρατία

0:00:10.156,0:00:14.146
ως το πιο εύθραυστο από τα λουλούδια,[br]που πραγματικά είναι,

0:00:14.146,0:00:16.960
αλλά τη βλέπουμε ως μέρος [br]της επίπλωσης της κοινωνίας.

0:00:17.960,0:00:22.310
Έχουμε την τάση να τη θεωρούμε[br]δεδομένη και αναπόσπαστη.

0:00:22.680,0:00:24.870
Κάνουμε το λάθος να πιστεύουμε

0:00:24.870,0:00:27.900
ότι ο καπιταλισμός γεννά[br]αναπόφευκτα τη δημοκρατία.

0:00:27.900,0:00:29.156
Δεν είναι έτσι.

0:00:29.518,0:00:32.090
Ο Λι Κουάν Γιού της Σιγκαπούρης [br]

0:00:32.090,0:00:34.268
και οι μεγάλοι μιμητές του στο Πεκίνο

0:00:34.268,0:00:36.869
έχουν αποδείξει, πέραν πάσης αμφιβολίας,

0:00:36.869,0:00:40.241
ότι είναι απολύτως δυνατόν [br]να έχεις καπιταλισμό που ανθεί,

0:00:40.241,0:00:42.496
να έχεις εντυπωσιακή ανάπτυξη,

0:00:42.496,0:00:46.276
χωρίς να έχεις δημοκρατία στην πολιτική.

0:00:46.276,0:00:49.973
Η δημοκρατία απομακρύνεται [br]και από τη γειτονιά μας,

0:00:49.973,0:00:51.903
εδώ στην Ευρώπη.

0:00:51.903,0:00:55.170
Νωρίτερα αυτή τη χρονιά, [br]ενώ εκπροσωπούσα την Ελλάδα,

0:00:55.170,0:00:58.176
την νεοεκλεγμένη ελληνική κυβέρνηση,

0:00:58.176,0:01:01.304
ως Υπουργός Οικονομικών στο Γιούρογκρουπ,

0:01:01.304,0:01:03.400
μου είπαν ξεκάθαρα,

0:01:03.400,0:01:05.920
ότι στη δημοκρατική διαδικασία [br]της χώρας μας,

0:01:05.920,0:01:07.383
στις εκλογές μας,

0:01:07.383,0:01:10.550
δεν θα της επιτραπεί να παρέμβει [br]στην οικονομική πολιτική

0:01:10.550,0:01:12.886
που εφαρμόζονταν στην Ελλάδα.

0:01:13.266,0:01:18.293
Εκείνη τη στιγμή, ένιωσα ότι αυτή ήταν[br]η μεγαλύτερη δικαίωση του Λι Κουάν Γιού,

0:01:18.293,0:01:20.216
του Κινέζικου Κομμουνιστικού Κόμματος,

0:01:20.220,0:01:23.970
και κάποιοι απείθαρχοι φίλοι μου [br]που μου έλεγαν

0:01:23.970,0:01:28.540
ότι η δημοκρατία θα απαγορευτεί [br]αν ποτέ απειλήσει πως θα επιφέρει αλλαγές.

0:01:29.640,0:01:32.840
Απόψε, εδώ, θέλω να σας παρουσιάσω

0:01:32.840,0:01:36.160
την οικονομική περίπτωση [br]μιας αυθεντικής δημοκρατίας.

0:01:36.600,0:01:41.546
Θέλω να ζητήσω, εσείς όπως κι εγώ, [br]να πιστέψετε ξανά,

0:01:41.546,0:01:43.480
ότι ο Λι Κουάν Γιού,

0:01:44.060,0:01:47.226
το Κινέζικο Κομμουνιστικό Κόμμα [br]και το Γιούρογκρουπ

0:01:47.226,0:01:49.132
κάνουν λάθος που πιστεύουν [br]

0:01:49.132,0:01:51.442
ότι μπορούμε να βάλουμε [br]στην άκρη τη δημοκρατία.

0:01:51.442,0:01:55.332
Ότι χρειαζόμαστε μια αυθεντική, [br]θορυβώδη δημοκρατία

0:01:55.332,0:01:58.420
και ότι χωρίς τη δημοκρατία,

0:01:58.420,0:02:01.106
οι κοινωνίες μας θα χειροτερέψουν,

0:02:01.106,0:02:03.416
το μέλλον μας θα είναι ζοφερό,

0:02:03.416,0:02:06.406
και οι σπουδαίες, νέες τεχνολογίες μας[br]θα είναι άχρηστες.

0:02:06.426,0:02:07.586
Λέγοντας άχρηστες,

0:02:07.586,0:02:10.355
επιτρέψτε μου να σημειώσω [br]ένα ενδιαφέρον παράδοξο

0:02:10.355,0:02:13.136
που απειλεί τις οικονομίες μας [br]καθώς μιλάμε.

0:02:13.136,0:02:15.496
Tο αποκαλώ το παράδοξο [br]των δίδυμων κορυφών.

0:02:15.496,0:02:18.496
Τη μία κορυφή την καταλαβαίνετε, [br]την ξέρετε, την αναγνωρίζετε.

0:02:18.496,0:02:23.200
Eίναι το βουνό των χρεών [br]που σκεπάζει με τη σκιά του

0:02:23.200,0:02:26.336
τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη,[br]ολόκληρο τον κόσμο.

0:02:26.336,0:02:28.440
Όλοι αναγνωρίζουμε το βουνό των χρεών.

0:02:28.880,0:02:33.260
Όμως λίγοι άνθρωποι [br]διακρίνουν το δίδυμό του.

0:02:33.640,0:02:36.890
Ένα βουνό μετρητών σε αχρηστία,

0:02:36.890,0:02:40.820
που ανήκει σε πλούσιους αποταμιευτές [br]και σε επιχειρήσεις,

0:02:40.820,0:02:43.736
που φοβούνται πολύ να το επενδύσουν

0:02:43.736,0:02:47.066
σε παραγωγικές διαδικασίες που μπορούν [br]να παράγουν τα εισοδήματα

0:02:47.066,0:02:50.126
μέσω των οποίων μπορεί[br]να διαγραφεί το βουνό των χρεών

0:02:50.126,0:02:54.116
και που μπορεί να παράγει όλα αυτά [br]που απεγνωσμένα χρειάζεται η ανθρωπότητα,

0:02:54.120,0:02:55.816
όπως την πράσινη ενέργεια.

0:02:55.816,0:02:58.176
Επιτρέψτε μου να σας δώσω δύο αριθμούς.

0:02:58.176,0:02:59.656
Τους τελευταίους τρεις μήνες,

0:02:59.656,0:03:02.486
στις Ηνωμένες Πολιτείες,[br]στη Βρετανία και στην Ευρωζώνη,

0:03:02.486,0:03:06.776
έχουμε επενδύσει συλλογικά, [br]3,4 τρισεκατομμύρια δολάρια

0:03:06.776,0:03:09.456
σε όλα τα πλουτοπαραγωγικά αγαθά.

0:03:09.456,0:03:14.736
Πράγματα όπως βιομηχανικές εγκαταστάσεις,[br]μηχανήματα, κτίρια γραφείων, σχολεία,

0:03:14.736,0:03:17.876
δρόμους, σιδηροδρόμους, [br]μηχανήματα και τα λοιπά.

0:03:17.880,0:03:20.716
Τα 3,4 τρισεκατομμύρια ακούγονται πολλά,

0:03:20.716,0:03:24.520
μέχρι να τα συγκρίνει κανείς [br]με τα 5,1 τρισεκατομμύρια

0:03:24.520,0:03:27.210
που περιφέρονται σε αυτές τις χώρες,

0:03:27.210,0:03:29.276
στα χρηματοοικονομικά μας ιδρύματα,

0:03:29.276,0:03:32.650
χωρίς να κάνουν απολύτως τίποτα [br]στο διάστημα αυτό,

0:03:33.440,0:03:36.256
εκτός από το να διογκώνουν [br]τις τιμές στα χρηματιστήρια

0:03:36.256,0:03:38.406
και να αυξάνουν τις τιμές των ακινήτων.

0:03:38.406,0:03:43.127
Έτσι, ένα βουνό χρέους [br]κι ένα βουνό μετρητών σε αχρηστία,

0:03:43.127,0:03:47.326
σχηματίζουν δίδυμες κορυφές, [br]που η μία δεν μπορεί να ακυρώσει την άλλη

0:03:47.326,0:03:50.186
μέσω της φυσιολογικής λειτουργίας [br]των αγορών.

0:03:50.186,0:03:53.300
Το αποτέλεσμα είναι στάσιμοι μισθοί,

0:03:53.300,0:03:57.371
ανεργία σε πάνω από το ένα τέταρτο[br]του πληθυσμού στις ηλικίες 25 έως 54

0:03:57.371,0:04:00.586
στην Αμερική, την Ιαπωνία και την Ευρώπη,

0:04:00.586,0:04:02.976
και συνεπώς, χαμηλή συνολική ζήτηση,

0:04:02.976,0:04:05.186
που μέσα σε έναν ατέρμονα φαύλο κύκλο,

0:04:05.186,0:04:08.770
ενισχύει την απαισιοδοξία των επενδυτών

0:04:08.770,0:04:12.766
που φοβούμενοι τη χαμηλή ζήτηση,[br]την αναπαράγουν με το να μην επενδύουν.

0:04:12.766,0:04:15.456
Ακριβώς όπως ο πατέρας του Οιδίποδα,

0:04:15.456,0:04:18.425
που τρομοκρατημένος [br]από την προφητεία του μαντείου,

0:04:18.425,0:04:20.816
ότι ο γιος του θα τον σκότωνε [br]όταν θα μεγάλωνε,

0:04:20.816,0:04:22.796
άθελά του προετοίμασε τις συνθήκες

0:04:22.796,0:04:26.020
που εξασφάλισαν ότι ο Οιδίποδας, [br]ο γιος του, θα τον σκότωνε.

0:04:26.560,0:04:28.850
Αυτή είναι η διαφωνία μου[br]με τον καπιταλισμό.

0:04:29.200,0:04:31.286
Η γενική σπατάλη,

0:04:31.286,0:04:32.956
όλα αυτά τα μετρητά σε αχρηστία,

0:04:32.956,0:04:36.329
θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται [br]για να βελτιώσουν ζωές,

0:04:36.329,0:04:38.406
για να αναπτύξουν τα ταλέντα των ανθρώπων,

0:04:38.406,0:04:41.256
και για να χρηματοδοτήσουν[br]όλες αυτές τις τεχνολογίες,

0:04:41.256,0:04:42.566
τις πράσινες τεχνολογίες,

0:04:42.566,0:04:45.640
που είναι απολύτως απαραίτητες[br]για να σωθεί ο πλανήτης Γη.

0:04:46.280,0:04:49.480
Έχω δίκιο που πιστεύω ότι η δημοκρατία [br]μπορεί να είναι η απάντηση;

0:04:49.480,0:04:50.846
Πιστεύω πως ναι,

0:04:50.846,0:04:52.476
αλλά προτού προχωρήσουμε,

0:04:52.476,0:04:54.530
τι εννοούμε με τον όρο δημοκρατία;

0:04:54.530,0:04:56.976
Ο Αριστοτέλης όρισε τη δημοκρατία

0:04:56.976,0:05:01.330
ως το πολίτευμα στο οποίο [br]οι ελεύθεροι και οι φτωχοί,

0:05:01.330,0:05:04.390
καθώς είναι η πλειοψηφία, [br]ελέγχουν την κυβέρνηση.

0:05:05.000,0:05:08.346
Φυσικά, η αθηναϊκή δημοκρατία [br]απέκλειε πάρα πολλούς.

0:05:08.346,0:05:11.700
Τις γυναίκες, τους μετανάστες [br]και φυσικά τους σκλάβους.

0:05:12.040,0:05:13.986
Όμως θα ήταν λάθος να απορρίψουμε

0:05:13.986,0:05:16.936
τη σημασία της αρχαίας [br]αθηναϊκής δημοκρατίας

0:05:16.936,0:05:19.250
λόγω εκείνων που απέκλειε.

0:05:19.680,0:05:22.236
Αυτό που ήταν πιο σημαντικό, [br]και συνεχίζει να είναι,

0:05:22.236,0:05:24.866
σε σχέση με την αρχαία [br]αθηναϊκή δημοκρατία,

0:05:24.866,0:05:28.366
είναι ότι συμπεριλάμβανε [br]τους φτωχούς εργαζόμενους,

0:05:28.366,0:05:33.076
οι οποίοι δεν είχαν μόνο [br]το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου,

0:05:33.080,0:05:35.376
αλλά το πιο σημαντικό και πιο κρίσιμο,

0:05:35.376,0:05:38.436
είχαν το δικαίωμα [br]να παίρνουν πολιτικές αποφάσεις

0:05:38.436,0:05:40.370
που είχαν ίση βαρύτητα

0:05:40.370,0:05:44.126
στη διαδικασία λήψης αποφάσεων [br]για θέματα του κράτους.

0:05:44.126,0:05:47.156
Φυσικά, η αθηναϊκή δημοκρατία [br]δεν κράτησε πολύ.

0:05:47.160,0:05:51.606
Σαν ένα φωτεινό κερί, κάηκε γρήγορα.

0:05:51.900,0:05:55.130
Και πράγματι, [br]οι φιλελεύθερες δημοκρατίες μας σήμερα,

0:05:55.130,0:05:57.524
δεν έχουν τις ρίζες τους [br]στην αρχαία Αθήνα.

0:05:57.524,0:05:59.544
Τις έχουν στη Μάγκνα Κάρτα,

0:05:59.544,0:06:02.713
στην Ένδοξη Επανάσταση του 1688,

0:06:02.713,0:06:05.009
και στο Σύνταγμα της Αμερικής.

0:06:05.009,0:06:09.479
Ενώ η Αθηναϊκή Δημοκρατία [br]εστίαζε στον ελεύθερο πολίτη

0:06:09.479,0:06:12.466
και έδινε εξουσία στον εργαζόμενο φτωχό,

0:06:12.466,0:06:17.342
οι φιλελεύθερες δημοκρατίες μας ιδρύθηκαν [br]πάνω στην παράδοση της Μάγκνα Κάρτα,[br]

0:06:17.342,0:06:20.369
που ήταν στην ουσία,[br]ένα καταστατικό αφεντικών.

0:06:20.369,0:06:23.193
Η φιλελεύθερη δημοκρατία εμφανίστηκε

0:06:23.193,0:06:26.221
μόνο όταν η πολιτική σφαίρα [br]μπόρεσε να διαχωριστεί πλήρως

0:06:26.221,0:06:28.801
από την οικονομική σφαίρα,

0:06:28.801,0:06:33.250
έτσι ώστε οι δημοκρατικές διαδικασίες [br]να περιοριστούν μόνο στην πολιτική σφαίρα,

0:06:33.250,0:06:35.520
αφήνοντας την οικονομική σφαίρα,

0:06:35.520,0:06:37.781
τον κόσμο των επιχειρήσεων,

0:06:37.781,0:06:41.240
ως μια ζώνη χωρίς δημοκρατία.

0:06:42.710,0:06:45.284
Στις δημοκρατίες μας σήμερα,

0:06:45.284,0:06:48.143
ο διαχωρισμός της οικονομικής[br]από την πολιτική σφαίρα,

0:06:48.143,0:06:50.398
από τη στιγμή που ξεκίνησε,

0:06:50.398,0:06:54.847
οδήγησε σε μια ανένδοτη [br]επική διαμάχη μεταξύ τους,

0:06:54.847,0:06:57.895
με την οικονομική σφαίρα [br]να αποικεί στην πολιτική σφαίρα

0:06:57.895,0:07:00.272
και να της αφαιρεί τη δύναμή της.

0:07:00.744,0:07:04.230
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί οι πολιτικοί[br]δεν είναι αυτό που ήταν κάποτε;

0:07:04.519,0:07:07.485
Δεν είναι επειδή[br]έχει εκφυλιστεί το DNA τους.

0:07:07.485,0:07:08.790
(Γέλια)

0:07:08.790,0:07:12.096
Είναι επειδή κάποιος σήμερα [br]μπορεί να είναι στην κυβέρνηση,

0:07:12.096,0:07:13.658
αλλά να μην έχει εξουσία,

0:07:13.658,0:07:17.293
επειδή η εξουσία έχει μεταναστεύσει[br]από την πολιτική στην οικονομική σφαίρα,

0:07:17.293,0:07:18.728
που είναι ξεχωριστή.

0:07:19.248,0:07:22.987
Μίλησα για τη διαμάχη μου [br]με τον καπιταλισμό.

0:07:22.987,0:07:24.921
Αν το σκεφτείτε,

0:07:24.921,0:07:28.389
είναι σαν ένας πληθυσμός αρπακτικών,

0:07:28.389,0:07:34.726
που κατάφερε να αποδεκατίσει [br]τα θηράματα που τον θρέφουν

0:07:34.726,0:07:36.667
και τελικά θα λιμοκτονήσει.

0:07:36.667,0:07:37.781
Παρόμοια,

0:07:37.781,0:07:41.905
η οικονομική σφαίρα έχει αποικίσει [br]και κανιβαλίσει την πολιτική σφαίρα

0:07:41.905,0:07:45.143
σε τέτοιο βαθμό,[br]που να υπονομεύει τον εαυτό της

0:07:45.143,0:07:47.248
και να προκαλεί οικονομική κρίση.

0:07:47.248,0:07:49.422
Η δύναμη των επιχειρήσεων αυξάνεται,

0:07:49.422,0:07:51.580
τα πολιτικά αγαθά υποτιμούνται,

0:07:51.580,0:07:53.477
η ανισότητα αυξάνεται,

0:07:53.477,0:07:55.038
η συνολική ζήτηση μειώνεται,

0:07:55.038,0:07:57.075
και οι διευθυντές των επιχειρήσεων [br]

0:07:57.075,0:08:01.630
φοβούνται να επενδύσουν τα μετρητά [br]των επιχειρήσεών τους.

0:08:03.820,0:08:08.069
Όσο ο καπιταλισμός αποκλείει[br]τον δήμο από τη δημοκρατία,

0:08:08.069,0:08:10.390
τόσο περισσότερο ανυψώνονται [br]οι δίδυμες κορυφές

0:08:10.390,0:08:13.289
και τόσο μεγαλύτερη είναι η σπατάλη [br]του ανθρώπινου δυναμικού

0:08:13.289,0:08:15.713
και του πλούτου της ανθρωπότητας.

0:08:15.713,0:08:18.070
Φυσικά, αν ισχύει αυτό,

0:08:18.070,0:08:21.340
πρέπει να ενώσουμε ξανά [br]την πολιτική με την οικονομική σφαίρα,

0:08:21.340,0:08:25.140
και είναι καλύτερο να το κάνουμε [br]με τον δήμο να έχει τον έλεγχο,

0:08:25.140,0:08:27.658
όπως στην αρχαία Αθήνα,[br]όμως χωρίς τους σκλάβους

0:08:27.658,0:08:31.472
και χωρίς να εξαιρούνται[br]οι γυναίκες και οι μετανάστες.

0:08:32.262,0:08:34.567
Αυτή δεν είναι μια πρωτότυπη ιδέα.

0:08:34.567,0:08:37.106
Οι μαρξιστές είχαν αυτή την ιδέα [br]πριν από 100 χρόνια

0:08:37.106,0:08:39.304
και δεν πήγε πολύ καλά, έτσι δεν είναι;

0:08:39.304,0:08:42.308
Το μάθημα που πήραμε [br]από τη Σοβιετική κατάρρευση,

0:08:42.308,0:08:46.717
είναι ότι μόνο με ένα θαύμα [br]θα αποκτήσουν οι εργαζόμενοι φτωχοί

0:08:46.717,0:08:50.211
τη δύναμη που είχαν στην αρχαία Αθήνα,

0:08:50.211,0:08:54.435
χωρίς να δημιουργηθούν νέες μορφές [br]βαναυσότητας και σπατάλης.

0:08:55.175,0:08:57.301
Όμως υπάρχει λύση:

0:08:57.301,0:08:59.452
Να βγει από τη μέση ο εργαζόμενος φτωχός.

0:08:59.862,0:09:03.072
Ο καπιταλισμός το κάνει αυτό [br]αντικαθιστώντας τους χαμηλόμισθους

0:09:03.072,0:09:06.205
με αυτόματα μηχανήματα, ανδροειδή, ρομπότ.

0:09:07.045,0:09:09.285
Το πρόβλημα είναι [br]ότι όσο η οικονομική σφαίρα

0:09:09.285,0:09:11.272
παραμένει διαχωρισμένη από την πολιτική,

0:09:11.272,0:09:16.362
ο αυτοματισμός ψηλώνει κι άλλο [br]τις δίδυμες κορυφές,

0:09:16.362,0:09:18.474
αυξάνει τα ελλείμματα,

0:09:18.474,0:09:20.686
και βαθαίνει τις κοινωνικές συγκρούσεις,

0:09:20.686,0:09:23.879
και σ' αυτό συμπεριλαμβάνονται[br]-σύντομα πιστεύω-

0:09:23.879,0:09:26.155
μέρη όπως η Κίνα.

0:09:27.556,0:09:29.669
Πρέπει λοιπόν να κάνουμε επανασχεδιασμό,

0:09:29.669,0:09:32.431
πρέπει να ενώσουμε την οικονομική [br]με την πολιτική σφαίρα,

0:09:32.431,0:09:35.073
όμως είναι καλύτερα να το κάνουμε αυτό

0:09:35.073,0:09:38.303
εκδημοκρατίζοντας την ενοποιημένη σφαίρα,

0:09:38.303,0:09:43.565
αλλιώς θα καταλήξουμε[br]με μια αυστηρά ελεγκτική υπερ-αυταρχία

0:09:43.565,0:09:47.893
που θα κάνει την ταινία Μάτριξ[br]να μοιάζει με ντοκιμαντέρ.

0:09:47.893,0:09:50.067
(Γέλια)

0:09:50.067,0:09:53.033
Οπότε το ερώτημα δεν είναι [br]αν θα επιβιώσει ο καπιταλισμός [br]

0:09:53.033,0:09:55.837
με τις τεχνολογικές καινοτομίες που γεννά.

0:09:55.837,0:09:59.911
Το πιο ενδιαφέρον ερώτημα είναι [br]αν θα διαδεχθεί τον καπιταλισμό

0:09:59.911,0:10:03.263
κάτι που θα μοιάζει [br]με μια δυστοπία του Μάτριξ,

0:10:03.263,0:10:07.733
ή κάτι που θα μοιάζει περισσότερο [br]με την κοινωνία του Σταρ Τρεκ,

0:10:07.733,0:10:10.618
όπου τα μηχανήματα είναι[br]στην υπηρεσία των ανθρώπων

0:10:10.618,0:10:13.354
και οι άνθρωποι χρησιμοποιούν [br]την ενέργειά τους

0:10:13.354,0:10:15.426
για να εξερευνήσουν το διάστημα

0:10:15.426,0:10:18.657
και για να κάνουν μακροσκελείς συζητήσεις [br]για το νόημα της ζωής,

0:10:18.657,0:10:23.425
σε μια Αγορά υψηλής τεχνολογίας [br]που μοιάζει με την αρχαία αθηναϊκή.

0:10:24.265,0:10:28.167
Νομίζω πως μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι.

0:10:29.537,0:10:32.127
Όμως τι χρειάζεται,

0:10:32.127,0:10:35.682
πώς θα ήταν να έχουμε [br]την ουτοπία του Σταρ Τρεκ

0:10:35.682,0:10:38.019
αντί της δυστοπίας του Μάτριξ;

0:10:38.019,0:10:39.665
Με πρακτικούς όρους,

0:10:39.665,0:10:42.999
επιτρέψτε μου να μοιραστώ μαζί σας [br]μερικά παραδείγματα.

0:10:42.999,0:10:44.866
Στο επίπεδο των επιχειρήσεων,

0:10:44.866,0:10:47.178
φανταστείτε μια κεφαλαιαγορά,

0:10:47.178,0:10:50.697
όπου θα μπορείτε να αποκτήσετε[br]κεφάλαια καθώς εργάζεστε,

0:10:50.697,0:10:53.318
και όπου τα κεφάλαιά σας

0:10:53.318,0:10:56.474
θα σας ακολουθούν [br]από τη μία εργασία στην άλλη,

0:10:56.474,0:10:58.445
από τη μία εταιρία στην άλλη,

0:10:58.445,0:10:59.382
και όπου η εταιρία

0:10:59.382,0:11:02.730
-όποια κι αν είναι εκείνη [br]όπου εργάζεστε εκείνη την περίοδο-

0:11:02.730,0:11:07.353
θα ανήκει μόνο σε εκείνους [br]που εργάζονται εκεί εκείνη την περίοδο.

0:11:07.677,0:11:10.824
Έτσι, όλα τα εισοδήματα [br]θα προέρχονται από το κεφάλαιο,

0:11:10.824,0:11:12.314
από τα κέρδη,

0:11:12.314,0:11:16.271
και η έννοια της μισθωτής εργασίας[br]θα είναι πλέον παρωχημένη.

0:11:16.271,0:11:18.291
Δεν θα υπάρχει πλέον διαχωρισμός

0:11:18.291,0:11:22.663
ανάμεσα σε όσους τους ανήκει η εταιρία[br]αλλά δεν εργάζονται σ' αυτήν,

0:11:22.663,0:11:26.318
και σε όσους εργάζονται εκεί[br]αλλά δεν τους ανήκει η εταιρία.

0:11:26.318,0:11:28.308
Δεν θα υπάρχουν πλέον διαμάχες

0:11:28.308,0:11:30.851
μεταξύ του κεφαλαίου [br]και του εργατικού δυναμικού.

0:11:30.851,0:11:32.645
Δεν θα υπάρχει πλέον μεγάλο κενό

0:11:32.645,0:11:35.048
μεταξύ των επενδύσεων [br]και των αποταμιεύσεων.

0:11:35.048,0:11:38.664
Για την ακρίβεια, δεν θα υπάρχουν πια [br]πανύψηλες δίδυμες κορυφές.

0:11:38.664,0:11:41.101
Στο επίπεδο της παγκόσμιας [br]πολιτικής οικονομίας,

0:11:41.101,0:11:43.216
φανταστείτε για μια στιγμή,

0:11:43.216,0:11:47.787
να είχαν τα εθνικά μας νομίσματα[br]μια ελεύθερα κυμαινόμενη ισοτιμία

0:11:47.787,0:11:51.504
με ένα παγκόσμιο ψηφιακό νόμισμα,

0:11:51.504,0:11:55.812
που θα εκδίδεται [br]από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο,

0:11:55.812,0:11:56.970
την G-20,

0:11:56.970,0:11:59.550
εκ μέρους ολόκληρης της ανθρωπότητας.

0:11:59.550,0:12:01.298
Και φανταστείτε επίσης,

0:12:01.298,0:12:05.361
πως όλο το διεθνές εμπόριο [br]θα γίνεται με αυτό το νόμισμα

0:12:05.361,0:12:07.271
-ας το αποκαλέσουμε «κόσμο»-

0:12:07.271,0:12:09.524
σε μονάδες «κόσμου»,

0:12:09.524,0:12:13.711
όπου κάθε κυβέρνηση θα συμφωνεί [br]να καταθέτει σε ένα κοινό ταμείο

0:12:13.711,0:12:16.433
ένα πόσο από μονάδες «κόσμου»,

0:12:16.433,0:12:19.712
ανάλογο με το εμπορικό έλλειμμα της χώρας,

0:12:19.712,0:12:23.910
ή με το εμπορικό πλεόνασμα της χώρας.

0:12:23.910,0:12:26.295
Φανταστείτε επίσης, ότι το ταμείο αυτό

0:12:26.295,0:12:29.342
θα χρησιμοποιείται για επενδύσεις [br]στην πράσινη τεχνολογία,

0:12:29.342,0:12:34.458
ιδιαίτερα στα μέρη του κόσμου [br]όπου σπανίζουν οι επενδύσεις.[br]

0:12:34.938,0:12:37.103
Αυτή δεν είναι μια καινούργια ιδέα.

0:12:37.103,0:12:41.360
Την είχε προτείνει[br]ο Τζον Μέιναρντ Κέινς το 1944,

0:12:41.360,0:12:43.890
στη Σύνοδο του Μπρέτον Γουντς.

0:12:43.890,0:12:46.024
Το πρόβλημα είναι ότι τότε [br]

0:12:46.024,0:12:48.681
δεν είχαν την τεχνολογία[br]για να την εφαρμόσουν.

0:12:48.681,0:12:50.030
Τώρα την έχουμε,

0:12:50.030,0:12:56.114
ιδιαίτερα στο πλαίσιο μιας επανενωμένης [br]πολιτικοοικονομικής σφαίρας.

0:12:56.854,0:12:59.067
Ο κόσμος που σας περιγράφω,

0:12:59.067,0:13:01.463
είναι ταυτόχρονα φιλελεύθερος,

0:13:01.463,0:13:06.047
υπό την έννοια ότι δίνει προτεραιότητα [br]στη δύναμη του ατόμου,

0:13:06.047,0:13:07.567
μαρξιστικός,

0:13:07.567,0:13:10.391
δεδομένου ότι θα έχει κλείσει[br]στο χρονοντούλαπο της ιστορίας

0:13:10.391,0:13:13.047
τoν διαχωρισμό του κεφαλαίου [br]από το εργατικό δυναμικό,

0:13:13.047,0:13:14.830
και κεϋνσιανός,

0:13:14.830,0:13:17.445
παγκοσμίως κεϋνσιανός.

0:13:18.411,0:13:20.001
Όμως πάνω απ' όλα,

0:13:20.001,0:13:23.372
θα είναι ένας κόσμος στον οποίο [br]όλοι θα μπορούμε να φανταστούμε

0:13:23.372,0:13:25.304
την αυθεντική δημοκρατία.

0:13:26.014,0:13:28.501
Θα ξημερώσει ένας τέτοιος κόσμος

0:13:28.501,0:13:32.539
ή θα βυθιστούμε σε μια δυστοπία [br]όπως αυτή του Μάτριξ;

0:13:33.162,0:13:35.564
Η απάντηση βρίσκεται [br]στην πολιτική επιλογή

0:13:35.564,0:13:37.745
που θα κάνουμε συλλογικά.

0:13:37.745,0:13:39.729
Είναι δική μας η επιλογή,

0:13:39.729,0:13:42.161
και καλύτερα να την κάνουμε δημοκρατικά.

0:13:42.161,0:13:43.711
Σας ευχαριστώ.

0:13:43.711,0:13:47.266
(Χειροκρότημα)

0:13:49.039,0:13:50.985
Μπρούνο Τζιουσάνι: Γιάνη,

0:13:51.875,0:13:56.313
στο βιογραφικό σου περιέγραψες [br]τον εαυτό σου ως φιλελεύθερο μαρξιστή.

0:13:58.739,0:14:01.489
Ποια σχέση έχει η μαρξιστική ανάλυση [br]με το σήμερα;

0:14:02.474,0:14:05.121
Γιάνης Βαρουφάκης:[br]Αν κάτι έχει σχέση με όσα μόλις είπα,

0:14:05.121,0:14:06.414
τότε αυτό είναι ο Μαρξ,

0:14:06.414,0:14:10.132
επειδή ο στόχος της επανένωσης [br]της πολιτικής με την οικονομία

0:14:10.132,0:14:13.087
είναι πως αν δεν το κάνουμε αυτό, [br]οι τεχνολογικές καινοτομίες

0:14:13.087,0:14:16.529
θα δημιουργήσουν μια τεράστια πτώση [br]της συνολικής ζήτησης.

0:14:16.529,0:14:20.200
Αυτό που ο Λάρι Σάμερς αναφέρει [br]ως μόνιμη στασιμότητα,

0:14:20.879,0:14:23.755
όπου η κρίση που μεταναστεύει [br]από το ένα μέρος του κόσμου,

0:14:23.755,0:14:25.340
όπως γίνεται τώρα,

0:14:25.340,0:14:27.977
θα αποσταθεροποιήσει[br]όχι μόνο τις δημοκρατίες μας,

0:14:27.977,0:14:29.878
αλλά ακόμα και τον αναπτυσσόμενο κόσμο

0:14:29.878,0:14:32.828
που δεν ενθουσιάζεται ιδιαίτερα [br]με τη φιλελεύθερη δημοκρατία.

0:14:32.828,0:14:36.336
Οπότε αν αυτή η ανάλυση είναι σωστή,[br]τότε ο Μαρξ είναι απολύτως σχετικός.

0:14:36.336,0:14:39.800
Αλλά το ίδιο και ο Χάγιεκ,[br]και γι' αυτό είμαι φιλελεύθερος μαρξιστής,

0:14:39.800,0:14:43.529
και το ίδιο και ο Κέινς,[br]και γι' αυτό είμαι εντελώς μπερδεμένος.

0:14:43.529,0:14:44.621
(Γέλια)

0:14:44.621,0:14:47.363
ΜΤ: Πράγματι. [br]Και πιθανώς τώρα να είμαστε κι εμείς.

0:14:47.363,0:14:48.684
(Γέλια)

0:14:48.684,0:14:49.984
(Χειροκρότημα)

0:14:49.984,0:14:52.098
ΓΒ: Αν δεν μπερδεύεσαι, δεν σκέφτεσαι.

0:14:52.098,0:14:55.171
ΜΤ: Ακούγεται σαν κάτι [br]που θα έλεγε ένας Έλληνας φιλόσοφος.

0:14:55.171,0:14:57.181
ΓΒ: Για την ακρίβεια, το είπε ο Αϊνστάιν.

0:14:57.181,0:15:00.056
ΜΤ: Στην ομιλία σου αναφέρθηκες [br]στη Σιγκαπούρη και την Κίνα,

0:15:00.056,0:15:02.642
και χτες το βράδυ,[br]στο δείπνο των ομιλητών,

0:15:02.642,0:15:06.684
έξεφρασες μια πολύ έντονη άποψη [br]για το πώς βλέπει η Δύση την Κίνα.

0:15:06.684,0:15:08.920
Θα ήθελες να το μοιραστείς αυτό;

0:15:08.920,0:15:12.034
ΓΒ: Υπάρχει μεγάλη υποκρισία.

0:15:12.034,0:15:15.543
Στις φιλελεύθερες δημοκρατίες μας [br]έχουμε κάτι που μοιάζει με δημοκρατία.

0:15:15.543,0:15:17.925
Επειδή, όπως είπα και στην ομιλία μου,

0:15:17.925,0:15:20.551
έχουμε περιορίσει τη δημοκρατία [br]στην πολιτική σφαίρα,

0:15:20.551,0:15:23.731
και έχουμε αφήσει τη σφαίρα [br]όπου γίνεται όλη η δράση,

0:15:23.731,0:15:25.326
την οικονομική σφαίρα,

0:15:25.326,0:15:27.611
να είναι μια ζώνη χωρίς δημοκρατία.

0:15:27.611,0:15:28.838
Με μια έννοια,

0:15:28.838,0:15:32.053
αν μου επιτρέπεται να γίνω προκλητικός,

0:15:32.053,0:15:36.368
η σημερινή Κίνα μοιάζει περισσότερο [br]με τη Βρετανία του 19ου αιώνα.

0:15:36.368,0:15:37.980
Θυμηθείτε ότι έχουμε την τάση

0:15:37.980,0:15:40.458
να συνδέουμε τον φιλελευθερισμό [br]με τη δημοκρατία.

0:15:40.458,0:15:41.793
Αυτό ιστορικά είναι λάθος.

0:15:41.793,0:15:44.405
Οι φιλελεύθεροι είναι[br]σαν τον Τζον Στιούαρτ Μιλ,

0:15:44.405,0:15:48.825
ο οποίος ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτικός[br]για τη δημοκρατική διαδικασία.

0:15:48.825,0:15:52.274
Οπότε, αυτό που βλέπετε τώρα στην Κίνα

0:15:52.274,0:15:55.763
είναι μια παρόμοια διαδικασία [br]με αυτή της Βρετανίας

0:15:55.763,0:15:58.014
κατά τη βιομηχανική επανάσταση,

0:15:58.014,0:16:00.798
ειδικά στη μετάβαση [br]από την πρώτη στη δεύτερη.

0:16:00.798,0:16:03.338
Και να επιπλήττουμε την Κίνα,

0:16:03.338,0:16:06.908
επειδή κάνει αυτό που έκανε[br]η Δύση τον 19ο αιώνα,

0:16:06.908,0:16:08.933
είναι τουλάχιστον υποκριτικό.

0:16:09.463,0:16:12.784
ΜΤ: Είμαι σίγουρος ότι πολλοί εδώ [br]αναρωτιούνται για τις εμπειρίες σου

0:16:12.784,0:16:15.745
ως Υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας, [br]νωρίτερα φέτος.

0:16:15.745,0:16:16.968
ΓΒ: Το περίμενα αυτό.

0:16:16.968,0:16:18.043
ΜΤ: Ναι.

0:16:18.043,0:16:19.160
(Γέλια)

0:16:19.160,0:16:22.641
ΜΤ: Έξι μήνες μετά,[br]πώς βλέπεις το πρώτο μισό της χρονιάς;

0:16:23.577,0:16:26.741
ΓΒ: Ως εξαιρετικά ενδιαφέρον, [br]από προσωπική άποψη,

0:16:26.741,0:16:28.569
και εξαιρετικά απογοητευτικό,

0:16:28.569,0:16:31.788
επειδή είχαμε μια ευκαιρία [br]να επανεκκινήσουμε την Ευρωζώνη.

0:16:31.788,0:16:33.999
Όχι μόνο την Ελλάδα, την Ευρωζώνη.

0:16:33.999,0:16:36.752
Να απομακρυνθούμε από τον εφησυχασμό

0:16:36.752,0:16:40.059
και τη διαρκή άρνηση [br]πως υπήρχε και υπάρχει

0:16:40.059,0:16:44.056
ένα τεράστιο σχεδιαστικό λάθος[br]που διαπερνά την Ευρωζώνη

0:16:44.056,0:16:48.287
και απειλεί ολόκληρη τη διαδικασία [br]της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

0:16:48.287,0:16:51.720
Είχαμε μια ευκαιρία, [br]με βάση το ελληνικό πρόγραμμα-

0:16:51.720,0:16:54.870
το οποίο παρεμπιπτόντως, [br]ήταν το πρώτο πρόγραμμα

0:16:54.870,0:16:57.613
στο οποίο εκδηλώθηκε αυτή η άρνηση-

0:16:57.613,0:16:59.319
να το κάνουμε σωστά.

0:16:59.319,0:17:01.980
Και δυστυχώς, οι δυνάμεις στην Ευρωζώνη,

0:17:01.980,0:17:03.606
στο Γιούρογκρουπ,

0:17:03.606,0:17:06.245
επέλεξαν να παραμείνουν στην άρνηση.

0:17:06.245,0:17:07.731
Όμως ξέρετε τι γίνεται;

0:17:07.731,0:17:10.077
Αυτή είναι η εμπειρία μας [br]από τη Σοβιετική Ένωση.

0:17:10.077,0:17:13.143
Όταν προσπαθείς να κρατήσεις ζωντανό [br]ένα οικονομικό σύστημα

0:17:13.143,0:17:16.374
το οποίο σχεδιαστικά [br]δεν μπορεί να επιβιώσει,

0:17:16.374,0:17:19.309
μέσω της πολιτικής βούλησης [br]και μέσω της απολυταρχίας,

0:17:19.309,0:17:21.595
μπορεί να κατορθώσεις να το παρατείνεις,

0:17:21.595,0:17:23.147
αλλά όταν θα γίνει η αλλαγή,

0:17:23.147,0:17:25.272
θα γίνει απότομα και καταστροφικά.

0:17:25.272,0:17:27.137
ΜΤ: Τι είδους αλλαγή προβλέπεις;

0:17:27.137,0:17:28.711
ΓΒ: Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία,

0:17:28.711,0:17:31.256
πως αν δεν αλλάξουμε [br]τον σχεδιασμό της Ευρωζώνης,

0:17:31.256,0:17:33.047
η Ευρωζώνη δεν έχει μέλλον.

0:17:33.047,0:17:35.769
ΜΓ: Έκανες λάθη ως Υπουργός Οικονομικών;

0:17:35.769,0:17:37.071
ΓΒ: Καθημερινά.

0:17:37.071,0:17:38.425
ΜΤ: Για παράδειγμα;

0:17:38.425,0:17:40.503
ΓΒ: Όποιος κοιτάξει πίσω --

0:17:40.503,0:17:43.083
(Χειροκρότημα)

0:17:44.627,0:17:45.968
ΓΒ: Σοβαρά τώρα.

0:17:45.968,0:17:49.422
Αν υπάρξει κάποιος υπουργός οικονομικών [br]ή οποιοσδήποτε άλλος υπουργός,

0:17:49.422,0:17:51.637
που θα σας πει μετά από έξι μήνες [br]σε μια θέση,

0:17:51.637,0:17:55.050
ειδικά σε μια τόσο έντονη κατάσταση,[br]ότι δεν έχει κάνει λάθη,

0:17:55.050,0:17:57.363
τότε ο άνθρωπος αυτός είναι επικίνδυνος.

0:17:57.363,0:17:58.663
Φυσικά και έχω κάνει λάθη.

0:17:58.663,0:18:01.876
Το μεγαλύτερο απ' όλα ήταν [br]που υπέγραψα την αίτηση

0:18:01.876,0:18:04.477
για την επιμήκυνση της συμφωνίας δανεισμού

0:18:04.477,0:18:06.569
στα τέλη του Φεβρουαρίου.

0:18:06.569,0:18:08.725
Φανταζόμουν πως[br]από την πλευρά των δανειστών

0:18:08.725,0:18:11.272
υπήρχε πραγματικό ενδιαφέρον[br]να βρεθεί κοινό έδαφος.

0:18:11.272,0:18:12.502
Και δεν υπήρχε.

0:18:12.502,0:18:14.999
Τους ενδιέφερε απλά [br]να διαλύσουν την κυβέρνησή μας,

0:18:14.999,0:18:19.308
μόνο και μόνο επειδή δεν ήθελαν [br]να αντιμετωπίσουν τα σχεδιαστικά λάθη

0:18:19.308,0:18:21.637
που υπάρχουν στην Ευρωζώνη

0:18:21.637,0:18:24.467
και επειδή δεν ήθελαν να παραδεχτούν [br]πως επί πέντε χρόνια

0:18:24.467,0:18:26.947
εφάρμοζαν ένα καταστροφικό [br]πρόγραμμα στην Ελλάδα.

0:18:26.947,0:18:30.077
Χάσαμε το ένα τρίτο του Α.Ε.Π.

0:18:30.077,0:18:32.414
Αυτό είναι χειρότερο [br]και από τη Μεγάλη Ύφεση.

0:18:32.414,0:18:36.320
Και κανείς από την τρόικα των δανειστών [br]που επέβαλαν αυτή την πολιτική,

0:18:36.320,0:18:39.687
δεν έχει παραδεχτεί ότι αυτό[br]ήταν ένα κολοσσιαίο σφάλμα.

0:18:39.687,0:18:42.972
ΜΤ: Πέρα απ' όλα αυτά, [br]και πέρα από την ένταση της συζήτησης,

0:18:42.972,0:18:45.605
φαίνεται πως παραμένεις υπέρ της Ευρώπης.

0:18:45.605,0:18:46.584
ΓΒ: Απολύτως.

0:18:46.584,0:18:50.725
Κοίτα, η κριτική που κάνω [br]στην Ευρωπαική Ένωση και στην Ευρωζώνη,

0:18:50.725,0:18:55.209
προέρχεται από έναν άνθρωπο [br]που ζει και αναπνέει για την Ευρώπη.

0:18:55.829,0:18:59.446
Ο μεγαλύτερος φόβος μου είναι [br]ότι δεν θα επιβιώσει η Ευρωζώνη.

0:18:59.446,0:19:01.210
Κι αν δεν επιβιώσει,

0:19:01.210,0:19:03.699
οι φυγόκεντρες δυνάμεις [br]που θα ελευθερωθούν,

0:19:03.699,0:19:07.620
θα είναι δαιμονικές και θα καταστρέψουν[br]την Ευρωπαϊκή Ένωση.

0:19:07.620,0:19:10.376
Και αυτό δεν θα είναι καταστροφικό [br]μόνο για την Ευρώπη,

0:19:10.376,0:19:12.772
αλλά και για την παγκόσμια οικονομία.

0:19:12.772,0:19:15.412
Είμαστε, μάλλον, [br]η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο,

0:19:15.412,0:19:20.097
κι αν επιτρέψουμε να πάμε[br]σε μια μεταμοντέρνα δεκαετία του 1930,

0:19:20.097,0:19:22.450
που αυτό μου φαίνεται πως κάνουμε,

0:19:22.450,0:19:26.415
τότε αυτό θα είναι καταστροφικό [br]για το μέλλον των Ευρωπαίων,

0:19:26.415,0:19:28.429
αλλά και των μη Ευρωπαίων.

0:19:28.429,0:19:30.476
ΜΤ: Ελπίζουμε πως κάνεις λάθος σ' αυτό.

0:19:30.476,0:19:32.400
Γιάνη, σ' ευχαριστώ που ήρθες στο TED.

0:19:32.400,0:19:33.449
ΓΒ: Σας ευχαριστώ.

0:19:33.449,0:19:36.539
(Χειροκρότημα)